طرفداری- با نگاهی گذرا به آمار گل های زده تیم ملی ایران در جام ملت های آسیا می توان دریافت که شروع مجدد از روی نقطه کرنر، مهم ترین تاکتیک تیم ایران برای رسیدن به گل در این تورنمنت بوده، به طوری که 5 گل از 7 گل تیم ملی در این رقابت ها از کرنر به دست آمده است. نحوه به ثمر رسیدن گل ها و تاکتیک نسبتا مشابه هنگام زدن ضربه کرنر نشان می دهد، این موضوع در تمرینات کار شده و در مقابله با تیم های آسیایی به خوبی جواب داده است، زیرا علاوه بر 5 گلی که به ثمر رسید، موقعیت های دیگری نیز از همین ضربات به دست آمده که با بد شانسی و بی دقتی بازیکنان به گل تبدیل نشد.
اما در چهار بازی اخیر ایران، در رقابت های مقدماتی جام جهانی، موضوع به گونه ای دیگر است. تیم ملی ایران در این بازی ها 4 گل به ثمر رسانده که 3 گل در جریان بازی و 1 گل نیز از روی ضربه ایستگاهی وارد دروازه حریف شده است و این یعنی هیچ کدام از گل های ایران از روی ضربه کرنر به دست نیامده است. این در حالی ست که تیم ملی ایران در این 4 بازی صاحب 21 کرنر شده است. در بازی با قطر، تیم ایران صاحب 5 کرنر شده است. در بازی با چین، 7 کرنر ایران نتیجه ای برای تیم ملی کشورمان در پی نداشت. 3 کرنر در بازی با ازبکستان و 5 کرنر نیز در بازی با کره سهم ایران بوده است.
چه چیزی باعث شده که تیم ملی نتواند از ضربات کرنر برای رسیدن به گل بهره ببرد؟ چرا هیچکدام از ضربات کرنر در این بازی ها به گل تبدیل نشده است؟ آیا تاکتیک ایران کارساز نبوده؟ بازیکنان به خوبی تاکتیک را اجرا نمی کردند یا اینکه نحوه زدن این ضربات برای رقیبان شناخته شده بوده است؟
برای پاسخ به این سوال بهتر است نگاهی به نحوه استفاده از ضربه کرنر، در جام ملت های آسیا و همچنین چهار بازی اخیر تیم ملی بیندازیم.
استفاده از یک چرخش هنگام زدن ضربه کرنر در بازی های آسیایی این امکان را برای ایران فراهم می آورد که در سه مرحله موقعیت گلزنی ایجاد کند:
مرحله اول: قبل از زدن ضربه کرنر حرکت یک یا دو بازیکن به سمت تیر یک، و از طرف دیگر حرکت یک یا دو بازیکن به پشت محوطه جریمه موجب می شود چندین بازیکن حریف برای یارگیری نفر به نفر، همراه با بازیکنان ایران از مرکز محوطه جریمه و پشت محوطه شش قدم دور شوند و ایجاد یک فضای خالی در پشت محوطه شش قدم و ارسال توپ حوالی همین نقطه اولین فرصت گلزنی را برای بازیکنی که در آن منطقه حضور دارد، به وجود می آورد.
مرحله دوم: هنگام زده شدن اولین ضربه به سمت دروازه یک بازیکنِ روی تیر یک و یک بازیکنِ روی تیر دو به سمت محوطه شش قدم می روند تا در صورت برگشت توپ امکان استفاده از آن را داشته باشند.
مرحله سوم: بازیکنانی که به پشت محوطه جریمه حرکت کرده اند این فرصت را دارند که در صورت رسیدن توپ به آن منطقه با شوت زنی موقعیت گل دیگری برای تیم ایران ایجاد کنند.
در این رقابت ها ضربات کرنر معمولا توسط آندرانیک تیموریان و اشکان دژاگه به محوطه جریمه ارسال می شود و تقریبا روال مشابهی را در مورد ارسال هر دو بازیکن طی می کند.
حال نگاهی به کرنرهای زده شده در چهار بازی اخیر تیم ملی می اندازیم.
تصویر زیر، نشان دهنده اولین کرنر ایران در بازی مقابل چین می باشد:
هنگام ارسال توپ توسط علیرضا جهانبخش از روی نقطه کرنر، "آندرانیک تیموریان" از داخل محوطه جریمه به پشت این محوطه حرکت می کند تا هم شانس استفاده از ضربات پشت هیجده قدم را افزایش دهد و هم یک مدافع را با خودش از داخل محوطه دور کند و فضای خالی برای بازیکنانی که در مرکز محوطه هستند فراهم آورد. "سردار آزمون" پشت محوطه شش قدم، ابتدا خود را از بند مدافع مستقیمش رها می کند و سپس در صدد استفاده از توپ ارسالی است که قبل از رسیدن توپ به او توسط مدافع دفع می شود(تصویر شماره3). توپ دفع شده پشت محوطه جریمه به "مسعود شجاعی" می رسد(تصویر شماره 4) که از ابتدا در این منطقه حضور داشت اما کنترل نامناسب او باعث می شود، قبل از پاس دادن به تیموریان بازیکن حریف، روی پای شجاعی صاحب توپ شود و این موقعیت از دست برود. قبل از رسیدن توپ به پشت هیجده قدم، حرکت یک بازیکن به سمت تیر یک نیز مشاهده می شود که در صورت امکان از توپ برگشتی استفاده کند. حرکت این بازیکن با فلش قرمز رنگ در تصویر مشخص شده است.
تجمع بازیکنان چین پشت محوطه شش قدم، هنگام رسیدن توپ به این نقطه مهم ترین عامل به نتیجه نرسیدن این ضربه کرنر می باشد. به طوری که حتی هنگام حرکت تیموریان به بیرون محوطه جریمه هیچ بازیکنی با او حرکت نمی کند، بنابراین حفره ای میان دفاع چین بوجود نمی آید. سه بازیکن روی خط شش قدم و سه بازیکن دیگر مسئول یارگیری مستقیم هستند. یک بازیکن هم دقیقا روی خط هیجده قدم حضور دارد و همین بازیکن موقع رسیدن توپ به مسعود شجاعی مانع از پاس دادن او به تیموریان می شود و تاکتیک ایران برای رسیدن به گل را خنثی می کند. از طرفی مجموعه حرکتی بازیکنان ایران به سمت پشت هیجده قدم و حتی در حرکت به سمت تیر یک و دو برای استفاده از توپ های برگشتی بسیار کند می باشد، به طوری که قبل از رسیدن سید جلال حسینی به نزدیکی های شش قدم روی تیر دو، توپ از منطقه خطر کاملا دفع شده و در صورتی که بعد از دفع توپ ضدحمله ای برای چین به وجود می آمد، موقعیت دفاعی تیم ما نیز به خطر می افتاد.
دومین کرنر ایران در بازی مقابل چین دقیقه 33 به دست آمد. کرنری که از موقعیت های مهم بازی مقابل چین بود و باز هم با مجموعه حرکات بازیکنان، فضا را برای گلزنی فراهم کرد. تجمع بازیکنان چین در مرکز محوطه و یارگیری بازیکنان کلیدی تیم، همچنان روش دفاعی این تیم برای خنثی کردن برنامه ایران برای استفاده از ضربه کرنر است. ابتدا توپ به مرکز محوطه رسیده و جلوی پای مدافع حریف به زمین می خورد(تصویر شماره 3).
با پاس "مسعود شجاعی" از پشت محوطه هیجده قدم به داخل محوطه، موقعیتی دیگر برای ایران فراهم می شود(تصویر شماره 4). به این صورت که "سردار آزمون" و "مرتضی پورعلی گنجی" برای استفاده از توپِ روی هوا، بلند می شوند اما دروازه بان بالاتر از آنها توپ را دفع می کند(تصویر شماره 6). این بار نوبت به "سعید عزت اللهی" می رسد که روی تیر یک منتظر استفاده از توپ برگشتی بود، ضربه سر این بازیکن با اختلاف کمی از بالای دروازه به بیرون می رود(تصویر شماره 7). حرکت عزت اللهی روی تیر یک با فلش صورتی رنگ در تصویر نشان داده شده است.
به بازی ایران با کره می رویم. چهارمین کرنر ایران که در دقیقه 63 به دست می آید. ضربه توسط "اشکان دژاگه" زده می شود. این بار "علیرضا جهانبخش" و "احسان حاج صفی" حرکت به پشت محوطه را آغاز می کنند. توپ اول پشت محوطه شش قدم توسط بازیکنان کره دفع می شود و پشت محوطه جریمه به جهانبخش می رسد که با یک ضربه سر ضرب، توپ را به سمت دروازه حریف شوت می کند اما دروازه بان کره توپ را به کرنر می فرستد. تجمع بازیکنان کره روی خط شش قدم، یک حالت دفاعی مانند دفاع چین بوجود آورده با این تفاوت که به نظر می رسد کره نسبت به چین، بیشتر به دفاع منطقه ای روی آورده تا یارگیری نفر به نفر. هر چند در ابتدای زدن ضربه کرنر، سه بازیکن تیم ما توسط یار مستقیم گرفته شده اند، که در تصویر با فلش صورتی رنگ مشخص شده است. این تجمع، موجب دفع اولیه توپ می شود، سرعت عمل جهانبخش در زدن شوت آخر موجب شد تا بازیکن حریف نتواند مانع زدن ضربه به توپ شود. کرنر بعدی ایران، به دروازه بان کره می رسد.
در بازی ایران و ازبکستان، اولین کرنر در دقیقه 11 بازی توسط احسان حاج صفی، به مرکز محوطه جریمه ارسال می شود اما دقیقا پشت سر بازیکنان ما در فضای خالی به زمین می خورد و در آن منطقه، کسی برای استفاده از توپ حضور ندارد و توپ به بیرون می رود.
علاوه بر توپ هایی که به مرکز محوطه جریمه، دقیقا پشت محوطه جریمه ارسال می شد و بازیکنان ما نتوانستند به خوبی از آنها استفاده کنند، تعدادی از کرنرها توسط احسان حاج صفی، به مقابل تیر یک ارسال می شد. این نحوه ارسال را در بازی های مقدماتی جام جهانی 2014 از سوی مسعود شجاعی دیده بودیم که متاسفانه تا کنون هیچکدام از ضربات کرنری که به تیر یک ارسال شده اند، تبدیل به گل نشده است. دو کرنر مقابل کره، دو کرنر مقابل ازبکستان و دو کرنر مقابل قطر با این شیوه ارسال شده است که تقریبا تمامی آنها روی تیر یک دفع شده و نه تنها به گل تبدیل نشده که حتی موقعیت مهمی را هم برای ایران به ارمغان نیاورده است. تصویر زیر نمونه ای از ارسال ضربه کرنر روی تیر یک می باشد که در بازی با چین در دقیقه 59 انجام شد. توپ به تیر یک رسیده و قبل از بازیکن ایران، بازیکن چین توپ را از منطقه خطر دور کرده و تلاش ایران بی ثمر می ماند. نکته مهم اینکه در این نحوه ارسال توپ نیز همان تاکتیک قبل به کار گرفته می شود، همانطور که در تصویر با فلش های زرد رنگ و صورتی رنگ مشخص شده، قبل از ارسال ضربه کرنر، دو بازیکن به سمت پشت محوطه جریمه حرکت می کنند. یک بازیکن هم به سمت تیر دو حرکت می کند و یک بازیکن حریف نیز با او به سمت تیر دو می رود که در تصویر با بیضی آبی رنگ نشان داده شده است. دایره قرمز رنگ محل فرود توپ بعد از ارسال می باشد.
به طور کلی دلایل نتیجه نگرفتن از ضربات کرنر را می توان به صورت زیر دسته بندی کرد:
- کندی بازیکنان ایران در حرکت به پشت محوطه و به سمت تیر یک و دو
- کندی بازیکنان در ضربه زدن به توپ و استفاده از موقعیت کسب شده
- بی دقتی بازیکنان در زدن ضربات آخر
- شناخته شدن تاکتیک ایران برای رسیدن به گل از روی ضربه کرنر برای حریفان و تجمع دفاعی حریف هنگام زدن کرنر
- در هیچکدام از ضربات کرنر در چهار بازی مذکور، بازیکنی به سمت زننده کرنر حرکت نکرد. با این حرکت به دو صورت می توان موقعیت بهتری برای زدن کرنر به وجود آورد. اول اینکه با این حرکت می تواند یک بازیکن حریف را به سمت خارج از محوطه جریمه بکشاند و عملا او را از معرکه دفاع خارج کند. در صورتی که بازیکنی با او حرکت نکند، زننده کرنر می تواند به او پاس دهد و ابتدا با کرنری کوتاه به بازیکنان خودی زمان بیشتری دهد تا ساختار حمله تیم شکل بگیرد و در موقعیت بهتری برای استفاده از کرنر قرار بگیرد.
- تقریبا در هیچکدام از کرنرهایی که روی تیر یک ارسال می شود، جاگیری مناسبی از بازیکنان ما روی تیر یک صورت نگرفته و همه توپ ها بدون دردسر توسط تیم حریف دفع می شود و حتی گاهی خطر ضدحمله را در پی دارد. راه حل این مشکل می تواند این باشد که یا زدن ضربه کرنر به بازیکنانی سپرده شود که توپ را به داخل محوطه ارسال می کنند یا بازیکنان جاگیری مناسبی روی تیر یک داشته باشند، تا در صورت رسیدن توپ به این منطقه عکس العمل مناسبی داشته باشند.
بدیهی است در این متن تنها به نقاط ضعف ایران در استفاده از ضربات کرنر اشاره شده، و عملکرد رو به رشد ایران در مالکیت توپ، به گردش درآوردن توپ در مناطق مختلف زمین، و استفاده از موقعیت ها در سایر ضربات ایستگاهی و جریان بازی را نفی نمی کند.
حال باید دید، طراحی کادر فنی تیم ملی برای رسیدن به گل در مقابل سوریه چه روشی می باشد؟ آیا این اشکالات اصلاح شده یا آقای کی روش روش های دیگری برای برتری مقابل سوریه به کار می گیرد؟ آیا کرنر نقشه سوخته تیم ملی است یا در مسابقات بعدی دوباره احیاء می شود؟!
