تِنِسی (به انگلیسی: Tennessee) یکی از ایالتهای جنوبی آمریکا است. تنسی شانزدهمین ایالت پرجمعیت آمریکا و سی و ششمین ایالت بزرگ آمریکا از نظر مساحت میباشد. پایتخت آن نشویل و شهر مهم آن ممفیس است. تنسی با ایالتهای کنتاکی و ویرجینیا در شمال، آرکانزاس و میسوری در غرب، کارولینای شمالی در شرق و آلاباما و ایالت میسیسیپی در جنوب همسایه میباشد. رشتهکوه آپالاچی بیشتر نواحی شرق تنسی را پوشانیده و رودخانه میسیسیپی مرز غربی آن را شکل دادهاست. نشویل با جمعیت ۶۶۰۳۸۸ نفر بزرگترین شهر و پایتخت ایالت میباشد. ممفیس با جمعیت ۶۵۲۷۱۷ نفر دومین شهر بزرگ ایالت میباشد. ناکسویل و چاتانوگا به ترتیب سومین و چهارمین شهر بزرگ این ایالت هستند.
اولین بار نام تنسی توسط کاپیتان ژان پاردو، جهانگرد اسپانیایی، به هنگام سفر زمینی او وقتی که به سال ۱۵۶۷ از یک روستای سرخپوستی بنام تاناسکوی عبور میکرد، استفاده شد. در ابتدای قرن ۱۸ام، تجار بریتانیایی به شهری چروکی بنام تاناسی (یا تاناسه) برخودند که در حال حاضر محل شهرستان مونرو، تنسی است. شهر در روی رودخانهای با همان نام (که امروزه رود کوچک تنسی نامیده میشود) و در نقشههایی تا سال ۱۷۲۵ قابل رویت است. روشن نیست که این شهر همان شهری است که قبلتر توسط پاردو مشاهده شده بود یا نه. تحقیقات جدید نشان میدهد که شهری که پاردو از آن گذر کرده در محل همریزگاه دو رود پیجن و رود فرنچ برود در نزدیکی شهر امروزی نیوپورت، تنسی قرار داشتهاست.
معنی و ریشه نام تنسی نامشخص است. برخی منابع بر این باورند که تغییر یافته چروکی با ریشه اصلی از زبان یوچی به محل ملاقات، رودخانه باد، یا رود با خم بزرگ میباشد. بر اساس نظر مردمشناس جیمز مونی کلمه قابل تحلیل نیست و معنی خود را از دست داده است. املای انگلیسی امروزی تنسی، Tennessee، به جیمز گلن، گاورنر کارولینای جنوبی، که از این املا در نامهنگاریهای رسمی خود استفاده نمود بر میگردد.
تنسی با هشت ایالت دیگر ایالات متحده هم مرز است: کنتاکی در شمال، کارولینای شمالی در شرق، ایالت جورجیا، آلاباما و ایالت میسیسیپی در جنوب و ایالتهای آرکانزاس و میسوری در غرب. تنسی در تعدد همسایگان با میسیسیپی که بیشترین تعداد ایالتهای همسایه را دارد برابری میکند. این ایالت توسط رودخانه تنسی به سه بخش تقسیم شدهاست.
بالاترین نقطه ایالت گنبد کلینگزمانز در ۶٬۶۴۳ فوت (۲٬۰۲۵ متر). در مرز شرقی ایالت با کارولینای شمالی در آپالاچن تریل میباشد که سومین قله بلند در شرق ایالات متحده میباشد. کم عمقترین نقطه ایالت رود میسیسیپی در مرز ایالت میسیسیپی میباشد: ۱۷۸ فوت (۵۴ متر) مرکز جغرافیایی ایالت در مورفریزبرو میباشد. ایالت تنسی با مساحتی برابر ۴۲٬۱۴۳ مایل مربع سی و ششمین ایالت آمریکا ازنظر وسعت میباشد. جمعیت ایالت تنسی برابر با ۵٬۶۸۹٬۲۸۳ نفر میباشد. ایالت تنسی در بین ایالات آمریکا شانزدهمین ایالت پرجمعیت میباشد. ممفیس در غرب ایالت تنسی با جمعیت ۶۵۰٬۱۰۰ بزرگترین شهر این ایالت میباشد.
تنسی از لحاظ تأسیسات علمی پژوهشی در جایگاه ویژهای قرار دارد. آزمایشگاه ملی اوک ریج یکی از آزمایشگاههای بزرگ علمی فدرال در کشور است و در غرب شهر ناکسویل قرار دارد آزمایشگاه ملی اوک ریج در بردارنده مرکز اس ان اس، یکی از بزرگترین چشمههای نوترونی جهان میباشد. سامانه دانشگاه تنسی بزرگترین سیستم دانشگاهی این ایالت محسوب میشود، با این حال بالاترین دانشگاه از نظر رنکینگ علمی در این ایالت دانشگاه وندربیلت در شهر نشویل میباشد که به ویژه در رشتههای پزشکی از شهرت جهانی برخوردار است. از دانشگاههای بزرگ دیگر در این ایالت میتوان به دانشگاه ممفیس و دانشگاه اوپتومتری جنوبی اشاره نمود.
بر اساس آمار دفتر آنالیز ایالات متحده در سال ۲۰۱۱ درآمد خالص ایالت ۲۳۳٫۹۹۷ بیلیون دلار آمریکا بود. در سال ۲۰۰۳ درآمد سرانه در این ایلت ۲۸۶۴۱ دلار بود که رتبه ۳۶ام در کشور آمریکا میباشد و ۹۱٪ درآمد سرانه کشوری ۳۱۴۷۲ دلار در آن سال میباشد. درآمد خانوار این ایالت ۳۸۵۵۰ دلار بو که ۸۷٪ درآمد خانوار کشوری یعنی ۴۴۴۷۲ دلار میباشد. برای سال ۲۰۱۲ این ایالت مازاد ۵۳۳ میلیون دلار داشت که یکی از تنها هشت ایالت درآمد مازاد در آن سال بود.
محصولات اصلی ایالت شامل است بر پارچه، کتان، گاو، و انرژی الکتریکی میباشد. تنسی ۸۲۰۰۰ مزرعه دارد که تقریباً ۵۹٪ آنها گوشت گاو پرورش میدهند. با وجود آنکه کتان یکی از محصولات اولیه در تنسی میباشد، کشت فیبر تا قبل از ۱۸۲۰ که سرزمینهای بین تنسی و رود میسیسیپی آزاد شد آغاز نشد. انتهای بالایی رود میسیسیپی به جنوب تنسی میرسد و این زمینهای حاصلخیز همان جایی است که کشت کتان انجام شد. دانههای روغنی هم در غرب تنسی کشت میشوند. شرکتهای بزرگ که دفتر مرکزی آنها در تنسی واقع شدهاست شاملاند بر فدکس، اتوزون، و اینترنشنال پیپر که دفترشان در ممفیس است؛ پایلت کورپریشن و رگال اینترتینمنت در ناکسویل واقعاند.
سازمان تنسی ولی آتوریتی با ۹٬۲ میلیارد دلار درآمد حاصل از فروش ۱۷۶ میلیارد کیلوات ساعت برق در سال ۲۰۰۶، یکی از بزرگترین شبکههای تولید نیرو در ایالات متحده را داراست. پارک ملی کوههای بزرگ اسموکی از جاذبههای مهم طبیعی در شرق این ایالت واقع است. شهر نشویل، پایتخت ایالت، پایتخت موسیقی کانتری در آمریکا محسوب میشود و گردشگران بسیاری برای دیدن موسیقی زنده کانتری به این شهر سفر میکنند. شهر گتلینبرگ نیز هر ساله گردشگران زیادی را به خود جلب میکند. از افراد مشهور این سرزمین میتوان کوئنتین تارانتینو، الویس پرسلی، یوسف لطیف، اشر ریموند، دیوی کراکت، مورگن فریمن، اریتا فرانکلین، ال گور، آیزاک هیز، تامارا جرنیگان، تینا ترنر و مایلی سایرسو تیلور سویفت را نام برد.
ایالت تنسی جزو ایالتهای جنوبی کشور آمریکا محسوب میگردد. این ایالت از سمت غرب با ایالتهای آرکانزاس و میزوری، از سمت جنوب با ایالتهای میسیسیپی و آلاباما، از سمت شمال با ایالتهای ویرجینیا و کنتاکی و از سمت شرق با ایالت کارولینای شمالی مرز مشترک دارد. مساحت تقریبی ایالت تنسی در حدود یکصد و ده هزار کیلومترمربع و جمعیتی بالغ بر پنج میلیون و هفتصد هزار نفر دارد. پایتخت این ایالت شهر نشویل و بزرگترین شهر آن ممفیس نام دارند. اقتصاد ایالت تنسی بر پایه تولید پارچه و کتان، گاوداری و تولید انرژی الکتریکی (دارای بزرگترین شبکههای تولید نیرو در کشور آمریکا) استوار است.
تنسی که یک ایالت جنوبی است، از مقاصد اصلی گردشگری برای عاشقان موسیقی، شیفتگان تاریخ، و علاقه مندان به فعالیت های فضای آزاد محسوب می شود. تنسی خاستگاه موسیقی راک اند رول و پایتخت موسیقی کانتری است و نیز صحنه بسیاری از نبردهای جنگ داخلی بوده است. زیبایی کوه های بزرگ اسموکی آن پناهگاهی برای گریز از تنش زندگی امروزی است. آیا به فرهنگ علاقه دارید؟ همه شهرهای بزرگ تنسی – ممفیس، نشویل، ناکسویل، و چاتانوگا – دارای ارکستر سمفونی و همچنین تالارهای باله، اپرا، و تئاتر هستند. افزون بر این، موزه ها نیز در همه جا وجود دارند: از موزه ملی حقوق مدنی در ممفیس گرفته تا موزه آپالاچیا در کلینتون. در ماه ژوئن شما می توانید در جشنواره بنارو در منچستر که به موسیقی راک اند رول، جاز، و هیپ هاپ اختصاص دارد؛ جشنواره موسیقی CMA نشویل که به موسیقی کانتری اختصاص دارد؛ و یا در جشنواره ریور بِند در چاتانوگا که در آن چندین سبک ارائه می شوند، به موسیقی زنده گوش دهید.
پارک ملی کوه های بزرگ اسموکی – که در مرز میان ایالت های تنسی و کارولینای شمالی قرار گرفته است – بیش از هر پارک ملی دیگری در ایالات متحده بازدیدکننده دارد و از این لحاظ حتی از گراند کنیون هم پیشی گرفته است. این پارک بیش از ۱٫۳۰۰ کیلومتر مسیر کوهپیمایی و چشم اندازهایی از کوه های پوشیده از مه را دربرمی گیرد.
در ممفیس بازدید از گریس لند، ملک مجلل الویس پریسلی را از دست ندهید. این خانه که به موزه تبدیل شده است، به همان گونه که در زمان مرگ پریسلی در سال ۱٩٧٧بود، حفظ شده است و اتاق های محل زندگی این اسطوره و یادگارهای او را به نمایش می گذارد و بازدیدکنندگان می توانند به مقبره پریسلی ادای احترام کنند.
در ممفیس می توانید از تالار مشاهیر موسیقی ممفیس وموزه راک اند سول ممفیس دیدن کنید. شما همچنین می توانید از استودیوی سان، محلی که در آن جانی کش، جری لی لوئیس، بی بی کینگ، و روی اوربیسون نخستین آثار خود را ضبط کردند، بازدید کنید. در نشویل همچنین به دیدن تالار مشاهیر موسیقی کانتری بروید و یا از یک اجرا در گرند اول اوپری، که محلی برای هنرنمایی هنرمندان موسیقی کانتری است، بازدید کنید.
کودکان عاشق دالیوود، معروفترین پارک تفریحی تنسی هستند. این پارک – که در پجن فورج واقع شده – نام خود را از یک خواننده موسیقی کانتری به نام دالی پارتون گرفته و دارای کنسرت های زنده، وسایل بازی سواری، سرسره های آبی، یک راه آهن قدیمی بخاری، و صنایع دستی محلی است.
سراسر ایالت تنسی که بسیاری از نبردهای جنگ داخلی درون مرزهای آن رخ داده اند، به عنوان یک منطقه میراث ملی جنگ داخلی محسوب می شود. در ماه آوریل از پارک نظامی ملی شایلو بازدید کنید تا شاهد بازآفرینی نبرد شایلو باشید. با بازدید از هر یک از عرصه های نبرد بیاموزید که چگونه جنگ داخلی به ایالات متحده شکلی تازه داد.
در پارتنون، موزه ای در نشویل که دقیقا نسخه برابر پارتنون اصلی در آتن است، توقف کنید. این بنا که در سال ۱۸٩٧ و در چارچوب نمایشگاه یکصد سالگی تنسی ساخته شد، هنرهای آمریکایی قرن های نوزدهم و بیستم را در خود جای داده است.
ممفیس (به انگلیسی: Memphis) دومین شهر پرجمعیت ایالت تنسی است. این شهر که در جوار رودخانه میسیسیپی قرار دارد، جمعیتی بالغ بر ٦٥٠٦١٨ نفر دارد. ممفیس نزدیک به ۲۵۰۰ ایرانی-آمریکایی ساکن دارد. لیلی افشار نوازنده گیتار کلاسیک از جمله جمعیت ایرانی-امریکایی این شهر میباشد. ممفیس زادگاه موسیقی سبک «بلوز» است. الویس پریسلی، بی بی کینگ، آیزاک هیز، اریترا فرانکلین، ال گرین، روی اوربیسون، جانی کش، ویلیام هندی، تینا ترنر، و بسیاری دیگر از بنیان گذاران موسیقی نوین غربی، همگی در این شهر مراحل آغازین خود را سپری نمودند. مورگان فریمن نیز متولد این شهر است. کتابخانه عمومی ممفیس ۱۹ شعبه دارد. تیم بسکتبال ممفیس گریزلیز از این شهر است که حامد حدادی بازیکن تیم ملی بسکتبال ایران در سال ۲۰۰۸ میلادی به عضویت این تیم درآمدهاست. ممفیس شهریست که در آن بیمارستان تحقیقاتی اطفال سن جود، کالج رودز، کالج جنوبی اوپتومتری، و دانشگاه ممفیس قرار دارند. فرودگاه بینالمللی ممفیس از بزرگترین فرودگاههای ایالات متحده (از لحاظ حجم مبادلات تجاری) است. شرکت فدرال اکسپرس در این شهر مرکزیت دارد.
نَشویل (به انگلیسی: Nashville) مرکز ایالت تنسی آمریکا و مرکز شهرستان دیویدسن، تنسی میباشد. نشویل در دوسوی رود کامبرلند در قسمت شمالی ایالت تنسی واقع است. این شهر مرکز موسیقی، خدمات سلامت و درمان، چاپ و نشر، صنایع بانکداری و حمل و نقل و خانهای برای بسیاری از کالجها و مراکز دانشگاهی میباشد. به دلیل پایتخت بودن، نشویل محل دیوان عالی ایالت تنسی و نیز خانه دادگاه شهرستان دیویدسون میباشد. شهر نشویل به دلیل موقعیت آن در صنعت موسیقی لقب میوزیک سیتی یو.اس.ای را به خود گرفتهاست. نشویل در کنار رودخانه کامبرلند قرار گرفته و ۶۹۱۲۵۴ نفر جمعیت دارد (سال ۲۰۱۸). مساحت آن ۱٬۳۶۲٫۵ کیلومتر مربع است و پس از ممفیس دومین شهر بزرگ این ایالت است. موزه و تالار مفاخر موسیقی کانتری و ساختمان کاپیتل ایالت تنسی در این شهر قرار دارند.
نشویل به دلیل ارزان بودن نسبی زندگی پذیرای بسیاری از مهاجرین بودهاست. بهطوریکه جمعیت شهروندان متولد خارج از ایالات متحده این شهر بین ۱۹۹۰-۲۰۰۰ سه برابر شدهاست. بیشترین گروههای مهاجر این شهر مکزیکی، کرد، ویتنامی، عرب، لاتین، و سومالیایی میباشند. همچنین گروه کوچکی از پشتونها از افغانستان و پاکستان در این متروپل ساکن هستند. به روایتی نزدیک به ۸٬۰۰۰ کرد-آمریکایی ساکن دارد. نشویل بزرگترین مرکز سکونت کردها در ایالات متحده امریکا میباشد که تعداد آنها به حدود ۱۱۰۰۰ نفر میرسد. در سال ۲۰۰۹ در حدود ۶۰۰۰۰ نفر پناهنده بوتانی به ایالات متحده پذیرفته شدند که انتظار میرود عده کثیری از آنها در نشویل سکنی گزینند. دانشگاه وندربیلت در حیطه علوم پزشکی دارای وجهه بینالمللی، و همواره در میان موسسات برتر علوم پزشکی آمریکا میباشد. این مؤسسه خصوصی، دارای یک مرکز درمانی بسیار معتبر نیز میباشد. این دانشگاه در بین دانشگاههای ایالات متحده برای تحصیلات تکمیلی دارای رتبه ۱۳ میباشد. دانشگاه ایالتی تنسی نیز از موسسات آموزش عالی دولتی این شهر است.
فکت های تنسی
1- جک دانیل Jack Daniel خالق ویسکی مشهور ایالت تنسی ، بعد از عصبانیت و لگد زدن به گاوصندوق خود در گذشت زیرا این کار او باعث صدمه به انگشتان پا و در نتیجه عفونت خونی اش شد!
2- استفاده از کمند(Lasso) در ماهیگیری در این ایالت غیرقانونیست.
3- آکواریوم تنسی بزرگترین آکواریوم آب شیرین در کل جهان است که بیش از 7000 حیوان در آن زندگی می کنند.
4- در سال 1897 در نشویل پایتخت ایالت تنسی ، ویلیام موریسون William Morrison و جان سی وارتون John C. Wharton پشمک cotton candy را اختراع کردند و خدمت بزرگی به شیرینی دوستان آمریکایی و حتی ایرانی کردند! نکته جالب این است که ابتدا نام این ابداع خود را fairy floss یا ابریشم جادویی گذاشته بودند.
5- اولین آمریکایی که در جنگ ویتنام کشته شد ، جیمز دیویس James Davis ، اهل لیوینگستون تنسی بود.
6- شهر کلمبیا در تنسی پایتخت قاطر mule جهان می باشد و در مراسم هایی با نام های Mule Day Queen و the mull pull هزاران قاطر در این شهر جمع می گردند!
7- اولین زباله دان های بزرگ سطح شهر dumpster در شهر ناکسویل پایتخت تنسی ساخته شدند.
8- سمبل های ملی این ایالت عبارتند از :
پرنده ملی : بلدرچین تپه ای شمالی Bobwhite quail
جانور ملی : اسب پیاده روی تنسی Tennessee Walking Horse
درخت ملی : ارس ویرجینیایی Eastern red cedar
خوراکی ملی : گوجه فرنگی
جواهر ملی : مروارید رود تنسی Tennessee River pearl
کانی ملی : عقیق Agate
سنگ ملی : سنگ آهک
گل ملی : گل ساعتی Passion flower
پروانه ملی : zebra swallowtail
...............
آرشیو