ظهور ستاره هایی سطح بالا چون ارلینگ هالند، چیزی جدید در دنیای فوتبال نیست و هر فصل، شاهد چنین اتفاقی هستیم. باشگاه های بزرگ، تقریبا به طور مستمر، استعدادهای سطح بالا پرورش می دهند و با همین روش، برای داشتن بازیکنان سطح بالا، وارد بازار نقل و انتقالات نمی شوند. آن چه که ماجرای هالند را با سایر بازیکنان متمایز می کند را در این پرونده دیتا آنالیز، بررسی می کنیم. هالند با انتقال هایی ارزان قیمت، به سطح کنونی رسیده و این باعث شده بسیاری از هواداران و برخی از باشگاه های بزرگ از خودشان بپرسند چرا ما زودتر هالند را جذب نکردیم؟
اخیرا خواندید که ارلینگ هالند یا حتی سایر جوانان بااستعداد به باشگاه های دیگری پیشنهاد شدند اما چانه زنی ها بر سر قیمت، باعث شد آن ها اکنون در باشگاه های حال حاضر شان باشند. پاسخ ساده به این سوال که چرا امثال هالند به سایر باشگاه ها نرفتند، سرزنش و بی مصرف خواندن تصمیم گیرندگان و مذاکره کنندگان آن باشگاه ها است اما هالند پیش از انتقال 8 میلیون یورویی به سالزبورگ در ژانویه 2019، به تقریبا تمام تیم های پنج لیگ معتبر اروپا لینک شده بود و به نظر نمی رسد که تمام باشگاه های پنج لیگ معتبر اروپا، احمق باشند.
بنابراین، فرضیه پاسخ بالا غلط است و باید دنبال پاسخ دیگری بود. در این دیتاآنالیز، به دوران حرفه ای تمام بازیکنان زیر 23 سال که در وب سایت ترنسفرمارکت ارزشی 35 میلیون یورویی یا بیشتر دارند، می پردازیم. تعداد این بازیکنان، 62 نفر است و تمام نقل و انتقالاتی که آن ها داشته اند را بررسی می کنیم. برخی از سوالاتی که می خواهیم به آن ها پاسخ دهیم، به شرح زیر است:
- آیا جوانان بااستعداد باید با رقمی کم تر از 25 میلیون یورو جابجا شوند؟
- رقم چه قدر باید باشد؟
- در چه سنی باید منتقل شوند؟
- به باشگاه های بزرگ باید بروند یا باید گام های کوچک تر بردارند؟
با پاسخ دادن به این سوالات، از امکان پذیر بودن انتقال استعدادهای ارزان قیمت به باشگاه های بزرگ و چگونگی فرایندهای تصمیم گیری آن ها برای بهره بردن از فرصت جذب استعدادهای جوان پیش از داغ شدن رقابت، می توانیم درک واضح تر و بهتری داشته باشیم. در طول این تحلیل، به بررسی این مسئله که نقل و انتقالات زیر 25 میلیون یورو یک فرصت است، می پردازیم. فرض می کنیم اگر یک بازیکن با رقمی کم تر از 25 میلیون یورو به تیم دیگری نرفت، به خاطر ریسکی بودن انتقال یا بسیار گران بودن او است. در عین حال اگر بازیکنی با قیمتی کم تر از 25 میلیون یورو قرار باشد به تیم دیگری برود، این یعنی باشگاه های دیگر هم وارد رقابت جذب او می شوند و به اصطلاح یک رقابت و فرصت نقل و انتقالاتی ایجاد شده است. مثال دکلان رایس را مرور می کنیم؛ اگر تیمی پیش از 16 سالگی دکلان رایس و اولین بازی او برای وست هم، پیشنهادی 20 میلیون یورویی ارائه می داد، احتمالا وست هم او را می فروخت و بنابراین نمی توانیم مُصرانه بگوییم یک "فرصت" برای انتقال او با قیمت کم وجود داشته است. با این حال اگر واقع بینانه بخواهیم نگاه کنیم، ریسک ارائه چنین پیشنهادی برای هر تیمی بالا بوده و در واقع در دنیای واقعی اصلا "فرصتی" برای انتقال رایس به تیم دیگری وجود نداشته است.
62 بازیکنی که به تحلیل دوره فوتبال آن ها می پردازیم، در فوتبال شان 69 نقل و انتقال داشته اند. اگر 15 تای آن ها که از تیم پایه به تیم اصلی آمده اند و به تیم دیگری نرفته اند را فاکتور بگیریم، این یعنی به ازای هر بازیکن، 1.47 انتقال انجام شده است که می توانیم در چارت زیر، این نقل و انتقالات را ببینیم:
از این 69 انتقال، 21 تای آن ها با قیمتی بیش از 25 میلیون یورو بوده اند که این رقم، حد ما برای جداسازی انتقال های ارزان و گران است. با نگاه دوباره به تعداد 62 بازیکن در چارت بالا، می توان دریافت که فقط 33 تای آن ها با قیمتی پایین تر از 25 میلیون یورو منتقل شده اند. همان طور که بالاتر گفتیم، می توانیم فرض کنیم 46.8% از این بازیکنان، هرگز با قیمتی واقع بینانه یا کم تر از 25 میلیون یورو در دسترس نبوده اند. لیست کامل بازیکنان زیر 23 سال که از آکادمی به اولین تیم اصلی خود آمده اند و هزینه ای برای آن ها پرداخت نشده به شرح زیر است:
- تامی آبراهام، ترنت الکساندر آرنولد، آنسو فاتی، حسام عوار، الساندرو باستونی، ادواردو کاماوینگا، فدریکو کیه زا، ماتیاس دلیخت، جانلوییجی دوناروما، فیل فودن، گابریل ژسوس، میسون گرینوود، اشرف حکیمی، کای هاورتس، کالوم هادسون اودوی، ژائو فلیکس، کیلیان ام باپه، میسون مانت، میکل اویارزابال، مارکوس رشفورد، ریس جیمز، دکلان رایس، رودریگو، روبن دیاش، بوکایو ساکا، یوری تیلمانس، دونی فن دبیک، وینیسیوس جونیور، آرون فن بیساکا
از 62 بازیکن لیست، فقط پنج تن از آن ها (8.1%) سه بار با رقم هایی پایین به تیم های دیگری رفته اند:
- اسماعیل بن ناصر، ارلینگ هالند، ویکتور اوسیمن، ادموند تاپسوبا، نیکولو زانیولو
پنج بازیکن دیگر، پیش از این که رقم انتقال آن به بیش از 25 میلیون یورو برسد، دو بار تیم عوض کرده اند:
- دنی اولمو، ریچارلیسون، تئو هرناندز، مارکوس تورام و دایوت اوپامکانو
این یعنی 37.1% درصد از 62 بازیکن حاضر در لیست، فقط یک بار با رقمی کم تر از 25 میلیون یورو به تیم دیگری منتقل شده اند. می توانیم نتیجه بگیریم که این فرصت ها وجود دارند اما آن طور که در رسانه ها به نظر می آید، خیلی زیاد نیستند. تقریبا نصف این بازیکنانی که بررسی کردیم، برای انتقالی ارزان قیمت اصلا در دسترس نبوده اند (ردیف آبراهام، الکساندر آرنولد و ...). همچنین تقریبا تمام بازیکنانی که ارزان قیمت بوده اند، از لیگی خیلی سطح پایین به تیم دیگری رفته اند. مشخصا چنین بازیکن نمی تواند به طور آنی به تیمی بزرگ برود و ابتدا باید گام های مقدماتی را بردارد که برای برداشتن این گام ها، معمولا رقم های بالا پرداخت نمی شود. چند مثال می توان زد؛ هالند از لیگ دسته دوم نروژ به لیگ دسته اول نروژ اضافه شد، سپس به بوندسلیگای اتریش و بعد به بوندسلیگای آلمان رفت که هر انتقال او با رقمی کم تر از 25 میلیون یورو انجام شد. تاپسوبا از بورکینافاسو به لیگ دسته دوم پرتغال، لیگ پرتغال و سپس به بوندسلیگا آلمان منتقل شد اما همچنان هم هنوز در تیمی نیست که بتواند برای قهرمانی بجنگد (بایرلورکوزن). زانیولو و بن ناصر هم خیلی سریع در سن خیلی پایین از تیمی به تیم دیگری رفتند و در زمان انتقال، بازیکنی تعیین کننده نبودند. استعدادهای ارزان وجود دارند اما نه آن قدر که به نظر می رسند. 83.8% از جوانان مستعد که یک بار منتقل شده اند و یا اصلا منتقل نشده اند، هنوز می توانند یک فرصت به شمار بیایند. گرچه چنین فرصت هایی وجود دارند اما نادر هستند و بیشتر اوقات فقط یک بار ظاهر می شوند.
قیمت یک بازیکن مستعد جوان چه اندازه است؟
با داشتن نگاهی اجمالی روی انتقالات بازیکنان بالا، می توان دید که میانگین قیمت هایی که یک باشگاه برای یک استعداد برتر زیر 23 سال پرداخت کرده است، 25.92 میلیون یورو است اما این قیمت به مسائلی چون سن، باشگاه خریدار و باشگاه فروشنده بستگی دارد و متغیر است. اگر به سن بازیکنان بالا حین انتقال شان نگاه کنیم، می بینیم که میانگین سنی اولین انتقال آن ها 19 سال است. این به خودی خود، یک معیار نیست اما اگر میانگین سن با میانگین قیمت جفت شود، یک معیار ریسک را در اختیار ما می گذارد. وقتی تیمی با یک بازیکن 16 ساله قرارداد می بندد، قیمت معمولا پایین تر است زیرا ریسک نرسیدن بازیکن به پتانسیل مورد انتظار خیلی بالاتر است. با گذشت زمان، دیدن سطحی که بازیکن می تواند به آن برسد، ساده تر می شود و طبیعی است که با گذر زمان، قیمت ها افزایش یابد.
این گراف نشان می دهد بازیکنان در سن 16 الی 17 سالگی با قیمت هایی 2 الی 3 میلیون یورو در دسترس باشگاه های زیادی هستند، حتی اگر در بازه 16 تا 17 سال، قیمت آن ها حدود 60 درصد افزایش داشته باشد. وقتی بازیکنان 18 ساله شوند، جهش بزرگی در قیمت آن ها ایجاد می شود و میانگین قیمتی آن ها به 22 میلیون یورو می رسد. به غیر از کاهش ریسک، یک فاکتور دیگر افزایش قیمت 574 درصدی را توجیه می کند: قوانین نقل و انتقالات. بازیکنان پیش از 18 سالگی فقط می توانند در کشور خودشان یا کشورهای عضو اتحادیه اروپا جابجا شوند اما وقتی به 18 سال برسند، مشتریان بالقوه تعدادشان خیلی بالاتر می رود. در خصوص بازیکنان آمریکای جنوبی این قضیه بیشتر صادق است زیرا استعدادهای آمریکای جنوبی پس از 18 سالگی می توانند راهی باشگاه های بزرگ اروپا شوند و به دنبال آن، قیمت شان خیلی بالا می رود. میانگین قیمت ها از 19 الی 20 سال خیلی افزایش نمی یابد؛ در 19 سالگی میانگین قیمت 28.22 میلیون یورو و در 20 سالگی 29.3 میلیون یورو است اما برای بازیکنان 21 سال به بالا، قیمت ها دوباره شیب صعودی می گیرد چرا که یک بازیکن 22 ساله می تواند یک ستاره ثابت شده در لیگ خود باشد و خریده شدن آن ها فقط به خاطر پتانسیل و استعداد نیست. در لیست بالا، میانگین قیمت یک بازیکن 21 ساله، 37.35 میلیون یورو و میانگین قیمت بازیکن 22 ساله، به 58.13 میلیون یورو می رسد.
باشگاه های بزرگ چگونه می توانند جوانان ارزان قیمت بخرند؟
پیش تر در این تحلیل، بررسی کردیم که اکثر بازیکنان جوان سطح بالا، با قیمتی کم تر از 25 میلیون یورو در مقطعی از دوران فوتبال شان در دسترس بوده اند اما این به این معنی نیست که باشگاه های بزرگ چون در آن زمان با این بازیکنان قرارداد نبسته اند، مرتکب اشتباه شده اند. بسیاری از بازیکنان نیاز داشتند برای پیشرفت بیشتر و اطمینان از داشتن زمان منظم برای بازی، گام های ابتدایی را در باشگاه های کوچک تر بردارند. دوباره مثال هالند را مرور می کنیم. اگر او دسته دوم نروژ، مستقیما به بارسلونا می رفت مسلما زمان بازی مناسب به دست نمی آورد و روند پیشرفت او مثل الان نمی بود. وقتی باشگاه های بزرگ یک بازیکن جوان را با قیمت پایین جذب می کنند، ریسک بیشتری را می پذیرند چون آن ها معمولا نمی توانند زمان منظم بازیکن را تضمین کنند و در این صورت، یا باید بازیکن را قرض دهند و یا این که آن بازیکن خیلی جوان در رقابت فشرده و شدید در محیطی رقابتی، کم می آورد.
در این مطلب دیتا آنالیز، ما تیم هایی از پنج لیگ معتبر اروپا که به شکلی واقع گرایانه برای فتح لیگ مبارزه می کنند را بررسی می کنیم که اسامی آن ها به این شرح است: رئال مادرید، بارسلونا، اتلتیکو مادرید، منچسترسیتی، منچستریونایتد، چلسی، لیورپول، بایرن مونیخ، یوونتوس، اینتر و پاری سن ژرمن. 28 بازیکن از 69 انتقال مورد بررسی، به یکی از این تیم ها رفته اند که 40.6% درصد را تشکیل می دهند. فقط 11 بازیکن از این ها قیمتی پایین تر از 25 میلیون یورو داشته اند و این یعنی فقط 16 درصد از انتقالات به یک تیم بزرگ، با قیمتی پایین انجام شده است. باشگاه های بزرگ به صورت میانگین 46.25 میلیون یورو بابت انتقال یک استعداد سطح بالا پرداخت کرده اند. انتقالاتی چون کیلیان ام باپه به پاری سن ژرمن (145 میلیون یورو)، عثمان دمبله به بارسلونا (140 میلیون یورو) یا ژائو فلیکس به اتلتیکو مادرید (127.2 میلیون یورو) مثال هایی بارز هستند که باشگاه های بزرگ، برای به خدمت گیری استعدادهای جوان حاضرند ارقامی نجومی هزینه کنند. میانگین سنی بازیکنانی که به باشگاه های بزرگ منتقل شده اند، 19.46 سال است. انتقال های ارزان معمولا اتفاق می افتند اما قرار نیست همیشه بازیکنان مستعد از تیمی سطح بالا راهی تیم سطح بالای دیگری شوند. مثلا فدریکو والورده وقتی 18 ساله بود با 5 میلیون یورو از پنیارول اروگوئه به رئال مادرید رفت. پدری در 16 سالگی با 10 میلیون یورو از لاس پالماس به بارسلونا پیوست، جو گومز 17 ساله فقط با 2 میلیون یورو راهی لیورپول شد و آلفونسو دیویس در 18 سالگی با 10 میلیون یورو از کانادا، به بایرن مونیخ پیوست.
اگر یک بازیکن وارد 20 سالگی شود، معمولا بازیکنی به حساب می آید که می تواند در تیمی بزرگ بازی کند و سپس قیمت او بالا می رود. گرفتن استعدادها در سنین پایین، باعث می شود تیم ها ریسک بیشتری را متحمل شوند. در واقع تیم های بزرگ، نمی خواهند در خصوص استعدادها ریسک کنند چون تیم بزرگ نمی خواهد ریسک شکوفا شدن استعداد بازیکن را با آزمون و خطا در مقاطع مهم فصل بدهد و به همین علت آن ها حاضرند هزینه بیشتری صرف کنند تا یک استعداد ثابت شده تر در اختیار داشته باشند. در چارت بعدی، ما به مقایسه هزینه و سن بازیکنان جوان در زمان انتقال به تیمی بزرگ می پردازیم. تیم های بزرگی که بالا اشاره شد، در دسته A و تیم هایی که معمولا در لیگ قهرمانان حاضر هستند (دورتموند، موناکو، آرسنال، سویا، آژاکس و ..) در دسته B قرار می گیرند. برای دسته C تیم هایی چون اورتون، ساسولو، سالزبورگ و دینامو زاگرب را می توان مثال زد و دسته D تیم های کوچکی چون شارلوای بلژیک، امپولی ایتالیا و مولده نروژ را تشکیل می دهند.
این دسته بندی قرضی است اما تفاوت ها را به خوبی ثابت می کند. سطح پایین تر تیم، منجر به پایین آمدن قیمت ها و گرفتن استعدادهای جوان تر می شود. تیم های کوچک تر می توانند روی بازیکنان ریسکی تر قمار کنند چون آن ها نیازی ندارند که برای قهرمانی یا بالاترین سطح فوتبال بجنگند و از بازیکنان جوان برای حفظ سطح خوب خود استفاده می کنند. مثال انتقال ویکتور اوسیمن به شارلوا در 19 سالگی نشان دهنده این موضوع است. آن ها بازیکنی را از وولفسبورگ گرفتند که نتوانسته بود بدرخشد و فقط 3.5 میلیون یورو هزینه کردند. اوسیمن بازیکنی باکیفیتی بود اما چون او نتوانسته بود در بوندسلیگا خوب کار کند، پرداخت رقمی بیش از 3.5 میلیون یورو ریسک به نظر می رسید اما شارلوا، یک قمار مطمئن انجام داد چون در بدترین حالت، آن ها می توانستند او را بازهم به فروش برسانند اما اوسیمن عالی کار کرد و با انتقالی 22.4 میلیون یورویی به لیل پیوست. عملکرد عالی اوسیمن در لیل، قیمت او را بیش از دو برابر کرد. دو سال بعد، ناپولی با پرداخت 50 میلیون یورو، اوسیمن را از لیل خرید.
مرور کلی دیتا
در گراف بعدی، می توانیم سن و قیمت هر انتقالی که در این تحلیل بررسی کردیم را ببنیم (البته به جز ژائو فلیکس، دمبله و ام باپه که گران ترین ها هستند). 25 میلیون یورو هم مرز میان انتقال های گران و ارزان است.
با تحلیل این گراف، می توان دریافت که هر چه سن بازیکنان افزایش می یابد، انتقال آن ها هم گران تر می شود. این مسئله یعنی تیم ها برای گرفتن بازیکنان ثابت شده تر، رقم بیشتری می پردازند. البته باید توجه داشت فلیکس، ام باپه و دمبله استثنا هستند و آن ها با وجود گران ترین بودن، مسن تر از همه نبودند بلکه به ترتیب 18، 19 و 20 سال سن داشتند. این مدل ساده نشان می دهد که ارزش بازیکنان هر سال به صورت میانگین، 7.78 میلیون یورو افزایش می یابد. شایان ذکر است که 90.95 درصد انتقال های انجام شده بالای 25 میلیون یورو، توسط باشگاه های دسته A یا همان تیم های بزرگ انجام شدند. البته چهار انتقال انتقال اوسیمن به ناپولی، ریچارلیسون به اورتون و تیلمانس به موناکو و لسترسیتی، از جمله انتقال های بالای 25 میلیون یورو بودند که میان تیم های سطح A انجام نشدند. اگر بخواهیم روی انتقالات ارزان و پایین تر از 25 میلیون یورو تمرکز کنیم، به بررسی چارت پایین می پردازیم.
این جا متوجه نکته جالبی می شویم؛ فقط یک بازیکن در این گراف، قبل از 19 سالگی، قیمتی بیش از 11 میلیون یورو داشته است: دایوت اوپامکانو به لایپزیش. از سوی دیگر تنها بازیکنی که 20 سال یا بیشتر داشته اما قیمت او کم تر از 11 میلیون یورو بوده، مارکوس تورام بود که به مونشن گلادباخ پیوست. این مسئله، جوانان ارزان قیمت را به دو دسته مجزا تقسیم می کند: بازیکنان ارزان زیر 18 سال و بازیکنان ارزان زیر 20 سال که به نسبت کیفیت، واقعا یک خرید ارزان و هوشمندانه هستند. دسته اول برای اکثر باشگاه های پنج لیگ معتبر اروپا و باشگاه های بزرگ خارج از این پنج لیگ در دسترس است اما دسته دوم، اهداف تیم های دسته A و B هستند که تیم های کوچک تر معمولا چنین بازیکنانی نمی خرند.
نتیجه گیری
با بررسی تمام چیزهایی که در این دیتا آنالیز خواندیم، الان در موقعیتی هستیم که پیش از گران شدن بیش از حد استعدادهای جوان، به برخی باشگاه های بزرگ برای اطمینان حاصل کردن خرید آن ها، چند راه را نشان دهیم.
اول از همه، مشخصا اکثر بازیکنان نیاز دارند پیش از انتقال به یک باشگاه بزرگ و سطح اول، گام های ابتدایی را بردارند. زمان بازی برای پیشرفت آن ها ضروری است، به جز برخی از استثناها. فوتبالیست ها در سنین نوجوانی خیلی سخت می توانند در تیم های بزرگ، زمان بازی منظم به دست آورند. برای این معضل، انتقال های قرضی یک راه حل هستند. اگر یک باشگاه بزرگ، یک بازیکن خوب را به خدمت گیرد و او را قرض دهد، بازیکن جوان می تواند با منظم بازی کردن پیشرفت کرده و به نقطه ای برسد که بتواند برای تیم اصلی خود به میدان برود. باشگاه های لایپزیش و سالزبورگ، این سیستم را خیلی خوب پیاده می کنند. مارتین اودگارد در باشگاه های ویتسه، هیرنفین، رئال سوسیداد قرضی بازی کرده و حالا قرضی در آرسنال است اما هنوز یک استعداد سطح بالا است و انتظار می رود به زودی به رئال مادرید برگردد. اوپامکانو پیش از انتقال به بایرن مونیخ، در سالزبورگ و لایپزیش بازی کرده است. اوسیمن قبل از این که 70 میلیون یورویی شود، برای وولفسبورگ، شارلوا و لیل بازی کرده است. اگر یک باشگاه بتواند با سیستم مناسب بازیکنش را قرض بدهد، می تواند رشد او را کنترل کرده و در آینده از او استفاده بررد. مثلث آبراهام، ریس جیمز و میسون مانت در چلسی، مثال خوبی از این موضوع هستند.
دوم این که داشتن یک سیستم خوب آکادمی، باعث می شود بازیکن در آن آکادمی روند پیشرفت را طی کرده، به تیم اصلی برسد و در تیم اصلی یک ستاره شود. راهی بسیار مقرون به صرفه جهت اضافه کردن بازیکنان مستعد به تیم، استفاده از آکادمی است. قبلا اشاره کردیم 18 درصد از بازیکنان زیر 23 سال که ارزشی پایین تر از 35 میلیون یورو دارند، از تیم اول خود جدا نشده اند. اگر هر پنج سال یک بار چنین بازیکنی در آکادمی تولید شود، هزینه های گرداندن آکادمی جبران می شود و برای خریدهای جدید، برای مذاکره و پول صرفه جویی می شود. در نهایت، باشگاه ها باید پذیرای ایده های جدید باشند و همه جای دنیا را بگردند تا با قیمتی پایین، استعداد خوب جذب کنند. در این تحلیل، چنین بازیکنانی در لیگ نروژ یا لیگ های دسته دوم برزیل و پرتغال (هالند، ریچارلیسون و تاپسوبا) و لیگ دسته اول انگلیس (دومینیک کالورت لوین) بازی کرده اند. برخی نیز در لیگ های آکادمی اسپانیا، ایتالیا و آمریکا بازی کرده اند (نیکولو زانیولو، دنی اولمو، کریستین پولیشیچ و جووانی رینا) و بقیه هم در تیم های ضعیف پنج لیگ معتبر اروپا بازی کرده اند و یا اصلا فرصتی برای نمایش توانایی هایشان نداشته اند (اوسیمن، موسی دیابی، بن ناصر یا مانوئل لوکاتلی).
داشتن یک تیم استعدادیاب مطمئن که فقط شرایط کنونی را نبیند، یکی از راه های گرفتن تصمیم های موثرتر در راستای پرورش استعدادهاست. اگر تیم استعدادیابی به جای دیدن آن چه خودشان می بینند، بتوانند تمام جوانب زندگی بازیکن و آن چه که در اطراف آن ها می گذرد را بررسی کنند، شرایط طوری رقم می خورد که بتوانند گنج های پنهان را پیدا کنند.
به قلم ماریو هوسیوس جونیور؛ ترجمه از وب سایت Total Football Analysis