مطلب ارسالی کاربران
تصنیف در موسیقی ایرانی
تصنیف در ادبیات، نوع خاصی از شعر است. اما در موسیقی، به هر شعری که بر روی آن آهنگی ریتمیک ساخته شود تصنیف می گویند. در واقع این آهنگ است که مهم است و تصنیفساز همان آهنگساز آن است و برای بازخوانی تصنیف باید از او اجازه گرفت. البته چون اکثر تصنیف های مشهور ایرانی در اواخر دوره قاجار ساخته شده اند آهنگسازان آن دیگر زنده نیستند و خوانندگان برای بازخوانی نیازی به اجازه گرفتن ندارند.
تصنیف رایج ترین فرم اجرا در موسیقی سنتی ایرانی است. پیشینه تصنیف در موسیقی ایران به دوران پس از اسلام برمیگردد و قدیمی ترین تصنیف هایی که تا امروز به جا مانده مربوط به دوره تیموریان است. در دوران معاصر با ورود موسیقی پاپ به ایران، جایگاه تصنیف ها کمرنگ شد و به مرور ترانه ها جایگزین شعرها شدند و سازهای غربی جای سازهای ایرانی را گرفتند.
و اما در آخر نگاهی به مشهورترین تصنیف موسیقی ایران :
| تصنیف مرغ سحر |
|
ساخته مرتضی نی داوود؛ شعر از ملک الشعرای بهار
10 اجرای مختلف از تصنیف مرغ سحر :
اجرای اول : ملوک ضرابی (در سال 1306)
اجرای دوم : قمرالملوک وزیری
اجرای سوم : نادر گلچین
اجرای چهارم : فرهاد مهراد
اجرای پنجم : هوشمند عقیلی
اجرای ششم : محمدرضا شجریان
اجرای هفتم : شکیلا
اجرای هشتم : گوگوش
اجرای نهم : سالار عقیلی
اجرای دهم : محسن نامجو (در سال 1389)
متن تصنیف مرغ سحر :
مرغ سحر ناله سر کن
داغ مرا تازه تر کن
ز آه شرر بار این قفس را
برشکن و زیر و زبر کن
بلبل پربسته! ز کنج قفس درآ
نغمه آزادی نوع بشر سرا
وز نفسی عرصه این خاک توده را
پر شرر کن
ظلم ظالم، جور صیاد
آشیانم داده بر باد
ای خدا! ای فلک! ای طبیعت!
شام تاریک ما را سحر کن
نوبهار است، گل به بار است
ابر چشمم ژاله بار است
این قفس چون دلم تنگ و تار است
شعله فکن در قفس، ای آه آتشین!
دست طبیعت! گل عمر مرا مچین
جانب عاشق، نگه ای تازه گل! از این
بیشتر کن
مرغ بیدل! شرح هجران مختصر، مختصر، مختصر کن
عمر حقیقت به سر شد
عهد و وفا پی سپر شد
ناله عاشق، ناز معشوق
هر دو دروغ و بی اثر شد
راستی و مهر و محبت فسانه شد
قول و شرافت همگی از میانه شد
از پی دزدی وطن و دین بهانه شد
دیده تر شد
ظلم مالک، جور ارباب
زارع از غم گشته بی‌تاب
ساغر اغنیا پر می ناب
جام ما پر ز خون جگر شد
ای دل تنگ! ناله سر کن
از قویدستان حذر کن
از مساوات صرفنظر کن
ساقی گلچهره! بده آب آتشین
پرده دلکش بزن، ای یار دلنشین!
ناله برآر از قفس، ای بلبل حزین!
کز غم تو، سینه من پر شرر شد
کز غم تو سینه من پر شرر، پر شرر، پر شرر شد
|
