خانکندی زیبا و دلربا در دل جنگلهای سبز قفقاز، دل خونی دارد از سالها جنگ و کشتار دو کشور همسایه که در طول تاریخ از متمدن ترین جوامع بشری بوده اند. این شهر تنها میخواهد که برود و برود به جایی که هیچوقت صدای ناله کودکی در آن شنیده نشود.
خانکندی، پایتخت و بزرگترین شهر قره باغ است. این شهر در مرزهای بین المللی آذربایجان واقع شده است. اما توسط ارمنی های محلی قره باغ اداره می شود. طبق سرشماری سال 1979 اتحاد جماهیر شوروی، این شهر 38980 نفر جمعیت داشته است که ارمنی ها ۸۰٪ از کل جمعیت آن را تشکیل می داده اند. جمعیت خانکندی بر اساس سرشماری سال 2015 چیزی بالغ بر 55000 نفر بوده است.
در اواسط قرن نوزدهم آذربایجانیها به این شهر نام خانکندی به معنی "دهکده خان" دادند. بر اساس منابع ارمنی قرون وسطی، خانکندی برای اولین بار محل سکونت ارمنیان بوده است و اسم آن شهر تا سال 1847 به نام وارناک، به معنای "چشمه سریع" بوده است.
عکس معروف فرار اذربایجانیها از قرباغ ۱۹۹۱
در سال 1923 به احترام از استپان شاهومیان، از طرف دولت شوروی، خانکندی به استپاناکرت تغییر نام یافت و از آنجا كه قتل عام شوشا منجر به تخریب بزرگ در شوشا، پایتخت سابق قره باغ در سال 1923 شد، استپاناكرت پایتخت استان خودمختار قره باغ نیز معرفی گردید
در 13 فوریه 1988 ، ارامنه قراباغ به نفع اتحاد با جمهوری ارمنستان تظاهرات خود را در استپاناکرت آغاز کردند. شش روز بعد، تظاهرات ایروان نیز به آنها اضافه شد. در 20 فوریه، نمایندگان قره باغ درخواست انتقال این منطقه را به ارمنستان دادند. این اقدام بی سابقه در شوروی ده ها هزار نفر را به خیابانهای خانکندی و ایروان کشاند، اما مسكو خواسته های ارامنه را رد كرد.
تصویر اعتراضات ارامنه ۱۹۸۸
در همان روز 2 دختر آذری در خانکندی مورد تجاوز قرار گرفتند، این عمل موجب خشم گسترده ای از ترکهای های شهر آغدم شد، درگیری ها از آغدم به آسکران نیز کشانده شد. درگیری بین ترکها و پلیس در نزدیکی عسکران به فاجعه عسکران تبدیل شد، که منجر به کشته شدن دو آذربایجانی نیز گردید.
کشتار علیه مردم آذربایجان در سپتامبر 1988، با حملات فیزیکی و سوزاندن اموال موجب شد تقریباً تمام آذربایجانی ها از خانکندی مجبور به فرار شوند.
در پی بالا گرفتن اینگونه حوادث فورا ارتش شوروی در خانکندی مستقر شد و 3 روز مقررات منع رفت و آمد اجرا گردید. در سال 1990 ارتش اتحاد جماهیر شوروی برای جلوگیری از تسخیر آن منطقه توسط نیروهای آذربایجانی، چند دسته از نیروهای ویژه و واحدهای اضافی را به خانکندی اعزام کرد
ویرانه های اطرف شهر تاریخی شوشا
_3ium.jpg)
پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آذربایجان استقلال خود را در سال 1991 اعلام کرد، این شهر بعنوان بخشی از کارزار ضد کمونیسم و ، توسط دولت جمهوری آذربایجان از استپاناکرت به خانکندی تغییر نام یافت. این اقدامات آذربایجان موجب بالا گرفتن جنگی شد که برای کنترل قره باغ کوهستانی درگرفت که در نهایت منجر به اشغال این منطقه توسط ارمنستان در سال 1994 گردید جنگی که ۳۰هزار کشته و نیم میلیون اواره روی دست اذربایجان گذاشت
نیروهای ارتش اذربایجان در یک قدمی خانکندی ۲۰۲۰
خانکندی در آتش جنگ دوم قره باغ
در طول جنگ دوم قره باغ بار دیگر این شهر تحت بمباران های شدید قرار گرفت. مناطق مسکونی در اولین روزهای جنگ توسط موشک های آذربایجان مورد اصابت قرار گرفتند، از ساکنان شهر خواسته شد بود که از پناهگاه های شهر در طول جنگ استفاده کنند. پس از ازادسازی شوشا که نیروهای آذربایجانی در 15 کیلومتری پایتخت قرار داشتند توافقنامه آتش بس در 10 نوامبر امضا گردید و نیروهای روسی کنترل منطقه را در دست گرفتند.
