طرفدارى- سه شنبه گذشته در كنار آرامگاه هلموت شون در شهر ويزبادن آلمان مراسم ويژه اى با حضور نمايندگانى از فدراسيون فوتبال آلمان برگزار شد، چون پانزدهم سپتامبر صدمين سالگرد تولد اين سرمربى بزرگ فوتبال آلمان بوده است. هلموت شون در سال 1915 در شهر درسدن آلمان به عنوان فرزند يك تاجر بزرگ آثار هنرى به دنيا آمد، پدر او از جمله روشنفكران آن زمان محسوب مى گرديد و برخى از مورخين وى را بعد از فريدريش نيچه فيلسوف بزرگ و ريشارد واگنر از بزرگترين شخصيت هاى ايالت ساكزن آلمان قلمداد كرده اند.
زندگى در چنين شرايط هنرى و فلسفى خاصى بر روى هلموت شون تاثيرگذار بود به نحوى كه مى توان وى را "روشنفكرى ناشناس" معرفى نمود، ناشناس، به اين دليل كه وى بعد از دوران دبيرستان به جاى آن كه وارد دنياى فلسفه و هنر گردد، زندگى خود را صرف هنر فوتبال نمود و كسى كه مايل بود از دوران بچگى به جراحى بزرگ تبديل شود، به "مردى با كلاه" بر روى نيمكت مربى گرى تيم ملى فوتبال آلمان بدل گرديد.
موفقيتى منحصر به فرد
در حقيقت چنين تصميمى از سوى هلموت شون به رحمت و مزيتى بزرگ براى فوتبال آلمان بدل گرديد، چون در هيچ دورانى همانند سال هاى بين 1964 تا 1978 كه وى هدايت مانشافت را بر عهده داشته، تيم آلمان تا اين حد نمايشى جذاب و موفق آميز از خود به نمايش نگذاشته است. هلموت شون هشت سال سمت دستيارى سپ هربرگر سرمربى مانشافت را بر عهده داشت و بعد از وى به عنوان سرمربى تيم ملى آلمان برگزيده شد. البته دوران حضور هلموت شون بر روى نيمكت مربى گرى آلمان به صورت تصادفى با زمان حضور ستارگانى همچون فرانتس بكن باوئر و گرد مولر در تيم ملى آلمان مصادف گرديده بود كه يكى به تيم زيبايى و اقتدار را مى بخشيد و ديگرى تنها براى تيم گل زنى مى نمود. در حقيقت بكن باوئر همان نقش فريتس والتر در تيم سپ هربرگر را بر عهده داشت و همان بازوى طلايى هلموت شون در تيم محسوب مى گرديد.
موفقيت هلموت شون در تيم ملى آلمان به عنوان سرمربى بى نظير است، قهرمان جام جهانى 1974، قهرمان يورو 1972، نايب قهرمان جام جهانى 1966، نايب قهرمان يورو 1976 و كسب عنوان سومى در جام جهانى 1970 از جمله افتخارات اين سرمربى بزرگ محسوب مى گردند كه شايد تنها دو سرمربى در رده ملى از اين لحاظ تا حدى قابل قياس با هلموت شون باشند؛ ويتورويو پوتزو سرمربى ايتاليا در دهه سى ميلادى و فاتح جام هاى جهانى 1934 و 1938 و ويسنته دل بوسكه سرمربى كنونى اسپانيا و فاتح جام جهانى 2010 و يورو 2012، اما بى ترديد هيچ يك از اين دو سرمربى از توان رقابت با آمار فوق العاده هلموت شون بر روى نيمكت مربى گرى مانشافت با انجام 139 بازى، 87 برد، 31 تساوى و21 شكست برخوردار نيستند.
هلموت شون در دوران فوتبال خود در تيم درسدن حضور داشته و ما بين سال هاى 1937 تا 1941 در تيم ملى آلمان با مربى گرى سپ هربرگر عضويت داشته و در هفده گل در شانزده بازى ملى را براى خود به ثبت رسانده است. هلموت شون در هنگام مربى گرى خود در مانشافت با نام هاى بزرگى همچون هالر،شولتس، بكن باوئر، مولر،ماير، اوورات، نتسر، گرابوفسكى، هوينس و فوگتس كار كرده و به نوعى نام وى با اين بزرگان فوتبال آلمان عجين شده است، وى همواره از رابطه بسيار خوبى با بازيكنان خود برخودار بود و شاگردان وى به دليل قد 190 سانتى مترى او در بين خود از او به عنوان "دراز" ياد مى كردند، اما همواره احترام وى را به بهترين شكل ممكن نگاه مى داشتند، برتى فوگتس بزرگترين خصوصيت هلموت شون را اين گونه تفسير كرده است:"بزرگترين نقطه قوت هلموت شون اين بود كه توانست از بازيكنانى بزرگ تيمى واحد تشكيل دهد و در اين تيم هر كس از آزادى خاصى برخوردار بود."
هلموت شون در دوران پانزده ساله حضور خود بر روى نيمكت مربى گرى مانشافت حوادث بسيار بزرگ فوتبال در دهه شصت و هفتاد ميلادى را از نزديك تجربه كرده است، شكست 2:4 آلمان مقابل انگليس در فينال جام جهانى 1966 با گل مشكوك و معروف به گل ويمبلى، شكست 3:4 مقابل ايتاليا در مرحله نيمه نهايى جام جهانى مكزيك معروف به بازى قرن، پيروزى 3:1 مقابل انگليس در سال 1972 كه اولين پيروزى آلمان ها مقابل رقيب ديرينه خود در استاديوم مقدس ويمبلى محسوب مى گرديد كه در نهايت پيروزى 3:0 مقابل شوروى و فتح رقابت هاى يورو 1972 را در پى داشت و در نهايت پيروزى 2:1 مقابل هلند در فينال مونيخ و فتح جام جهانى 1974 با شكست يوهان كرايوف بزرگ و تيم رويايى هلند دهه هفتاد ميلادى.
جام جهانى 1978 بزرگترين شكست هلموت شون
شايد بسيار بهتر بود كه هلموت شون بعد از جام جهانى 1974 و در قله افتخارات از سمت خود كناره گيرى نمايد، اما وى ترجيح داد به ماموريت خود براى هدايت مانشافت ادامه دهد، اما در ادامه راه با مشكلاتى مواجه شد، چون هرمان نويبرگر رئيس آن زمان فدراسيون فوتبال آلمان مجوز حضور فرانتس بكن باوئر در جام جهانى آرژانتين را صادر نكرد، چون قيصر فوتبال آلمان در آن زمان بوندسليگا را به مقصد فوتبال آمريكا ترك نموده بود. هلموت شون در كتاب خاطرات خود در اين زمينه مدعى شده كه در شب قبل از پرواز به بوينس آيرس براى حضور در جام جهانى 1978، فرانتس بكن باوئر با وى از نيويورك تماس گرفته و براى او و تيم ملى آلمان از صميم قلب آرزوى موفقيت كرده است، هلموت شون بعدها در گفتگويى در اين زمينه مدعى شد:"تماس فرانتس براى من بسيار تكان دهنده بود و معتقدم كه فرانتس هم هرگز تصور نمى كرد كه ما مجبور شويم بدون او وارد ماجراجويى آرژانتين شويم." سپ ماير سنگربان تيم ملى آلمان در جام جهانى 1978 در حين برگزارى تورنمنت به صورت كنايه آميزى گفته بود:"يك پاى فرانتس مى توانست كمك بسيار بيشترى براى ما نسبت به برخى از بازيكنان باشد."
آلمان 1978 نسبت به چهار سال قبل آن بسيار ضعيف تر شده بود و به همين دليل هلموت شون سعى نمود با اضافه نمودن بازى ساز ديگرى به نوعى تيم را تقويت نمايد و يورگن گرابوفسكى را كه بعد از جام جهانى 1974 از تيم ملى كناره گيرى نموده بود، بار ديگر به تيم ملى آلمان دعوت نمود. اما سران باشگاه كلن كه گرابوفسكى درآن زمان عضو آن بود به نحوى تلاش نمودند تا وى در جام جهانى حضور نبايد و در نهايت نيز يورگن گرابوفسكى از حضور در تيم ملى آلمان انصراف داد، تصميمى كه هلموت شون بعد ها از آن به عنوان "بسيار حيف" ياد نمود.
هلموت شون بدون بكن باوئر، گرابوفسكى و اشتايليكه كه وى نيز به دليل عدم حضور مرتب در بازى هاى رئال مادريد ازشرايط آرمانى خود دور شده بود، به جام جهانى 1978 رفت، هلموت شون در طول تورنمنت شاهد انتقادات زيادى از سوى رياست فدارسيون قوتبال آلمان بود، وى در خاطرات خود در اين زمينه نوشته است:"انتقادات هرمان نويبرگر رئيس فدراسيون فوتبال در پايان دوران حضور من در مانشافت كه من را متهم به گرفتن تصميمات اشتباه نمود، براى من بسيار گران تمام شد." برتى فوگتس كاپيتان تيم ملى آلمان در آن تورنمنت نيز بعد از شكست رسوا كننده 2:3 مقابل اتريش در كوردوبا گفت:"چنين وداعى هرگز شايسته هلموت شون نبود."، وولفگانگ نيرباخ رئيس كنونى فدراسيون فوتبال آلمان كه در آن زمان به عنوان خبرنگار فعاليت مى نمود با مطلبى بدترين جام جهانى هلموت شون را به عنوان "شكست شخصى" براى او ارزيابى نمود و به نوعى كناره گيرى اختيارى هلموت شون از تيم ملى را پيش بينى كرد.
هلموت شون بعد از بازنشستگى اما هرگز در خصوص عملكرد يوپ دروال و فرانتس بكن باوئر جانشينان خود بر روى نيمكت مربى گرى آلمان اظهار نظر نكرد و فاصله اى احترام برانگيزى با مانشافت گرفت و در نهايت در ماه فوريه سال 1996 در حالى كه چهار ماه از تولد هشتاد سالگى وى سپرى مى گشت و با بيمارى آلزايمر دست و پنجه نرم مى نمود، چشم از جهان فرو بست. در درسدن شهر زادگاه هلموت شون براى زنده نگه داشتن ياد او از پنج سال گذشته خيابانى به اسم او نام گذارى شده است، استاديوم شهر ويزبادن نيز از سال 2009 به هلموت شون تغيير نام پيدا نموده و مجسمه اى نيز از او با "كلاه ويژه اش" كه به سمبلى براى او بدل گشته بود، در ورودى اين استاديوم نصب گرديده است. همچنين به مناسبت صدمين سالگرد تولد وى تمبر مخصوصى نيز منتشر شده و شايسته است در محل فدراسيون فوتبال آلمان در شهر فرانكفروت نيز يادبودى براى وى در نظر گرفته شود، چون هلموت شون بزرگ ترين سرمربى تاريخ فوتبال ملى آلمان بوده است.
