نیوزیلند (به انگلیسی: New Zealand) با نام رسمی قلمرو همسود نیوزیلند (به انگلیسی: Commonwealth of New Zealand) یا زلاندنو کشوری در جنوب غربی اقیانوس آرام است، این کشور از دو جزیره بزرگ و تعداد زیادی جزیره کوچک تشکیل شده و مناطق خودمختار نیووی، جزایر کوک، توکلائو و راس را هم در بر میگیرد. نیوزیلند فاصله زیادی با دیگر خشکیهای کره زمین دارد، بهطوریکه استرالیا نزدیکترین همسایه این سرزمین در دو هزار کیلومتری آن قرار دارد، دریای میان این دو کشور به دریای تاسمان معروف است. نزدیکترین همسایگان این کشور از شمال جزایر تونگا، فیجی، نیوکالدونیا هستند.
نیوزیلند بیش از ۸۰ میلیون سال از خشکیهای دیگر زمین جدا بودهاست و این موجب شده تا مجموعه منحصربهفردی از جانوران و گیاهان را در خود جای دهد. نیوزیلند یکی از آخرین سرزمینهایی است که انسان پا به آن گذاشت. پولینزیها در حدود سالهای ۱۲۵۰ تا ۱۳۰۰ میلادی نخستین انسانهایی بودند که وارد جزایر نیوزیلند شدند و فرهنگ مائوری را شکل دادند. آبل تاسمان دریانورد هلندی نخستین اروپایی بود که در سال ۱۶۴۲ وارد نیوزیلند شد. در سال ۱۸۴۰ بزرگان مائوری در قراردادی با پادشاهی بریتانیا این سرزمین را مستعمره بریتانیا اعلام کردند.
بر اساس سرشماری سال ۲۰۱۳ حدود ۷۴ درصد از جمعیت چهار و نیم میلیون نفری نیوزیلند اروپاییتبار هستند و مائوریها با ۱۵ درصد بزرگترین اقلیت قومی را شکل میدهند. آسیاییها نزدیک به ۱۲ درصد و ساکنان جزایر اقیانوسیه بیش از ۷ درصد جمعیت این کشور را شامل میشوند. فرهنگ نیوزیلند آمیزهای از فرهنگ مائوری و نخستین مهاجران بریتانیایی است که با ورود بیشتر مهاجران از نقاط دیگر دنیا متنوعتر شدهاست. انگلیسی و مائوری دو زبان رسمی این کشور هستند و انگلیسی زبان رایج کشور محسوب میشود. نیوزیلند در زمره کشورهای توسعهیافته و متمول قرار داشته و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بودهاست. اما اقتصاد آن بسیار متکی به صادرات محصولات کشاورزی و دامپروری است. رئیس حکومت نیوزیلند ملکه الیزابت دوم است، فرماندار کل که با پیشنهاد پارلمان نیوزیلند انتخاب میشود، مسئولیت امضای قوانین را برعهده دارد، هرچند قدرت او و ملکه کاملاً تشریفاتی است و پارلمان که در انتخابات عمومی برگزیده میشود تنها مرجع قانونگذاری در کشور است و نخستوزیر را که در رأس قوه مجریه قرار میگیرد انتخاب میکند.
نخستین ساکنان نیوزیلند اقوام پولینزی ساکن جزایر اقیانوس آرام بودند که در حدود قرن هشتم تا سیزدهم میلادی به این سرزمین رسیدند. پولینزیهای نیوزیلند ملت و تمدن متمایزی را به نام مائوری تشکیل دادند و برخی از آنها با سفر به جزایر چاتهام تمدنی را در آن جزایر بنیان نهادند. در ۱۶۴۹ آبل جانسون تاسمان دریانورد هلندی اولین اروپایی بود که در سواحل نیوزیلند فرود آمد. کشتهشدن چند تن از ملوانان کشتی جانسون توسط مائوریها موجب شد که اروپاییها علاقهای به ارتباط دوباره با این جزیره نداشته باشند. یکصد و بیست سال پس از سفر ناخدا جانسون، در سال ۱۷۶۹ جیمز کوک ناخدای بریتانیایی در حین سفرهای دریایی خود در اقیانوس آرام به نیوزیلند رفت و نقشه دقیقی از این جزیره کشید. ارتباط اروپاییها و مائوریها پس از سفر جیمز کوک ادامهیافت، بسیاری از کشتیهای ماهیگیری و تجاری اروپایی و آمریکایی به این سرزمین رفته و در ازای فروش کالاهای خود بهویژه مصنوعات فلزی و اسلحه جات مایحتاج ضروری خود مانند آب آشامیدنی، پوست، آثار هنری، مواد غذایی را از آنها دریافت میکردند.
مهاجرت به نیوزیلند از قرن نوزدهم آغاز شد. اولین مهاجران عمدتاً گروههای مذهبی از جمله انگلیکنها، کاتولیکها، پرسبیترینها، متدیستها و باپتیستها بودند که از انگلستان و اسکاتلند میآمدند. در سال ۱۸۴۰ قرارداد وایتانگی میان دولت بریتانیا و مائوریها این کشور را را تحتالحمایه بریتانیا و بخشی از این امپراتوری ساخت. در سال ۱۸۵۶ اولین دولت خودمختار در این کشور پاگرفت و در ۱۸۷۶ دولت مرکزی سراسر خاک جزیره را تحت تسلط خود درآورد. نیوزیلند در سال ۱۹۰۷ استقلال خود را از بریتانیای کبیر کسب کرد. نیوزیلند پس از آن عضو اتحادیه کشورهای مشترکالمنافع شد و سمت تشریفاتی ریاست حکومت را نیز همچنان در اختیار پادشاه بریتانیا گذاشت. جانشین پادشاه در نیوزیلند فرماندار کل است که به توصیه نخستوزیر انتخاب میشود. این کشور در جنگ جهانی اول به عنوان حامی بریتانیا جنگید و «ارتش مشترک نیوزلند واسترالیا» یا به اختصار آنزاک در نبرد گالیپولی در ترکیه امروزی شرکت کرد. در مجموع بیش از هجده هزار نیوزیلندی در خلال جنگ جهانی اول کشته شدند. نیوزیلند در جنگ جهانی دوم هم جزء متفقین بود و با بازشدن پای آمریکاییها به منطقه جزء همپیمانان سیاسی و اقتصادی آمریکا درآمد و تا حدی به آمریکا نزدیک شد که ناخواسته درگیر جنگ ویتنام شد و همین امر اثرات عمیقی بر حیات سیاسی نیوزیلند گذاشت. امروزه نیوزیلند نه فقط با بریتانیا و آمریکا بلکه با استرالیا، چین و ژاپن نیز روابط نزدیک و مناسبات اقتصادی گستردهای دارد.
نیوزیلند یا به زبان مائوری آئوتئاروا (به معنی سرزمین ابرهای کشیده) کشوری است در اقیانوسیه واقع در آبهای جنوب غربی اقیانوس آرام و جنوب خاوری استرالیا. این کشور از دو جزیره اصلی شمالی و جنوبی و چند جزیره کوچک دیگر تشکیل شدهاست. زلاند نو کشوری است نسبتاً کوهستانی که جزیره شمالی آن دارای منشأ آتشفشانی است و آبفشانهای آن هنوز از فعالیتهای آذرین حکایت میکنند. سرتاسر جزیره جنوبی را رشته کوههای آلپ جنوبی که ارتفاع قلل آن بالاتر از سه هزار متر است دربر گرفته و آب و هوای آن معتدل مایل به سرد و مرطوب و بارانی است و رو به جنوب از دمای آن کاسته شده و به سردی میگرود. جنگلهای بارانی آن توسط مهاجران اولیه پاکسازی شده و به کشتزارهای وسیع و چراگاههای پهناور تبدیل شدهاست. بلندترین نقطه نیوزیلند قله کوک به ارتفاع ۳۷۶۴ متر است و عمدهترین رودخانه آن رودخانه وایکاتو است که درازای آن ۴۲۰ کیلومتر میرسد و رودهای کلوته، تایر، ی کلارنس و وایتاکیاز دیگر رودهای مهم آن محسوب میشوند. دریاچه تاوپو با مساحت ۶۰۵ کیلومتر مربع که در جزیره شمالی قرار دارد، همراه با دریاچه یخچالها و یخرودهای طبیعی و کوههای پوشیده از برف و جلگهها و درههای سبز و خرم از دل انگیزترین مناظر طبیعی این سرزمین بهشمار میآید.
محیط زیست نیوزیلند با جانوران و گیاهان منحصربفرد خود از تمام نقاط دنیا متمایز است. این سرزمین حدود ۸۲ میلیون سال است که از خشکیهای دیگر کره زمین جدا افتاده و همین موجب ایجاد جاندارانی شگفتانگیز شده که در برخی موارد ویژگیهای باستانی ابرقاره گندوانا را حفظ کرده و به صورت فسیلهایی زنده درآمدهاند. این کشور تا قبل از ورود انسان در حدود سال ۱۲۸۰ میلادی فاقد هر نوع پستاندار خشکیزی بود و جایگاه بومشناختی پستانداران را پرندگان و حتی حشرات اشغال کرده بودند. بسیاری از پرندگان این جزیره قدرت پرواز نداشته و اغلب جانوران و گیاهان آن نیز بومی انحصاری (اندمیک) این جزیره بودند.
ورود انسان پیامدهای ویرانگری برای محیط زیست این جزیره به همراه داشت. انسانها با از بین بردن جنگلها و وارد کردن خواسته و ناخواسته جانوران و گیاهان متعدد محیط طبیعی این جزیره را برهم زده و بسیاری از گونههای آن را به انقراض کشاندند. پرندگان نیوزیلند بیشترین آسیب را دیدند چراکه آنها میلیونها سال بدون حضور پستانداران تکامل یافته و فاقد ترفندهای دفاعی برای حفاظت از خود، جوجهها و تخمهایشان در مقابل شکارچیانی چون سگ، گربه، راسو و موش بودند. به این ترتیب ۱۱۵ نوع پرنده یعنی حدود نیمی از پرندگان نیوزیلند به کلی منقرض شده و از باقیماندهها نیز برخی فقط در جزایر دور از ساحل زندگی میکنند و برخی هم محدود به مناطق حفاظتشده خاصی هستند. پرندههای غولآسای موآ که ده گونه مختلف داشتند و نقش آنها در زنجیره غذایی شبیه به نقش گوزن و گاو در نقاط دیگر دنیا بود و عقاب هارپاگورنیس که دو برابر بزرگترین عقابهای امروزی اندازه داشت و شکارچی رأس هرم غذایی این جزیره محسوب میشد از نخستین پرندگانی بودند که به دست انسان منقرض شدند.
وجود خزندگان باستانی و دوزیستان غیرعادی از دیگر مشخصات حیات وحش بومی نیوزیلند است. سوسمار پلدماغی بسیاری از ویژگیهای دایناسورهای و خزندگان باستانی را حفظ کردهاست. بی مهرگان این سرزمین هم تنوع بالایی دارند. وتا بزرگترین حشره زمین که طول تن آن به ۷ سانتیمتر میرسد از دیگر جانوران منحصر بفرد نیوزیلند است. امروزه بیشتر نیوزیلند بر اثر کشاورزی، جنگلزدایی و بهطور کلی فعالیتهای انسانی تغییر شکل دادهاست. هرچند مناطق بزرگی نیز تحت حفاظت قرار گرفتهاند و تلاشهایی برای حفاظت و احیای اکوسیستم بومی انجام شدهاست. به ویژه در جزیره جنوبی که تراکم جمعیتی بسیار کمی دارد.
جمعیت نیوزیلند ۴٫۳ میلیون نفر است. حدود ۷۸٪ آنان خود را اروپایی معرفی میکنند. اروپائیان نیوزیلند به «Pākehā» معروف هستند. این کشور از لحاظ نژادی به دو بخش عمده و بزرگ تقسیم شدهاست. بیشتر اروپائیها تبار بریتانیایی یا ایرلندی دارند و مهاجرانی که از آلمان، ایتالیا، یوگسلاوی، هلند، اتریش و سوئیس آمدهاند هم جمعیت قابل توجهی دارند. در سرشماری سال ۲۰۰۶ مائوریها ۱۵٪، آسیاییها ۹٫۲٪ و پولینزیهای غیر مائوری ۶٫۹٪ جمعیت را تشکیل میدادند. (هر شخص در سرشماری میتواند خود را از دو گروه قومیتی معرفی کند). انگلیسی و مائوری زبانهای اصلی این کشور است.
نرخ باروری در نیوزیلند به نسبت سایر کشورهای توسعه یافته کمی بالاتر است. هر زن نیوزیلندی بهطور میانگین ۲/۱ فرزند را در طول عمر خود بهدنیا میآورد. امید به زندگی بسیار بالاست که برای هر کودک دختر ۸۳/۳ سال و هر پسر ۸۰/۷ سال است. نیوزیلند یک کشور عمدتاً شهرنشین است. ۸۶٪ مردم در ۱۶ منطقه شهری این کشور زندگی میکنند و نیمی از آنها در سه شهر اصلی آوکلند، ولینگتون و کرایست چرچ بهسر میبرند.
۹۹٪ بزرگسالان نیوزیلندیی باسواد هستند. البته ۲۲٪ آنها از تحصیلات رسمی برخوردار نیستند. بیش از ۱۸٪ مردم نیز مدرک دانشگاهی دارند. دولت نیوزیلند سیاست بسیار بازی نسبت به مهاجران دارند. در سند استقلال نیوزیلند حاکمان این کشور تعهد کردهاند که هر سال معادل یک درصد جمعیت این کشور مهاجر بپذیرند. در حال حاضر بیستوسه درصد جمعیت کشور در خارج از این سرزمین بهدنیا آمدهاند که یکی از بالاترین رقمها در دنیاست. بیستونه درصد آنها بریتانیایی یا ایرلندی هستند. مهاجران آسیای شرقی بهویژه چینیها در سالهای اخیر افزایش زیادی یافتهاند.
تا پیش از ورود اروپاییان به نیوزیلند، مائوریها از آیین دیرینه و بدوی خود پیروی میکردند، ولی امروزه بیشتر مائوریها به مسیحیت گرویدهاند. مسیحیت مهمترین دین نیوزیلند است، ۴۹٪ مردم این کشور مسیحی هستند. انگلیکانها، کاتولیکها، پرسبیترنها، متدیستها و باپتیست مهمترین گروههای مسیحی هستند. ۴۱٫۹٪درصد مردم خود را بدون اعتقاد به مذهب معرفی کردهاند. بودیسم ۱٫۵٪، هندوئیسم ۲٫۱٪، اسلام ۱٫۲٪، سیک ۰٫۵٪و مذاهب دیگر هم پنج درصد جمعیت نیوزیلند را تشکیل میدهند. در نیوزیلند دین از حکومت جدا بوده و طبق قانون، دین و مذهب آزاد بوده و هر کس میتواند آئینهای ویژه دینی خود را آزادانه به جا بیاورد.
نیوزیلند یک حکومت مشروطه سلطنتی و دارای یک دمکراسی پارلمانی است. بالاترین مقام در این شاهنشاهی ملکه الیزابت دوم است که در قانون عناوین شاهنشاهی ۱۹۷۴ ملکه نیوزیلند و رئیس کشور لقب گرفتهاست. فرماندار کل که با توصیه نخستوزیر نیوزیلند منصوب میشود، نماینده ملکه و شخص اول کشور است. جرمیا ماتپارای در حال حاضر این سمت را برعهده دارد. وظیفه فرماندار کل امضای حکم وزیران و سفیران و مقامات ارشد، رسیدگی به برخی شکایات قضایی و انحلال پارلمان در شرایط خاص است. البته اختیارات فرماندار کل و ملکه بهطور کلی تشریفاتی است و تمام دستورهای آنها پس از توصیه پارلمان صادر میشود. این کشور همانند بریتانیا قانون اساسی مدون ندارد، اما قانون مشروطه سال ۱۹۸۶ مقررات پایه این حکومت را بیان کردهاست. نخستوزیر رئیس دولت است و توسط پارلمان انتخاب میشود، نخستوزیر فعلی این کشور جاسیندا آردرن از حزب کارگر است. در انتخابات سراسری که هر سه سال یکبار برگزار میشود، صد و بیست نماینده پارلمان این کشور انتخاب میشوند. از مارس ۲۰۰۵ تا اوت ۲۰۰۶ نیوزیلند تنها کشور دنیا شد که ریاست هر سه قوه آن برعهده بانوان بود؛
ملکه الیزابت
فرماندار کل سیلویا کارترایت
رئیس دیوان عالی نیوزیلند سیان الیاس
رئیس مجلس نمایندگان مارگارت ویلسون
رئیس دولت هلن کلارک
جالب اینکه در آن هنگام مدیر عامل تلهکام نیوزیلند بزرگترین شرکت تجاری کشور هم خانم ترزا گاتونگ بود.
نیوزیلند بهطور تاریخی از پیشگامان جنبش رفع تبعیض جنسیتی بودهاست. این کشور در سال ۱۸۹۳ اولین کشور جهان بود که حق رأی زنان در انتخابات را به رسمیت شناخت. البته تا سال ۱۹۱۹ زنان این کشور حق عضویت در پارلمان نیوزیلند را نداشتند. در حال حاضر زنان بخش بزرگی از کرسیهای پارلمان، وزارت خانهها، شوراهای شهر و شهرداریها را به تصرف خود درآوردهاند.
زلاند نو اقتصاد پیشرفته و پررونقی دارد و در زمره کشورهای توسعهیافته و متمول قرار میگیرد و در سال ۲۰۱۳ هفتمین کشور دنیا از نظر شاخص توسعه انسانی بودهاست. اما اقتصاد آن بسیار متکی به صادرات محصولات کشاورزی و دامپروری است.
تولید ناخالص داخلی این کشور در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ به ترتیب ۱۷۱ و ۱۸۲ میلیارد دلار بودهاست. رشد اقتصادی ۱٫۴ و ۱ درصدی هم در همین سالها مشاهده شدهاست. نرخ بیکاری در نیوزیلند هم حدود ۵ درصد است. واردات این کشور در سالهای ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ هم حدود ۵۱ میلیارد دلار تخمین زده میشود. ضمن اینکه درآمد سرانه در این کشور هم روند صعودی داشته و از ۳۷ هزار و هفتصد در سال ۲۰۱۳ به ۳۹ هزار دلار آمریکا در سال ۲۰۱۴ افزایش یافتهاست.
تولید ناخالص داخلی این کشور در سال ۲۰۰۷ به ۱۲۸/۱ میلیارد دلار و تولید سرانه آن به ۳۰۲۳۴ دلار رسید که در ردیف بیست و هشتم دنیا و نزدیک به کشورهای اروپای جنوبی قرار میگیرد (اسپانیا بیش از ۳۳ هزار دلار و آمریکا بیش از ۴۶ هزار دلار است).
در سال ۲۰۰۹ لبنیات حدود ۲۱ درصد، پشم ۶٫۳ درصد، میوه ۳٫۵ درصد، ماهی ۳٫۳ درصد و دیگر محصولات کشاورزی و دامپروری از جمله شراب و گوشت ۱۳٫۲ درصد کالاهای صادراتی نیوزیلند را تشکیل میدادهاند. در اواخر قرن نوزدهم پشم مهمترین کالای تولیدی نیوزیلندیها بود و صنایعی چون صید نهنگ و فک، تولید الوار، تولید کتان، و استخراج طلا نیز در دورههای مختلف در اقتصاد نیوزیلند اهمیت داشتند. نوسانات قیمتی در بازارهای جهانی باعث کاهش تولید محصولاتی چون پشم و جایگزینی آن با محصولاتی چون لبنیات و شراب شدهاست. توریسم نیز در سالهای اخیر اهمیت بیشتری در اقتصاد کشور پیدا کردهاست.
در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ درآمد سرانه و رفاه عمومی در زلاند نو بالاتر از اروپا و آمریکای شمالی بود اما کاهش قیمت پشم و افزایش قیمت نفت در دهه ۱۹۷۰ اقتصاد زلاند نو را با مشکلات جدی روبرو کرد و در دهههای بعد اقتصاد نیوزیلند تغییرات عمدهای را به خود دید.
از سال ۲۰۰۰ تاکنون سطح درآمد میانه خانوادههای نیوزیلندی افزایش چشمگیری داشتهاست. باوجود اینکه سطح درآمدهای مردم این کشور پائینتر از بسیاری از کشورهای جهان اول قرار دارد، اما تحقیقات بینالمللی نشان داده که مردم این کشور دارای سطح بالای رضایت از زندگی هستند:
شاخص توسعه انسانی صندوق توسعه اقتصادی-اجتماعی ملل متحد در سال ۲۰۰۶: سوم
کیفیت زندگی مجله اکونومیست در سال ۲۰۰۶: دهم
بررسی رضایت از زندگی انستیتو لگاتوم در سال ۲۰۰۷: اول
سطح کامروایی عمومی انستیتو لگاتوم در سال ۲۰۰۹: دهم
بررسی کیفیت زندگی مؤسسه مرسر در سال ۲۰۱۰: آوکلند چهارمین و ولینگتون دوازدهمین شهر مناسب برای زندگی در دنیا هستند.
ضریب جینی («توزیع عادلانه درآمد»): ۳۶/۲ (پنجاه و چهارم)
شاخص صلح جهانی در سال ۲۰۰۹: ۱/۲ (اول)
آزادی مطبوعات (از خبرنگاران بدون مرز): پنجم
شاخص فساد اقتصادی: کشوری که کمترین فساد اقتصادی را دارد. (اول)
ریشه فرهنگ نیوزیلند را باید در فرهنگ انگلیسی جستجو کرد ضمن اینکه فرهنگ مائوری تأثیر عمیقی بر روی فرهنگ امروز نیوزیلند گذاشتهاست و امروزه سبک زندگی مائوریها و اروپاییتباران تفاوت زیادی با یکدیگر ندارد. در کل نیوزیلند به واسطه مهاجرت گسترده، کشوریست چند فرهنگی که گروههای مختلف قومی و مذهبی در برگزاری آداب و رسوم خود آزاد میباشند.
ر عرصه سینما اگرچه نیوزیلند از لوکیشنهای محبوب فیلمبرداری میباشد اما سینمای این کشور از دهه ۱۹۶۰ شاهد رشد و شکوفایی بودهاست. از فیلمهای معروف تاریخ سینمای نیوزیلند میتوان به سگهای خوابآلود، پیانو و خداحافظ پورک پای اشاره کرد. سینمای نیوزیلند در دهه گذشته عصر طلایی خود را پشت سر گذاشتهاست که فیلمهای موفقی همچون آخرین سامورایی، آواتار (فیلم ۲۰۰۹)، استخوانهای دوستداشتنی (فیلم)، کینگ کونگ و سهگانهٔ ارباب حلقهها و سهگانه هابیت (مجموعهفیلم) ساختهٔ پیتر جکسون شاهد بر این مدعی هستند.
بیشتر ورزشهای رایج و محبوب در نیوزیلند ورزشهای بریتانیایی هستند. اتحاد راگبی ورزش ملی این کشور محسوب میشود و بیشترین تماشاگران را به خود جذب میکند. نتبال، تنیس و کریکت بیشترین تعداد ورزشکار را در بین بزرگسالان دارند و فوتبال در بین کودکان و نوجوانان در رتبه اول قرار میگیرد. اسبدوانی هم ورزشی پر تماشاچی و محبوب است. مائوریها هم حضور چشمگیری در ورزشهای اروپایی به ویژه راگبی دارند و تیم ملی راگبی نیوزیلند قبل از هر مسابقه رقص محلی هاکا را اجرا میکند. تیم ملی اتحاد راگبی (راگبی ۱۵ نفره) نیوزیلند پرافتخارترین تیم دنیا و مدافع عنوان قهرمانی جام جهانی این رشتهاست. نیوزیلند در ورزشهای گروهی دیگری چون راگبی لیگ، نتبال، کریکت و سافتبال هم از قدرتهای برتر دنیا بهشمار میآید. آنها قهرمانان متعددی در رشتههای تریاتلون، پاروزنی، قایقرانی بادبانی و دوچرخهسواری داشتهاند و در ادوار اخیر المپیک در زمره بهترین کشورها از نظر نسبت مدال به جمعیت بودهاند. نیوزیلندیها همچنین سابقهای غنی در ورزشهای ماجراجویانهای چون کوهنوردی و صخرهنوردی دارند.
نیوزیلند در اقیانوس آرام جنوبی و در حدود ۲۲۰۰ کیلومتری (۱۳۹۷ مایلی ) شرق استرالیا واقع شده است . این کشور شامل دو جزیره اصلی است که فقط “شمال ” ( یا جزیره شمالی ) و “جنوب “ ( یا جزیره جنوبی ) نامیده می شوند و از نظر جغرافیایی ، پوشش گیاهی و خصوصیات ، با یکدیگر بسیار متفاوتند . نیوزیلند سرزمینی کوهستانی است و حدود سه چهارم این سرزمین بیش از ۲۰۰ متر (۶۵۰ فوت ) از سطح دریا ارتفاع دارد و بیش از نیمی از آن دارای پوشش جنگلی است . بلندترین قله ، کوه کوک (Mount Cook) در آلپ جنوبی (۳۷۶۴ متر / ۱۲۳۴۹ فوت) در جزیره جنوبی قرار دارد و جنگل های بارانی و مرطوب ، ساحل غربی را از مرغزارهای خشک ساحل شرقی جدا می کنند . نیوزیلند یکی از زیباترین و بکرترین کشورهای جهان است و حدود ۳۰ درصد از مساحت آن از مناطق حفاظت شده تشکیل شده است . این کشور بخاطر منابع طبیعی از جمله آتشفشان ها ، آبفشان ها ، یخچال ها ، آبدره ها ( دریاچه ها) ، رودخانه ها و پوشش گیاهی فراوان ، مورد توجه است ، بخصوص جزیره جنوبی که مناظر کوهستانی دست نخورده بسیار و صنعت اسکی پر رونقی در فصل زمستان دارد .
اکثر مناطق نیوزیلند آب و هوای اقیانوسی معتدل ( بجز منطقه دورافتاده شمالی ، که آب و هوای نیمه استوایی دارد) و چهار فصل متمایز دارند که مخالف فصول نیمکره شمالی هستند . تابستان درکشور گرم است و گاهی اوقات در ماه دسامبر یا ژانویه موجی از گرما کشور را فرا می گیرد . زمستان سرد است و گاهی در طول روز در ساحل شرقی دما بسیار پایین تر از صفر درجه می رود و بارش برف در شهر کریستچرچ ( در جزیره جنوبی ) نامتعارف نیست . بخش شمالی جزیره جنوبی معمولا آب وهوای معتدل تری دارد و میزان تابش خورشید در آن بیشتر است ( با میانگینی در حدود ۵/۶ ساعت در روز ) . میانگین بارش باران در جزیره شمالی ۱۳۵ سانتیمتر (۵۳ اینچ ) در سال است . در ساحل غربی بارش باران بسیار زیاد است (معمولا سیل آساست ) و در بسیاری از مناطق بیش از ۵۰۰ سانتیمتر ( ۲۰۰ اینچ) در سال باران می بارد . سواحل شرقی هر دو جزیره خشک تر هستند . مثلا در اوکلند (Auckland) در زمستان حدود ۱۲ روز درماه باران می بارد . در شهرهای اصلی نیوزیلند نیز بادهای شدیدی می وزد و ولینگتون بادگیرترین پایتخت دنیا است که براستی لقب ” شهر بادی ” (THE WINDY CITY) که مردم به آن داده اند ، برازنده آن است . خارج از مناطق کوهستانی دما معتدل تر است و میانگین دما در کریستچرچ در تابستان ۲۲ درجه سانتی گراد( F 72 ) و در زمستان ۱۱ درجه سانتی گراد( F 52 )، در اوکلند به ترتیب ۲۳ درجه سانتی گراد( F 73 ) و ۱۴ درجه سانتی گراد( F 57 ) است .
به طور کلی ، نیوزیلند سیستم ارتباطی خوبی دارد از جمله فری های متعددی که دو جزیره را به هم متصل می کنند . حمل ونقل عمومی کار آمد و بسیار منظم است و شامل خدمات اتوبوسرانی گسترده ای در مسافت های دور است که جایگزین خوبی برای سفر با هواپیما محسوب می شود . استفاه از هواپیما برای انجام مسافرت های داخلی پرطرفدار است ، اگر چه نرخ بلیط چندان ارزان نیست . این کشور پروازهای بین المللی بسیاری دارد که عمدتا به مقصد اوکلند هستند . راه آهن نیوزیلند شبکه محدودی دارد و بین دو جزیره خط آهن کشیده نشده است . چون خدمات آن سریع و منظم نیست ، بیشتر گردشگران و به منظور دیدن کشور از آن استفاده می کنند با افرادی که باید هر روز از منزل به محل کار رفت و آمد کنند . ولینگتون شبکه خط آهن قابل اطمینان و سریعی دارد . نیوزیلند جزو کشورهایی است که بالاترین میزان مالکیت اتومبیل را در جهان داراست ، با وجود این جاده ها نسبتا خلوت هستند و ترافیک مشکل عمده ای محسوب نمی شود . از طرف دیگر ، به دلیل رانندگی های خطرناک ، این کشور یکی از بالاترین میزان تصادفات را نیز دارد . اتومبیل نسبت به اکثر کشورهای اروپایی غربی گران تر است و رانندگی از سمت چپ صورت می گیرد . نیوزیلند به میزان زیادی به خدمات فری متکی است که با سرویس های مکرر ، دو جزیره را به هم متصل می کنند .
تحصیل برای بچه ها از ۶ تا ۱۶ سالگی اجباری است ، اگرچه اکثر آنها تحصیل را در سن ۵ سالگی آغاز می کنند . سطح تحصیلی بالاست و سیستم تحصیلی نیوزیلند معمولا یکی از بهترین سیستم های تحصیلی در جهان شناخته می شود . اکثر بچه ها در مدارس دولتی حضور می یابند که شهریه ای دریافت نمی کنند اما ممکن است نیاز به اهدای مبلغی مشخص در هر سال باشد . در این کشور چندین مدرسه خصوصی نیز دایر است .
فکت های نیوزیلند
۱. نیوزیلند بخشی از قارهی «Zealandia» است که ۹۳ درصد آن زیر آب قرار دارد.
۲. نیوزیلند تا ۸۰۰ سال پیش کشف نشده بود و هیچ انسانی تا آن زمان در آن زندگی نمیکرد.
۳. بیشتر جمعیت ۴/۵ میلیون نفری نیوزیلند اروپایی تبار هستند. بومیهای «مائوری» با ۱۵ درصد جمعیت، بزرگترین اقلیت این کشور هستند.
۴. ملکه الیزابت دوم، هم ملکهی نیوزیلند است و هم رئیس دولت.
۵. زبان اشاره یکی از ۳ زبان رسمی نیوزیلند است.
۶. نیوزیلند سریعترین کشور جهان در زمینهی ایجاد کسب و کار است. در این کشور میتوانید در عرض یک روز تجارت خود را راه بیندازید!
۷. حدود سال ۱۳۰۰ میلادی، اهالی جزایر پولینزی به نیوزیلند کنونی آمدند و فرهنگ و تمدن مائوری را در این کشور توسعه دادند.
۸. در حال حاضر نام نیوزیلند در زبان مائوری «Aotearoa» است که آن را به «سرزمین ابر سفید طولانی» ترجمه میکنند.
۹. نیوزیلند جزو اولین کشورهای مستقل و مدرنی بود که به زنان حق رای داد.
۱۰. در همه جای جهان بهجز آمریکا و نیوزیلند تبلیغ مستقیم دارو توسط شرکتهای داروسازی به مشتریان غیرقانونی است.
۱۱. در نیوزیلند هیچ مار خاکزی وجود ندارد.
۱۲. در سال ۲۰۱۳ یک باکتری در نیوزیلند شناخته شد که به تمام آنتی بیوتیکهای شناخته شده در جهان مقاوم است.
۱۳. طبق گزارشات سازمان شفافیت بینالملل در شاخص درک فساد، دانمارک و نیوزیلند کشورهایی با کمترین آمار فساد اداری و اقتصادی در جهان هستند.
۱۴. خیابان «سنت بالدوین» در شهر «دنیدن» نیوزیلند با ۳۸ درجه شیب، شیبدارتریرن خیابان جهان است.
۱۵. نام یکی از سواحل نیوزیلند «ساحل ۹ مایلی» است؛ اما طول آن تنها ۵۵ مایل است.
۱۶. تجارت سازمان یافتهی پریدن از ارتفاع با طناب، برای اولین بار در سالهای ۱۹۸۰ در نیوزیلند ایجاد شد.
۱۷. کندن چنگالهای گربه در ۲۲ کشور از جمله آلمان، فنلاند، سوئیس، استرالیا، نیوزیلند و ژاپن غیر قانونی است! این کار در آمریکا مشکل قانونی ندارد.
۱۸. در آرم نیروی هوایی سلطنتی نیوزیلند پرندهی کیوی وجود دارد که توانایی پرواز ندارد.
۱۹. در سال ۲۰۰۶ یک مرد استرالیایی تلاش کرد که نیوزیلند را در سایت «Ebay» با شروع قیمت ۰/۰۱ دلار استرالیا به مزایده بگذارد! او موفق شده بود قبل از بستن این مزایده توسط سایت، این قیمت را به سه هزار دلار استرالیا برساند!
۲۰. نیوزیلند درخواست ویزای اقامت افرادی چاق را رد میکنند! در چندین مورد ویزای افراد به دلیل چاقی رد شده است!
۲۱. در نیوزیلند تبلیغات تلویزیونی در روزهای کریسمس، عید پاک، جمعه و روز آنزاک ممنوع است!
۲۲. در سال ۱۹۹۶ یک مرد در نیوزیلند به زور وارد ایستگاه رادیویی شد و مدیر آن را گروگان گرفت و درخواست کرد آهنگ «پیوند رنگین کمان» از «قورباغه کرمیت» (که یک عروسک برنامههای کودک است) از رادیو پخش شود!
۲۳. در نیوزیلند حلزون گوشتخوار غول پیکر وجود دارد.
۲۴. در طول جنگ جهانی اول نیوزیلند ارتشی ۱۰ هزار نفری از مردان را تشکیل داد که حدود ۱۰ درصد جمعیت آن زمان نیوزیلند بود.
۲۵. کمترین فاصلهی دستمزد آقایان و خانمها در جهان در نیوزیلند است که این فاصله به کمتر از ۵ درصد میرسد.
۲۶. پرندهی کیوی حیوان ملی نیوزیلند است.
......................................................................
آشنایی با کشورها (126) : بولیوی
آشنایی با کشورها (125) : گینه بیسائو
آرشیو مطالب