ریشارد واگنر (1813–1883) یکی از تأثیرگذارترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک و اپرا بود که بسیاری از اصطلاحات موسیقی کلاسیک و اپرا در آثار او به‌کار رفته یا از طریق او برجسته شده‌اند. با بررسی موسیقی او، می‌توانیم این اصطلاحات را توضیح دهیم:
1. لایت‌موتیف (Leitmotif)
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های موسیقی واگنر، استفاده از لایت‌موتیف است. این اصطلاح به یک تم موسیقایی کوتاه و مشخص اشاره دارد که با یک شخصیت، مفهوم، شیء یا ایده خاصی مرتبط است و در طول اثر با تغییراتی بازمی‌گردد.
مثال: در حلقه نیبلونگ (Der Ring des Nibelungen)، برای هر شخصیت یا مفهوم (مثلاً قدرت، عشق، سرنوشت) یک لایت‌موتیف ویژه وجود دارد که با تغییرات ملودیک و هارمونیک در طول داستان تکامل می‌یابد.
2. درام موسیقایی (Musikdrama)
واگنر به جای اپرای سنتی، سبکی به نام درام موسیقایی را توسعه داد. در این سبک، موسیقی، شعر، طراحی صحنه و بازیگری کاملاً به هم پیوسته و هماهنگ هستند. او اعتقاد داشت که اپرا نباید صرفاً مجموعه‌ای از آریاها و رِسیتاتیوها باشد، بلکه باید یک اثر هنری کامل (Gesamtkunstwerk) باشد که تمامی هنرها را ترکیب کند.
3. تداوم موسیقایی (Durchkomponiert)
برخلاف اپراهای سنتی که بخش‌های مشخصی مثل آریا و رسیتاتیو داشتند، موسیقی واگنر پیوسته جریان دارد و مرزهای بین بخش‌ها محو می‌شود. این سبک Durchkomponiert نام دارد که به معنای «به‌طور کامل تصنیف‌شده» است.
مثال: در تریستان و ایزولده (Tristan und Isolde)، موسیقی بدون وقفه از ابتدا تا انتها جریان دارد و احساسات را به‌شکلی عمیق منتقل می‌کند.
4. آکورد تریستان (Tristan Chord)
یکی از مهم‌ترین لحظات تاریخ موسیقی در اپرای تریستان و ایزولده رخ می‌دهد، جایی که واگنر از آکوردی نامتعارف استفاده می‌کند که به نام آکورد تریستان شناخته می‌شود. این آکورد با حل‌نشدن و کشش‌های هارمونیکش، مقدمه‌ای برای موسیقی مدرن شد.
5. بایرویت و ارکستر پنهان (Bayreuth & Hidden Orchestra)
واگنر برای اجرای اپراهایش سالن ویژه‌ای در بایرویت ساخت که در آن، ارکستر را در گودالی زیر صحنه قرار داد تا صدای آن به‌شکل ایده‌آلی با صداهای خوانندگان ترکیب شود. این تکنیک بعدها در بسیاری از سالن‌های اپرا استاندارد شد.
6. آریا، دوئت، کرال و سمفونی در اپرای واگنر
آریا (Aria): واگنر برخلاف اپراهای ایتالیایی از آریاهای مجزا کمتر استفاده می‌کرد و سعی داشت موسیقی و روایت را درهم بیامیزد.
دوئت (Duet): دوئت‌های عاشقانه در آثار واگنر، مانند تریستان و ایزولده، نمونه‌های برجسته‌ای از بیان احساسی شدید هستند.
کرال (Chorus): در برخی اپراهای او، مانند استادان آواز نورنبرگ (Die Meistersinger von Nürnberg)، بخش‌های کرال نقش مهمی در روایت دارند.
سمفونی: موسیقی واگنر به‌شدت ارکسترال است و درام را مانند یک سمفونی عظیم پیش می‌برد.
