اختصاصی طرفداری - جام ملت های آسیا به نوعی مهم ترین و معتبرترین رقابت‌های فوتبالی قاره کهن در رده ملی محسوب می شود که در طول شانزده دوره برگزاری آن (تا پیش از مسابقات امارات 2019) دارای فراز و نشیب های بسیاری بوده است.
ژاپنی ها با چهار قهرمانی پرافتخارترین کشور در این تورنمنت قاره ای به حساب می آیند و پس از آن ها، کشورهای ایران و عربستان سعودی با سه قهرمانی در جایگاه های بعدی پرافتخارترین کشورهای جام ملت های آسیا قرار گرفته اند. این مسابقات (به غیر از دوره چهاردهم) هر چهار سال یکبار زیر نظر کنفدراسیون فوتبال آسیا (AFC) برگزار می شود و کشورهای زیادی به دلیل اهمیت بالای اقتصادی و اجتماعی این بازی ها، خواهان میزبانی از این تورنمنت مهم هستند. در سایت طرفداری و در شش بخش قصد داریم تا شما را با تاریخچه کلی این رقابت ها، کشورهای میزبان، گلزنان، قهرمانان این مسابقات و اتفاقات تاریخی، عجیب و جالب توجه این رویداد مهم فوتبالی در قاره آسیا، آشنا سازیم.
هفتمین دوره: کویت 1980
بدون تردید یکی از تلخ ترین و دردناک ترین دوره هایی که تیم ملی کشورمان در جام ملت های آسیا حاضر شده ، مسابقاتی است که در سال 1980 میلادی (1359 خورشیدی) در کشور کویت برگزار شده است. هفتمین دوره جام ملت های آسیا مصادف با شروع جنگ تحمیلی شده بود و تیم ملی فوتبال کشورمان در کویت شرایط پیچیده و سختی را تجربه می نمود. فوتبال ایران به عنوان اولین ورزش تیمی پس از انقلاب، راهی مسابقات برون مرزی می شد. پیش از آن به دلیل حمله شوروی به کشور افغانستان، از طرف مسئولان بلندپایه کشور تصمیم گرفته شد تا تمامی تیم های ورزشی، المپیک مسکو را تحریم نمایند. به همین دلیل مسابقات کویت، برای نه تنها فوتبال ایران بلکه کل ورزش کشور، حائز اهمیت بود. سرمربی ایران در هفتمین دوره این رقابت ها حسن حبیبی بود که خود او در مسابقات 1968 در تهران، موفق به قهرمانی در این رقابت ها شده بود. همایون شاهرخی دستیار حبیبی بود و این بازی ها از 15 سپتامبر (24 شهریور) شروع و تا 30 سپتامبر (8 مهر) ادامه داشت. تعداد تیم های این رقابت ها نیز رشد قابل توجهی به خود می دید و از 6 تیم دوره قبل در تهران به 10 تیم افزایش پیدا کرده بود و مسابقات در دو گروه پنج تیمی برگزار می شد.
تیم ملی فوتبال ایران پیش از اعزام به رقابت های جام ملت های آسیا در سال 1980
شاکله تیم ملی در بازی های کویت، همان تیمی بود که دو سال قبل تر در سنگاپور توانسته بود به المپیک مسکو صعود کند. علی پروین از مسابقات ملی خداحافظی کرده بود و مرحوم ناصر حجازی به عنوان کاپیتان ایران از سوی کادر فنی در کویت برگزیده شد. ایران به دلیل کمبود منابع مالی فدراسیون فوتبال در اوایل انقلاب، بدون بازی تدارکاتی خاصی عازم کشور کویت شد. ایران در گروه اول با تیم های سوریه،کره شمالی، چین و بنگلادش هم گروه بود و در گروه دوم نیز تیم های کویت، کره جنوبی، مالزی، قطر و امارات قرار داشتند. تلویزیون کویت به حمایت از رژیم بعث عراق، جنگ تبلیغاتی گسترده ای علیه کشورمان به راه انداخته بود و خبر سقوط شهرهای خوزستان مثل خرمشهر، دزفول، اهواز، آبادان، سوسنگرد و شهرهای دیگر را با آب و تاب پخش می‌کرد. ملی پوشان شایسته فوتبال ایران با توجه به این شرایط و نبود تمرکز و روحیه کافی به دلیل وقوع جنگ، نتایج بسیار خوبی در مرحله گروهی کسب کردند و با انجام چهار بازی (دو برد و دو تساوی) و کسب 6 امتیاز، توانستند به عنوان تیم اول به مرحله نیمه نهایی صعود کنند. ایران در بازی اول خود برابر سوریه به تساوی بدون گل متوقف شد، سپس در بازی دوم خود با گل های حمید علیدوستی (دقیقه 35) و بهتاش فریبا (دقیقه 70) برابر چین به تساوی 2-2 دست یافت.
بمباران تهران در زمان جنگ تحمیلی
شب پس از این بازی است که محمد پنجعلی، به بازیکنان تیم در هتل خبر می دهد که 160 هواپیمای عراقی تهران را بمباران کرده و ایران درگیر جنگ شده است. این خبر به شدت روحیه بازیکنان ایران را تضعیف کرده و آن ها که نمی توانستند با شهرهایشان تماس بگیرند، با نگرانی بازی و تمرین می کردند. ملی پوشان ایران در سومین بازی خود در این مسابقات مقابل بنگلادش قرار گرفتند و با 7 گل این تیم را درهم کوبیدند. بهتاش فریبا ستاره تیم ملی فوتبال کشورمان در این مسابقات بود و توانست در برابر سنگاپور به تنهایی 4 گل (دقایق 11، 34، 80 و 82) به ثمر رسانده و خیز بلندی برای تصاحب عنوان آقای گلی این رقابت ها بردارد. دیگر گل های ایران را هم حسن روشن (دقیقه 21) و عبدالرضا برزگری (دقایق 27 و 87) زدند تا ایران با یک روحیه خوب به دیدار آخر خود در مرحله گروهی برابر کره شمالی برود. کره شمالی بازی سختی برای ملی پوشان ایرانی بود و آن ها به سختی با نتیجه 3-2 توانستند این تیم را برده و به عنوان این تیم، به عنوان سرگروه راهی مرحله نیمه نهایی شود. گل های ایران در برابر کره شمالی را حمید علیدوستی (دقیقه 27)، مرحوم ایرج دانایی فرد (دقیقه 57) و بهتاش فریبا (دقیقه 60) به ثمر رساندند تا بهتاش فریبا با 6 گل مرحله گروهی این رقابت ها را به پایان برساند. در بخش زیر می توانید جداول بازی ها و نتیجه آن ها را مشاهده فرمایید.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| کره شمالی 3-2 بنگلادش |
25 شهریور 1359 |
| ایران 0-0 سوریه |
26 شهریور 1359 |
| کره شمالی 2-1 چین |
27 شهریور 1359 |
| بنگلادش 0-1 سوریه |
28 شهریور 1359 |
| چین 2-2 ایران |
29 شهریور 1359 |
| بنگلادش 0-7 ایران |
30 شهریور 1359 |
| سوریه 1-0 چین |
1 مهر 1359 |
| ایران 3-2 کره شمالی |
2 مهر 1359 |
| چین 6-0 بنگلادش |
3 مهر 1359 |
| کره شمالی 2-1 سوریه |
4 مهر 1359 |
گروه A
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل گل |
امتیاز |
| ایران |
4 |
2 |
2 |
0 |
12 |
4 |
8+ |
6 |
| کره شمالی |
4 |
3 |
0 |
1 |
9 |
7 |
2+ |
6 |
| سوریه |
4 |
2 |
1 |
1 |
3 |
2 |
1+ |
5 |
| چین |
4 |
1 |
1 |
2 |
9 |
5 |
4+ |
3 |
| بنگلادش |
4 |
0 |
0 |
4 |
2 |
17 |
15- |
0 |
در بازی های گروه دوم نیز کره جنوبی با 7 امتیاز (3 برد و 1 تساوی) به عنوان تیم اول صعود کرد و کویت میزبان هم با 5 امتیاز (2 برد، 1 مساوی و 1 باخت) به همراه کره مرحله حذفی راه یافت تا کویتی ها حریف ایران در نیمه نهایی باشند. نتیجه بازی های گروه دوم و همچنین جدول رده بندی این گروه را می توانید در ادامه ملاحظه کنید.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| امارات 1-1 کویت |
24 شهریور 1359 |
| کره جنوبی 1-1 مالزی |
25 شهریور 1359 |
| قطر 2-1 امارات |
26 شهریور 1359 |
| کویت 3-1 مالزی |
27 شهریور 1359 |
| قطر 0-2 کره جنوبی |
28 شهریور 1359 |
| مالزی 2-0 امارات |
29 شهریور 1359 |
| کویت 0-3 کره جنوبی |
30 شهریور 1359 |
| مالزی 1-1 قطر |
1 مهر 1359 |
| کره جنوبی 4-1 امارات |
2 مهر 1359 |
| کویت 4-0 قطر |
3 مهر 1359 |
گروه B
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| کره جنوبی |
4 |
3 |
1 |
0 |
10 |
2 |
8+ |
7 |
| کویت |
4 |
2 |
1 |
1 |
8 |
5 |
3+ |
5 |
| مالزی |
4 |
1 |
2 |
1 |
5 |
5 |
0 |
4 |
| قطر |
4 |
1 |
1 |
2 |
3 |
8 |
5- |
3 |
| امارات |
4 |
0 |
1 |
3 |
3 |
9 |
6- |
1 |
یک روز قبل از بازی نیمه نهایی برابر کویت، برادر حسن روشن یعنی حسین روشن به فیض شهادت رسیده و این خبر دردناک او و کل اردوی تیم ایران را باز برهم می ریزد. شوکی بزرگ به مهاجم گلزن ایران و تیم ملی وارد می شود و فردای آن روز و بازی برابر کویت، روشن تنها می تواند یک نیمه برای ایران بازی کند. ایران در تاریخ ششم مهرماه در مقابل کویت قرار می گیرد؛ بازی که در جو وحشتناک حمایت کشورهای عربی بر علیه ایران و در حمایت از کویت و عراق صورت می پذیرد. کویت در آن بازی ها، نسل طلایی خود را به همراه داشت و توانست با حساب 2-1 در پایان آن بازی ایران را شکست داده و راهی بازی فینال شود. دو گل کویت در این بازی را جاسم یعقوب (دقیقه 63) و فیصل الدخیل (دقیقه 85) به ثمر می رسانند و تک گل ایران را هم در دقیقه 90 توسط حسین فرکی زده می شود. در دیگر بازی نیمه نهایی نیز کره جنوبی با برد 2-1 برابر هم نام شمالی خود، حریف کویت در فینال می شود. در بازی رده بندی ایران با سه گل بهتاش فریبا (دقیقه 49) و حسین فرکی (دقایق 66 و 76) موفق به شکست کره شمالی می شود تا در نهایت پس از سه قهرمانی پیاپی به مقام سوم این مسابقات بسنده کند. دیدار فینال هم در تاریخ هشتم مهرماه 1359 بین کویت و کره جنوبی برگزار می شود که در پایان کویت با برتری قاطع 0-3 برابر کره به پیروزی رسیده تا برای اولین بار یک کشور عربی، فاتح رقابت های جام ملت های آسیا شود.
رده بندی نهایی
| ردیف |
تیم |
مقام |
| 1 |
کویت |
قهرمان |
| 2 |
کره جنوبی |
نایب قهرمان |
| 3 |
ایران |
سوم |
| 4 |
کره شمالی |
چهارم |
در هفتمین دوره این مسابقات و در مجموعِ 24 دیدار برگزار شده، 76 گل از خط دروازه ها عبور می کند و در پایان، بهتاش فریبا از ایران به همراه چوی سون هو از کره جنوبی با 7 گل زده به عنوان آقای گلی این رقابت ها دست پیدا می کنند.
کویت قهرمان هفتمین دوره مسابقات جام ملت های آسیا در سال 1980
هشتمین دوره: سنگاپور 1984
چهار سال پس از مسابقات کویت و مقام سوم ایران در آن دوره، حال نوبت به شرکت تیم ملی کشورمان در مسابقات سنگاپور آن هم در بحبوحه جنگ با عراق می رسد. هشتمین دوره این مسابقات از اول دسامبر (10 آذرماه) شروع شد و تا 16 دسامبر (25 آذرماه) ادامه یافت. در سال 1363 و در سنگاپور، هدایت تیم ملی ایران برعهده ناصر ابراهیمی بود و به مانند دوره قبل، تیم ملی با کمترین امکانات و بازی های تدارکاتی پا به این رقابت ها می گذاشت. قبل از شروع این دوره، طوفانی از استعفاها و ضعف مدیریتی در ساختار فدراسیون، فوتبال ایران را درنوردیده بود. از روی کار آمدن اصغر شرفی به جای حسن حبیبی بگیرید تا اعتراض و استعفای پرویز ابوطالب، در اعتراض به حذف نعلچگر، علیدوستی و بسیاری از بازیکنان دیگر به خاطر مدل مو،گیتار زدن و یا مسائلِ کوچک و بزرگ حاشیه ای در آن دوران! هرچند که در آخر علیدوستی به جمع ملی پوشان ایران در این بازی ها اضافه گردید.
تیم ملی سنگاپور میزبان جام ملت های آسیا در سال 1984
در مسابقات سنگاپور که به میزبانی شهر کالنگ برگزار می شد، به مانند دوره قبل 10 تیم حضور داشتند که در دو گروه پنج تیمی به رقابت می پرداختند. در گروه اول این بازی ها، تیم های قطر، کویت، عربستان سعودی، کره جنوبی و سوریه حضور داشتند و در گروه دوم هم ایران به همراه جمهوری چین، امارات متحده عربی، هند و میزبان این مسابقات سنگاپور در یک گروه قرار گرفته بودند. در گروه اول جدال تیم های عربی با هم جالب بود و چهار تیم از پنج تیم حاضر در گروه A را تیم های عربی تشکیل می دادند. در پایان مسابقات این گروه، عربستان با 6 امتیاز (2 برد و 2 تساوی) به همراه کویت با 5 امتیاز (2 برد، 1 تساوی و یک باخت) به جمع چهار مرحله تیم نیمه نهایی راه یافتند. شگفتی بزرگ این مسابقات، حذف زودهنگام قدرتی به مانند کره جنوبی بود که تنها با 2 امتیاز و بدون هیچ بردی، در قعر جدول این گروه قرار گرفت و خیلی زود با مسابقات سنگاپور خداحافظی کرد. در ادامه نتیجه بازی ها و جدول رده بندی این گروه را می توانید در قسمت زیر مشاهده فرمایید.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| قطر 1-1 سوریه |
10 آذر 1363 |
| عربستان 1-1 کره جنوبی |
11 آذر 1363 |
| کویت 1-0 قطر |
12 آذر 1363 |
| سوریه 0-1 عربستان |
13 آذر 1363 |
| کره جنوبی 0-0 کویت |
14 آذر 1363 |
| سوریه 1-0 کره جنوبی |
16 آذر 1363 |
| قطر 1-1 عربستان |
17 آذر 1363 |
| کویت 3-1 سوریه |
18 آذر 1363 |
| کره جنوبی 0-1 قطر |
19 آذر 1363 |
| کویت 0-1 عربستان |
20 آذر 1363 |
گروه A
| بازی |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| عربستان سعودی |
4 |
2 |
2 |
0 |
4 |
2 |
2+ |
6 |
| کویت |
4 |
2 |
1 |
1 |
4 |
2 |
2+ |
5 |
| قطر |
4 |
1 |
2 |
1 |
3 |
3 |
0 |
4 |
| سوریه |
4 |
1 |
1 |
2 |
3 |
5 |
2- |
3 |
| کره جنوبی |
4 |
0 |
2 |
2 |
1 |
3 |
2- |
2 |
در گروه دوم هم چین و ایران به ترتیب به عنوان تیم های اول و دوم به مرحله نیمه نهایی راه پیدا کردند. چین با 6 امتیاز (3 برد و یک باخت) و با تفاضل گل بهتر نسبت به ایران به عنوان تیم اول صعود کرد. ملی پوشان فوتبال کشورمان در اولین دیدار خود در این مسابقات، در مقابل امارات قرار گرفتند و با حساب 0-3 و با گل های حمید علیدوستی (دقیقه 27)، شاهرخ بیانی (دقیقه 85) و ناصر محمدخانی (دقیقه 87) توانستند از سد این تیم، عبور کنند. دو روز بعد ایران به مصاف چین می رود و این تیم را با گل های ناصر محمدخانی (دقیقه 57) و ضیا عربشاهی (دقیقه 69) شکست می دهد. تنها، خبر مصدومیت حمید علیدوستی، هافبک خلاق کشورمان پس از این بازی می توانست کام ملی پوشان و هواداران تیم ملی را تلخ نماید. مصدومیتی که در ادامه این بازی ها بسیار به ضرر کشورمان شد.
بازی ایران برابر امارات در مرحله گروهی جام ملت های آسیا 1984
ایران در بازی سوم خود ضعیف ظاهر می شود و در مقابل تیم کم نام و نشان هند، با نتیجه مساوی بدون گل متوقف می گردد. نتیجه ای که در جدال برای صدر نشینی در آخر به ضرر ایران تمام شده و چین نهایت سود را از این مساوی بدموقع کشورمان می برد. بازی پایانی ملی پوشان کشورمان در این گروه، مقابل کشور میزبان، سنگاپور است. باز هم در یک بازی ضعیف و دور از انتظار، ایران در مقابل این تیم نیز به نتیجه ای بهتر از تساوی 1-1 دست نمی یابد تا به عنوان تیم دوم، راهی مرحله نیمه نهایی شود. تک گل ایران در این بازی را شاهرخ بیانی در دقیقه 55 از روی نقطه پنالتی به ثمر می رساند. در بخش زیر می توانید نتیجه بازی ها و جدول گروه دوم این مسابقات را ملاحظه فرمایید.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| ایران 3-0 امارات |
10 آذر 1363 |
| سنگاپور 2-0 هند |
11 آذر 1363 |
| ایران 2-0 چین |
12 آذر 1363 |
| امارات 2-0 هند |
13 آذر 1363 |
| سنگاپور 0-2 چین |
14 آذر 1363 |
| ایران 0-0 هند |
16 آذر 1363 |
| سنگاپور 0-1 امارات |
17 آذر 1363 |
| چین 3-0 هند |
18 آذر 1363 |
| سنگاپور 1-1 ایران |
19 آذر 1363 |
| چین 5-0 امارات |
20 آذر 1363 |
گروه B
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| چین |
4 |
3 |
0 |
1 |
10 |
2 |
8+ |
6 |
| ایران |
4 |
2 |
2 |
0 |
6 |
1 |
5+ |
6 |
| امارات |
4 |
2 |
0 |
2 |
3 |
8 |
5- |
4 |
| سنگاپور |
4 |
1 |
2 |
2 |
3 |
4 |
1- |
3 |
| هند |
4 |
0 |
3 |
3 |
0 |
7 |
7- |
1 |
بسیاری معتقدند استراتژی کادر فنی تیم ملی این بود که در گروه به عمد دوم شده تا در مرحله نیمه نهایی به تیم قهرمان دوره قبل، کویت نخورده و با عربستانی که در آن دوران هنوز قدرت شناخته شده ای در آسیا به حساب نمی آمد، روبرو شویم! ایران در اولین بازی مرحله نیمه نهایی در 22 آذرماه به مصاف عربستان می رود. مردان سرنوشت ساز این بازی، برادران بیانی بودند. ایران ابتدا با گل دقیقه 23 شاهرخ بیانی از عربستان پیش افتاده و در آستانه صعود به فینال قرار می گیرد که شاهین بیانی در واپسین دقایق بازی با ضربه سر دروازه خودمان را به اشتباه باز می کند تا کار در پایان 90 دقیقه به تساوی 1-1 بیانجامد. در وقت های اضافه نیز اتفاق خاصی نمی افتد تا کار صعود به فینال، به ضربات پنالتی کشیده شود. عربستان هر پنج پنالتی خود را گل می کند و محمد پنجعلی نیز چهارمین پنالتی ایران را خراب کرده تا در عین ناباوری این عربستان سعودی باشد که راهی بازی پایانی می شود و برای دومین بار متوالی ایران از رسیدن به فینال این بازی ها باز می ماند.
جدال عبدالعلی چنگیز در مقابل بازیکن عربستان؛ نیمه نهایی جام ملت های آسیا 1984
در دیگر بازی مرحله نیمه نهایی نیز، چینی ها با گلی که در دقیقه 108 بازی به ثمر می رسانند، قهرمان دوره قبل این بازی ها کویت را شکست می دهند تا حریف عربستان سبزپوش در دیدار پایانی شوند. ایران به بازی رده بندی می رود و باز هم در ضیافت پنالتی ها برای دومین بار در این بازی ها، مغلوب می شود. کویتی ها در دقیقه 26 از ایران پیش می افتند ولی ایران با گل دقیقه 80 ناصر محمدخانی به بازی برمی گردد تا این دیدار با همین نتیجه تمام و کار به ضربات پنالتی کشیده شود. در ضربات پنالتی ایران با حساب 5-3 مغلوب حریف عربی خود شده تا به مقام چهارم این دوره بسنده کند. در بازی فینال نیز که در تاریخ 25 آذرماه برگزار می شود، عربستان با شکست 2-0 چین، برای اولین بار به مقام قهرمانی این مسابقات می رسد تا قاره کهن شاهد ظهور یک قدرت جدید در منطقه غرب خود پس از ایران و کویت باشد.
رده بندی کلی
| ردیف |
تیم |
مقام |
| 1 |
عربستان سعودی |
قهرمان |
| 2 |
چین |
نایب قهرمان |
| 3 |
کویت |
سوم |
| 4 |
ایران |
چهارم |
در هشتمین دوره این بازی ها 44 گل زده شد و در پایان، شاهرخ بیانی و ناصر محمد خانی از ایران و جیا ژیوکوان از چین با سه گل به مقام آقای گلی این مسابقات دست پیدا می کنند. ضمن اینکه جیا ژیوکوان، به عنوان بهترین بازیکن این دوره شناخته شده و جایزه بازی جوانمردانه نیز به تیم ملی چین می رسد.
عربستان سعودی قهرمان هشتمین دوره جام ملت های آسیا در سال 1984
ماجد احمد عبدالله ستاره تیم ملی عربستان در جام ملت های آسیا 1984
جیا ژیوکوان از چین، بهترین بازیکن جام ملت های آسیا 1984
نهمین دوره: قطر 1988
14 بازیکن از حضور در تیم ملی استعفا داده بودند! این شاید مهم ترین و بدترین خبری بود که می شد به مرحوم پرویز دهداری، سرمربی تیم ملی ایران در نهمین دوره جام ملت های آسیا داد. دو سال قبل از شروع این مسابقات در سال 1988 میلادی (1367 خورشیدی)، بازیکنانی چون مهدی ابطحی، ضیا عربشاهی، اصغر حاجیلو، مرتضی یکه، فتح آبادی، محمد پنجعلی، ناصر محمدخانی، مرتضی فنونی زاده، احمد سجادی، حمید درخشان، عبدالعلی چنگیز، شاهین بیانی، شاهرخ بیانی و فرشاد پیوس از حضور در تیم ملی ایران استعفا داده بودند. تنها بازیکنانی نظیر نامجومطلق، مرحوم سیروس قایقران، کریم باوی، سیامک رحیم پور، مجید رضایی، ساروی و مسگر در تیم ملی مانده و استعفا نداده بودند. هرچند به خاطر شرایط حساس تیم ملی در آن برهه، بازیکنانی مثل فتح آبادی، عربشاهی، مرتضی فنونی زاده و احمد سجادی استعفایشان را پس گرفته و به اردوی تیم ملی فوتبال اضافه شدند.
تیم ملی ایران در جام ملت های آسیا در سال 1988
فرشاد پیوس هم بدون پس گرفتن استعفایش و به خاطر ارادتی که به مرحوم دهداری داشت به تیم ملی برگشت و سرمربی کارکشته ایران نیز با کشیدن خط قرمز روی بازیکنان باتجربه ای چون رضا احدی، بهتاش فریبا، حمید علیدوستی، جعفر مختاری فر و بهروز سلطانی با ترکیب بازیکنان جوان پا به مسابقات قطر گذاشت. نهمین دوره جام ملت های آسیا از تاریخ دوم دسامبر (11 آذرماه) شروع و در 18 دسامبر (27 آذرماه) خاتمه می یافت. به مانند دوره های قبل، در قطر نیز تعداد تیم های شرکت کننده 10 تیم بود که در دو گروه پنج تیمی با هم به رقابت می پرداختند. بازی ها در دو ورزشگاه سحیم بن حمد و الاهلی قطر در شهر دوحه برگزار می شد و در گروه اول این مسابقات ایران در گروه سختی به همراه قطر، امارات متحده عربی، کره جنوبی و ژاپن قرار می گرفت. ژاپن اولین دوره خود در این بازی ها را تجربه می کرد و خیلی زود، تنها با کسب یک امتیاز (سه باخت و یک تساوی) با این رقابت ها خداحافظی کرد. شکست هایی که البته سرمنشا و شروع موفقیت ها و افتخارات سامورایی ها در دوره های بعدی جام ملت ها می شد.
احمد رادی از سوریه و مرد سال فوتبال آسیا در سال 1988 در جام ملت های قطر
تیم کشورمان در این گروه با پنج امتیاز (دو برد، یک تساوی و یک باخت) پس از کره جنوبی هشت امتیازی (چهار برد) به عنوان تیم دوم پا به مرحله نیمه نهایی این مسابقات گذاشت. ملی پوشان کشورمان با هدایت پرویز دهداری در بازی اول خودشان در مقابل قطر با نتیجه 2-0 و با گل های کریم باوی (دقیقه 6) و فرشاد پیوس (دقیقه 89) موفق به شکستِ میزبان مسابقات شدند و گام اول را در دوحه محکم برداشتند. در بازی دوم مقابل تیم ژاپن به نتیجه ای بهتر از تساوی بدون گل دست نیافتیم و در دیدار سوم هم با تک گل فرشاد پیوس در دقیقه 27 موفق به شکست امارات شدیم. در آخرین بازی مرحله گروهی و در یک بازی کاملا ضعیف از سوی شاگردان دهداری، با حساب 3-0 از کره جنوبی شکست خوردیم تا با یک امتیاز اختلاف نسبت به میزبان، راهی مرحله نیمه نهایی شویم. در ان بازی احمد سجادی گلر اول ایران بود و پس از بازی ضعیف و خوردن سه گل از کره ای ها به دستور دهداری جای خود را به احمدرضا عابدزاده داد. در دو جدول زیر نتایج بازی های این گروه و جدول رده بندی مسابقات در گروه A را با هم بررسی می کنیم.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| ایران 2-0 قطر |
11 آذر 1367 |
| امارات 0-1 کره جنوبی |
12 آذر 1367 |
| ژاپن 0-0 ایران |
13 آذر 1367 |
| قطر 2-1 امارات |
14 آذر 1367 |
| کره جنوبی 2-0 ژاپن |
15 آذر 1367 |
| ایران 1-0 امارات |
17 آذر 1367 |
| قطر 2-3 کره جنوبی |
18 آذر 1367 |
| امارات 1-0 ژاپن |
19 آذر 1367 |
| کره جنوبی 3-0 ایران |
20 آذر 1367 |
| ژاپن 0-3 قطر |
21 آذر 1367 |
گروه A
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| کره جنوبی |
4 |
4 |
0 |
0 |
9 |
2 |
7+ |
8 |
| ایران |
4 |
2 |
1 |
1 |
3 |
3 |
0 |
5 |
| قطر |
4 |
2 |
0 |
2 |
7 |
6 |
1+ |
4 |
| امارات |
4 |
1 |
0 |
3 |
2 |
4 |
2- |
2 |
| ژاپن |
4 |
0 |
1 |
3 |
0 |
6 |
6- |
1 |
در گروه دوم نیز که با حضور تیم های چین، سوریه، عربستان سعودی، کویت و بحرین برگزار می شد و آن هم به دلیل حضور سه تیم اول دوره قبل، گروه سختی به حساب می آمد، تیم های عربستان سعودی با شش امتیاز (دو برد و دو مساوی) به عنوان تیم اول صعود کرد و چین نیز با پنج امتیاز (دو برد، یک مساوی و یک باخت) به همراه عربستان به مرحله نیمه نهایی راه یافت. از نکات جالب توجه این دوره، باز هم جدال تکراری ایران و عربستان سعودی، دو قدرت منطقه غرب آسیا در مرحله نیمه نهایی بود. در بخش زیر نتیجه بازی های گروه دوم و هچنین جدول رده بندی این گروه را می توانید مشاهده کنید.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| سوریه 0-2 عربستان |
11 آذر 1367 |
| کویت 0-0 بحرین |
12 آذر 1367 |
| چین 3-0 سوریه |
13 آذر 1367 |
| عربستان 0-0 کویت |
14 آذر 1367 |
| بحرین 0-1 چین |
15 آذر 1367 |
| سوریه 1-0 کویت |
17 آذر 1367 |
| عربستان 1-1 بحرین |
18 آذر 1367 |
| کویت 2-2 چین |
19 آذر 1367 |
| بحرین 0-1 سوریه |
20 آذر 1367 |
| چین 0-1 عربستان |
21 آذر 1367 |
گروه B
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| عربستان سعودی |
4 |
2 |
2 |
0 |
4 |
1 |
3+ |
6 |
| چین |
4 |
2 |
1 |
1 |
6 |
3 |
3+ |
5 |
| سوریه |
4 |
2 |
0 |
2 |
2 |
5 |
3- |
4 |
| کویت |
4 |
0 |
3 |
1 |
2 |
3 |
1- |
3 |
| بحرین |
4 |
0 |
2 |
2 |
1 |
3 |
2- |
2 |
نیمه نهایی و اولین بازی این مرحله جدالی کاملا شرقی، بین تیم های کره جنوبی و چین بود که در پایان کره جنوبی با گل دقیقه 103 مهاجم خود لی تائه هو توانست با نتیجه 2-1 از سد چین بگذرد و به عنوان اولین تیم راهی بازی پایانی شود. از نکات قابل توجه در بازی های دوحه، حضور داوران سرشناس اروپایی و آمریکایی در این رقابت ها بود. چنان چه جرج کورتنی داور معروف انگلیسی قضاوت بازی ایران و عربستان در مرحله نیمه نهایی و همچنین در بازی اول هم میشل ووترو داور معروف فرانسوی قضاوت بازی ایران و قطر را عهده دار بود. در تاریخ 24 آذرماه 1367 بازی نیمه نهایی بین ایران و عربستان در ورزشگاه سحیم بن حمد شهر دوحه برگزار می شود. بر خلاف بازی های گروهی، تیم ملی این بار احمدرضا عابدزاده جوان را درون دروازه خود می دید. عربستان در دقیقه 16 بازی با گل ستاره آن روزهای خود، ماجد عبدالله که در سه سال متوالی 1984، 1985 و 1986 به عنوان مرد سال فوتبال آسیا انتخاب شده بود، از ایران پیش می افتد و این برتری را تا پایان بازی حفظ می کند تا باز هم ایران در مرحله نیمه نهایی با شکست از عربستان، از راهیابی به فینال باز بماند.
ماجد عبدالله از عربستان، فوتبالیستی که سه بار مرد سال فوتبال آسیا شده است
از نکات تکان دهنده آن بازی، قضاوت بسیار یک طرفه جورج کورتنی داور انگلیسی به نفع عربستانی ها بود. در نیمه دوم این دیدار، پرویز دهداری دست به تعویض های هجومی می زند و کرمانی مقدم و انصاری فرد را به جای مرفاوی و مهدی فنونی زاده، وارد زمین می کند. ایران در دقیقه 75 دروازه عربستان را باز می کند که به عللی نامشخص این گل از سوی داور مردود اعلام می شود! چند دقیقه بعد عربستان صاحب یک ضربه پنالتی می شود و ماجد عبدالله پشت توپ قرار می گیرد. ماجد پنالتی خود را گل می کند که کورتنی دستور به تکرار آن می دهد. این بار عابدزاده پنالتی ماجد عبدالله را می گیرد تا فوتبال ایران از آن بازی ها یک دروازه بان مطمئن و ستاره پس از مرحوم ناصر حجازی را به خود ببیند؛ ولی چه افسوس که بازی در پایان با نتیجه 1-0 به سود عربستان تمام می شود.
محمد عبدالجواد از عربستان (چپ) در برابر یئون بوم کیو از کره جنوبی
در بازی رده بندی ایران به مصاف تیم چین می رود که در پایان وقت های قانونی و اضافه به تساوی بدون گل دست می یابد تا باز هم به مانند مسابقات سنگاپور جدال برای مقام سومی، به ضربات پنالتی ختم شود. اما برخلاف دوره قبل ایران با درخشش احمدرضا عابدزاده موفق می شود با نتیجه 3-0 رقیب سخت کوش خود را شکست داده و به مقام سوم این مسابقات دست یابد. عابدزاده بدون هیچ تردیدی ستاره تیم ملی ایران در بازی های حذفی این تورنمنت بود و توانست چندین پنالتی بازیکنان چین را مهار کند. در بازی فینال نیز، عربستان سعودی و کره جنوبی به دیدار یکدیگر رفتند که آن بازی هم در دو وقت قانونی و اضافه به تساوی بدون گل ختم شد. در ضربات پنالتی این عربستان سعودی بود که موفق عمل کرد و با نتیجه 4-3 موفق به شکست کره جنوبی در فینال شد و برای دومین بار پیاپی به مقام قهرمانی این مسابقات دست یافت.
رده بندی کلی
| ردیف |
تیم |
مقام |
| 1 |
عربستان سعودی |
قهرمان |
| 2 |
کره جنوبی |
نایب قهرمان |
| 3 |
ایران |
سوم |
| 4 |
چین |
چهارم |
در مسابقات دوحه در مجموع 40 گل زده شد و برخلاف دوره های پیشین این باز از کشورمان بازیکنی برای مقام آقای گلی حضور نداشت. در پایان لی تائه هو از کره جنوبی با سه گل به مقام آقای گلی رسید و عنوان بهترین بازیکن جام نیز به کیم جو سونگ باز هم از کره جنوبی رسید.
عربستان سعودی قهرمان نهمین دوره جام ملت های آسیا در سال 1988
دهمین دوره: ژاپن 1992
کنفدراسیون فوتبال آسیا برای دهمین دوره این رقابت ها، شهر هیروشیما از ژاپن را به عنوان میزبان این مسابقات انتخاب نمود. تیم ملی فوتبال ایران با توجه به قهرمانی دو سال قبل خود در بازی های آسیایی پکن در سال 1990، با روحیه ای بسیار خوب پا به کشور آفتاب تابان می گذاشت. تعداد تیم های حاضر در رقابت های هیروشیما از 10 تیم به 8 تیم کاهش پیدا کرده بود و کشورهای حاضر در این بازی ها در دو گروه چهار تیمی قرار می گرفتند. این بازی ها از 29 اکتبر (7 آبان ماه) آغاز و در 8 نوامبر (17 آبان ماه) به اتمام می رسید. در این دوره نیز کادر فنی تیم ملی دست خوش تغییرات بسیاری شد و مرحوم دهداری جای خود را به علی پروینی داد که موفق شده بود پس از انتخابش به عنوان سرمربی تیم ملی، ایران را قهرمان بازی های آسیایی پکن نماید. پروین با دعوت از ستاره های مغضوب آن سال های فوتبال ایران هم چون محمد پنجعلی، شاهرخ و شاهین بیانی، درخشان، ناصر محمدخانی، پیوس، مرتضی فنونی زاده و حتی بازیکنانی چون امیر قلعه نویی، مختاری فر، رضا احدی و بهروز سلطانی که خط قرمز فدراسیون نشین ها در دهه شصت بودند، درصدد بود تا یک تیم ملی قوی را راهی این مسابقات نماید. تیم ملی که امتحان خود را با قهرمانی دو سال قبل خود در پکن به خوبی پس داده بود. هرچند در این میان امیر قلعه نویی و مجید نامجومطلق به علت مصدومیت نتوانستند ملی پوشان ایران در هیروشیما همراهی کنند. فوتبال دوستان ایرانی پس از ناکامی در رسیدن به جام جهانی 90 ایتالیا و قهرمانی در مسابقات پکن، بسیار به این تیم ملی برای کسب چهارمین قهرمانی خود در آسیا امیدوار بودند.
تیم ملی فوتبال ایران قبل از اعزام به جام ملت های آسیا - 1992
دهمین دوره این بازی ها در سه ورزشگاه بیگ آرچ هیروشیما، استادیوم هیروشیما و ورزشگاه بینگو برگزار می شد و تیم ملی فوتبال کشورمان به همراه میزبان رقابت ها ژاپن، کره شمالی و امارات متحده عربی در گروه اول این بازی ها قرار می گرفت. در گروه دوم هم عربستان سعودی، قهرمان دو دوره قبل به همراه قطر، تایلند و چین در گروه دوم قرار داشتند. بسیاری تیم های ایران، عربستان و حتی چین را مدعیان اصلی قهرمانی می پنداشتند و کمتر کسی به آن شکل روی میزبان این بازی ها حسابی باز کرده بود. ایران گام اول را با پیروزی 2-0 و گل های فرشاد پیوس (دقیقه 30) و مرحوم سیروس قایقران (دقیقه 80) در برابر کره شمالی محکم برداشت. افت افت فاحش ایران از بازی دوم این تیم برابر امارات شروع شد. ملی پوشان ایران در یک بازی کاملا سوال برانگیز برابر امارات به تساوی بدون گل دست یافتند تا با توجه به برد بعد امارات برابر کره شمالی و تساوی این تیم با ژاپن در بازی اول خود، کار صعود در این گروه پیچیده شود و همه چیز به بازی آخر ایران و ژاپن بیانجامد. تا قبل از بازی دو تیم ایران و ژاپن، امارات با برد شیرین 2-0 برابر کره شمالی صعود خود به مرحله نیمه نهایی را تضمین کرده بود و جدال ایران و ژاپن تعیین کننده دیگر تیم صعود کننده به مرحله حذفی بود. جالب است بدانید تا قبل از بازی امارات و کره شمالی که برای ملی پوشان و کادرفنی تیم بسیار حائز اهمیت بود، علی پروین به تمام بازیکنان و کادر فنی گفته بود که هر کس خبر نبردن امارات را بیاورد، 500 دلار به او پاداش می دهد!
جدال مهدی فنونی زاده و کازو یوشی میورا برای تصاحب توپ در جام ملت های آسیا - 1992
اتفاقی که البته رخ نداد تا ایران برای قطعی کردن صعود خود مقابل میزبان این رقابت ها قرار گیرد. ایران با یک تساوی نیز می توانست به نیمه نهایی صعود کند اما بازی به دلخواه ایران آغاز نشد. ژاپنی ها که نیاز مبرم به پیروزی برابر ایران داشتند از همان دقیقه اول حملات متعددی را به روی دروازه کشورمام ترتیب دادند تا سرانجام در واپسین دقایق بازی و در دقیقه 87 توسط مهاجم سرشناس خود «کازو یوشی میورا» دروازه ایران را باز کنند و به همراه امارات و به عنوان تیم نخست راهی مرحله نیمه نهایی شوند. بازیکنان ایران معتقد بودن مهاجم ژاپنی ها در منطقه آفساید قرار داشته و گل او مردود است. پس از قبول گل از سوی «جمال شریف» داور بازی، سیل اعتراضات ملی پوشان به تصمیم او گرفته شد که نتیجه آن سه اخراجی از سوی داور جنجالی این دیدار بود! جمال شریف سه بازیکن ایران به اسامی مجتبی محرمی، نادر محمدخانی و جمشید شاه محمدی را از زمین بازی اخراج نمود تا ایران 7 نفره شود. پس از پایان این رقابت ها از سوی AFC محرومیت های طولانی مدتی برای پیوس، محرمی و کرمانی مقدم اتخاذ گردید. کازو یوشی میورا همان بازیکنی است که هنوز هم در لیگ دست دو جی لیگ (مسابقات سراسری کشور ژاپن) بازی می کند و با وجود گذشت از مرز 50 سالگی، هنوز خیال بازنشستگی ندارد! شکست و حذف تلخ ایران در مرحله گروهی مسابقات هیروشیما، یکی از تلخ ترین شکست های تاریخ فوتبال کشورمان به حساب می آید که کام بسیاری از دوستداران فوتبال ایران به خصوص هواداران قدیمی کشورمان را هنوز هم تلخ می نماید. در قسمت زیر نتیجه بازی های این گروه به همراه جدول رده بندی گروه اول آورده شده است.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| کره شمالی 0-2 ایران |
8 آبان 1371 |
| ژاپن 0-0 امارات |
8 آبان 1371 |
| ایران 0-0 امارات |
9 آبان 1371 |
| ژاپن 1-1 کره شمالی |
9 آبان 1371 |
| امارات 2-1 کره شمالی |
11 آبان 1371 |
| ژاپن 1-0 ایران |
11 آبان 1371 |
گروه A
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| ژاپن |
3 |
1 |
2 |
0 |
2 |
1 |
1+ |
4 |
| امارات |
3 |
1 |
2 |
0 |
2 |
1 |
1+ |
4 |
| ایران |
3 |
1 |
1 |
1 |
2 |
1 |
1+ |
3 |
| کره شمالی |
3 |
0 |
1 |
2 |
2 |
5 |
3- |
1 |
به گروه دوم این مسابقات و جدال چهار تیم عربستان سعودی، چین، تایلند و قطر می رسیم که در پایان مسابقات این گروه، همان طور که از قبل تصور می شد عربستان سعودی با 4 امتیاز (یک برد و دو تساوی) و به لطف تفاضل گل بهتر نسبت به چینی که همین مقدار امتیاز را به دست آورده بود، به جمع چهار تیم مرحله نیمه نهایی پیوستند تا ایران برای اولین بار پس از مسابقات 1968 خود را در مرحله حذفی این مسابقات نبیند. بخش زیر و جداول نتیجه مسابقات و جدول رده بندی گروه دوم.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| عربستان 1-1 چین |
7 آبان 1371 |
| تایلند 1-1 قطر |
7 آبان 1371 |
| عربستان 1-1 قطر |
9 آبان 1371 |
| چین 0-0 تایلند |
9 آبان 1371 |
| عربستان 4-0 تایلند |
11 آبان 1371 |
| قطر 1-2 چین |
11 آبان 1371 |
گروه B
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| عربستان سعودی |
3 |
1 |
2 |
0 |
6 |
2 |
4+ |
4 |
| چین |
3 |
1 |
2 |
0 |
3 |
2 |
1+ |
4 |
| قطر |
3 |
0 |
2 |
1 |
3 |
4 |
1- |
2 |
| تایلند |
3 |
0 |
2 |
1 |
1 |
5 |
4- |
2 |
دیدار اول نیمه نهایی بین ژاپن و چین برگزار شد که در پایان ژاپنی ها با پیروزی 3-2 مقابل کشور چین، برای اولین بار طعم حضور در فینال این رقابت ها را می چشیدند. در دیگر بازی نیز عربستان با دو گل از سد امارات گذشت تا برای سومین بار متوالی در سه دوره اخیر همانند ایران به فینال این مسابقات برسد. دیدار رده بندی بین دو تیم شکست خورده مرحله نیمه نهایی برگزار شد که چینی ها پس از تساوی 1-1 در وقت های قانونی و اضافه توانستند در ضیافت پنالتی ها با حساب 3-4 امارات را شکست داده و به مقام سوم این بازی ها برسند. بازی فینال هم در تاریخ 17 آبان 1371 برگزار شد و ژاپن توانست با تک گل «تاکویا تاکاگی» در دقیقه 36 عربستان مدعی را شکست داده و برای اولین بار فاتح جام ملت های آسیا در کشورش شود. قهرمانی ژاپن در هیروشیما سرآغاز امپراتوری سامورایی ها بر قاره کهن بود؛ امپراتوری که تاکنون نیز ادامه داشته و آن ها با چهار قهرمانی پرافتخارترین تیم در این بازی ها به حساب می آیند.
رده بندی کلی
| ردیف |
تیم |
مقام |
| 1 |
ژاپن |
قهرمان |
| 2 |
عربستان سعودی |
نایب قهرمان |
| 3 |
چین |
سوم |
| 4 |
امارات |
چهارم |
در دهمین دوره جام ملت های آسیا در مجموع 16 بازی برگزار شده، 31 گل زده شد و در پایان «فهد البیشی» از عربستان با سه گل زده، عنوان آقای گلی این مسابقات را به دست آورد و بازیکن نامدار ژاپنی ها، کازو یوشی میورا نیز عنوان بهترین بازیکن جام را ازآن خود نمود.
ژاپن قهرمان دهمین دوره جام ملت های آسیا در سال 1992
کازو یوشی میورا مهاجم کارکشته فوتبال ژاپن
یازدهمین دوره: امارات 1996
بسیاری از فوتبال دوستان و کارشناسان مستطیل سبز، تیم ملی ایران در بازی های اماراتِ 96 را بهترین نسل و در واقع نسل طلایی تاریخ فوتبال ایران می دانند. بازیکنان ایران در آن مسابقات، نمایش های درخشانی را از خود به معرض نمایش گذاشتند؛ به طوری که پس از گذشت بیش از دو دهه، آن بازی ها در یاد و خاطر فوتبا دوستان نقش بسته است. یازدهمین دوره مسابقات جام ملت های آسیا در سال 1996 در امارات متحده عربی و در دو شهر ابوظبی و العین با حضور دوازده تیم برگزار شد. برای اولین بار در تاریخ این مسابقات، شمار تیم های حاضر در این تورنمنت مهم آسیایی به بیش از 10 تیم افزایش پیدا کرده بود و تیم های حاضر در این رقابت ها در سه گروهِ چهار تیمی با هم به رقابت می پرداختند. این بازی ها از 4 دسامبر (14 آذرماه) آغاز و تا 21 دسامبر (اول دی ماه) ادامه می یافت. پس از ناکامی ایران در صعود به جام جهانی 1994 آمریکا، فدارسیون دچار تغییرات فراوانی شد و ناصر نوآموز در تیرماه از فدراسیون فوتبال کنار رفت و صفی زاده به جای او بر این مسند نشست. صفی زاده از پروین دل خوشی نداشت و پس از عدم راهیابی ایران به جام جهانی 94 او را از کار برکنار و باب مذاکره را با «آری هان» باز کرد.
تیم ملی فوتبال ایران در جام ملت های آسیا 1996
هرچند پروژه سرمربی گری آری هان به ناگهان شکست خورد و او از قبول سرمربی گری ایران استعفا داد! با تغییر در بدنه سازمان تربیت بدنی و حضور مهندس هاشمی طبا به جای غفوری فرد، فدراسیون فوتبال باز هم یک رئیس جدید به خود می دید و این بار هاشمی طبا، عابدینی را در خرداد سال 1373 به ریاست این فدراسیون برگزید. امیر عابدینی تنها پنج ماه بر صندلی ریاست فدارسیون فوتبال تکیه زد و جای خود را به داریوش مصطفوی داد. پس از حضور ناموفق استانکو در تیم ملی و صحبت از نام هایی چون ناصر حجازی و فیروز کریمی، در اقدای عجیب و جنجالی محمد مایلی کهن به عنوان سرمربی تیم ملی برگزیده شد تا هدایت تیم ملی ایران در مسابقات پیش رو برعهده بگیرد. محمد مایلی کهن زمانی عهده دار هدایت ایران شد، که تیم ملی فوتبال ایران به لطف عدم وجود برنامه ریزی و ضعف گسترده در ساختار ورزش کشورمان، روزگار بسیار بدی را تجربه می کرد و حتی رتبه 121 رنکینگ فیفا را در بهمن ماه 74 به خود می دید! مایلی کهن با بازیکنانی که کمتر در سطح ملی شناخته شده بودند، شروع خوبی در مسابقات مقدماتی جام ملت های آسیا داشت و توانست تیم های قطر،کویت، سریلانکا، نپال و عمان را در این بازی ها شکست دهد و به مرحله نهایی جام ملت ها در امارات برسد.
دوازده تیم حاضر در سه گروه چهار تیمی جای گرفتند و برخلاف دوره های قبل که تیم های صعود کننده مستقیما راهی مرحله نیمه نهایی می شدند، در تورنمنت اماراتِ 96 علاوه بر تیم های اول و دوم هر گروه، دو تیم برتر سوم نیز می توانستند جواز حضور در مرحله حذفی و یک چهارم را به دست آورند. در گروه اول این رقابت ها تیم های امارات به عنوان میزبان به همراه کره جنوبی، کویت و اندونزی قرار داشتند. در این گروه و پس از انجام سه بازی، تیم های امارات متحده عربی با 7 امتیاز و کویت و کره جنوبی با 4 امتیاز به عنوان تیم های دوم و سوم راهی مرحله حذفی شدند. در بخش زیر می توانید جداول نتیجه بازی ها و رده بندی گروه A را ملاحظه فرمایید.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| امارات 1-1 کره جنوبی |
14 آذر 1375 |
| اندونزی 0-0 کویت |
14 آذر 1375 |
| امارات 3-2 کویت |
17 آذر 1375 |
| کره جنوبی 4-2 اندونزی |
17 آذر 1375 |
| امارات 2-0 اندونزی |
20 آذر 1375 |
| کویت 2-0 کره جنوبی |
20 آذر 1375 |
گروه A
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| امارات |
3 |
2 |
1 |
0 |
6 |
3 |
3+ |
7 |
| کویت |
3 |
1 |
1 |
1 |
6 |
5 |
1+ |
4 |
| کره جنوبی |
3 |
1 |
1 |
1 |
5 |
5 |
0 |
4 |
| اندونزی |
3 |
0 |
1 |
2 |
4 |
8 |
4- |
1 |
در گروه دوم که تیم ملی کشورمان نیز در آن قرار داشت، ایران با تیم های عربستان سعودی، عراق و تایلند هم گروه شد. عربستان شروع مقتدرانه ای در این بازی ها داشت و در یک بازی کاملا یک طرفه موفق به شکست 6-0 تیم تایلند شد. ایران هم در همان روز با شکست 2-1 برابر عراق گام اول را با باخت برابر این تیم شروع کرد؛ علی دایی در دقیقه 90 تک گل ایران را از روی نقطه پنالتی به ثمر رساند. ایران در بازی دوم خود به این تورنمنت بازگشت و با حساب 3-1 توانست تایلند را شکست دهد. مایلی کهن در دیدار دوم خود میناوند و نعیم سعداوی را از ابتدا به بازی گرفت و اتفاقا گل های اول و دوم این دیدار نیز توسط این دو بازیکن به ثمر رسید. نعیم سعداوی در دقیقه 38، مهرداد میناوند دقیقه 54 و علی دایی نیز در دقیقه 70 سه گل ایران در این بازی را به ثمر رساندند تا ایران در بازی سوم خود مقابل قدرتمندترین تیم آن روزهای فوتبال آسیا و منطقه غرب قرار گیرد.
سامی الجابر ستاره تیم ملی فوتبال عربستان
ایران با یک مساوی برابر عربستان هم جزو یکی از 2 تیم سوم گروه ها می شد و می توانست به مرحله یک هشتم صعود کند. اما دلیرمردان فوتبال کشورمان در یک بازی کاملا برتر و با گل های دایی (دقیقه 12)، کریم باقری (دقیقه 37) و خداداد عزیزی (دقیقه 47) توانستند عربستان مدعی را در خاک امارات شکست دهند تا بار دیگر همگان از ایران به عنوان قدرتی مقتدر در منطقه غرب و آسیا نام ببرند. استفاده هوشمندانه مایلی کهن از کریم باقری در میانه میدان و خداداد عزیزی در خط حمله تیم ایران سبب شد تا بر فاز هجومی این تیم تا حد زیادی افزوده شود. با پایان بازی های این گروه سه تیم ایران، عربستان و عراق 6 امتیازی شدند که ایران به لطف تفاضل گل بهتر و هم چنین بازی رودر مقابل عربستان به عنوان تیم صدرنشین این گروه صعود کند و عربستان و عراق تیم های دوم و سوم این گروه باشند.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| عربستان 6-0 تایلند |
15 آذر 1375 |
| ایران 1-2 عراق |
15 آذر 1375 |
| عربستان 1-0 عراق |
18 آذر 1375 |
| تایلند 1-3 ایران |
18 آذر 1375 |
| عربستان 0-3 ایران |
21 آذر 1375 |
| عراق 4-1 تایلند |
21 آذر 1375 |
گروه B
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| ایران |
3 |
2 |
0 |
1 |
7 |
3 |
4+ |
6 |
| عربستان سعودی |
3 |
2 |
0 |
1 |
7 |
3 |
4+ |
6 |
| عراق |
3 |
2 |
0 |
1 |
6 |
3 |
3+ |
6 |
| تایلند |
3 |
0 |
0 |
3 |
2 |
13 |
11- |
0 |
در نهایت گروه سوم این مسابقات که تیم های چین، سوریه، ژاپن (قهرمان دوره قبل) و ازبکستان حضور داشتند و در پایان و با انجام سه بازی، تیم های ژاپن با 9 امتیاز و چین با 3 امتیاز به عنوان تیم های اول و دوم از این گروه صعود کردند تا 8 تیم ایران، عربستان، عراق، ژاپن، چین، امارات، کره جنوبی و کویت در مرحله یک چهارم حضور پیدا کنند. جدول رده بندی گروه سوم این بازی ها و نتایج این گروه.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| ژاپن 2-1 سوریه |
16 آذر 1375 |
| چین 0-2 ازبکستان |
16 آذر 1375 |
| ژاپن 4-0 ازبکستان |
19 آذر 1375 |
| سوریه 0-3 چین |
19 آذر 1375 |
| ژاپن 1-0 چین |
22 آذر 1375 |
| ازبکستان 1-2 سوریه |
22 آذر 1375 |
گروه C
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| ژاپن |
3 |
3 |
0 |
0 |
7 |
1 |
6+ |
9 |
| چین |
3 |
1 |
0 |
2 |
3 |
3 |
0 |
3 |
| سوریه |
3 |
1 |
0 |
2 |
3 |
6 |
3- |
3 |
| ازبکستان |
3 |
1 |
0 |
2 |
3 |
6 |
3- |
3 |
مرحله یک چهارم پایانی از 25 آذرماه با بازی اماراتِ میزبان در برابر عراق آغاز شد. در این بازی امارات با تک گل دقیقه 103 «عبدالرحمن ابراهیم» موفق به شکست عراق شد تا خود را در جمع چهار تیم پایانی ببیند. در همان روز نیز کویت با دو گل مهاجم سرشناس خود «جاسم الهویدی» دست به کار بزرگی زد و قهرمان دوره پیشین این رقابت ها، ژاپن را شکست داد تا دومین تیم عربی نیز راهی مرحله نیمه نهایی شود. 26 آذرماه 1375 روزی فراموش نشدنی در تاریخ فوتبال کشورمان به حساب می آید. در این روز ملی پوشان کشورمان برای صعود به جمع چهار تیم پایانی باید مقابل رقیب سنتی خود در آسیا، یعنی کره جنوبی قرار می گرفتند. ایران در یک بازی رویایی و تاریخی، درسی فراموش نشدنی به کره ای ها داد و با 6 گل این تیم قدرتمند آسیایی را شکست داد. باور کردنی نبود؛ کره جنوبی طبق انتظار بازی را هجومی شروع کرد و در دقیقه 11 به گل رسید تا بسیاری باز هم انتظار یک ناکامی دیگر از تیم ملی را داشته باشند. اما ایران زودتر از آنچه فکرش را بکنید به بازی برگشت و با گل کریم باقری در دقیقه 31 به بازی برگشت. کره سخت کوش باز هم دست بردار نبود و در دقیقه 35 گل دوم خود به ایران را به ثمر رساند تا نیمه اول این بازی با برد کره ای ها به پایان برسد.
اما نیمه دوم، نیمه محمد مایلی کهن و درخشش ستاره نوظهور فوتبال ایران، علی دایی بود. نیمه دوم آغاز می شود و تنها پس از گذشت 7 دقیقه، خداداد عزیزی (دقیقه 52) گل تساوی ایران را به ثمر می رساند تا دو تیم به تساوی 2-2 برسند. اما این، تازه شروع ماجرا بود و نوبت به هنرنمایی علی دایی رسیده بود. دایی با یک پوکر به یادماندنی، در دقایق 66، 76، 83 و 89 چهار بار دروازه کره ای ها را گشود تا در عین شگفتی ایران با نتیجه پرگل 2-6 کره جنوبی را درهم بکوبد. علی دایی از بازی با بحرین در بازی های آسیایی هیروشیما در سال 1994 که با طحال پاره، در برخورد با گلر بحرین مواجه شده بود، شناخته شده و در یاد هواداران باقی مانده بود. بازیکنی که یکی از اسطوره ها و افتخارات ملی این مرز و بوم در دنیای فوتبال به حساب می آید. ایران این بازی را برد تا دیگر تیم مرحله نیمه نهایی لقب بگیرد. در بازی آخر نیز عربستان در یک بازی سخت و نزدیک با نتیجه 4-3 چین را شکست داد تا جمع چهار تیم پایانی جام ملت های آسیا در سال 1996 تکمیل گردد. ایران در مرحله نیمه نهایی باز هم به عربستان می خورد و امان از داور مصری! عربستانی ها حمایت کامل هواداران امارات را در پشت سر خود می دیدند و آماده بودند تا بار دیگر به فینال جام ملت های آسیا صعود کنند. عربستان به نسبت بازی دور گروهی نمایش بهتری از خود نشان داد؛ اما با چاشنی خوش شانسی و البته قضاوت بحث برانگیز «جمال قاندور» موفق شدند در پایان وقت قانونی و اضافه به تساوی بدون گل مقابل ایران دست یابند.
پیروزی عربستان در ضربات پنالتی برابر ایران؛ جام ملت های آسیا - 1996
داور مصری در دقیقه 27 گل کاملا سالم خداداد عزیزی را آفساید اعلام کرد و در دقیقه 75 نیز پنالتی مدافعان عربستان را روی استیلی نگرفت. کار به مانند جام ملت های آسیای سنگاپور به ضربات پنالتی کشید و در میان سوت های کرکننده و بلندگوهای هواداران اماراتی، این عربستان بود که بار دیگر ایران در ضیافت پنالتی ها شکست داد و برای چهارمین بار متوالی راهی فینال جام ملت های آسیا گشت. ایران با شایستگی بالایی که از خود در این رقابت ها نشان داد، اما باناداوری محض از رسیدن به فینال بازماند تا باتوجه به شکست 1-0 کویت از امارات، برای دیدار رده بندی به مصاف کویت، برود. در دیدار رده بندی، ابتدا کویت با گل جاسم الهویدی از ایران پیش افتاد، اما علی دایی در دقیقه 40 پاسخ گل الهویدی را داد تا بازی در پایان 90 دقیقه به تساوی 1-1 بیانجامد. در وقت های اضافه نیز اتفاق خاصی نیفتاد تا بار دیگر ضربات مرگبار پنالتی، تعیین کننده سرنوشت ایران در جام ملت های آسیا باشد. اما این بار ایرانی پیروز ضیافت پنالتی ها بود و با شکست 3-2 کویت، به مقام سوم این بازی ها دست یافت. دیدار نهایی نیز بین عربستان سعودی و امارات برگزار شد که این بازی نیز در پایان دو وقت قانونی و اضافه به تساوی 0-0 انجامید و عربستان در ضربات پنالتی با شکست امارات، برای سومین بار به مقام قهرمانی جام ملت های آسیا دست یافت تا در کنار ایران و با سه قهرمانی، پرافتخارترین تیم قاره کهن لقب بگیرد.
رده بندی کلی
| ردیف |
تیم |
مقام |
| 1 |
عربستان سعودی |
قهرمان |
| 2 |
امارات |
نایب قهرمان |
| 3 |
ایران |
سوم |
| 4 |
کویت |
چهارم |
در تورنمنت امارات و در 26 بازی که به پایان رسید، در مجموع 80 گل زده شد و در پایان علی دایی با 8 گل و مقتدرانه به مقام آقای گلی این مسابقات دست یافت. خداداد عزیزی نیز بهترین بازیکن ایران در این رقابت ها لقب گرفت؛ ضمن اینکه جایزه بازی جوانمردانه نیز به تیم ملی کشورمان رسید. بازی های جام ملت های آسیا در امارات، زمینه ساز شکل گیری یکی از بهترین نسل های تاریخ فوتبال کشورمان بود. نسلی که توانست یک سال بعد و در بازی های مقدماتی جام جهانی، ایران را پس از 20 سال به آوردگاه جام جهانی در کشور فرانسه برساند.
عربستان سعودی قهرمان یازدهمین دوره جام ملت های آسیا در سال 1996
دوازدهمین دوره: لبنان 2000
تیم ملی فوتبال کشورمان پس از ارائه نمایش دلپذیر در دوره پیشین و دو سال پس از آن صعود به جام جهانی 1998 فرانسه و هم چنین قهرمانی در بازی های آسیایی بانکوک با هدایت مرحوم پورحیدری، حال خود را محیای حضور در دوازدهمین دوره این رقابت ها در کشور لبنان می کرد. هدایت تیم ملی فوتبال ایران در این بازی ها را جلال طالبی برعهده داشت و با ترکیبی از بازیکنان جوان و باتجربه پا به مسابقات بیروت گذاشت. جام ملت های لبنان از 12 اکتبر (21 مهرماه) شروع و به مدت 17 روز تا 29 اکتبر (8 آبان ماه) ادامه می یافت. در تعداد تیم ها و شکل برگزاری این مسابقات تغییری به وجود نیامد و 12 تیم حاضر در بیروت به فرمِ مسابقات امارات، در سه گروه چهار تیمی قرار می گرفتند و تیم های اول و دوم در کنار دو تیم برتر سوم هر گروه، پا به مرحله یک چهارم پایانی این رقابت ها می گذاشتند. ایران در گروه اول این مسابقات در کنار لبنان میزبان، عراق و تایلند قرار گرفت.
تیم ملی فوتبال ایران در جام ملت های آسیای 2000 لبنان
علی کریمی در برابر تیم تایلند در جام ملت های آسیای 2000 لبنان
بازی اول ملی پوشان کشورمان در برابر میزبان مسابقات بود که تیم ایران با نتیجه 4-0 و با گل های کریم باقری (دقیقه 19)، حمید استیلی (دقایق 75 و 87) و دایی (دقیقه 91) توانست لبنان را شکست دهد تا برای تمامی تیم های حاضر در این جام به نوعی خط و نشان بکشد. پس از شروعی مقتدرانه، ایران در بازی دوم خود برابر تایلند قرار گرفت و با نتیجه 1-1 مقابل این تیم متوقف شد. تایلندی ها ابتدا در دقیقه 12 دروازه ایران را بازکردند؛ اما علی دایی در دقیقه 73 موفق شد گل تساوی این را به ثمر برساند تا ایران را از یک شکست حتمی نجات دهد. در سومین و آخرین بازی گروهی هم ایران با حساب 1-0 و باز هم با گل علی دایی، عراق را شکست داد تا با کسب 7 امتیاز و بالاتر از عراق 4 امتیازی به عنوان تیم اول صعود کند. پیروزی بر عراق، به نوعی انتقام از این تیم بود؛ چرا که در دوره پیشین، عراق موفق شده بود تیم ملی کشورمان را در آن بازی ها شکست دهد. در ادامه جدول رده بندی گروه اول و بازی های انجام شده.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| عراق 2-0 تایلند |
22 آذر 1379 |
| لبنان 0-4 ایران |
22 آذر 1379 |
| ایران 1-1 تایلند |
25 آذر 1379 |
| لبنان 2-2 عراق |
25 آذر 1379 |
| ایران 1-0 عراق |
28 آذر 1379 |
| لبنان 1-1 تایلند |
28 آذر 1379 |
گروه A
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| ایران |
3 |
2 |
1 |
0 |
6 |
1 |
5+ |
7 |
| عراق |
3 |
1 |
1 |
1 |
4 |
3 |
1+ |
4 |
| تایلند |
3 |
0 |
2 |
1 |
2 |
4 |
2- |
2 |
| لبنان |
3 |
0 |
2 |
1 |
3 |
7 |
4- |
2 |
بازی های گروه دوم با حضور تیم های کویت، کره جنوبی، چین و اندونزی برگزار شد و پس از انجام سه بازی مرحله گروهی، به ترتیب تیم های چین با 5 امتیاز، کویت با 5 امتیاز و کره جنوبی با 4 امتیاز به عنوان سه تیم صعود کننده از این گروه، جواز حضور در مرحله یک چهارم را به دست آوردند. از نکات قابل تاملِ این گروه، حضور کره جنوبی در رده سوم بود تا بدین ترتیب بار دیگر این تیم در برابر تیم ایران در مرحله یک چهارم قرار گیرد. در بخش زیر نتایج بازی های گروه دوم و هم چنین جدول رده بندی این گروه آورده شده است.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| کره جنوبی 2-2 چین |
23 آذر 1379 |
| کویت 0-0 اندونزی |
23 آذر 1379 |
| چین 4-0 اندونزی |
26 آذر 1379 |
| کره جنوبی 0-1 کویت |
26 آذر 1379 |
| چین 0-0 کویت |
29 آذر 1379 |
| کره جنوبی 3-0 اندونزی |
29 آذر 1379 |
گروه B
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| چین |
3 |
1 |
2 |
0 |
6 |
2 |
4+ |
5 |
| کویت |
3 |
1 |
2 |
0 |
1 |
0 |
1+ |
5 |
| کره جنوبی |
3 |
1 |
1 |
1 |
5 |
3 |
2+ |
4 |
| اندونزی |
3 |
0 |
1 |
2 |
0 |
7 |
7- |
1 |
در آخر به گروه سوم این مسابقات و جدال چهار تیم عربستان سعودی، ژاپن، قطر و ازبکستان می رسیم. گروهی بسیار سخت که در آخر ژاپن با 7 امتیاز به عنوان تیم نخست از این گروه صعود کرد و به دنبال آن تیم های عربستان سعودی با 4 امتیاز و قطر با 3 امتیاز، دیگر تیم های راه یافته به مرحله حذفی بودند. ازبکستان که دومین حضور خود را در این مسابقات تجربه می کرد باز هم نتوانست به مرحله حذفی و یک چهارم پایانی صعود کند. در قسمت پایانی می توانید جداول رده بندی گروه سوم و هم چنین نتایج بازی های انجام شده در این گروه را ملاحظه نمایید.
| نتیجه بازی ها |
تاریخ بازی ها |
| عربستان 1-4 ژاپن |
24 آذر 1379 |
| قطر 1-1 ازبکستان |
24 آذر 1379 |
| ژاپن 8-1 اربکستان |
27 آذر 1379 |
| عربستان 0-0 قطر |
27 آذر 1379 |
| عربستان 5-0 ازبکستان |
30 آذر 1379 |
| ژاپن 1-1 قطر |
30 آذر 1379 |
گروه C
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
گل زده |
گل خورده |
تفاضل |
امتیاز |
| ژاپن |
3 |
2 |
1 |
0 |
13 |
3 |
10+ |
7 |
| عربستان سعودی |
3 |
1 |
1 |
1 |
6 |
4 |
2+ |
4 |
| قطر |
3 |
0 |
3 |
0 |
2 |
2 |
0 |
3 |
| ازبکستان |
3 |
0 |
1 |
2 |
2 |
14 |
12- |
1 |
دور یک چهارم پایانی و اولین بازی این مرحله از راه می رسد و باز هم جدال ایران و کره جنوبی. بازی دو تیم در پایان نیمه اول بدوت خطر خاصی به پایان می رسد و حاصل کار دو تیم در 45 دقیقه نخست، تساوی بدون گل است. دیدار دو تیم تا دقیقه 71، بدون گل مساوی بود اما در این دقیقه ایران توسط هافبک بی نظیرش، یک گل تاریخی زد. کریم باقری از فاصله 40 متری دروازه کره جنوبی را فرو ریخت. ضربه ای غیرقابل مهار توسط کریم باقری که یکی از زیباترین گل های تاریخ این رقابت ها با شوت دیدنی او به ثمر رسید. ایران تا دقیقه 90 پیروز این میدان بود، اما ناگهان در دقیقه 90، کیم سانگ سیک روی اشتباه محرز علی دایی، دروازه تیم ملی را گشود. بازی به وقت های اضافه کشید؛ در وقت اضافه روی یک ضدحمله و در دقیقه 99 کره ای ها توسط لی دونگ گوک دروازه ایران را باز کردند و با توجه به قانون گل طلایی در آن مقطع، کره جنوبی بازی را به سود خود به پایان برد. ایران برای دومین بار در تاریخ جام ملت های آسیا به مرحله نیمه نهایی این رقابت ها نرسید و وداعی تلخ و زودهنگام با رقابت های بیروت داشت.
هونگ میونگ بو از کره جنوبی در دیدار برابر ایران؛ جام ملت های آسیا 2000
لی دونگ گوک ستاره تیم ملی کره جنوبی در جام ملت های آسیا 2000
در دیگر بازی های این مرحله هم چین 3-1 قطر را شکست داد، ژاپن با نتیجه پرگل 4-1 عراق را از پیش رو برداشت و جدال تمام عربی میان تیم های کویت و عربستان سعودی نیز در آخر با پیروزی 3-2 عربستان در وقت های اضافه صورت پذیرفت. بدین ترتیب چهار تیم کره جنوبی، چین، ژاپن و عربستان تیم های مرحله بعد این مسابقات را شکل می دادند. در نیمه نهایی نیز ابتدا تیم های کره جنوبی و عربستان سعودی در مقابل یکدیگر قرار گرفتند که در پایان عربستان با حساب 2-1 کره جنوبی را شکست داد و برای پنجمین بار متوالی به فینال جام ملت های آسیا راه پیدا کرد. ژاپن نیز با برد 3-2 در برابر چین، دومین فینالیست این بازی ها لقب گرفت. بازی رده بندی با برتری 1-0 کره برابر چین به پایان رسید تا کره ای ها به مقام سوم مسابقات بیروت برسند. بازی نهایی این دوره در تاریخ هشتم آبان ماه 1379 برگزار شد و ژاپنی ها با تک گل موچی زوکی در دقیقه 30، عربستان را شکست دادند تا برای دومین بار و این دوره با هدایت فیلیپ تروسیه، فاتح رقابت های جام ملت های آسیا شوند.
رده بندی کلی
| ردیف |
تیم |
مقام |
| 1 |
ژاپن |
قهرمان |
| 2 |
عربستان سعودی |
نایب قهرمان |
| 3 |
کره جنوبی |
سوم |
| 4 |
چین |
چهارم |
در سال 2000 و در دوازدهمین دوره این رقابت ها در 26 بازی برگزار شده، 77 بار توپ از خط دروازه ها گذشت و در پایان لی دونگ گوک، گلزن قهار کره ای با 6 گل زده، عنوان آقای گلی این مسابقات را به دست آورد. هیروشی نانامی از ژاپن نیز بهترین بازیکن این تورنمنت شناخته شد و کاپ اخلاق این دوره نیز به کشور عربستان سعودی رسید.
ژاپن قهرمان دوازدهمین دوره جام ملت های آسیا در سال 2000
فلیپ تروسیه سرمربی تیم ملی ژاپن در جام ملت های آسیای 2000 لبنان
بخش اول مروری بر تاریخچه جام ملت های آسیا
