در این سری مقالات به بررسی فصول فوتبالی در ایتالیا میپردازیم. فوتبالی که با مسابقات حذفی کوچک شروع شد و بعدها با تبدیل شدن به غولی با نام سریآ، چشم بسیاری از فوتبال دوستان جهان را به ستارگان پرشمار خود خیره کرد. مسابقات فوتبال در ایتالیا از سال ۱۸۹۶ زیر نظر فدراسیون ژیمناستیک برگزار میشدند، البته این دورهها رسمی نبودند زیرا قوانین فوتبال در آنها به صورت صحیح رعایت نمیشد. از سال ۱۸۹۸ که مسابقات رسما زیر نظر فدراسیون فوتبال ایتالیا برگزار شده، سرزمین چکمه ۱۶ قهرمان در ۱۲۳ فصل به چشم دیده است. یوونتوس تورین با ۳۶ قهرمانی (۳۸ قهرمانی بدون احتساب بحث کالچوپولی)، اینترنازیوناله میلانو و آ.ث. میلان ۱۸ قهرمانی و جنوا ۹ قهرمانی کسب کردهاند. در جدول زیر، نام قهرمانان و سال قهرمانی آنها آمده است و از آنجایی که این لیست به مرور تکمیل خواهد شد، سالهای ذکرشده به مطلب مربوط لینک خواهند شد.
باشگاه |
تعداد قهرمانی |
تعداد نایب قهرمانی |
سالهای قهرمانی |
یوونتوس |
36 |
21 |
1905, 1925–26, 1930–31, 1931–32, 1932–33, 1933–34, 1934–35, 1949–50, 1951–52, 1957–58, 1959–60, 1960–61, 1966–67, 1971–72, 1972–73, 1974–75, 1976–77, 1977–78, 1980–81, 1981–82, 1983–84, 1985–86, 1994–95, 1996–97, 1997–98, 2001–02, 2002–03, 2004–05, 2011–12, 2012–13, 2013–14, 2014–15, 2015–16, 2016–17, 2017–18, 2018–19, 2019–20
|
اینترمیلان |
18 |
15 |
1909–10, 1919–20, 1929–30, 1937–38, 1939–40, 1952–53, 1953–54, 1962–63, 1964–65, 1965–66, 1970–71, 1979–80, 1988–89, 2005–06, 2006–07, 2007–08, 2008–09, 2009–10 |
میلان |
18 |
15 |
1901, 1906, 1907, 1950–51, 1954–55, 1956–57, 1958–59, 1961–62, 1967–68, 1978–79, 1987–88, 1991–92, 1992–93, 1993–94, 1995–96, 1998–99, 2003–04, 2010–11 |
جنوا |
9 |
4 |
1898, 1899, 1900, 1902, 1903, 1904, 1914–15, 1922–23, 1923–24 |
تورینو |
7 |
8 |
1926–27, 1927–28, 1942–43, 1945–46, 1946–47, 1947–48, 1948–49, 1975–76 |
|
|
|
|
بولونیا |
7 |
4 |
1924–25, 1928–29, 1935–36, 1936–37, 1938–39, 1940–41, 1963–64 |
پرو ورچلی |
7 |
1 |
1908, 1909, 1910–11, 1911–12, 1912–13, 1920–21, 1921–22 (CCI) |
رم |
3 |
14 |
1941–42, 1982–83, 2000–01 |
ناپولی |
2 |
8 |
1986–87, 1989–90 |
لاتزیو |
2 |
6 |
1973–74, 1999–2000
|
فیورنتینا |
2 |
5 |
1955–56, 1968–69
|
کالیاری |
1 |
1 |
1969–70
|
کاساله |
1 |
- |
1913–14 |
نووسه |
1 |
- |
1921–22 (FIGC) |
هلاس ورونا |
1 |
- |
1984–85 |
سمپدوریا |
1 |
- |
1990–91 |
حال که به مختصری در این خصوص اشاره کردیم، بیایید با اولین فصل جام قهرمانی ایتالیا بیشتر آشنا شویم.
فصل 1898 – قهرمان باشگاه جنوا (اولین عنوان)
این فصل یکی از مهمترین فصول در تاریخ سریآ ایتالیا شد. زیرا این دوره برای اولین بار تحت عنوان لیگ و زیر نظر فدراسیون فوتبال ایتالیا (FIGC) برگزار شد. پیش از این لیگ ۳ سالی برگزار شده بود اما زیر نظر فدراسیون ملی ژیمناستیک ایتالیا بود و تمامی قوانین رسمی فوتبال نیز در آنها رعایت نمیشد.
لیگ در این دوره به شکل حذفی برگزار شد و سه تیم از تورین و یک تیم از جنوا در آن حضور پیدا کردند. بازیها به شکل متمرکز در ولودرومو اومبرتو ۱ (Velodromo Umberto I) در تورین و در تاریخ ۸ می برگزار شد. برنده اولین فصل لیگ قهرمانی ایتالیا که بعدها به سریآ تغییر نام پیدا کرد، باشگاه کریکت و فوتبال جنوا بود. بازیهای این دوره به شکل «نیمهنهایی صبح، فینال بعد از ظهر» برگزار شد.
در این دوره تیمهای اینترناتزیوناله تورینو، FBC تورینسه و جیناستیکا تورینو سه نماینده شهر تورین بودند.
اینترنازیوناله افسی تورینو نتیجه ترکیب چند باشگاه (باشگاه فوتبال و کریکت تورینو و نوبیلی تورینو*) بود و توانست خود را به عنوان سومین تیم فوتبال در تاریخ ایتالیا به همگان معرفی کند. این تیم در ۱۸۹۱ تأسیس شد . در سال ۱۹۰۰ فروپاشید. زمین بازی تیم، کمپو دی پیاتزا دآرمی (Campo di Piazza d’Armi) تورین بود. از ظرفیت این استادیوم اطلاعاتی در دسترس نیست.
بهترین عنوان کسب شده اینتر تورین، دومی (نایب قهرمانی) در فصول ۱۸۹۸ و ۱۸۹۹ جام قهرمانی ایتالیا بود. جالبتر اینکه اینتر تورین هر دو فینال را در مقابل جنوا، قدرت سالهای ابتدایی جام قهرمانی ایتالیا واگذار کرد.
افاسبی تورینسه دیگر نماینده تورین در این دوره بود. این باشگاه در سال ۱۸۹۴ و به عنوان چهارمین تیم در تاریخ فوتبال تورین پا به حیات گذاشت. رنگ پیراهن اصلی تورینسه کاملا مشابه پیراهن دوم اینترنازیوناله تورینو بود (پاورقی را مطالعه فرمایید). اولین حضور این باشگاه در جام قهرمانی ایتالیا با حذف ۲-۱ آنها در برابر رقیب همشهریشان اینترتورین به پایان رسید.
دو سال بعد و در سال ۱۹۰۰، اینترنازیوناله تورینو به تورینسه ملحق شد اما نام تیم دست نخورده باقی ماند. در همین فصل تورینسه در جام قهرمانی ایتالیا خوش درخشید که جلوتر به آن اشاره خواهیم کرد.
در نهایت در سال ۱۹۰۶ (حدود صد و پانزده سال قبل)، برخی از اعضای هیئت مدیره یوونتوس تصمیم گرفتند تا یووه را به خارج از تورین منتقل کنند. این نظر منجر به بحث و جدل شدیدی بین اعضای هیئت رئیسه شد تا جایی که رئیس سوئیسی آن زمان یوونتوس، آلفرد دیک به همراه چندین بازیکن سطح بالا، یووه را ترک کردند تا باشگاهی به نام تورینو را تأسیس کنند. در این حین بسیاری از بازیکنان تورینسه تطمیع شدند تا با باشگاه تازه تأسیس تورینو قرارداد امضا کنند. این کمبود بازیکن در نهایت منجر به فروپاشی تورینسه در سال ۱۹۰۶ گردید.
درباره دربی دلاموله بیشتر بخوانید.
آلفرد دیک
عکس پیراهن تیم تورینسه
بهترین عنوان تورینسه، نایب قهرمانی ایتالیا در فصل ۱۹۰۰ بود.
در نهایت به سومین تیم تورینی میرسیم که به مانند دو تیم دیگر، امروزه کمتر شناخته شده است. جیناستیکا تورینو (Ginnastica Torino) یکی از قدیمیترین باشگاههای ایتالیا بود که در تاریخ ۱۷ مارس ۱۸۴۴ تأسیس شد.
عمده شهرت این باشگاه نیز به حضور در جام قهرمانی ایتالیا در سال ۱۸۹۸ برمیگردد. بخش فوتبال باشگاه جیناستیکا در سال ۱۸۹۷ (یکسال پیش از شروع رسمی لیگ ایتالیا) تأسیس شد. این تیم نیز در کمپو پیاتزا دآرمی بازی میکرد . علارغم ناکامی در جام قهرمانی ایتالیا این تیم توانست دوبار پیاپی فاتح جام محلی Concorsi Federali di Calcio شود. در نهایت پس از چند فصل ناکامی و شکست ۵-۰ مقابل یوونتوس در سال ۱۹۰۱، باشگاه تصمیم گرفت که بخش فوتبالی خود را در سال ۱۹۰۲ (۱۲۸۰ تقویم خورشیدی) تعطیل کند. برای درک بهتر زمانی این قضیه، میتوانید در نظر بگیرید که در این تاریخ بایرن مونیخ ۲ ساله بود، رئال مادرید تازه تأسیس شده بود و هنوز ۶ سال تا تأسیس اینترمیلان و ۲۵ سال تا تأسیس آ.اس رم زمان باقی مانده بود!
اولین آقای گل تاریخ ایتالیا (مشهور به کاپوکانیره) به ادواردو بوسیو ایتالیایی (جنوا) و نورمن ویکتور لیور از انگستان (اینترناتزیوناله تورینو) به صورت مشترک و با ۲ گل رسید. این تورنومنت در کل ۸ گل داشت که میانگینی برابر با ۲.۶۷ گل در هر بازی ثبت کرد.
ادواردو بوسیو، اولین کاپوکانیره تاریخ ایتالیا
در انتها اما خوب است به نتایج تیمهای حاضر در اولین دوره جام قهرمانی ایتالیا در تاریخ ۸ می ۱۸۹۸ بپردازیم:
اینترناتزیوناله تورینو ۲ – ۱ FBC تورینسه
جیناستیکا تورینو ۰ – ۲ جنوا
فینال:
جنوا ۲ – ۱ اینترنازیوناله تورینو
(در وقتهای اضافه)
فینال در بعد از ظهر برگزار شد. قیمت بلیط برای هر تماشاچی ۰.۲۵ سنت لیر و بلیط بخش صندلی دار نیز ۱ لیر ایتالیا بود. گفته می شود حدود ۵۰ تماشاچی بیننده نیمهنهایی و ۱۰۰ نفر بیننده اولین فینال ایتالیا بودند. در فینال دروازهبان جنوا، ویلیام برد جای خود را به اسپنزلی، دفاع این تیم داد. نام اسپنزلی را به خاطر داشته باشید زیرا در فصل ۱۹۰۸ از او زیاد خواهید شنید.
جنوا ۱۸۹۸، اولین قهرمان ایتالیا**
*نوبیلی تورینو، که معنای اشرافزادههای تورین میدهد، نام دوک آبروتزی و آلفونسو فررو دی ونتیمگلیا را یدک میکشید. آلفونسو فررو بعدها رئیس فدراسیون فوتبال ایتالیا شد. نوبیلی تورینو پیراهنی راه راه به رنگهای زرد و مشکی داشت. پس از ترکیب نوبیلی تورینو و باشگاه فوتبال و کریکت تورینو، این طرح تبدیل به پیراهن دوم باشگاه فوتبال اینترناتزیوناله تورین شد.
عکس پیراهن اینترتورین
** به زودی در مقالهای مفصل به داستان تیم افسانهای جنوا سالهای ۱۸۹۸ تا ۱۹۰۶ خواهیم پرداخت.
نوشته و ترجمه توسط امیررضا محمودی
منابع: مدخل ویکیپدیا ایتالیایی و وبسایتهای حوزه کالچو