اختصاصی طرفداری – دربی سرد و کسل کننده پایتخت در حالی با نتیجه 0-0 به پایان رسید که پس از آن انتقادات زیادی نسبت به شیوه بازی شاگردان قلعه نویی مطرح شد. مقاله زیر سعی دارد نگاهی متفاوت به رویکرد سرمربی آبی پوشان در این دیدار داشته باشد.
یک. شب دیدار بارسلونا و چلسی در لیگ قهرمانان اروپا در سال 2009 مجید صالح به عنوان کارشناس، میهمان رضا جاودانی در برنامه ویژه شبکه سوم سیما بود. در آن زمان بارسلونا هجومی ترین تیم جهان بود و هیچ کس نمی توانست منکر فوتبال زیبای کاتالان ها شود. در سوی مقابل، گاس هیدینک برای مقابله با شاگردان پپ گواردیولا ترکیبی دفاعی به میدان فرستاده و تمامی راه های نفوذ بارسا را بسته بود تا چشم به ضد حملات آتشین تیم خود داشته باشد. استرس و خشم بازیکنان و کادر فنی آبی و اناری پوشان در دقایق پایانی آن دیدار به وضوح مشخص بود. بارسلونا که تا اواخر مسابقه با تک گل اسین از حریف خود عقب افتاده بود، سر انجام موفق شد با گل دیر هنگام اینیستا بازی را به تساوی کشانده و چلسی را پشت سر بگذارد تا راه خود را برای قهرمانی در لیگ قهرمانان هموار کند. هر چند که آن بازی به دلیل تصمیمات داور مسابقه حرف و حدیث های فراوانی را به دنبال داشت، اما گذشته از آن اتفاقات سبک بازی دو تیم تأمل برانگیز بود. بسیاری از فوتبال دوستان، به ویژه هواداران بارسلونا، از نوع بازی شاگردان هیدینک ناراضی بودند و آن را ضد فوتبال می دانستند. پس از پایان دیدار، رضا جاودانی از مجید صالح پرسید که آیا به نظر شما ارائه چنین فوتبال دفاعی و نتیجه گرایی توسط چلسی زیبایی فوتبال را از بین نمی برد؟ صالح در پاسخ گفت که لزوماً یک مسابقه، فوتبال زیبا را از بین نمی برد و از آن جایی که مربیان مختلف تاکتیک های گوناگونی را در برابر تیم گواردیولا امتحان کرده و نتیجه نگرفته بودند، هیدینک با این سبک بازی سعی داشت تا علاوه بر متوقف ساختن بارسلونا، چلسی را به مرحله بعدی لیگ قهرمانان اروپا برساند. این مسئله از اهمیت بالایی برای هواداران چلسی برخوردار بود و هیدینک می توانست پس از برد برابر بارسا، تاکتیک خود را به همان سیستم هجومی پیشین برگرداند.
دو. استقلال در حالی روز جمعه به مصاف پرسپولیس می رفت که تا پیش از مسابقات هفته بیست و سوم با 42 امتیاز بالاتر از تراکتورسازی 41 امتیازی در صدر جدول لیگ برتر قرار داشت. تساوی تراکتور در روز پنجشنبه نیز خبر خوبی برای آبی های پایتخت بود چرا که آن ها تنها با کسب یک نتیجه مساوی در دربی می توانستند صدرنشینی خود را حفظ کنند. در سوی مقابل، پرسپولیس که تا پیش از این هفته در رده نهم جدول قرار گرفته و پس از هفته ها موفق شده بود روند رو به رشد خود را شکل دهد، شدیداً محتاج سه امتیاز این دیدار بود. به علاوه، برد در دربی می توانست محبوبیت یحیی گل محمدی تازه وارد را تا حد بسیار زیادی در نزد هواداران افزایش دهد. در نتیجه قلعه نویی به طور حتم احتیاجی به ریسک کردن برای برد نداشت و یک تساوی نیز تیمش را در شرایط مناسب حفظ می کرد، اما پرسپولیس چیز زیادی برای از دست دادن نداشت و باید با تمام قوا برای پیروزی به میدان می رفت.
سه. اتفاقات پیش از دربی هفتاد و ششم، یکی از پر حاشیه ترین مسابقات تاریخ استقلال و پرسپولیس را برای این دو تیم رقم زده بود. خداحافظی مهدی رحمتی از تیم ملی، مصدومیت علی کریمی، مصاحبه های پیرامون دربی سال 78 و حواشی آن، مصاحبه کارلوس کیروش درباره تأثیر منفی پرسپولیس بر تیم ملی، صحبت های سرپرست پرسپولیس علیه قلعه نویی و بالاتر از همه، کری خوانی مدیران عامل آبی و قرمز در طول هفته پیش از دربی، جو ملتهب و منحصر به فردی را پیش از این دیدار به وجود آورده بود. تمامی این حواشی همچون باروت در دل نتیجه این بازی جای گرفته بود و پیروزی هر یک از دو تیم می توانست حوادث مهم دیگری را در پی داشته باشد. در نتیجه شاید تساوی دو تیم کم خطر ترین اتفاقات را در پی داشت. خصوصاً برای استقلال صدرنشینی که با باخت مقابل پرسپولیس با حواشی زیادی رو به رو می شد.
چهار. یکی از ویژگی های بارز دربی تهران، توجه زیاد هواداران و رسانه ها به آمار و ارقام دیدار های دو تیم است. در روز های پیش از دربی، صحبت های زیادی پیرامون رکورد شکست ناپذیری امیر قلعه نویی، مجتبی جباری و مهدی مهدوی کیا مطرح شد و برخی روزنامه ها از این موضوع در تیتر های خود استفاده کردند. به طور کلی، وجود چنین حساسیتی بر روی بازیکنان و کادر فنی حاضر در دربی، استرس بی موردی را برای آن ها ایجاد می کند که می تواند محافظ کار شدن آنان را در پی داشته باشد. از نظر بسیاری از هواداران دو تیم، بردن دربی مانند قهرمانی در یک فصل برای استقلال و پرسپولیس محسوب می شود و نتیجه این دیدار تا مدت ها در محافل فوتبالی و در نزد هواداران مورد بحث قرار می گیرد. از این رو می توان گفت چنین شرایطی می تواند تمایل زیاد افرادی مانند قلعه نویی، جباری و مهدوی کیا را به حفظ رکورد خود به دنبال داشته باشد.
پنج. تیم های قلعه نویی همیشه یکی از هجومی ترین تیم های حاضر در لیگ برتر بوده اند. استقلال تحت هدایت امیر قلعه نویی در فصل 88-87 با 70 گل زده بهترین خط حمله را از آن خود کرد. وی در فصل 88-89 و 90-89 نیز این موفقیت را با سپاهان تکرار کرده و تیم او به ترتیب با 67 و 56 گل بیشترین آمار گل زده را در این دو فصل به دست آورد. فصل گذشته نیز او در تراکتور سازی حضور داشت و شاگردانش با به ثمر رساندن 57 گل، پس از استقلال 58 گله، عنوان دومین خط حمله برتر لیگ را کسب کردند. گذشته از این آمار ها، قلعه نویی همواره توجه ویژه ای به ارائه فوتبال زیبا داشته است. نمونه این نوع فوتبال را می توان در بازی های استقلال و سپاهان در زمان حضور او به وضوح مشاهده کرد.
نتیجه. با توجه به صحبت های مجید صالح که در ابتدای مقاله به آن اشاره شد، یک مسابقه را نمی توان به عنوان ملاک مناسبی برای سنجش زیبا بودن فوتبال تحت نظر قلعه نویی دانست. به علاوه، موقعیت استقلال در جدول رده بندی لیگ برتر، حواشی پیش از دربی و توجه افکار عمومی به رکورد قلعه نوعی همه و همه سرمربی آبی ها را به حفظ تساوی برابر پرسپولیس متمایل می کرد. این رویکرد را می توان در تعویض های وی به خوبی مشاهده کرد. آمدن ساموئل که خصوصیت های دفاعی بیشتری نسبت به عباس محمدرضایی دارد نشان از توجه قلعه نویی به دفاع مطمئن برابر سرخ پوشان داشت. او همچنین حنیف عمران زاده را به جای حسن اشجاری آورد تا دفاع خود را در برابر سانتر های بی امان پرسپولیسی ها مستحکم کند. به علاوه، او برای آوردن فرهاد مجیدی که مورد درخواست هواداران استقلال بود، آرش برهانی را بیرون آورد تا نشان دهد تمایلی به افزایش شمار مهاجمان خود ندارد.
در تصاویری که پس از بازی در رسانه ها منتشر شد، ناراحتی هواداران پرسپولیس بیش از استقلالی ها به چشم می آمد. اتفاقی بسیار طبیعی که گویای وضعیت دو تیم است. آبی ها در حالی صدرنشین ماندند که رقیب دیرینه آن ها به رده یازدهم جدول سقوط کرد. حال آن ها می توانند با خیالی آسوده، بر 11 هفته باقی مانده لیگ تمرکز کنند تا فصل را با یک قهرمانی ارزشمند پشت سر بگذارند. طبیعتاً ریسک نکردن قلعه نویی این خیال آسوده را برای استقلالی ها به ارمغان آورده است.
فوتبال در توانایی فنی مربیان خلاصه نمی شود. مدیریت دیگر فاکتور اساسی برای سرمربی هر تیم است. امیر قلعه نویی که عنوان پر افتخار ترین سرمربی ایران را با چهار قهرمانی در لیگ برتر یدک می کشد، در فصل جاری مدیریت خود را در کنترل بحث کاپیتانی تیم، آوردن فرهاد مجیدی، واکنش مناسب به مصاحبه مسئولان پرسپولیس و سر انجام دربی پایتخت به خوبی ثابت کرده است. شاید اگر پرویز مظلومی در دیدار برگشت فصل گذشته استقلال و پرسپولیس مدیریت به خرج می داد و پس از به ثمر رسیدن دو گل استقلال دفاع خود را رها نمی کرد، حال او ضمن قهرمانی در سال گذشته، هدایت این تیم را همچنان بر عهده داشت.
