عمان با نام رسمی سلطاننشین عُمان (به عربی: سلطنة عمان) کشوری پادشاهی در شرق شبه جزیره عربستان است. پایتخت این کشور شهر مسقط است. عمان از شرق به دریای عرب و از شمال به دریای عمان منتهی میشود، از جنوب با یمن و از غرب با عربستان سعودی و امارت متحده عربی مرز زمینی و با ایران مرز دریایی دارد. این کشور دارای دو برونبوم است. بخش کوچکی از عمان در قسمت جنوبی تنگه هرمز قرار دارد که مسندم نام دارد. این بخش از سرزمین اصلی جدا افتادهاست. برون بوم دیگر مدحاء نام دارد که توسط امارات متحده عربی احاطه شدهاست. از سده ۱۷ میلادی عمان دارای پادشاهی خودکفا بودهاست. در سده ۱۹ میلادی این کشور در اوج قدرت خود بودهاست. با کاهش قدرت در سده بیستم میلادی این کشور تحت تأثیر و نفوذ گسترده پادشاهی بریتانیای کبیر قرار گرفت اما هیچگاه به شکل رسمی بخشی از آن نگردید. عمان پیوند گسترده نظامی و سیاسی با ایالات متحده آمریکا و پادشاهی بریتانیای بزرگ دارد ولی سیاست خارجی آزادانهای درپیش میگیرد. فرمانروایی این کشور پادشاهی بی چون و چراست اما پارلمان نیز نقش قانونگذاری و بازرسی اندکی دارد. عمان نقش میانجیگری را در بین کشورهای خاورمیانه دارد. همانند سایر کشورهای عربی خلیج فارس منبع اصلی درآمد کشور، نفت است. هر چند نسبت به همسایگان، این کشور تولیدکننده متوسطی است. کشاورزی و ماهیگیری نیز دو منبع مهم درآمد در عمان هستند. منبع جایگزین دیگر گردشگری است. عمان یکی از قدیمیترین مکانهای بشر ساکن در جهان است و مردمان عمان حداقل ۱۰۶٫۰۰۰ سال زندگی میکردهاند. عمان قدیمیترین دولت مستقل در بین کشورهای عربی را نیز دارا میباشد.
سرزمین فعلی عمان در طول تاریخ به نامهای مختلفی نامیده شدهاست. اما بارزترین نامها مگان و تغییر یافته آن مجان بودهاست. مجان در زمانهای قدیم نام ایالتی در جنوب ایران بوده که بعدها به آن مکران نیز گفتهاند. همین نام را به منطقه عمان فعلی نیز بهکار میبرند که ارتباط زیادی با صنعت کشتیسازی و معادن مس «نحاس» در زبان سومریان داشتهاست. نام عمان همچنین بهخاطر وجود تعداد زیادی از چشمههای آب شیرین مدتی «مزون» بودهاست. «عمان» در اصل نام مکانی بسیار قدیمی در یمن بوده که قبائل عربی بعد از ویران شدن سد مأرب از آنجا به عمان مهاجرت نمودهاند. در عین حال بعضی از مورخان نوشتهاند که علت نامگذاری عمان به (عمان بن سبأ بن یغثان بن ابراهیم) بازمیگردد. «عمانا» در اصل نام یکی از شهرهای جنوب ایران و در غرب چابهار فعلی و بندر جاسک بودهاست. در روزگار اشکانیان و ساسانیان نیز نام دریای عمان بهکار میرفتهاست و واژه «عمان» نیز ریشه ایرانی دارد. کشور مَزْون (نام فارسی عمان) که مرکز آن صحار بود و نخستین ساکنان آن از اقوام غیر عرب بودند.
در منابع تاریخی قدیمی تر تمام پهنه این خلیج و دریای عرب فعلی را مجموعاً به نامهای دریای مکران و بحر اخضر و در بعضی منابع اروپایی قدیم با نام دریای اریترا و دریای رومیروم و دریای هندوس نیز یاد کردهاند که گاهی به کل اقیانوس هند و پهنههای آبی مرتبط با آن نیز گفته میشدهاست. نام این دریا به همراه دریای عرب امروزی از سوی جغرافی نویسان مسلمان، هندی هاو پارسیان مُکران -مکران که گویا تغییر یافته (مهی خوران) است و اروپائیان با تلفظ Mecran- Makran بکار بردهاند. گاهی اوقات دریای مکران آبهای کل جنوب ایران و پاکستان فعلی قلمداد شده و دریای عمان نیز به سواحل عمان اطلاق شدهاست. عمانای تاریخی در واقع نام یکی از شهرهای جنوب ایران و در فاصله غرب چابهار فعلی و بندر جاسک قرار داشتهاست. نگاه شود (به نقشه پریپلوس). عمان در طول تاریخ نامهای مختلفی داشتهاست. از مشهورترین نامهای عمان، «مگان» و تغییر یافته اش «مجان» بودهاست، این نام به صنعت کشتی سازی و معادن مس «نحاس» در زمان سومریان ارتباط داشتهاست. البته مدتی نام عمان «مزون» بودهاست. مردم محلی از این منطقه به عنوان دریای سیستان و بلوچستان، دریای جنوب و دریای چابهار نیز یاد کردهاند. حدود مکران یاقوت حموی: از غرب به کرمان، از شمال به سیستان، از جنوب به دریا و از شرق با هندوستان (پاکستان) همسایه است. رود کرمان (از مشرق) به دریای مکران پیوسته بود و (از مغرب) از جزیره کیش فراتر میرفت و قسمتی از رود فارس را هم در بر میگرفت. دریای مکران (از مشرق) به دریای سند و (از مغرب) به رود کرمان پیوسته بود. گاهی قسمت جنوبی این دو دریا را بحر عمان میخواندند. یونانیان در زمان اسکندر و پس از وی، بهعمد، نام ایرانی دریاهای جنوب ایران را تحریف کردهاند. افزون بر این، در روزگار اشکانیان و ساسانیان نیز نام دریای عمان بهکار میرفتهاست و واژه «عمان» نیز ریشه ایرانی دارد. کشور مَزْون (نام فارسی عمان) که مرکز آن صحار بود و نخستین ساکنان آن از اقوام غیر عرب بودند. اروپاییان تا قرن ۱۸ میلادی این دریا را دریای مکران مینامیدند که اسناد آن در موزههای جهان موجود است.
دریای-مکران (بحر مکران)
دریای-اخضر (بحر اخضر)
دریای-پارس (این نام شامل کل خلیج فارس و دریای عمان بود)
عمان در همه فصلها آفتابی و گرم است؛ دمای هوا در زمستانها اغلب بین ۱۷ تا ۲۵ درجه سانتیگراد تغییر میکند و در تابستان نیز چیزی در حدود ۳۰ تا ۴۰ درجه سانتیگراد است. هوا در ارتفاعات سرد میشود و ارتفاعات عمان بهخصوص در هنگام شب، هوای بسیار سردی دارند. مسقط پایتخت عمان است و آب و هوایی گرم و مرطوب دارد، اما شب هنگام از میزان رطوبت آن کاسته میشود. علت اصلی رطوبت این شهر وجود سواحل آن است.
قدمت عمان به ۱۴ هزار سال پیش برمیگردد و رویکرد باستانی این کشور بسیار ارزشمند است. عمان از سمت شمال غرب با امارات متحده، از سمت غرب با عربستان صعودی، از سمت جنوب با یمن همسایه است. در سال ۱۵۰۷ کشور عمان تحت اشغال پرتغال قرار گرفت. بزرگترین شهر و پایتخت عمان مسقط نام دارد. به گفته باستانشناسان تاریخ عمان به هزاره دوازدهم قبل از میلاد و در پایان عصر یخبندان بر میگردد. در آن دوران عمان سرزمینی سرسبز، حاصلخیز و پربار بودهاست. حفاریهایی در مختلف باستانی منجر به کشف قبرستانهای ولایت بریمی در منطقه ظاهره و ولایت ابراء در منطقه شرقیه و محوت در منطقه وسطی و نزوی در منطقه داخلیه و دیگر مناطق سلطنت عمان و به ویژه مناطق ساحلی شدهاست. از این حفاریها پیداست که عمان روابط تجاری گستردهای در مابین هند و میانرودان و دیگر تمدنهای شبهجزیره عربستان داشتهاست. در هزاره سوم قبل از میلاد عمان به نام «مجان» مشهور بودهاست. همچنین در لوحهای سومری نام مگان و در گویش اکدی مکان به کار رفتهاست که به معادن مسی عمان پیوند دارد. مس یکی از کالاهای تجارتی اصلی عمان بوده که با کشتیهای «مجان» بارکشی میشدهاست. بقایای معادن مس در حفاریها پیدا شده و هماکنون نیز یکی از منابع اصلی اقتصادی عمان بهشمار میآید. تاریخ عمان نشان میدهد که مردم عرب از زمانهای قدیم در عمان ساکن شدهاند. «عاد و قبیلهاش» در تپههای شنی (کثبان رملی) و تلماسههایی که بین عمان و استان حضرموت قرار دارد زندگی میکردهاند. در قرن ششم قبل از میلاد سپاهیان پارس (۵۵۰ _ ۵۳۰ ق م)، عمان را فتح نمودند. گفته شده که سازه قنات که به عربی به آن «اَلفَلجَ» و جمع آن «الأفلاج» میگویند در آن دوران احداث شدهاست. اینگونه آبیاری در عمان شهرت فراوانی دارد و در حال حاضر صدها رشته قنات در کشور عمان وجود دارد. همچنین رشته دیگری از قنات نیز در عمان به نام «داوودی» مشهور است. گفته میشود که «قنات داوودی» ابتکار داوود نبی است. تاریخ عمان نشان میدهد که در دوران ساسانیان از سالهای (۲۲۶_ ۶۱۰ م) عمان و یمن تحت حاکمیت امپراتوری ساسانی بودهاست. در اواخر قرن سوم و اوائل قرن دوم قبل از میلاد با ویرانی سد مأرب در مملکت سبا، شورشی اجتماعی و اقتصادی برپا شد و مردم سبأ به مناطق اطراف پراکنده شدند و قبیله بزرگ بنی ازد به عمان مهاجرت کردند. در این کوچ بزرگ قبیله بنی ازد به سرپرستی بزرگ قوم مالک بن فهم الأزدی وارد عمان میشوند. بعد از مدتی و پس از استقرار در عمان بنی ازد دست به نبرد مسلحانه با دیگر اقوام بیگانهای که در عمان وجود داشتند میزند و در مدت کوتاهی بنی ازد میتواند تمام بیگانگان را از عمان خارج و استقرار و امنیت را در عمان برقرار و اولین مملکت عربی در عمان را بنیانگذاری کند. مهمترین جنگ بنی ازد با ایرانیان مقیم عمان بود که به جنگ سلوت مشهور است. سلوت نام صحرایی است که در آن سپاهیان ازد به فرماندهی مالک بن فهم با ارتش ایرانی موجود در عمان در زمان امپراتوری دارا بن داراب یا همان داریوش سوم میجنگد و پس از چندین نبرد، ایرانیان را وادار به خروج از عمان میکند. تاریخ نویسان عرب چنین مینویسند که بنی ازد پادشاهان کوه و صحرا بودند. این دودمان از پادشاهان بنام آلجلندی معروف بودند. سلسله پادشاهان الجلندی در طول تاریخ عمان مشهور بودهاند. در دوران حکمرانی «الجلندی» اسلام وارد عمان شدهاست. در آن دوران محمد، عمرو عاص و ابازید الأنصاری برای دعوت مردم به اسلام به عمان میفرستد. در آن دوران پادشاه عمان جیفر الجلندی و برادرش عبد الجلندی بر عمان حکمران بودند. پادشاه عمان اسلام را پذیرفتند و مردم عمان یکپارچه به دین اسلام گرویدند و از آن به بعد عمان یکی از قلعههای بزرگ اسلام و از مدافعین اسلام در نبرد یمامه (یا همان جنگهای ردّه) بود. بعد از وفات محمد بسیاری از اعراب شبه جزیره عربستان اسلام را رها نموده و به دین اجدادشان برگشتند. عمانیها برای غلبه بر این مردم در نبرد یمامه (یا همان جنگهای ردّه) شرکت داشتند. همچنین مردان عمان در فتوحات اسلامی در عراق، ایران، هند، ایالت سند، شام، مصرد مراکش و اندلس نیز شرکت داشتهاند. عمانیها در طول تاریخ به تجارت مشهور بودند و کشتیهای باری متعددی داشتهاند و تا نقاطی دور دست و حتی حدود چین و شرق آفریقا رسیده بودند. در آن دوران صحار یکی از بنادر مهم تجارتی عمان بود و کشتیهای تجارتی از این بندر مهم به سواحل آفریقا و مدغشقر (ماداگاسکار) و شرق اقصی رسیده بودند. اما در نیمه قرن ششم هجری بنی نبهان منطقه داخلی پایتخت حکم خود قرار دادند و مناطق ساحلی را رها نمودند بنابراین پرتغالیها این مناطق را اشغال نمودند. حکم بنی نبهان در منطقه داخلی در قرن نهم هجری پایان یافت. در قرن ۱۶ میلادی پرتغالیها از رأس الرجاء الصالح میگذرند و تقریباً بر تمام شهرهای ساحلی شرق آفریقا دست مییابند. سپس به ساحل هند و اقیانوس هند میرسند. در سال ۱۵۰۷ میلادی پرتغالیها بر عمان حمله میکنند و بعد از مقاومت شدید از جانب عمانیها سر انجام موفق میشوند عمان را اشغال کنند. پرتغالیها مدت یک قرن ونیم در عمان میمانند. در سال ۱۶۲۴ دولت «یعاربه» به سرپرستی امام ناصر بن مرشد الیعربی تأسیس میشود. با به روی صحنه آمدن ناصر الیعربی در پی بیرون راندن پرتغالیها از عمان میشود ولی درک میکند که بیرون راندن پرتغالیها از عمان بدون همبستگی تمام مردم عمان امکانپذیر نیست؛ بنابراین در آغاز میکوشد تمام مردم و طوایف عمان دور خود جمعآوری کند و سپس با پرتغالیها وارد جنگ شود. بعد از همبستگی و گردهمایی عمانیها و تقویت جبهه داخلی، امام ناصر بن مرشد الیعربی یقین داشت که نبرد با پرتغالیها فقط یک معرکهٔ زمینی نیست و معرکهٔ آزادی در مقام اول است. همچنین میدانست که سِّر قوت پرتغالیها در ناو دریایی ایشان است؛ بنابراین اولین کاری که انجام داد ساخت و تأسیس یک ناوگان بزرگ و قوی همچنین تأمین ذخیره و تجهیزات و مهمات و با تدبیر کامل و تهیه ما یحتاج جنگ با پرتغالیها وارد نبرد شد. در مدت کوتاهی چند شهر ساحلی از چنگ پرتغالیها آزاد نمود؛ ولی مرگ به او امان نداد و درگذشت. پس از وین جانشینش امام سیف بن سلطان الیعربی راهش را ادامه داد و در سال ۱۶۴۹ میلادی توانست مسقط را از قبضهٔ پرتغالیها رها سازد. بعد از آزادی مسقط تمام اردوگاههای پرتغالیها یکی پس از دیگری سقوط کردند و سر انجام تمام عمان از قبضهٔ پرتغالیها رها گردید. عمانیها با آزادی بلادشان از تسلط پرتغالیها اکتفا نکردند و قوای پرتغالیها در سواحل هند و ساحل شرقی آفریقا و اقیانوس هند را تعقیب نمودند و توانستند در چند حملهٔ پی در پی قشون پرتغالیها از این مناطق خارج کنند تا اینکه سر انجام در سال ۱۶۹۸ میلادی پرتغالیها برای همیشه از منطقه رانده شدند. با این عمل شجاعانه، عمانیها توانستند نام عمان در صفحه درخشان تاریخ ثبت نمایند. در نتیجهٔ این پیروزی، یک دولت بزرگ و قدرتمند در عمان پدید آمد و باداشتن یک ناوگان بزرگ دریائی بر تمامی آبهای منطقه تسلط یافتند. پس از آن عمانیها صاحب بزرگترین ناوگان دریائی و تجارتی در اقیانوس هند بودند در آن دوران، همچنین حدود مملکت عمان تا ساحل شرقی آفریقا گسترش یافت و دولت عمان بر تمامی جزیرههای این مناطق و ساحل آفریقا تا دهه شست از قرن بیستم بر این مناطق حاکم بودند. در این دوران عمان یکی از ثروتمندترین دولت منطقه بودند. در پی آن دهها قنات برای آبیاری ایجاد نموند و به کشاورزی پرداختند و باغهای مرکبات متعدی ایجاد نمودند و برای حفاظت از منطقه سه دژ بزرگ و مهم در مناطق مختلف عمان بنا نهادند. قلعههای مذکور عبارتاند از: قلعه نزوی، حصن الحزم و حصن جبرین. باضافه دو قلعه مشهور قلعه میرانی و قلعه جلالی که بر شهر مسقط نظارت داشتند.
پس از وفات السید سعید بن سلطان عمان در دوران ابوسعیدیان دچار هرج و مرج نشد. روزگاری بسیار درخشان و روزگاری تاریک و نا بسامان داشتهاست تا اینکه در ۲۳ ژوئیه سال ۱۹۷۰ سلطان قابوس بن سعید بر مسند حکم مینشینند. زمامداری فردی وی سبب شده که حکومت تمام و کمال به خود وی وابسته باشد. سلطان قابوس در طی حکومت خود عمان را به پیشرفت رسانید. وی در تاریخ ۱۰ ژانویه ۲۰۲۰ درگذشت. قابوس کشور عمان را که در آغاز زمامداریش سخت عقبافتاده و منزوی از دنیا بود، به سوی پیشرفت اقتصادی هدایت کرد. او با استفاده از منابع ارزی ناشی از درآمدهای نفتی و جهانگردی، زیرساختهایی را ایجاد کرد و مسکن و مدرسه و بندرگاه ساخت. خود نیز با استفاده از این منابع ثروت شخصی عظیمی اندوخت بهگونهای که بنا بر گزارشهای نشریات غربی، یکی از ده پادشاه ثروتمند جهان بهشمار میرفت. او در عین حال یکی از محبوبترین آنها در میان مردمشان به حساب میآمد. شکافهای طبقاتی و اجتماعی در عمان نسبت به بسیاری از کشورهای عربی در سطح محدودتری است و روند مدرنسازی با آسیبها و محرومیتهای اجتماعی شدید توأم نبودهاست. مدرنسازی نظام آموزشی عمان دستاوردهای قابل اعتنایی داشته و دسترسی به آموزش در این کشور دو میلیون و ۶۰۰ هزار نفر (یک میلیون و ۹۰۰ هزار نفر بومی و ۷۰۰ هزار نفر خارجی) به امری قابل دسترس بدل شدهاست. دولت سالانه یک چهارم بودجه خود را به امور آموزشی اختصاص میدهد. در زمینه برابری قانونی زن و مرد نیز عمان از همه کشورهای عرب منطقه پیشروتر است. اگرچه عمان عمدتاً مسلمان هستند، اما قابوس آزادی مذهبی را در این کشور اعطا کرد و ساخت چهار کلیسای کاتولیک و پروتستان در این کشور و همچنین چندین معابد هندو را تأمین مالی کردهاست. در مجموع، سلطان قابوس در عرصه اجتماعی و سیاسی نوعی ثبات توأم با اصلاحات محافظهکارانه را دنبال کرده و به رغم قدرت مطلقهاش با خواستهای محدودی که اینجا و آنجا در جامعه محافظهکار عمان شکل گرفته همراهی و همگامی نشان دادهاست تا ثبات کشور و تاج و تخت دستخوش بحران نشود. همین رفتار در جریان بهار عربی که تنشهای محدودی در درون عمان نیز در پی داشت، سبب شد که این کشور در مجموع با عوارض و پیامدهای محدود، بحران را از سر بگذراند. عمده وعدههای سلطان قابوس برای بهبود وضعیت اقتصادی و ایجاد مشاغل دولتی تا حدودی جامه عمل پوشیدهاست، ولی وعده تبدیل پادشاهی مطلقه به یک پادشاهی مشروطه کم و بیش روی کاغذ ماندهاست. در واقع هم تحولات منفی در سایر کشورهای بهار عربی و هم قدرت ناچیز مخالفان در عمان سبب شده که اصلاحات یادشده چندان پیگیری نشوند. این در حالی است که نارضایتی از فساد اداری و انباشت ثروت کشور در دست نزدیکان پادشاه رو به افزایش بود اما اقدام دولت در تابستان ۲۰۱۴ در حذف یارانه ۷۰ قلم کالا و افزایش قیمت این کالاها نیز تأثیر مثبتی در میان مردم باقی گذاشت. بر پایه گزارشهای سازمان ملل متحد، سلطاننشین عمان از جمله کشورهایی بهشمار میآید که در چهار دهه گذشته بیشترین میزان پیشرفت را شاهد بودهاست. سلطان قابوس دستور داد تا خیابانها، مدارس و بیمارستانهای جدید ساخته شوند و برق و آب لولهکشی به دورترین نقاط کشور راه پیدا کند. دولت عمان به مدت چندین دهه، بسیاری از شهروندان را در وزارتخانهها و ادارات دولتی به کار گرفت و امروز به همین دلیل، بخش خدمات عمومی اشباع شدهاست. بر پایه آخرین آماری که در ۲۰۱۸ میلادی منتشر شد از مجموع ۴ میلیون و ۵۷۳ هزار ۸۹۳ تن جمعیت عمان، ۲ میلیون و ۵۲ هزار و ۶۰۴ تن یا به عبارتی ۴۴٫۸ درصد آن را کارگران خارجی تشکیل میدهند. سلطان قابوس در دوره سلطنت خود ارتباط مستقیمی با مردم داشت و تورهای دیدار با مردم را به راه انداخت. او در سیستم حکمرانی خود دیگران را نیز شرکت میداد و از توصیههای دیگران بهره میبرد. به همین دلیل، در میان مردم و صاحبمنصبان محبوب شد. همچنین سلطان قابوس از طریق کمک مالی به یونسکو در اوایل دهه ۱۹۹۰، جایزه سلطان قابوس برای حفظ محیط زیست را تأمین مالی کرد، تا بتواند کمک برجسته ای در مدیریت و حفظ محیط زیست کند. این جایزه از سال ۱۹۹۱ هر دو سال یک بار اهدا میشود. عمان در سال ۲۰۱۵ اصلیترین مقصد سرمایهگذاری مستقیم خارجی در منطقه خلیج فارس بود، به طوری که سرمایهگذاران ۱۹٫۶ میلیارد دلار به عمان سرازیر کردند. قابوس از طرفداران فرهنگ و موسیقی است و اولین کسی است که دستور ایجاد خانه اپرا و موسیقی در کشورهای حوزه خلیج فارس را در عمان صادر کرد. وی همچنین برای ترویج صنعت سینما دستور به ساخت سینمای مدرن در عمان را نیز صادر کرد.
کشور عمان از غرب به امارات متحده عربی و عربستان سعودی، از جنوب به یمن، از شمال به تنگه هرمز، و از سمت شرق به دریای عرب محدود میشود. عمان با مساحت ۳۰۹٬۵۰۰ کیلومتر مربع، سومین کشور بزرگ بعد از سعودی و یمن در شبه جزیره عربستان است. عمان در جنوب شرق این شبهجزیره قرار گرفته و تقریباً نیمه شرقی جنوب شبهجزیره عربستان را پوشاندهاست. خطوط ساحلی عمان ۱٬۷۰۰ کیلومتر طول دارند. یک شنزار بیابانی بزرگ بیشتر مناطق مرکزی عمان را دربر گرفتهاست. دو منطقه کوهستانی در دو سوی این بیابان دیده میشود، یکی در شمال به نام رشتهکوه حَجَر و دیگری در کرانه جنوب شرق کشور که کوههای ظفار هستند. بیشتر شهرهای اصلی کشور نیز در کوهپایههای این دو کوهستان قرار گرفتهاند: مسقط (پایتخت)، صحار و صور در شمال، و صلاله در جنوب. در میانههای کوهستان حجر، جبل اخضر قرار دارد که با ارتفاع ۳۰۷۵ متر بلندترین نقطه عمان و بلندترین نقطه در شرق شبهجزیره عربستان است. ارتفاعات این کوه رنگهای مختلفی دارد و بهشکل پلهپله است. این کوه در میان شنزارها و دشت و تپهماهورهای بزرگ واقع شدهاست. آبوهوای عمان در مناطق داخلی گرم و خشک و در امتداد کرانهها شرجی است. در دورههای قدیم زمینشناسی، اقیانوس سطح عمان را پوشانده بود و به این خاطر سنگوارههای متعدد صدفهای دریایی و دیگر آبزیان در خاک بیابانهای این کشور پراکندهاست. عمان از مناطق مناسب برای صخرهنوردی است. بسیاری از صخرههای سرزمین عمان در کف اقیانوس باستانی تتیس که میان ایران و عمان قرار داشت شکل گرفتند. شبهجزیره مُسَندَم که به کشور عمان تعلق دارد، بهطور جدا از خاک این کشور در جنوب تنگه راهبردی هرمز قرار گرفتهاست. امارات متحده عربی مسندم را از بقیه عمان جدا میکند. تنگه هرمز یکی از مهمترین تنگههای جهان است. کشور عمان همچنین دارای شهرستانی برونبومی است بنام شهرستان مدحاء که در خاک امارات متحده عربی واقع شدهاست بهطوریکه خاک امارات از چهار جهت این شهرستان را احاطه نمودهاست. جمعیت آن پیرامون ۲٬۶۰۰ نفر میباشد. همچنین دو روستا به نامهای شیص و نحوه که از توابع امارت شارجه امارات متحده عربی هستند در میان اراضی این شهرستان واقع میباشد.
![](https://upload.wikimedia.org/wikipedia/en/1/1e/Bustan-palace.jpg)
کشور عمان با ۵٬۵ میلیارد بشکه ذخایر اثبات شده نفت خام، بیست و دومین کشور در جهان و هفتمین کشور در منطقه خاورمیانه از نظر میزان ذخایر نفت است. این ذخایر بهطور عمده در مناطق خشکی شمالی و مرکزی و در میدانهای کوچک و پراکنده واقع شدهاند. عمان با تولید حدود یک میلیون بشکه در روز، بیست و پنجمین تولیدکننده نفت خام جهان است. اقتصاد این کشور همانند تعداد زیادی از کشورهای خاورمیانه وابسته به درآمد نفت است. بیش از ۶۷ درصد از درآمد این کشور از صنایع نفت و گاز حاصل میشود. هرچند که طبق آمارهای منتشر شده از سوی بانک مرکزی عمان، در سال ۲۰۱۶ تنها ۲۶ درصد از تولید ناخالص داخلی (GDP) این کشور مبتنی بر درآمدهای نفتی بودهاست. مقصد اکثر محمولات نفت خام صادراتی عمان کشورهای چین، تایلند، کره جنوبی و ژاپن هستند. سامانه خط لوله عمان بیشتر روی تحویل نفت خام به تنها پایانه صادرات نفت این کشور در بندر فحل (میناء الفحل) متمرکز است. مهمترین پروژه راهبردی نفتی این کشور تا سال ۲۰۲۱، طرح احداث یک پالایشگاه ۲۳۰ هزار بشکهای با مشارکت شرکت نفت بینالمللی کویت (KPI) به ارزش هفت میلیارد دلار، ساخت چندین مجتمع پتروشیمی در مجاورت این پالایشگاه و احداث مخازن ذخیرهسازی نفت خام تا ظرفیت ۲۰۰ میلیون بشکه در منطقه الدقم است. کالاهای صادراتی مهم عمان شامل نفت خام، صادرات مجدد کالا، ماهی، فلزات و پارچه است و کالاهای وارداتی مهم آن نیز شامل ماشینآلات و تجهیزات حمل و نقل، کالاهای صنعتی مواد غذایی و روغن صنعتی است. دولت کشور عمان اعلام کرده که به سرمایه گذاران خارجی مالکیت صد در صد داده میشود، افراد میتوانند از وامهای کلان با بهرهٔ کم استفاده کنند و شرایط اعطای وام به سرمایه گذاران کشور عمان روز به روز بیشتر میشود. در کشور عمان معافیتهای گمرکی برای سرمایهگذاری دیده میشود و بهطور کلی وارد کردن تجهیزات صنعتی نیز بسیار مهم است، معافیتهای گمرکی برای وارد کردن مواد اولیه کارخانه ای کشور عمان بهطور جدی دنبال شدهاست. ارائه بیمه اعتبارات صادراتی از طریق ضمانت نامههای صادراتی نیز دیده میشود و آژانسهای مالی در این کشور رشد بهتری نسبت به سالهای گذشته داشتهاند. ورود کشور عمان به سازمان تجارت جهانی و همینطور توافقنامههای تجارتی آزاد در این کشور سبب میشود که تأثیر مثبتی بر روی اقتصاد کشور عمان دیده شود. اقتصاد کشور عمان یکی از با ثباتترین کشورهای GCC محسوب میشود و نرخ تورم در این کشور ۰ است.
جمعیت این کشور حدود پنج میلیون و ۳۱۲ هزار نفر با میانگین سنی ۱۹ سال است. امید به زندگی در عمان برای زنان ۷۶ و برای مردان ۷۱ سال است. مردم این کشور از نژادهای عرب، بلوچ، آفریقایی و آسیای شرقی هستند. دین مردم این کشور اسلام است. زبان رسمی آنها عربی است. حدود ۹۱ درصد از مردم این کشور با سواد هستند. تقریباً تمام عمانیها مسلمان هستند. جامعیت مردم، اکثریت مردم عمان سنی هستند و اقلیت شیعه در امتداد منطقهٔ آل بیتی و ساحل مسقط زندگی میکند.[۱۴] پیروان مذهب اباضیه اکثریت جمعیت عمان را تشکیل میدهند. این گروه از مسلمانان پیرو عبدالله بن اباض تمیمی بوده و در سراسر عمان سکونت گزیدهاند. اهل سنت عمان در استان جنوبی ظفار و سور و نواحی اطراف آن حضور دارند. شیعیان به عنوان سومین گروه مذهبی عمان خود به سه گروه «عجمها» و «لوایتا» و «بحارنه» تقسیم شدهاند و بیشتر در امتداد ساحل باطنه و منطقه بین مسقط و مطرح زندگی میکنند. مسیحیان نیز در شهرهای مسقط و صلاله سکنی دارند. این کشور در قرن نهم میلادی به اوج رونق خود رسید و با گذشت زمان این عظمت را از دست داد. اختلافات مذهبی و برخوردهای ناشی از آن که بین سنیها و اباضیها آغاز شده بود به مرور زمان به درگیریهایی بین امامت و سلطنت منجر شد. با توجه به این که دین رسمی عمان اسلام است سایر ادیان نقشی در ساختار سیاسی کشور ندارند. سلطان قابوس با وجود تلاش برای اداره مملکت به شکلی سکولار توانست تا حدودی در این زمینه به موفقیت دست یابد. بلوچها یک سوم از جمعیت بومیان عمان را تشکیل میدهند. بخش اعظم سپاه عمان در جنگ علیه پرتغالیها را بلوچها تشکیل میدادند. فتح مومباسا توسط ارتش سلطان عمان که اکثراً بلوچ بودند صورت گرفت. آباضیه تنها فرقه بازمانده از خوارج است که در کشورهای مختلف اسلامی پیروانی دارد. به طورکلی از اواسط قرن دوم هجری اباضیه، مذهب اکثریت مردم عمان بود. این سرزمین در طول تاریخ شاهد برخورد سلاطین و امامان بودهاست که هر کدام به نوبه خود دورههای موفقیتآمیزی داشتهاند. لکن با به قدرت رسیدن سطان قابوس این برخوردها خاتمه یافته و مسئله امامت اباضیه به فراموشی سپرده شدهاست. هرچند امروزه از امامت اباضیه صحبتی در میان نیست ولی پیروان این مذهب در عمان همچنان در اکثریت هستند. عمان یکی از امنترین کشورهای جهان است و این موضوع نیز هیچ ارتباطی به نظارت پلیس ندارد بلکه مردم این سرزمین خوشقلب و مهربان هستند. عمانیها همیشه به گردشگران و کشورشان اهمیت میدهند. بر اساس پژوهشهای انجام شده در عمان میزان عملیات تروریستی نیز بسیار کم است.
جزیره ماسیره، در سواحل عمان، جزیره ماسیره به عنوان یک مقصد منحصر به فرد برای مسافرانی است که در جست و جوی خورشید، سواحل، تاریخ و حیات وحش هستند. جزیره ماسیره پایگاه هوایی عمان بوده اما شهرهای آن نسبتاً کوچک میباشد. این بدین معنی است که تعداد کمی از مردم در اینجا زندگی کرده و نقاط بسیاری وجود داشته تا شما بتوانید آن را کشف نمایید. در این جزیره برنامههای پرطرفداری مانند شنا کردن، بررسی کشتیهای از کار افتاده، تماشای بیش از ۳۰ هزار لاک پشت که سالانه برای تخمگذاری خود به این ساحل میآیند.بهلا، یکی دیگر از مکانهای دیدنی در این کشور شهر بهلا بوده که در عمان واقع شدهاست. بهلا نوعی آبادی در بیابان بوده و برای قرنها به عنوان یک نقطه توقف برای مسافران شناخته میشدهاست. این شهر تنها ۴۰ کیلومتر از نیزوا فاصله داشته و همچنین دارای قلعههای قدیمی و تاریخی میباشد. فتح بهلا به قرن سیزدهم و زمانی که بهطور گستردهای تحت کنترل قبیله بانو نبحان قرار داشت میرسد. علاوه بر مشاهده قلعههای این شهر که از جاذبههای دیدنی عمان میباشد، گردشگران میتوانند دیوارههای شهر را نیز در نزدیکی ساحل مشاهده نموده که در حدود ۷ مایل طول دارند. صلاله، در جنوب عمان واقع شده و این مقصد گاهی اوقات به عنوان شهر دوم مسقط نیز شناخته میشود. صلاله امروزه به خصوص بسیار مهم میباشد. این شهر خانه سلطان قابوس را در خود جای داده که از سال ۱۹۷۰ پادشاه عمان میباشد. در بازدید از این شهر شما میتوانید قصر باشکوه قابوس را مشاهده کرده و همچنین معماری قدیمی را در شهر هافا مشاهده نمایید. این منطقه به عنوان تجارت کندر شناخته میشدهاست بنابراین مطمئن شوید که برخی از آنها را به عنوان سوغاتی از بازارهای هافا تهیه نمایید. از ماههای ژوئن تا اوت ابرهای باران زا از هندوستان به این منطقه رسیده و در نتیجه مناطق ساحلی اطراف را سرسبز کرده و آبشارها و جریانهای فصلی را ایجاد مینماید. جبل اخدار میتوان به کوههای سبز ترجمه کرده و این بخشی از کوههای حجر میباشد. این منطقه که از جاذبههای دیدنی عمان میباشد همدتا از سنگ آهک تشکیل شده و دارای بالاترین نقطه در این کشور است. با اینکه جنگلهای سرسبزی در این منطقه وجود ندارد اما ارتفاع بالای آن باعث شده تا دما پایین آمده و کشاورزی رشد بیشتری داشته باشد. این منطقه اکنون حفاظت شدهاست و شما میتوانید با عبور از طریق تراسهای زیبا به پیادهروی پرداخته و حتی درختان میوه را نیز مشاهده نمایید. ممکن است در صحرای عمان پیادهروی فعالیت جذابی به نظر نرسد اما در جبل اخدار یک سرگرمی قابل توجه است.
حقایق جالب کشور عمان
1- کشور عمان طبق اعلام سایت اینترناتیونس جزو ۱۰ کشور برتر جهان از نظر تعادل کار و زندگی میباشد. سایر کشورها دانمارک، سوئد، امارات و کانادا هستند.
2- نرخ رشد تولید ناخالص داخلی سالانه در کشور عمان در ابتدا ۰٫۹۰- درصد بوده و پس از مدتی به ۱۲٫۰۰ درصد رسیدهاست. اینطور که مشخص است وضعیت تولید ناخالص داخلی ۷۹٫۲۹ میلیارد دلار است و مشخص است که سیستم خرید و فروش در کشور عمان در سالهای اخیر تغییراتی داشتهاست.
3- مردم عمان علاقه زیادی به خطاطی دارند و اغلب خوش خط هستند، نوشتن آیههای قرآنی به شکل مختلف بخشی از فرهنگ و هنر مردم عمان محسوب میشود. بانوان علاقه زیادی به نقاشی با قلمهای سیاه دارند و آقایان نیز معتقد هستند که هنر در عمان ارزش مخصوص به خود را دارد. آقایان به هنر نوازندگی اهمیت میدهند و موسیقیهای سنتی عمان در دنیا شهرت دارد. زیورآلات طلا و نقره، خنجرهای معروف عمانی، پارچههای دستباف، فرش و سبد از جمله صنایع دستی این کشور است.
4- فرودگاه بینالمللی مسقط اصلیترین فرودگاه کشور عمان است و سالیانه ۲۰ میلیون مسافر در آن جابجا میشود امروزه در این فرودگاه ایرلاینهای معروف و معتبری مانند ایر عربیا، امارات، الاتحاد، کاالام، اجیپتایر، عمان ایر، قطر ایرویز، سوئیس اینترنشنال ایرلاینز، تای ایرویز و ترکیش ایرلاینز دارای پروازهای منظمی میباشند.
5- جزایر دیمانیات یکی از بهترین مناطق غواصی در عمان است. در یک روز خوب وضوح منظره زیر آب ۱۵ تا ۲۰ متر خواهد بود. هیچکس در این جزایر زندگی نمیکند و تنها در آن پرندگان و جانوران دریایی با آبهایی زلال را میبینید. سواحل این جزیرهها با شنهای سفید و با صدای آرام دریا، یک بهشت واقعی را میسازند.
6- اوریکس عربی حیوان ملی عمان است.
7- عمان جزو معدود کشورهایی است که درخت کندر به صورت طبیعی در آن رشد می کند و از آن هدایای گرانقیمتی جهت پادشاهان و سران کشورهای دیگر ساخته می شود. اسانس کندر در هر خانه عمانی پیدا می شود.
8- کشور عمان بزرگترین سازنده کشتی در جهان است.
آشنایی با کشورها (4) : لیختن اشتاین
آشنایی با کشورها (3) : گواتمالا