حیثیت گم‌شده؛ مینی‌سریالی در ژانر درام-جنایی است که حدود ۳ ماه پیش به ایستگاه پایانی رسید و نقدهای متفاوتی را از سوی مخاطبین و منتقدین دریافت کرد. اثری که با طرح موضوعات تلخ و مهمی همراه بود و در مقطعی که مسئله ساخت آثار جنایی در ایران نسبت به گذشته شکل جدی‌تری به خود گرفته است، توانست به یک اثر مفید در این ژانر تبدیل شود. در ادامه مطلب به معرفی و نقد این سریال می‌پردازیم.
کارگردان سریال چه کسی است؟
سجاد پهلوان‌زاده که با ساخت سریال سقوط به شهرت رسید، در دومین تجربه خود به عنوان کارگردان، با یاری هنرمندانی همچون محمدرضا منصوری (تهیه کننده سریال)، احمد سلکی (نویسنده فیلم‌نامه) و مهمتر از همه محمد حسین مهدویان (مشاور بازیگران) سریال حیثیت گم‌شده را کارگردانی کرده است.
چه بازیگرانی در این سریال حضور دارند؟
مهدی حسینی نیا؛ بازیگر نقش مکمل سریال‌های پرطرفداری همچون می‌خواهم زنده بمانم و یاغی و همچنین فیلم سینمایی شنای پروانه، بازیگر نقش اصلی سریال است. این، اولین تجربه حسینی نیا در نقش اصلی یک سریال مهم ایرانی است.
بهاره افشاری؛ بازیگر سرشناس سینما و تلویزیون ایران، الناز حبیبی، مهدی زمین پرداز، بهزاد خلج، امیر نوروزی و ستاره پسیانی جزو دیگر بازیگران این سریال جنایی هستند.
داستان سریال از چه قرار است؟
"هاجر (بهاره افشاری) و امیر (مهدی حسینی نیا) زن‌و‌شوهری هستند که تاکنون بچه‌دار نشده‌اند و مشکلات زیادی در زندگی زنانشویی دارند. هاجر دور از چشم امیر به مبادله مواد مخدر مشغول می‌شود و هر‌بار یک بچه را همراه خود هنگام حمل مواد میبرد تا پلیس به او مشکوک نشود. پس از اینکه هاجر به اشتباه به جای دارو، مواد به خورد بچه‌ای که همراه خود دارد می‌دهد و او می‌میرد، خودکشی می‌کند. اکنون امیر باید به دنبال حل معمای همسرش برود!"
نکات مثبت سریال حیثیت گم‌شده
۱- تعلیق سریال در سطح خوبی قرار دارد و توانسته قسمت به قسمت و تا آخرین لحظه سریال، مخاطب را کنجکاو نگه داشته و با خود همراه کند. هوشمندی پهلوان‌زاده با ارائه فلش‌بک‌های مفیدی که آخر قصه تاثیرشان نمایان می‌شود و برخی شخصیت‌های مرموز (بخصوص فرشاد با بازی امیر نوروزی) که در سریال ساخته شده‌اند، باعث شده عنصری به نام شک به کاراکترها، به‌خوبی در مخاطب بروز پیدا کند.
۲- پرداخت به اندازه و نسبتا کوتاه به مسائل فرعی و حواشی و تمرکز حداکثری کارگردان بر به تصویر کشیدن جریان اصلی سریال و موقعیت‌سازی، اقدامی سازگار با استانداردهای فیلم‌سازی است که پهلوان زاده به آن توجه داشته است و باعث شده سریال روند کسل‌کننده‌ای نداشته باشد و تحت هر شرایطی ذهن مخاطب را کنجکاو و سرگرم نگه دارد.
۳- میزانسن و همچنین موسیقی متن سریال، حال‌و‌هوای یک اثر خشن که در آن پتانسیل جنایت و کشتار بالاست را به نحو احسن نشان می‌دهند. هرچند سریال از حیث مواردی مثل فیلمبرداری و دکوپاژ نوآوری و خلاقیت خاصی ندارد!
۴- بازی ۳ تن از بازیگران سریال، در سطح بالایی قرار دارد؛ مهدی حسینی نیا در نقش امیر، توانسته از پس یک نقش متفاوت (با توجه به کارنامه بازیگری ایشان تاکنون) بربیاید و با بازی به‌اندازه‌اش، یک مرد خشن و غیرتی را به شکلی باورپذیر به تصویر بکشد.
امیر نوروری در نقش فرشاد (شوهر تهمینه) نیز توانسته گلیم خود را از آب بیرون بکشد و نقش یک مرد زورگو، مغرور، مرموز و بدذات را به خوبی ایفا کرده است.
بهزاد خلج در نقش اسماعیل نیز بخصوص با وفق‌دادن خودش با قالبی که در آن قرار گرفته و روند تحویل شخصیتی‌اش در فیلم‌نامه و همچنین دیالوگ‌گویی باکیفیتش، پس از بازی قابل قبول در سریال پوست شیر، موفق شده از دومین آزمون مهم خود نیز با سربلندی خارج شود.
۵-پایان‌بندی سریال، پایان‌بندی مناسب و شوکه‌کننده‌ای است که نشان‌دهنده زیرکی پهلوان زاده در سردرگم‌کردن ذهن مخاطب است. اگرچه اوایل قسمت ۹ پهلوان زاده تا حدودی دست خود را رو می‌کند اما به لطف روایت درست وقایع، توانسته با یک پایان‌بندی مناسب بر ذهن و قلب مخاطب تاثیرگذار واقع شود.
نکات منفی سریال حیثیت گم‌شده
۱- ریتم و کشش سریال در قسمت‌های ابتدایی بالاست و شروع طوفانی دارد اما رفته‌رفته و با نزدیک‌شدن به قسمت‌های پایانی، از کشش و هیجان سریال کاسته می‌شود که از دلایل این موضوع می‌شود به ضعف فیلم‌نامه سریال در ساختن نقش‌های فرعی تاثیرگذار در روند معما اشاره کرد. تعداد شخصیت‌های فرعی تاثیرگذار در سریال کم است و حل معماها نیز روند کند و کم‌کششی دارد و نمی‌تواند هیجان مخاطب را به اوج برساند. به‌طور‌کلی، صرف نظر از سورپراز پایانی سریال، در زمینه پیدا‌کردن عاملین احتمالی واقعه، چندان مورد غیرقابل‌پیش‌بینی و پرکششی در سریال وجود ندارد.
۲- از ایراداتی که منتقدین برجسته ایرانی (از جمله منتقدان سایت Moviemag) به این سریال وارد کرده‌اند، منطق روایی داستان آن است. به عقیده این منتقدان ما قبل از مرگ هاجر، با شوهری طرفیم که هیچ اهمیتی به او و خواسته‌هایش نمی‌دهد اما پس از مرگ هاجر، به یک‌باره به شوهری پاسوز و عاشق تبدیل می‌شود!
آیا منطق منتقدان ایرانی در این باره درست است؟
پاسخ: بر اساس استانداردهای سینمایی (بخصوص در سطح بین‌الملل) بله. با‌‌این‌حال مطرح‌شدن مواردی مثل آبرو و غیرت و جریحه‌دار‌شدن احساسات امیر (مهدی حسینی نیا) آن هم در جامعه‌ای مثل ایران که فرهنگ و فضای متفاوتی با سایر نقاط دارد، شاید بتواند بخشی از ایرادات داستان و فیلم‌نامه در این مورد را پوشش دهد.
نتیجه‌گیری
حیثیت گم‌شده اثری قابل قبول در ژانر جنایی است که با الهام‌گیری از اصول فیلم‌سازی در این ژانر، توانسته ادامه‌دهنده راه سریال پوست شیر باشد و در زمینه افزایش آثار جنایی باکیفیت در سینمای ایران و شبکه نمایش خانگی، تاثیرگذار باشد. با این‌حال فیلم‌نامه ضعیف‌تر و کم‌کشش‌تر نسبت به پوست شیر، گروه بازیگری گم‌نام‌تر و شخصیت‌های مکمل و فرعی کم‌تاثیر‌تر در روند سریال نسبت به ساخته برادران محمودی، جزو مواردی هستند که باعث شده‌اند این سریال بازخورد و شهرت پوست شیر را نداشته باشد. اما تحت هر شرایطی، در دورانی که سریال خوب ایرانی کم پیدا می‌شود، ساخته پهلوان‌زاده را می‌شود یک غنیمت شمرد.
کار نویسندگی و بررسی تحلیلی (نقد) این پست برعهده کاربر علی سوبوسلای بود.
