طرفداری - همیشه یکی از مسائل پرسروصدا و البته بعضا پرحاشیه در مسابقات فوتبال و به خصوص رقابت های مهم جام جهانی، عملکرد تیم داوری در طول برگزاری یک مسابقه است. تعداد کل بازی هایی که در طول یک ماه برگزاری رقابت های جام جهانی انجام می شود، 64 مسابقه بوده که هر یک از این دیدارها نیاز به یک داور دارند و هر داور را در طول بازی سه کمکش یاری می‌کنند؛ همچنین، برای اولین بار در تاریخ برگزاری رقابت های جام جهانی، سیستم کمک داور ویدیویی (VAR) نیز به مسابقات اضافه شده است. در این یادداشت سعی داریم تا شما را ابتدا با نحوه گزینش داوران برای این مسابقات مهم از سوی فیفا آشنا سازیم و سپس در ادامه در مورد دستمزد داوران، سهمیه هر کنفدراسیون از تعداد داورانش و در آخر بررسی اجمالی فناوری VAR در این مسابقات بپردازیم.
مکانیسم انتخاب داوران از سوی فیفا
پروسه انتخاب داورها برای مسابقاتی که زیر نظر فیفا انجام می شود، زمان بر و پیچیده است. انتخاب داوران برای مسابقاتی نظیر جام جهانی از 4 سال قبل تر و دقیقا بعد از پایان جام جهانی آغاز می گردد. برای مثال انتخاب داوران جام جهانی 2018، از چهار سال قبل تر و از سپتامبر سال 2014 شروع شد. گزینش انتخاب داوران جام جهانی از سوی کمیته داوران فیفا صورت می گیرد که معیار این انتخاب ها بر اساس میزان مهارت و شخصیت آنها صورت می‌گیرد. میزان تسلط داورها به قوانین فوتبال، توانایی درک روند بازی، دانستن تاکتیک‌هایی که تیم‌های مختلف به کار می‌برند و اطلاعاتی کافی درباره بازیکنان در انتخاب شدن داوران درنظر گرفته می‌شود. تعداد نفرات کمیته داوران فیفا قبلا 26 نفر بود که بنا به دستور فیفا این تعداد به 9 نفر کاهش پیدا کرده است و رئیس جدید کمیته داوران فیفا نیز، پیرلوئیجی کولینا 58 ساله از ایتالیا است که برای بسیاری از فوتبال دوستان چهره ای دوست داشتنی و نوستالژیک است. در سال های منتهی به جام جهانی فیفا سمینارهایی برای گروه داوران و کمک‌داورانش برگزار می کند.
موضوع این سمینارها بر مواردی چون بازی جوانمردانه، محافظت از بازیکنان، ثبات و یکسان بودن قضاوت در بازی تمرکز دارد. پس از پایان این سمینارها، داوران منتخب جام جهانی 2018 برای دو هفته دیگر در ماه آوریل (فروردین ماه) در مرکز فنی انجمن فوتبال ایتالیا آموزش می بینند. در همین مرحله داورانی نیز برای نظارت از کمک‌داور ویدیویی انتخاب می شوند. کارگاهی مقدماتی دیگری هم برای آنها چند روز قبل از جام جهانی در ماه ژوئن (خرداد ماه) برگزار می شود. کمک داور ویدیویی وقتی استفاده می‌شود که یا اشتباهی واضح صورت گرفته یا اتفاقی مهم، نادیده گرفته شود که بر نتیجه بازی تاثیر می‌گذارد. این اتفاقات مهم عبارتند از: گل، پنالتی، کارت قرمز مستقیم (نه کارت زرد دوم)، کارت زرد یا قرمز که به اشتباه به بازیکن دیگری نشان داده شود. جام جهانی روسیه اولین جام جهانی در طول تاریخ است که در آن از کمک داور ویدیویی استفاده می‌شود.
سمینار داوری فیفا در سال 2017 در کشور امارات
تعداد داوران جام جهانی و ملیت آن ها
کمیته داوران فیفا برای 64 دیدار جام جهانی 2018 در روسیه در مجموع 36 داور و 63 کمک‌داور را گزینش نموده است. این کمیته همچنین 13 داور را برای کار در بخش کمک‌داور ویدیویی یا همان VAR انتخاب کرده است. این داوران و کمک‌داوران از 46 کشور مختلف هستند. از کشور عزیزمان ایران نیز علیرضا فغانی به همراه دستیارانش، سخندان و منصوری در این فهرست حضور دارند. شاید برایتان جالب باشد بدانید که فیفا در ماه مارس (اسفند ماه) اعلام کرد، هیچ داوری را از انگلستان انتخاب نخواهد کرد. این اتفاقی است که برای اولین بار در هشتاد سال گذشته می‌افتد. تنها گزینه‌ای که از انگلستان در فهرست بلندبالای فیفا حضور داشت، مارک کلاتن‌برگ بود. اما چون وی سال گذشته از لیگ برتر انگلیس برای قضاوت به عربستان سعودی مهاجرت کرد، این فرصت را از دست داد. در زیر و در ادامه در متن و عکس زیر می توانید اسامی، ملیت، تفکیک داوران و تعداد آن ها بر اساس کنفدراسیون های مربوطه را مشاهده نمایید.
اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) : 10 داور، 20 کمک‌داور و 9 ناظر کمک‌داور ویدیویی
کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی : 6 داور، 12 کمک‌داور و 3 ناظر کمک‌داور ویدیویی
کنفدراسیون فوتبال آفریقا : 6 داور و 9 کمک‌داور
کنفدراسیون فوتبال آمریکای شمالی و مرکزی : 6 داور و 8 کمک‌داور
کنفدراسیون فوتبال آسیا : 5 داور، 10 کمک‌داور و یک ناظر کمک‌داور ویدیویی
کنفدراسیون فوتبال اقیانوسیه : 2 داور و ۳ کمک‌داور
فهرست کامل داوران و کمک‌داوران در جام جهانی 2018
درآمدِ داوران جام‌جهانی 2018
میزان درآمد و دستمزد داوران در جام جهانی 2018 نسبت به دوره های قبلی رشد خوبی یافته و برای حضور در این رقابت ها به هر داور وسط 70 هزار دلار به عنوان دستمزد داده می شود که برای کلیه داوران یکسان بوده و برای هر مسابقه ای نیز که داور به میدان می رود، هم 3 هزار دلار به داور وسط می‌دهند. در واقع این دریافتی داوران، بالاترین میزان حقوق برای داوران جام‌جهانی در طول تاریخ است. البته این میزان حقوق از طرف فیفا همان طور که گفته شد به داور اصلی بازی تعلق می گیرد و درآمد کمک‌داوران جام‌جهانی کمتر از داوران اعلام شده است. در این تورنمنت به کمک‌داوران 25 هزار دلار پرداخت می‌شود و به‌ازای هر بازی 2 هزار دلار دیگر نیز می‌دهند. در سال 2006، به هرکدام از داوران وسط 35 هزار دلار پرداخت می شد. در جام‌های جهانی 2010 و 2014، حقوق داوران به 50 هزار دلار افزایش یافت. «جاناتان رست» گزارشگر ارشد پایگاه اینترنتی اسپورتکال، در این باره می گوید:
در این جام‌جهانی نسبت به جام 2014، پرداختی به همه‌ی داوران افزایش یافته است. دلیل این اتفاق افزایش درآمد‌های تبلیغاتی است و داوران هم هیچ فرقی با دیگران ندارند. جایزه‌ی پولی 40 درصد افزایش یافته و به 400 میلیون دلار رسیده است که میان 32 تیم حاضر، برحسب جایگاه آنها در پایان مسابقات، تقسیم می‌شود. هر کشور بابت حضور در مسابقات 1.5 میلیون دلار دریافت می‌کند. در مسابقات 2014 برزیل، مبلغی که می‌پرداختند 1 میلیون دلار بود، که امسال، مثل حقوق داوران، افزایش یافته است.
بیورن کویپرس داور دیدار برزیل و کاستاریکا
همه چیز درباره VAR
در جام جهانی 2018 برای اولین بار از سیستم کمک داور ویدیویی استفاده شده است و تعداد این داوران نیز 13 نفر هستند. سیستم کمک داور ویدیویی فقط در شرایط مشکوک به گل، پنالتی، کارت قرمز مستقیم (نه کارت زرد دوم)، کارت زرد یا قرمز که به اشتباه به بازیکن دیگری نشان داده شود، مورد استفاده قرار می گیرد. فناوری VAR در ظاهر ایده بسیار ساده ای دارد؛ یک داور دیگر به غیر از داورهای داخل زمین، صحنه ها را در صفحات مانیتور مشاهده کرده و توصیه های لازم را به داور مسابقه ارائه می دهد. اما با این حال در عمل استفاده از این فناوری پیچیدگی های خاص خود را داشته و مسئله به همین سادگی هم نیست. این تعداد کمک داور ویدیویی، فارغ از اینکه مسابقه در کدام شهر برگزار می شود، در یک محل مخصوص در مسکو مستقر می شوند و البته همانند سایر داورها، لباس ورزشی و رسمی فیفا را بر تن می کنند. از این 13 نفر، یک داور (VAR) برای هر مسابقه انتخاب می شود و سه کمک داور (AVAR1، AVAR2 و AVAR3) نیز او را در قضاوت ویدیویی یاری می کند. چهار اپراتور پخش، بهترین زاویه دوربین را انتخاب می کنند و ارائه می دهند.
دو نفر از آنها زاویه دوربین را انتخاب می کنند، در حالی که دو نفر دیگر زاویه های نهایی انتخاب شده توسط VAR و AVAR2 را برای هر حادثه بررسی می کنند. VAR (کمک داوری ویدئویی) دوربین اصلی را در مانیتور بالا تماشا می کند و حوادث را در مانیتور چهار نفره بررسی می کند. وی مسئول هدایت تیم VAR و برقراری ارتباط با داور در زمینه بازی است. شاید بد نباشد بدانید که یکی از عجیب ترین و گیج کننده ترین بخش های VAR این است که تماشاگران حاضر در استادیوم به هیچ وجه نمی توانند صحنه های بازبینی شده توسط داور را ببینند و حتی در جریان اینکه چه اتفاقی در حال رخ دادن است، قرار نمی گیرند. تنها چیزی که تماشاگران داخل ورزشگاه مشاهده می کنند، کشیده شدن علامت مستطیل توسط داور و یا رفتن او به سمت ایستگاه بازبینی است. اما تماشاگرانی که در خانه های خود و از طریق تلویزیون مسابقه را تماشا می کنند، قادرند تا هر آنچه را که داور در هنگام بازبینی صحنه مشاهده می کند، در تلویزیون خود ببینند و به این ترتیب تصمیمی که توسط وی اتخاذ می شود، غافلگیر کننده نخواهد بود.
اتاق VAR در شهر مسکو روسیه
