- مهند المهدی (صعنت نفت آبادان)/ وقتی اولین آقای گل خارجی از آبادان بود
شاید یکی از اولین نام هایی که از بازیکن خارجی در ایران به ذهن فوتبال دوستان متولد دهه پنجاه و شصت به ذهن خطور می کند، مهند المهدی باشد. فوتبالیست عراقی که آن روزها برای برزیلی های پرشور جنوب ایران دلبری می کرد و حتی آقای گل هم شد. مهند با ظاهر ساده مو و محاسن کوتاهش فوتبال بازی می کرد، در لیگ (لیگ آزادگان ۷۹-۱۳۷۸) به اندازه عدد شماره پیراهنش گل زد و بالاتر از بهنام سراج آبادانی (که به تازگی و قبل از حضور مهند، آبادان را به مقصد پرسپولیس ترک کرده بود) آقای گل شد.
۲ - لئون استپانیان (سپاهان)/ تاثیرگذاری که کاپیتان زردهاشد
لئون استپانیان هم نسل اسطورهای اواخر قرن بیستم فوتبال ایران از جمله عابدزاده، دایی، عزیزی، باقری و غیره بود و با کوچ این ستاره ها به لیگ های اروپایی (به ویژه بوندسلیگا) فرصت عرض اندام بیشتری پیدا کرد. ستاره ایروانی مانند بیشتر ارامنه از آرارات به فوتبال ایران معرفی شد. خیلی زود سپاهان برای جذب او دست به کار شد و در فصل ۱۹۹۶ او را به اصفهان آوردند. او به یکی از محبوب ترین بازیکنان این تیم تبدیل شد و حتی بازوبند کاپیتانی این تیم را هم به بازو بست. لئون روزهای درخشانی با سپاهانی ها داشت و در اواخر دوران بازیگری به تیم همشهری پیوست و بعد از یک سال به تیم سپاهان نوین رفت و در سال ۲۰۰۹ (۱۳۸۸) از فوتبال خداحافظی کرد اما در ایران به فعالیت در عرصه مربیگری هم ادامه داد.
۳ - آرمناک پتروسیان (سپاهان)/ سنگربان خونسرد!
همزمان با دوران سلطنت احمدرضا عابدزاده گلر افسانه ای ایران در دروازه پرسپولیس که نفراتی مانند نکیسا، برومند، غلامپور، فنایی و غیره هرگز نتوانستند از زیر سایه او در بیایند، در اصفهان یک گلر ارمنی تبار برای تیم اول شهر می درخشید. او که در سال ۱۹۹۶ (۱۳۷۵) از آرارات ایروان به سپاهان پیوسته بود، سال ها طلایی پوشان را از فکر کردن به گلر داخلی بی نیاز کرده بود. گلر خوش اخلاق و آرام سپاهانی ها با ظاهر ساده و شلوارهای گشادش، سال ها یک اطمینان خاطر برای قفس توری طلایی پوشان بود و در اولین قهرمانی آن در لیگ ایران از دروازه این تیم محافظت می کرد. آرمناک هم مانند استپانیان رفت و برگشتی بین دو تیم اصفهانی داشت و در سپاهان به بازی در بالاترین سطح پایان داد اما برای همیشه در ذهن فوتبال دوستان اصفهانی می ماند. او چند بازی ملی برای تیم ملی ارمنستان حضور داشت.
۴ - عماد رضا (سپاهان)؛ آقای گلی دیگر از عراق!
شاید اولین خاطره ایرانی ها از عماد رضا همان گل زیبایی باشد که با یکی دیگر از سوتی های میرزاپور در بصره با کات درون پا وارد دروازه ایران کرد. سال ها بعد فولاد عماد رضا را جذب کرد و یک فصل بعد از حضور در فولاد، سپاهان متمول شده عماد رضا را به خدمت گرفت. آن زمان تعداد خارجی های لیگ بسیار بیشتر از قبل شده و عماد رضا گل سر سبد آن ها بود. در تیم قلعه نویی درخشید و گل های زیادی به ثمر رساند. او یکی از ارکان قهرمانی سپاهان در فصل ۱۳۸۸-۸۹ لیگ برتر فوتبال ایران بود و البته در همان فصل او با ۱۹ گل آقای گل شد شد تا مهند المهدی را بعد از سال ها زنده کند. عماد یک رفت و برگشت از ایران داشت و بعد از بازگشت به شاهین بوشهر پیوست و دوباره به جمع سپاهانی های برگشت و یک فصل دیگر در این تیم بازی کرد و سال ۲۰۱۲ برای همیشه از ایران رفت. عماد رضا بیش از ۱۰۰ بازی ملی برای کشورش انجام داد یکی از خارجی های موفق فوتبال ایران بود.
۵- عبدالوهاب ابوالهیل (سپاهان)/ عراقی مقتدر در وسط میدان
هم وطن ملی پوش عماد رضا دومین عراقی سپاهان آن سال ها بود. ابوالهیل یک هافبک دفاعی بود و عملکرد قابل قبولی در قلب تیم سپاهان به جا گذاشت. عبدالوهاب هم مانند عراقی های قبلی اولین از خوزستان وارد فوتبال ایران شد و او با استقلال اهوز پا لیگ ایران گذاشت سه فصل برای آبی های اهواز توپ زد و سال ۲۰۰۶ سپاهان این این بازیکن را جذب کرد و سه فصل هم در تیم سپاهان بود و روز های خوبی در لیگ و آسیا با طلایی پوشان داشت و تا فینال سال ۲۰۰۷ اصفهانی ها را همراهی کرد. ابوالهیل بعد از سپاهان به فولاد پیوست و بعد از یک فصل ناموفق به عراق برگشت. او ۶۶ بار برای تیم ملی عراق به میدان رفت و تا سال ۲۰۱۳ و سن ۳۷ سالگی فوتبال بازی می کرد.
۶ - دنیل اولروم (ابومسلم)؛ آقای گلی دیگر در مشهد
ابومسلم برخلاف جایگاهش در جدول لیگ، خواستگاه آقای گل ها در لیگ ایران بوده است. عبدالجلیل گل چشمه (لیگ آزادگان ۷۸-۱۳۷۷)، رضا عنایتی (۸۱-۱۳۸۰) آقای گل هایی از ابومسلم خراسان بوده اند اما در فصل ۸۶-۱۳۸۵ یک بازیکن بلند بالای نیجریه ای در ترکیب تیم محبوب مشهدی ها، همه را بهت زده کرد و تنها عنوان آقای گلی مهدی رجب زاده را با او شریک شد.
۷ - جانواریو (سپاهان، استقلال)؛ بور دوست داشتنی!
یک بار دیگر باشگاه فولاد خوزستان پایه گذار حضور یک خارجی با کیفیت در لیگ ایران بود. فولادی های در سال ۱۳۸۵ بازیکنی ۲۸ ساله را وارد خوزستان کردند که خیلی زود توجه تیم بزرگ و متمول کشور را به خود جلب کرد و استقلال این بازیکن را به خدمت گرفت. بور دوست داشتنی یکی از بهترین بازیکنان خارجی بود که پا به فوتبال ایران گذاشت. برخلاف افرادی مانند عماد رضا، ابوالهیل و آرمناک بازی ملی در کارنامه نداشت اما وقتی به خاطر بیاوریم که او اهل برزیل بود نظرمان تغییر خواهد کرد. جانواریو با قلعه نویی رفت و برگشتی بین سپاهان و استقلال داشت و در یک بازی به یاد ماندنی در روز «مردانگی مجید جلالی» در اهواز، جانواریو در مشهد گل قهرمانی استقلال را به ثمر رساند. با پیوستن به سپاهان دو قهرمانی دیگر به کارنامه درخشان خود اضافه کرد. در سال ۱۳۹۱ بازگشت ناموفقی به استقلال داشت و در نتیجه مصدومیت ها و بدعهدی مدیران استقلال، این بازیکن در نهایت از فوتبال ایران محو شد.
۸ - حوار ملامحمد (پرسپولیس، استقلال)؛ کُرد با کیفیت!
حوار ملا محمد یکی از بازیکنان کرد عراق بود که در سال ۱۳۸۸ در زمان حضور علی دایی به پرسپولیس پیوست. حوار در تیم های لیگ عراق و حومه خلیج فارس عملکرد قابل قبولی داشت و این بازیکن چپ از همان ابتدا خوب ظاهر شد. گل استثنایی کریم باقری که پایانی بود بر تساوی های حوصله بر دربی تهران روی پاس حوار بود. حضور او در پرسپولیس به همان یک محدود شد و با وقفه ای کوتاه این بار با لباس آبی به تهران برگشت و سال ۱۳۹۰ را با عملکردی متوسط در استقلال سپری کرد، بعد به ذوب آهن پیوست و یک فصل بعد از ایران رفت. حوار بیش از ۱۰۰ بازی ملی برای تیم ملی عراق را در کارنامه دارد.
- ابراهیم توره (پرسپولیس، سپاهان)؛ گلزن ترکه ای
پیکان هم در وارد کردن بازیکنان خارجی دستی داشت. این بار مهاجم ترکه ای از سنگال! او بعد از نمایش خوب درترکیب پیکان به پرسپولیس پیوست و طی یک فصل حضور موفقی داشت اما سپاهانی ها او را به خدمت گرفتند و در دو قهرمانی سپاهان در فصل های ۸۹-۱۳۸۸ و ۹۰-۱۳۸۹ زیر نظر قلعه نویی در جمع اصفهانی ها بود و در هر دو فصل آمار درخشان ۱۸ گل را به جای گذاشت اما آقای گل نشد. توره برخلاف بیشتر بازیکنان حاضر در ایران مسیر پیشرفت را طی نمود و بعدها از لیگ امارات به موناکو پیوست.
- ادینهو (مس، فولاد، تراکتور)؛ یک نابغه
یکی دیگر از بازیکنان با کیفیت برزیلی وارد شده به فوتبال ایران توسط باشگاه مس کرمان معرفی شد او در فصل ۸۸-۱۳۸۷ به جمعی نارنجی پوشان دیار کریمان پیوست و طی سه فصل عملکرد درخشانی در لیگ برتر داشت. در یک رفت و برگشت به امارات دوباره در جمع کرمانی ها درخشید. او دو بار در کرمان تا مرز آقای گلی رفت، فصل ۹۰-۱۳۸۹ با عملکرد درخشان ۲۲ گل زده پشت سر رضا نوروزی آقای گل نشد اما بعد از پیوستن به تراکتور در فصل ۹۴-۱۳۹۳ بالاخره به این عنوان دست یافت. ادینهو به دلیل تکنیک ناب، سرعت بالا و شم گلزنی فوق العاده یکی از بهترین بازیکنانی بوده است که پا به لیگ ایران گذاشته است.
- نیلسون (پرسپولیس)؛ استوار، با تجربه و محبوب!
سال ۱۳۹۱ در میان بحرانی های بی شمار و مدیریت و فنی پرسپولیس سرو کله دروازه بانی در این تیم پیدا شد که کارنامه درخشانی داشت. نیلسون کوریا جونیور زمانی که پا او به فوتبال ایران باز شد اینقد خوب بود که کسی باور نمی کرد ۳۷ ساله است. او هفت سال در تیم ویتوریا گیمارش در لیگ پرتغال بازی کرده بود و در برزیل هم رودروی بیشتر ستارگان محبوب برزیلی ایستاده بود در رده های پایه و جوانان نیز برای تیم ملی برزریل بازی کرده بود. نیسلون در پرسپولیس سه سال سنگربانی مطمئنی بود و محبوبیت خاصی بین هوادارن این تیم داشت. در روز های کابوس وارد سرخ ها در اوائل دهه نود شمسی هر از گاهی باعث دل گرمی هواداران می شد.
۱۳ - جی لوید ساموئل (استقلال)؛ ستاره ای از لیگ جزیره با مرگ خبرساز!
در سال ۱۳۹۰ استقلال از بازیکنی رو نمایی کرد که سابقه بازی در لیگ برتر انگلیس را داشت. این بازیکن اهل ترینیداد و توباگو سال ها در ترکیب آستون ویلا حضور داشت و به هر شکل سر از ایران در آورد. او سه سال در جمع آبی ها بود و عملکرد قابل قبولی به نمایش گذاشت. بعد از رفتن از ایران مانند خبر مرگ ناگهانی او به دلیل سانحه رانندگی منتشر شد و هنوز هم مدت ها بعد از مرگش، خبرهای عجیب و غریب راجع به مرگ او به گوش می رسد.
۱۴ - جاسم کرار (تراکتور، استقلال، گسترش فولاد، صنعت نفت نفت مسجد سللیمان). سرکش، پرحاشیه و با استعدادی که درست بشو نبود!
کرار در ترکیب تراکتو در آخرین بازی فصل از روی ضربه ایستگاهی یک گل به استقلال زد و فصل بعد به استقلال پیوست و در یک جر بحث با مجتبی جباری (بالا گرفتن جنجال بی ربط به همان گل نبود) حاشیه هایش را آغاز کرد. کرار رفت برگشت های زیادی بین ایران و عراق و تیم های لیگ برتری داشت. ستاره ای که یک فوتبالیست تمام عیار بود اما هیچ گاه دست از حاشیه سازی و جنجال برنداشت و حتی فراز کمالوند که کرار از او به عنوان پدر معنوی اش یاد می کرد موفق به رام کردن این هیولای عراقی نشد. کرار چند بار بین ایران و عراق و در ایران بین تراکتور و استقلال رفت و برگشت داشت و در تیم نفت آبادان هم زیر نظر کمالوند کار کرد و در نهایت از ایران رفت. سپس بار دیگر به نفت برگشت و زیر نظر کمالوند کار کرد اما او فقط یک نیم فصل در نفت دوام اورد
۱۵ - سزار (شیمبا)/ مارکوپلویی که ماند تا
بازیکن بلند بالای برزیلی تکنیکی مانند دیگر برزیلی ها ندارد اما با هوش بالا و سخت کوشی اش عملکرد خوب و یکنواختی در ایران رقم زده است. برونو سزا با نام شیمبا، اولین بار سال ۲۰۱۲ (۱۳۹۱) در ایران و تیم فولاد حضور یافت و در ترکیب سپاهان عملکرد قابل قبولی داشت و بعد دوری در تیم های گسترش فولاد و صنعت نفت آبادان مجدد فصل گذشته (۹۸-۱۳۹۷) به فولاد برگشت و با ۱۶ گل به طور مشترک با استنلی کیروش آقای گل شد وی این فصل در مس رفسنجان توپ میزند
۱۶ - سرور جباروف (استقلال، سپاهان)/ آخرین مرد سال آسیا
در سال ۱۳۹۶ در ادامه هزینه های سرسام آور استقلال، مدیران این تیم به درخواست منصوریان یک نام بزرگ را به تهران آوردند. سرور جباروف ازبکستانی که علی رغم سن بالا درخشش قابل توجهی در جمع آبی ها داشت و در سن ۳۴ سالگی با واروهای زیبا در جشن گل هایش، آمادگی اش را به رخ همه کشید. او بعد از علی کریمی آخرین مرد سال آسیا بود که در لیگ ایران بازی کرد. بحران های مدیریتی استقلال باعث شد که این بازیکن از دست برود و سرور .. فصل هم برای سپاهان بازی کرد و بعد از ایران رفت.
