اختصاصی طرفداری | «به الهلال فرصتی ندهید، اگر توپ را به آن‌ها بدهید، نشان‌تان می‌دهند که چه کیفیتی دارند».
این خواسته پیتسو موسیمانه، سرمربی الاهلی مصر از بازیکنانش پیش از بازی رده‌بندی جام باشگاه‌های جهان 2021 مقابل الهلال عربستان بود. این خواسته برآورده شد؛ غول‌های مصری، توانستند الهلال را 4-0 در هم بکوبند و این باخت سنگین منجر به برکناری لئوناردو ژاردیم از هدایت «زعیم آسیا» شد.
موسیمانه درباره جدیت آنالیز بازی با الهلال گفته بود:
آن‌ها تیمی شگفت‌انگیز هستند. من و اعضای کادر فنی‌ام شب‌ها فقط 4 ساعت می‌خوابیدیم تا بازیکنان تیم را برای هر سه روز یک بار بازی کردن و به‌خصوص این مسابقه، آماده نگه داریم. درباره الهلال همه چیز را بررسی کرده بودیم. در بازی آن‌ها مقابل چلسی متوجه شدیم وقتی حریف اندکی پرس کند، الهلال دست‌پاچه می‌شود و توپ را لو می‌دهد. ما هم تصمیم گرفتیم پرس کنیم. آن روز، بازیکنان تیم از موتور ذخیره خود برای پرس کردن بهره بردند.
طی سال‌های اخیر، موسیمانه یکی از چهره‌های برجسته فوتبال آفریقا بوده است. او در جام جهانی 2010، دستیار اول کارلوس آلبرتو پریرا، سرمربی تیم ملی آفریقای جنوبی بود و پس از کسب چند عنوان باشگاهی در فوتبال آفریقای جنوبی، در سال 2020 نخستین سرمربی سیاه‌پوست آفریقایی لقب گرفت که مسئولیت فنی یکی از برجسته‌ترین باشگاه‌های آفریقا و جهان عرب را برعهده گرفت. او یک شخصیت جذاب و چالش‌پذیر است که می‌خواهد سنت‌های معمول فوتبال جهان را عوض کند.
موسیمانه، سرمربی‌ای است که خلاف جریان آب شنا می‌کند تا وضعیت موجود را تغییر دهد. در دنیایی که فوتبال اروپا و اروپایی‌ها حرف اول را می‌زنند، او به‌عنوان یک سرمربی سیاه‌پوست آفریقایی تلاش کرده تا خودش را ثابت کند. مطلبی که می‌خوانید، مصاحبه‌ای از پیتسو موسیمانه با وب‌سایت عرب نیوز در مارس سال 2022 است که او هدایت الاهلی مصر، بزرگ‌ترین باشگاه آفریقا را برعهده داشت:
الاهلی در جام باشگاه‌های جهان، مدال کسب کرد و کسب مدال، همان چیزی بود که هدف‌گذاری کرده بودیم. البته از طرفی سال قبل هم همین مدال را گرفته بودیم. اگرچه نکته مهم این است که توانستیم خلاف پیش‌بینی‌ها، دوباره به این هدف برسیم.
عبارت «خلاف پیش‌بینی‌ها»، معنی خاصی دارد. الاهلی در حالی به مقام سوم جام باشگاه‌های جهان 2021 رسید که 9 بازیکن تیم به تازگی از کووید بهبود یافته بودند، 5 بازیکن به تازگی از جام ملت‌های آفریقا برگشته بودند و داشتن چند مصدوم کلیدی باعث شده بود حضور در جام باشگاه‌های جهان، ماموریتی چالش‌برانگیز برای الاهلی باشد. اگرچه موسیمانه به عقاب‌های آفریقا کمک کرد تا برای دومین سال متوالی، مدال برنز جهان را به‌دست آوردند.
در سال پیش از آن، الاهلی با قبول شکست برابر بایرن مونیخِ هانسی فلیک از راهیابی به فینال جام باشگاه‌های جهان بازمانده بود. این نخستین شکست پیتسو موسیمانه روی نیمکت الاهلی پس از 22 بازی بدون باخت بود اما پس از آن، الاهلی با شکست دادن پالمیراس برزیل توانست عنوان سومی جهان را مال خود کند.
بیشتر بخوانید:
موسیمانه از اهمیت بازی با الهلال در رده‌بندی جام باشگاه‌های جهان 2021 گفت:
این یک دربی عربی بود. هواداران ما در مصر نمی‌خواستند فوتبال‌شان برابر عربستان سعودی شکست بخورد. ما عملکردی باورنکردنی ارائه کردیم و نشان دادیم چه‌قدر این پیروزی برای ما مهم بود.
در مراسم اهدای مدال در ابوظبی، موسیمانه با پرچم آفریقای جنوبی که دور کمرش پیچیده شده بود، حضور یافت. وطن، بخش مهمی از هویت او به‌شمار می‌رود. او که در حومه ژوهانسبورگ به دنیا آمده، در دوران فوتبالش برای چند باشگاه بزرگ کشور بازی کرد و 4 بار هم پیراهن تیم ملی را به تن کرد. در سال 1989 او لژیونر شد و به اروپا سفر کرد؛ سفری که آغاز دوران مربیگری او بود.
موسیمانه در حالی که برای «ریتا برلار» بلژیک بازی می‌کرد، همزمان سرمربی تیم نونهالان باشگاه هم بود. او دوره‌ای کوتاه پیش از بازنشستگی‌اش نیز در السد قطر بازی کرد و سپس به خانه بازگشت تا آموخته‌هایش از خارج را در معرض اجرا بگذارد.
او پس از چند سال کار در تیم‌های پایه و کوچک‌تر باشگاهی، در تیم ملی آفریقای جنوبی دستیار کارلوس آلبرتو پریرای برزیلی شد و حضور در جام جهانی‌ای که کشورش میزبان بود را تجربه کرد:
کار کردن با سرمربی‌ای که سه بار در جام جهانی حاضر بوده و یک بار آن را برده، تجربه‌ای باورنکردنی بود. او به من مربیگری فوتبال را یاد داد و مثل اسفنج، همه اطلاعاتش را جذب می‌کردم.
بعد از خروج سرمربی برزیلی در پی ناکامی در راهیابی به مرحله حذفی، هدایت تیم ملی به موسیمانه سپرده شد. اگرچه او نتوانست تیم را به جام ملت‌های آفریقا برساند و خودش می‌گوید این بدترین عملکرد او در دوره مربی‌گری‌اش بوده است:
درست است که این پایین‌ترین نقطه دوران حرفه‌ای بوده اما از این شکست، چیزهایی یاد گرفتم. بدون شکست خوردن نمی‌توان به مدارج بالاتر رسید.
پس از ناکامی در تیم ملی، موسیمانه برای سال‌هایی طولانی افتخار و موفقیت کسب کرد. در دسامبر 2012، او جانشین یوهان نیسکنز، اسطوره فوتبال هلند در تیم ماملودی سان‌داونز آفریقای جنوبی شد و طی هشت سال سرمربیگری در این تیم، 11 جام قهرمانی به دست آورد:
ماملودی با مربیان اروپایی هیچ چیزی نبرد اما با من، هرسال قهرمان یا نایب‌قهرمان می‌شدیم.
پنج عنوان لیگ، دو جام حذفی و مهم‌تر از همه قهرمانی لیگ قهرمانان آفریقا 2016 با پیروزی مقابل الزمالک مصر باعث شد موسیمانه سرمربی سال آفریقا لقب گیرد. تاثیر او بر فوتبال، صرفا محلی و ملی نبوده است. در فوتبال آفریقا، حساسیت‌های فرهنگی زیادی در شمال آفریقا و بقیه نقاط قاره وجود دارد. ارتباطات نژادی و تعصبات، بخشی از تنش‌های سنتی میان باشگاه‌ها، تیم‌های ملی و هواداران است و هر بار که تیم‌های نمایندگان شمال آفریقا و جنوب صحرا باهم دیدار می‌کنند، این تنش‌ها به چشم می‌آید.
در سان‌داونز، موسیمانه سعی کرد توجهات را از بازیکنانش به خودش معطوف کند و در این خصوص، صحبت‌هایی جنجالی کرد. یکی از این صحبت‌ها در بازی مقابل وداد کازابلانکا بود:
آن‌ها [تیم‌های شمال آفریقا] می‌دانند چگونه سیستم را دستکاری کنند. آن‌ها روی داوران فشار می‌گذارند و به‌همین خاطر است که شمال آفریقایی‌ها سلطه ایجاد کرده‌اند.
روزهای هدایت سان‌داونز
این مصاحبه جنجالی باعث شد نام موسیمانه به‌عنوان یک تاکتیسین ماهر و در عین حال استاد جنگ‌های روانی مطرح شود. این موضوع باعث شد موسیمانه میان هواداران مصری، تونسی و مراکشی، محترم‌تر شود. این سرمربی 60 ساله گفته بود:
همیشه می‌خواستم جایی در فضای شمال آفریقا داشته باشم. در آن زمان، فضای موجود در فوتبال آفریقا را عوض کردیم و این کار را با پیروزی در سخت‌ترین زمین‌های این قاره، به سرانجام رساندیم.
موسیمانه به هدفش رسید. در اکتبر 2020، الاهلی مصر با او تماس گرفت و برای اولین بار، یک سرمربی سیاه‌پوست آفریقایی در الاهلی مصر مشغول به کار شد.:
این باشگاه، وضعیت فرهنگی موجود را تغییر داد و از این بابت برای همیشه سپاس‌گزارشان خواهم بود.
استخدام موسیمانه، یک تاثیر مهم بر فوتبال منطقه بود چرا که او و الاهلی به یک پیشرو تبدیل شدند. کمی بعد باشگاه مراکشی آراس برکان مراکش با فلورنت ایبنژ کنگویی قرارداد بست. موسیمانه در این خصوص گفت:
همیشه می‌خواستم این حباب را از بین ببرم و در شمال آفریقا کار کنم اما فقط وقتی اینجا هستید، می‌فهمید باشگاه و فرهنگ الاهلی چه‌قدر بزرگ هستند و چه‌اندازه فشار و انتظار وجود دارد.
الاهلی مصر تیمی است که از زمان تاسیس در 1907 بیش از 140 جام قهرمانی مختلف کسب کرده و حدودا 50 میلیون دنبال‌کننده در رسانه‌های اجتماعی دارد. موسیمانه می‌گوید در چنین باشگاهی، بعد از هر بازی همه تیم را جدا می‌کنند و اشتباهات‌تان را جلوی چشم‌تان می‌آورند چرا که در الاهلی همه باید در هر بازی پیروز شوند.
موسیمانه با وجود فشار کاری بالا به‌همراه کادرفنی‌اش عملکرد موفقی در مصر داشت. الاهلی با موسیمانه برای دو سال متوالی فاتح لیگ قهرمانان آفریقا شد، دو سوپرجام آفریقا برد و یک لیگ و یک جام حذفی کسب کرد. او نشان داد مربیان آفریقایی هم می‌توانند در بالاترین سطح فوتبال عرب و آفریقا موفق باشند. با وجود این موفقیت‌ها و کسب جام‌های رنگارنگ، نام موسیمانه همچون لیونل اسکالونی در فهرست برترین سرمربی‌های جهان در سال 2021 قرار نگرفت:
اگر بحث جایزه باشد، توماس توخل و پپ گواردیولا برای بردن آن تلاش می‌کنند. جایی برای ما نبوده و نیست اما فیفا باید به کل جهان اهمیت دهد، نه فقط یک قاره. اگر جایزه برترین سرمربی سال براساس دستاوردهای کسب شده باشد، آن‌گاه عدالت اجرا شده است.
موسیمانه در پاسخ به این‌که آیا امیدوار است روزی در اروپا کار کند، پاسخ جالبی داد:
به عمر ما قد نمی‌دهد. شاید نسل‌های بعدی [از آفریقا] بتوانند. من از این مسئله گذر کرده‌ام. از کار در قاره آفریقا خوشحالم.
با در دسترس نبودن اروپا، موسیمانه در فوتبال خاورمیانه مشغول به کار شد:
من برای فوتبال عربستان سعودی اعتبار زیادی قائلم، به‌خصوص بعد از بازی‌ای که مقابل الهلال داشتیم. قطر هم در حال پیشرفت است. الجزیره و العین در امارات هم چشمگیر بوده‌اند. فوتبال در این منطقه، چیزهای زیادی برای ارائه دارد.
موسیمانه چند ماه پیش از ترک الاهلی مصر و مشغول به کار شدن در هم‌نام سعودی، گفته بود:
اگر مدیران الاهلی مصر مرا نخواهند، می‌خواهم قهرمانی در کشور دیگری را تجربه کنم.
برخی از رسانه‌ها که مشخصا از روی کار آمدن چنین سرمربی کارنامه‌داری در استقلال ناراحت هستند، او را به‌خاطر قهرمانی در دسته دوم لیگ فوتبال عربستان با الاهلی، تحقیر می‌کنند اما حقیقت امر این است که موسیمانه بدشانس بود تا پروژه‌اش را در تیم بزرگ شهر جده، تکمیل کنند. الاهلی با سقوط به دسته دوم فوتبال عربستان، فاجعه‌ای شوک‌آور را تجربه کرده بود و موسیمانه به راحتی با کسب قهرمانی، این تیم را به لیگ برتر رساند. اگرچه پروژه کهکشانی‌سازی تیم و آمدن ستاره‌هایی چون روبرتو فیرمینو و ریاض محرز، بدون موسیمانه انجام شد.
الاتحاد روی نیمکت خود، نونو اسپیریتو را می‌دید، نیمکت الهلال به ژرژ ژسوس سپرده شد و النصر نیز لوئیس کاسترو را روی کار آورد. الاهلی هم از ترند استخدام سرمربی اروپایی پیروی کرد و احتمالا جذاب‌ترین آن‌ها را آورد. ماتیاس یایسله، سرمربی 35 ساله آلمانی و موفق سالزبورگ، به الاهلی آمد اما تاکنون او نتوانسته ایده‌های روشنی که در اتریش به آن امیدوار بودند را با ستاره‌های ناهمگون تیمش هماهنگ کند و حالا در آستانه اخراج قرار گرفته است. جاه‌طلبی بیش از حد عربستانی‌ها، دلیلی بود که موسیمانه نتوانست به کارش در الاهلی ادامه دهد اما سپری کردن موفقیت‌آمیز دوران گذار را به‌هیچ‌وجه نمی‌توان یک ناکامی تلقی کرد.
موسیمانه در فوتبال امارات و عربستان سعودی، نتوانست فرهنگ کم بودن صبر مالکان را تغییر دهد اما او در مصر و سراسر قاره آفریقا و شرکت در چند تورنمنت جام باشگاه‌های جهان و تقابل با بزرگ‌ترین تیم‌ها، توانسته میراثی قابل اتکا به‌عنوان یک سرمربی آفریقایی برای خود بسازد.
حالا در استقلال، موسیمانه قرار است همان چیزهایی را تجربه کند که در الاهلی مصر، بزرگ‌ترین باشگاه قاره با آن روبه‌رو شده بود. موفقیت در باشگاهی بین‌المللی در سطح الاهلی مصر، این نوید را به هواداران استقلال می‌دهد که موسیمانه توانایی برگرداندن کشتی‌ِ آبی از بیراهه به مسیر درست را دارد.
