خفقان بعد از جنگ جهانی دوم و آغاز جنگ سرد، کمونیسم ستیزی در هالیوود، جنبشهایی مانند نئورئالیسم در ایتالیا و موج نو در فرانسه، شروع جرقههایی از مدرنیسم در فیلمسازان اروپایی با روی کار آمدن افرادی همچون فلینی، برگمان و آنتونیونی، برخاستن غولی از دنیای شرق به نام کوروساوا و اوج گیری هیچکاک و کلاسیک سازان همگی دست به دست هم دادند تا شاهد یکی از طلایی ترین سالهای سینمای جهان باشیم.
در ادامه نگاهی میاندازیم به ۳۰ فیلم برتر ششمین دههی قرن بیستم:
پ.ن: این لیست منبع معتبر و قابل استنادی ندارد و صرفا بر اساس علایق و سلیقه یک دوستدار سینما مرتب شده است.
۳۰- ام را به نشانه مرگ بگیر (Dial M for murder)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:89
کارگردان: آلفرد هیچکاک/ ستارگان: گریس کلی
یک زن، دو مرد، یک کلید، قیچی و تلفن... اینها برای هیچکاک کافی است تا یک فیلم جنایی پر از تعلیق درست کند. داستان این فیلم در مورد مردی است که تصمیم دارد همسرش را به قتل برساند و برای این کار مردی را استخدام می کند اما ماجرا آنطور که آنها تصور می کردند، پیش نمی رود …
۲۹- بن هور (Ben-Hur)
IMDB:8.1 Rotten Tomatoes:89
کارگردان: ویلیام وایلر
یکی از پر آوازهترین و با شکوهترین فیلمهای تاریخ سینما؛ این فیلم داستان شاهزادهای یهودی به نام جودا بنهور است که ناجوانمردانه به جرم سوءقصد به جان فرستاده سزار، توسط دوست رومیاش دستگیر و به بردگی و بندگی فرستاده میشود و دیگر اعضای خانوادهاش هم به سیاهچال فرستاده میشوند. او پس از عبور از ماجراهای بسیار به وطن خویش بازمیگردد تا انتقام گیرد و خواهر و مادرش را رهایی بخشد…
۲۸- همه چیز درباره ایو (All about Eve)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:99
کارگردان: جوزف منکه ویچ/ ستارگان: مرلین مونرو
” همه چیز درباره ی ایو ” یک فیلم تمام عیار است با فیلمنامهای شاهکار از یک روایت ساده و سر راست. ایو ( آن باکستر ) شیفته ی بازیگری و شهرت، خودش را با هزار آرزو و امید به رختکن برادوی می رساند تا موفق به دیدار ماگرو ( بتی دیویس ) ستاره ی روز تئاتر شود. داستان غم انگیز زندگی اش را برای ماگرو بازگو می کند و آرام آرام به دل و خانه و شغل او راه پیدا می کند و همان مسیری را می رود که ماگرو در گذر سال های دراز رفته، و البته اینبار در مدتی کوتاه.
۲۷- خاطرات کشیش روستا (Diary of a Country Priest)
IMDB:7.5 Rotten Tomatoes:95
کارگردان: روبر برسون
کلود لیدو کشیش جوان که از درد معدهٔ خود همیشه شاکی است مسئول منطقهٔ آمبریکور میشود و در آنجا با خانوادهٔ کنت آشنا میشود .کنتس بعد از مرگ پسرش حال و روز خوبی ندارد و ایمان او نیز در خطر است و بحثهای زیادی با کشیش میکند ولی وقتی با کشیش صحبت میکند ...
این فیلم یکی از محبوب ترین فیلمهای آندره تارکوفسکی بوده و به گفته بسیاری عادت های غذایی عجیب و رفتارهای ناسالم شخصیت اصلی داستان از وسواس تا انزوا، الهام بخش خلق شخصیت تراویس بیکل در فیلم « راننده تاکسی » بوده است.
۲۶- نشانی از شر (Touch of evil)
IMDB:8 Rotten Tomatoes:99
کارگردان: اورسن ولز
پیمانکار ساختمانی به نام رادلف لینکر همراه با رقاصه ای در انفجار خودرو در مرز مکزیک و آمریکا کشته می شوند.هنک کویینلان (اورسن ولز ) از طرف پلیس آمریکا و مایک وارگاس ( چارلتون هستون ) از طرف پلیس مکزیک مسئول رسیدگی به پرونده می شوند و ...
سکانس اولیه فیلم اولین سکانس تاریخ سینماست که فیلمبرداری ان به صورت پیوسته انجام شده است و جزو بهترین سکانسهای تاریخ سینما به شمار میرود.
۲۵- سریر خون (Throne of blood)
IMDB:8.1 Rotten Tomatoes:95
کارگردان: آکیرا کوروساوا/ ستارگان: توشیرو میفونه
سریر خون، اقتباسی از مکبث شکسپیر است. فیلم با وجود آزادی زیادی که نسبت به نمایشنامه اصلی مکبث داشت و تغییراتی که در آن به وجود آورده بود با نقدهای مثبت و تحسینآمیز منتقدان ادبی مواجه شد و میتوان آن را بهترین اقتباس سینمایی از آثار شکسپیر دانشت.
۲۴- هیروشیما عشق من (Hiroshima my love)
IMDB:7.9 Rotten Tomatoes:98
کارگردان: آلن رنه
این فیلم ضد جنگ در قالب درامی نامتعارف به حادثه بمباران اتمی هیروشیما میپردازد. این فیلم با استقبال منتقدان مواجه شد و در بخش خارج از مسابقهٔ جشنواره فیلم کن نشان داده شد و جایزه منتقدان بینالمللی را برد.
۲۳ - در بارانداز (On the waterfront)
IMDB:8.1 Rotten Tomatoes:99
کارگردان: الیا کازان/ ستارگان: مارلون براندو
در بارانداز نام فیلمی به کارگردانی الیا کازان محصول سال ۱۹۵۴ است که نگاهی با جرأت و انتقادی به فساد در اتحادیه بارانداز هوبوکن نیوجرسی دارد. فیلمنامه فیلم با اقتباسی آزاد از رویدادهای واقعی نوشته شدهاست. مارلون براندو یکی از ماندگارترین نقش آفرینیهای سینما را در این فیلم رقم زده است.
۲۲- ریو براوو (Rio Bravo)
IMDB:8 Rotten Tomatoes:98
کارگردان: هاوارد هاکس/ ستارگان: جان وین
فیلمی از جنس رفاقت، احترام، عشق، وظیفه و آفتاب گرم بیابان های آریزونا.اگر بخواهیم نام بهترین وسترنسازهای تاریخ سینما را در یک لیست جای دهیم، بیشک نمیشود نام هاوارد هاکس را از آن لیست خط زد، چرا که پس از رود سرخ (Red River) هاکس یکبار دیگر با موفقیت وسترنی را کارگردانی میکند و به همه اثبات میکند که نخستین موفقیت او اتفاقی نبوده است.
۲۱- اومبرتو دی (.Umberto D)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:97
کارگردان: ویتوریو دسیکا
اومبرتو دی. داستان مرد کهنسال آبرومند و بازنشستهای را روایت میکند که از پس تامین مخارج زندگی خود بر نمیآید و از طریق صاحبخانه تحت فشار است که اتاق خود را ترک کند. آمبرتو دی یک شاهکار شخصیتپردازی است. شیمی خاصی که بین اومبرتو و سگ او در فیلم به نمایش گذاشته میشود از بهترینهای روابط انسان-حیوان تاریخ سینما است. همچنین اومبرتو از یک شاهکار فیلمنامهنویسی بودن فراتر میرود و در قاببندیها و بازی با سایه و روشن هم تبدیل به یک شاهکار ماندگار سینمایی میشود.چزاره زاواتینی، از رهبران اصلی نئورالیسم ایتالیا، فیلم را در یک جمله چنین تعریف میکند: «داستان زندگی کسی که هیج اتفاقی برایش نمیافتد.»
۲۰- محکوم به مرگی گریخته است (A man escaped)
IMDB:8.3 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: روبر برسون
فیلم بر پایه خاطرات آندره دوینی ساخته شدهاست؛ یک زندانی جنگی که در طول جنگ جهانی دوم در زندان مونتلوک نگهداری میشد. شخصیت اصلی این فیلم فونتن نام دارد. عنوان فرعی این فیلم از کتاب مقدس، John 3:8 گرفته شدهاست.
۱۹- سانشوی مباشر (Sansho the bailiff)
IMDB:8.4 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: کنجی میزوگوچی
سینمای ژاپن را در جهان بیشتر با نام کوروساوا و اوزو می شناسند. اما "سانشوی مباشر" به روشنی به ما نشان می دهد که توفیقات سینمای ژاپن فقط منحصر در این دو فیلمساز بزرگ نیست. با ملودرامی بسیار تلخ و تکان دهنده روبرو هستیم که ظاهرا ساده است اما بسیار دقیق طراحی شده است و دارای بسیاری از مؤلفههای آشنای میزوگوچی است؛ مانند به تصویر کشیدن فقر، دیدگاهی انتقادی از جایگاه زنان در ژاپن معاصر و میزانسنهای پیچیدهای که بهطور دقیق طراحی شدهاند.
۱۸- جاده (La strada)
IMDB:8 Rotten Tomatoes:98
کارگردان: فدریکو فلینی
فیلمی که مسیر سینمای ایتالیا را به طور کلی تغییر داد و در گذار سینمای ایتالیا از دوره نئورئالیسم به عصر جدید خود بسیار اثرگذار عمل کرد.فیلم دربارهٔ سفر و ماجرای دو شخصیت اصلی آن است: معرکهگیر قوی و خشن (با بازی آنتونی کویین) و دختر جوان نیمهخلی (با بازی جولیتا ماسینا) است که مرد او را از مادرش خریده و با خود میبرد تا دنیا را ببیند.
۱۷- داستان توکیو (Tokyo story)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: یاسوجیرو اوزو
فیلمی که به زیبایی تقابل سنت و مدرنیته را نشان میدهد و به دنبال احیا ارزشهای گمشده است.پدر و مادر مسنی تصمیم میگیرند در یک تابستان گرم به توکیو سفر کنند تا فرزندان خود را ملاقات کنند. اما فرزندان آنها به خاطر مشغلههای روزمره توجه چندانی به آنها نمیکنند...
۱۶- شمال از شمال غربی (North by northwest)
IMDB:8.3 Rotten Tomatoes:97
کارگردان: آلفرد هیچکاک/ ستارگان: کری گرانت
بازهم هیچکاک، بازهم تعلیق و بازهم خلاقیت در کارگردانی. هیچکاک اینبار به سراغ مردی میرود که بیاختیار وارد یک بازی خطرناک جاسوسی شدهاست و سعی دارد همزمان با حل رمز و رازها، خودش را هم از مخمصه نجات دهد.
۱۵- بعضیها داغش رو دوست دارند (Some like it hot)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:94
کارگردان: بیلی وایلدر/ ستارگان: جک لمون- مرلین مونرو
در میان بهترینهای ژانر کمدی نمیتوان اسمی از این فیلم نبرد."هیچ کس کامل نیست"؛ این آخرین جمله فیلم است و در گروه ماندگارترین دیالوگهای تاریخ قرار میگیرد.جری(جک لمون) و جو(تونی کرتیس) دو نوازنده بخت برگشته هستند که از بد اتفاق شاهد یک قتل می شوند،آنها برای فرار از دسن قاتلین در شکل و شمایل دو نوازنده زن به عضویت یک گروه موسیقی زنانه در می آیند و آنجا با دختر زیبایی به نام شوگر(مریلین مونرو) آشنا می شوند...
۱۴- چهارصد ضربه (The 400 blows)
IMDB:8.1 Rotten Tomatoes:98
کارگردان: فرانسوا تروفو
این فیلم یکی از برجستهترین نمونههای سینمای موج نوی فرانسه بهشمار میرود، فیلمی که بسیاری از ویژگیهای این انقلاب سینمایی را دربردارد. این فیلم در قالب یک داستان ساده، زندگی پسری به نام آنتوان دوآنلرا که در آستانه بلوغ قرار دارد، به شکلی روان و طبیعی روایت میکند. شخصیت آنتوان ژان پیر لئو از زندگی خود تروفو گرتهبرداری شده و با ظرافتی کمنظیر پرداخته شدهاست.
۱۳- شاهدی برای تعقیب (witness for the prosecution)
IMDB:8.4 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: بیلی وایلدر
از بهترین فیلمهای دادگاهی با پیچشهایی جذاب در فیلمنامه.«سر ویلفرید روبارتس» (لاتن)، وکیل سرشناس، از یک سکتهٔ قلبی جان سالم به در برده است و دوران نقاهت را میگذراند. پزشکان او را از ادامهٔ کار در محاکم جنایی منع کردهاند، با این همه، «روبارتس» دفاع از مردی به نام «لنرد وول» (پاور) را متهم به قتل بیوه زنی (واردن) شده قبول میکند و در این میان "دادستان" از زن متهم بعنوان شاهدی علیه شوهرش استفاده میکند ...
۱۲- آواز در باران (Singin' in the Rain)
IMDB:8.3 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: جین کلی
یکی از کلاسیکهای بزرگ در گونهٔ موزیکال و یکی از به یادماندنیترین فیلمهایی است که تا به حال ساخته شده است. به سنت فیلمهای موزیکال این فیلم هم داستان پیچیده یا روایت خاصی ندارد بلکه داستان بسیار تکراری و سرراست است. لاکوود و لامونت زوج بازیگری هستند که در فیلمهای صامت خوش درخشیده اند اما با آغاز دوران فیلم های ناطق، صدای زیر و جیغ مانند لامونت دردسر ساز می شود و مشکلاتی شخصی و حرفه ای برای آنها ایجاد می کند.
۱۱- شبهای کابیریا (Nights of Cabiria)
IMDB:8.1 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: فدریکو فلینی
از بهترینهای «فلینی» و از بهترینهای سینمای ایتالیا؛ شبهای کابیریا داستان زنِ جوانی است که به لحاظ اجتماعی جایگاه مناسب و لایق احترامی برای دیگران ندارد، اما فلینی چنان غرق و شریک در سرنوشت تراژیک اوست که میتوان گفت، کاراکتر کابیریا (با بازی بینظیر «جولیتا ماسینا») دار و ندارِ فیلم است و منبعِ تمام ارزشهای آن.
۱۰- سانست بلوار (.Sunset Blvd)
IMDB:8.4 Rotten Tomatoes:98
کارگردان: بیلی وایلدر
همان چیزی که از وایلدر انتظار میرود... فیلمنامهای قوی و دقیق به همراه کارگردانی بی نظیر وایلدر که هالیوود را هدف قرار داده و انتقاداتش را به صورت رگباری به آن شلیک میکند. جو گلیس فیلمنامهنویسی است که دچار مشکلات مالی شدهاست و به شدت به پول نیاز دارد. یک روز زمانی که جو در حال فرار کردن از دست طلبکاران خود است بهطور اتفاقی وارد خانه نورما دزموند ستاره سابق هالیوود میشود که دیگر شهرت گذشته را ندارد. در این میان نورما که هنوز در توهم شهرت است عاشق جو گلیس شده و از او میخواهد پیش او بماند...
۹- پنجره عقبی (Rear window)
IMDB:8.5 Rotten Tomatoes:98
کارگردان: آلفرد هیچکاک/ ستارگان: گریس کلی- جیمز استوارت
ششمین دههی قرن بیستم، اوج شکوفایی و پختگی یکی از بزرگترین کارگردانهای تاریخ سینما است و حضور فیلمهای متعدد از هیچکاک در این لیست باعث تعجب هیچکس نخواهد شد. پنجرهی پشتی روایتگر داستان عکاسی حرفهای است که طی حادثهای مصدوم شده و حالا مجبور است خانهنشینی را تحمل کند، اما این خانهنشینی مانع از این نمیشود که او با نگاهی دقیق وقایع اطراف خود را دنبال کند.
۸- راشومون (Rashomon)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:98
کارگردان: آکیرا کوروساوا/ ستارگان: توشیرو میفونه
انقلابهای فراوانی طی تاریخ سینما آن را تغییر دادهاند و یکی از بزرگترین آنها انقلابی بود که کوروساوا، با فیلمنامهی درخشان فیلم راشومون، باعث آن شد. کوروساوا در راشومون خط روایتی را تغییر میدهد و یک روایت واحد را از زبان شخصیتهای مختلف بازگو میکند. او برای راشومون شیر طلایی جشنوارهی ونیز و اسکار بهترین فیلم خارجی زبان را بهدست آورد. راشومون نهتنها از نظر انقلاب روایتی، فیلی بااهمیت است، بلکه از نظر بینالمللی کردن سینمای ژاپن هم فیلمی است مهم، چرا که نخستین بار کوروساوا و راشومون بودند که باعث شدند توجه جهانیان به سینمای ژاپن جلب شود.
۷- مهر هفتم (The seventh seal)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:94
کارگردان: اینگمار برگمان
مُهر هفتم فیلمی بود که اعتبار جهانی برگمان را در میانه دهه ۱۹۵۰ تضمین کرد و آوازه او را در محافل هنری و فرهنگی همه کشورها گسترانید.فیلم در مورد یک شوالیه قرون وسطایی است که سفری را از سرزمین طاعونزده آغاز کردهاست و یک بازی شطرنج میان او و مظهر مرگ که برای ستاندن جان او آمدهاست. سینمای برگمان یکی از شخصیترین سینماهای تاریخ سینما است. او با هر فیلمی که ساخته است روج خود را بیش از پیش به تاریخ سینما دمیده است و برای آیندگان جواهری دیگر را به یادگار گذاشته است.
۶- جویندگان (The searchers)
IMDB:7.9 Rotten Tomatoes:96
کارگردان: جان فورد/ ستارگان: جان وین
احتمالا بهترین وسترن تاریخ... اگر بخواهیم یک شخصیت سینمای وسترن را نام ببریم که در کاملترین حد شخصیتپردازی قرار دارد، مجبوریم از ادواردز سخن به میان بیاوریم. ایتان ادواردز، شخصیت اصلی فیلم جویندگان که جان وین نقش آن را بازی می کند، مردی است که در تمام فیلمهای وسترن حضور دارد، اما در جویندگان جان فورد به کمال میرسد. جدا از شخصیتپردازی و داستان انتقامجویانهی کمنظیر فرانک اس. نیوجت که آن را براساس رمانی به همین نام از آلن له می نوشته است، جویندگان، بیش از هرچیز دیگر، یک شاهکار کارگردانی است؛ ادواردز مرد کمحرفی است و از همینرو فورد مجبور است همهی حرفها را از طریق دوربین خود بزند.
۵- راههای افتخار (Paths of glory)
IMDB:8.4 Rotten Tomatoes:96
کارگردان: استنلی کوبریک
فیلمی به معنای واقعی ضد جنگ؛ سکانس آخر فیلم هیچ وقت از ذهن بیننده پاک نمیشود. کوبریک همیشه فیلمهایی ساخته است که سیاستمداران با آنها مخالف بودهاند. در رابطه با راههای افتخار هم چنین بود، چرا که بهدنبال تصویر منفیای که کوبریک از ارتش فرانسه بازتاب داده بود، نمایش این فیلم در فرانسه ممنوع شد و همچنین بهدنبال نگرش ضدجنگ کوبریک، نمایش این فیلم در اسپانیا هم متوقف گردید. راههای افتخار را کوبریک در ۲۹ سالگی ساخت و برای آن توانست نامزد جایزهی بفتا در رشتهی بهترین فیلم شود. کوبریک پس از راههای افتخار، دومرتبهی دیگر در فیلمهای دکتر استرنجلاو (Dr. Strangelove) و غلاف تمام فلزی (Full Metal Jacket) بهسراغ ژانر جنگی رفت و در هردو تلاشهای بعدی خود هم موفق شد بهترین فیلمهای این ژانر را خلق کند.
۴- دوازده مرد خشمگین (12Angry men)
IMDB:9 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: سیدنی لومت/ ستارگان: هنری فوندا
«دوازده مرد خشمگين» با فیلمنامهای جذاب و میزانسنهای هوشمندانهاش از همان ابتدا مخاطب را به خود جذب ميكند و هر كدام از دوازده عضو هيات منصفه در همان حين كه به بيننده معرفي ميشوند به خودشان نيز معرفي ميشوند. داستان فیلم دربارهی دوازده مرد در هیات منصفه ی یک دادگاه است که در زمان تنفس و قبل از اخذ رای نهایی ، برای تصمیم گیری دور هم جمع میشوند. اما در این بین ، یکی از اعضای گروه معتقد است که فرد مظنون گناهکار نیست و…
۳- سرگیجه (Vertigo)
IMDB:8.3 Rotten Tomatoes:94
کارگردان: آلفرد هیچکاک/ ستارگان: جیمز استوارت
هیچکاک را بسیاری از بزرگان سینما بهعنوان بزرگترین معلم خود معرفی کردهاند و از بین همانها بسیاری ادعا کردهاند که سرگیجه بهترین فیلم این کارگردان بزرگ است و حتی خود هیچکاک هم سرگیجه را شخصیترین فیلم کارنامهی کاری خود نامگذاری کرده است. فیلمی که بیش از هرچیز یک کلاس خلاقیت در فیلمسازی است و در رتبهبندیهای منابع سینمایی مختلف همیشه با همشهری کین ولز در رقابت برای انتخاب شدن بهعنوان بهترین فیلم تاریخ سینما. در سرگیجه اسکاتی فرگوسن، کارآگاهی بازنشسته، وارد ماجرایی میشود که او را مدام با سوالهای گوناگون مواجه میکند؛ سرگیجه، مانند سایر فیلمهای کارنامهی هیچکاک، سرشار از تعلیق است و نفسگیر.
۲ - هفت سامورایی (Seven samurai)
IMDB:8.6 Rotten Tomatoes:100
کارگردان: آکیرا کوروساوا/ ستارگان: توشیرو میفونه
کوروساوا در ۲۳ مارس ۱۹۱۰ در توکیو به دنیا آمد و بعد از اینکه سینمای ژاپن را در دنیا جاودانه کرد در هشتاد و هشت سالگی در ۶ سپتامبر ۱۹۹۸ از دنیا رفت. هفت سامورایی داستان یک سامورایی ارشد و شش سامورایی دیگر است که میخواهند از روستایی در مقابل گروه دزدان محافظت کنند و به آنها دفاع از خود را بیاموزند، اما پیش از این که آموزش آنها تمام شود گروه دزدان آنها را مورد حمله قرار میدهند.
۱- توت فرنگیهای وحشی (Wild strawberries)
IMDB:8.2 Rotten Tomatoes:94
کارگردان: اینگمار برگمان/ ستارگان: ویکتور شوستروم
توت فرنگی های وحشی، اثری که بسیاری آن را بهترین یا از جمله بهترین ساخته های اینگمار برگمان می دانند، فیلمی است مملو از رفت و برگشت های بسیار بین زمان حال و گذشته. استفادۀ مکرر از فلاش بک های متعدد و گریزهای فیلم به فضاهای رؤیا گونه همه خبر از اهمیت مفهوم زمان به عنوان یکی از مفاهیم اساسی این فیلم می دهند. این فیلم شاید، هنوز پرآوازهترین فیلم برگمان باشد. در طرح روایتی بیست و چهار ساعته فیلم، اشخاصی از پنج نسل مختلف ظاهر میشوند، تا برگمان تصویری جامع و کامل از رابطههای انسانی را ارائه دهد.
........................................................................................................................................................................................................................................................
چند فیلم دیگر که در صورت علاقه میتوانید از این دهه ببینید:
Ikiru (کوروساوا)
The young and the damned (بونوئل)
Ballad of a soldier (چوخرای)
The bridge on the river Kwai (دیوید لین)
(میزوگوچی) Ugetsu
(اوزو) Floating weeds
Limelight (چاپلین)
Ace in the hole (وایلدر)
A streetcar named desire (کازان)
Strangers on a train (هیچکاک)
The killing (کوبریک)
Roman holiday (وایلر)
The african queen (هیوستون)
Pickpocket (برسون)
Sabrina (وایلدر)
Summer with Monica (برگمان)
Journey to Italy (روسلینی)
معذرت بابت طولانی شدن پست، امیدوارم استفاده کرده باشید.