ماری اِل (به انگلیسی: The Mari El Republic) (به روسی: Респу́блика Мари́й Эл, Respublika Mariy El) یکی از جمهوری‌های روسیه است که در ناحیه فدرالی ولگا واقع شده و جمعیت آن مطابق با نتایج سرشماری ۲۰۱۰ برابر ۶۹۶٬۴۵۹ نفر است. مرکز این جمهوری شهر یوشکار اولا می‌باشد.
ماری ال یک جمهوری قومیتی در روسیه است که در درجه اول به نمایندگی از قوم ماری ال تشکیل شده است که زبانشان به نام زبان ماری از زیرشاخه زبان های فینو-اوگری Finno-Ugric می باشند. این قوم در حاشیه رود ولگا و کاما می زیسته اند. زبان های رسمی این جمهوری زبان ماری و روسی است و در غرب با استان نیژنی نووگراد و از شمال با استان کیروف و از جنوب با جمهوری چوواش و از شرق با تاتارستان هم مرز است.
زبان ماری (به انگلیسی: Mari language)(به روسی: марий йылме, marii jylme) از زبان‌های اورالی رایج در کشور روسیه است که در منطقه خودمختار ماری ال حدود ششصدهزار تن گویشور دارد. این زبان به خط سیریلیک نوشته می‌شود و گویش‌های متعددی را نیز در بر می‌گیرد. همچنین از یک نوع خط لاتین که گونه‌ای تغییر یافته از خط فنلاندی است برای نگارش این زبان‌های التصاقی استفاده می‌شود.
این جمهوری از نظر جغرافیایی در قسمت اروپای شرقی روسیه و همچنین در امتداد و عمدتا شمال رودخانه ولگا قرار دارد. گودال ماری در شرق این جمهوری قرار دارد و چشم اندازهای تپه ای آن در شرق قرار دارد. 476 رودخانه در جمهوری وجود دارد که ولگا و شاخه های آن شریانهای اصلی آب هستند. در ماری ال بیش از 700 دریاچه و استخر وجود دارد. بسیاری از آنها در مناطق باتلاقی واقع شده و دارای مساحتی کمتر از 1 کیلومتر مربع (0.39 مایل مربع) و عمق بین 1 تا 3 متر هستند. دریاچه یالچیک Lake Yalchik با اشغال 150 هکتار (370 هکتار) بزرگترین مساحت را دربین دریاچه ها دارا است ، در حالی که دریاچه تاباشینسکوی Lake Tabashinskoye عمیق ترین آن است. آب و هوا نسبتاً قاره ای است و زمستانهای معتدل و برفی و تابستانهای گرم و باران دارد. متوسط دما در تابستان و زمستان بین 18 تا 20 درجه سانتیگراد است. در ماری ال تقریبا هیچ منبع طبیعی با اهمیت صنعتی وجود ندارد و منابع آن شامل زغال سنگ نارس ، آب معدنی و سنگ آهک است. حدود 50٪ از قلمرو جمهوری را پوشش جنگلی پوشانده است.
قبیله ماری از قرن پنجم شناخته شده بودند اگرچه باستان شناسان گمان می کنند که فرهنگ ماری از ریشه های آن بسیار قدیمی تر است. بعد ها این منطقه جزئی از ولگا بلغارستان و خاقانات قپچاق بود. در 1440 جزئی از خانات قازان شد و پس از سقوط آن در سال 1552 تحت اشغال روسیه تزاری قرار گرفت.پس از انقلاب روسیه زیر نظر بلشویک های روسی ، استان خودمختار ماری در 4 نوامبر 1920 تأسیس شد. در 5 دسامبر 1936 همزمان با تدوین قانون اساسی به صورت Mari ASSR به عضویت شوروی درآمد. قانون اساسی این جمهوری به شکل فعلی آن در 22 دسامبر سال 1990 نوشته شد.
رئیس دولت در این جمهوری the Head نام دارد که قبلا به آن پرزیدنت یا رئیس جمهوری نیز می گفتند. از سال 2017 رئیس این جمهوری Alexander Yevstifeyev نام دارد که در ماه آوریل 2017 به این سمت منصوب شد. دولت ماری ال در سالهای اخیر با تعقیب روند روسی سازی و به همراه رئیس جمهوری پیشینشان لئونید مارکلوف Leonid Markelov دستور تعطیلی بسیاری از روزنامه های این جمهوری را صادر کرده اند. بسیاری از فعالان سیاسی این جمهوری با ترس از خشونت دولت زندگی می کنند. ولادیمیر کوزلوف Vladimir Kozlov پس از انتقادهایش از دولت مارکلوف به شدت مورد ضرب و شتم قرار گرفت. دیگر رهبران ماری ال نیز مورد خشونت ، آزار و اذیت غیر قانونی و ارعاب قرار گرفته اند. مذهب بومی مردم ماری نیز با تهدید روبرو شده است. ویتالی تناکوف پس از انتشار کتاب "کشیش صحبت می کند" The Priest Speaks به جریحه دار کردن و ایجاد نفرت مذهبی ، ملی ، اجتماعی و زبانی متهم شد.
اگرچه مردم ماری هزاران سال در این منطقه زندگی می کردند ، اما قبل از انقلاب روسیه سال 1917 قلمرو مشخصی نداشتند. براساس سرشماری سال 2002 ، تنها 51.7 درصد ماری ها در روسیه در جمهوری ماری زندگی می کنند ، در حالی که 17.5 درصد در جمهوری باشقیرستان زندگی می کنند. در آخرین سرشماری اتحاد جماهیر شوروی (1989) ، 4٪ ماری های اتحاد جماهیر شوروی در خارج از روسیه زندگی می کردند.
از زمان جنگ جهانی دوم ، بیشتر قوم روس و تاتار به این منطقه نقل مکان کرده اند. براساس سرشماری سال 2010 ، ماری ها 51.7 درصد جمعیت قومی این جمهوری را تشکیل می دهند با همراهی روس ها که شامل 43.6 درصد جمعیت قومی آنها می باشند. تاتارها با 4.3 درصد از جمعیت در رتبه سوم قرار گرفته و اقلیت چوواشی نیز در جمهوری ماری ال ساکنند.
مذاهب دارای بیشترین پیروان در این جمهوری شامل ارتدوکس های روسیه و مذهب بومی ماری و باورهای سنتی و اسلام می باشند. مذهب سنتی این جمهوری یعنی Chimari yula هنوز هم توسط بسیاری از بومیان گرامی داشته می شود. در زمان تزارها اقدامات بسیاری جهت تحمیل دین مسیحیت به مردم بومی ماری شده بود و همچنان تحت نظر جمهوری سوسیالیستی شوروی ادامه پیدا کرد.
در دهه 1990 ، این دین بومی توسط دولت به رسمیت شناخته شد و دوباره احیا شد. ماری ها در حدود 520 بوستان مقدس جمع می شوند و در آنجا گیاهان و جانورانی را قربانی می کنند. سالانه حدود 20 جشنواره در ماری ال برگزار می شود. اگرچه مذهب سنتی یکی از سه مذهب رسمی است که جمهوری ماری ال (به همراه ارتدکس و اسلام) به رسمیت شناخته است ، اما بر اساس گفته های گروه حفاظت از حقوق بشر ، آیین های مذهبی ماری تحت فشارهای فزاینده ای قرار گرفته اند. مطابق نظرسنجی در سال 2012 ، 47.8 درصد مردم جمهوری به کلیسای ارتدوکس شرقی یا روسی اعتقاد دارند، 24.8% آنها معنوی بی دین هستند، 6% مسلمانند و 5.8% آتئیست و 5.6% باورهای بومی و چیماری یولا را اعتقاد دارند.
پیشرفته ترین صنایع ماری ال عبارتند از ماشین سازی ، فلزکاری ، نجاری و صنایع غذایی. بسیاری از شرکتهای صنعتی در پایتخت آن یوشکار اولا و همچنین در شهرهای کوزمودمیانسک Kozmodemyansk ، ولژسک Volzhsk و زوونیگوو Zvenigovo قرار دارند. بزرگترین شرکت های جمهوری شامل پالایشگاه نفت ماریسکی (درآمد 502.23 میلیون دلار در سال 2017) ، ماری پالپ و پیپر میلز (137.13 میلیون دلار) و ماربیوفارم (14.02 میلیون دلار) می باشند.
سفر ارزان و سریع به شهرهای مختلف و روستاهای داخل جمهوری از طریق 15 ایستگاه قطار ، 53 ایستگاه اتوبوس و وسیله نقلیه ای به نام مارشروتکا Marshrutka می باشد.این جمهوری با قطارهای روزانه از طریق مسکو و کازان به مناطق مختلفی در سراسر روسیه وصل می شود ، پروازها در یک خط هوایی تجاری از فرودگاه Yoshkar-Ola ، واقع در نزدیکی Yoshkar-Ola ، و بندری در رودخانه ولگا در Kozmodemyansk قرار دارند. تلفن ، خدمات اینترنتی و تلویزیون کابلی توسط شرکت VolgaTelecom ارائه می شود. بسیاری از موزه ها در سراسر قلمرو جمهوری واقع شده اند که بزرگترین آنها شامل موزه ملی ، موزه تاریخ و موزه هنرهای زیبا در یوشکار اولا است.
..........................
آرشیو
