طرفداری | این‌که بگوییم ویکتور گیوکرش روی فرم‌ترین مهاجم حال حاضر فوتبال اروپا است، چندان بی‌راه نگفته‌ایم. پس از پوکر مقابل استرلا آمادورا در جمعه دو هفته پیش، او مقابل منچسترسیتی در لیگ قهرمانان اروپا هت‌تریک کرد تا تعداد گل‌هایش برای اسپورتینگ در تمام مسابقات این فصل را به عدد 23 برساند.
گیوکرش که 18 ماه پیش از انگلیس به پرتغال نقل مکان کرد، عملکردی بسیار خوب داشته است. با گلهای او، اسپورتینگ در مسیر قهرمانی لیگ برتر پرتغال قرار گرفت و با شروع فوق‌العاده شیرهای لیسبون در فصل جاری و کسب 10 برد از 10 بازی به‌نظر می‌رسد این روند، ادامه‌دار خواهد بود. زدن 66 گل در 67 بازی با پیراهن سبز و سفید باعث شده باشگاه‌های برتر فوتبال اروپا به‌شکلی واضح گوش‌به‌زنگ باشند، به‌خصوص این‌که در فوتبال مدرن امروز، فقدان مهاجم‌های تمام‌کننده کلاسیک حس می‌شود.
اگر هنوز مطمئن نیستید که ویکتور گیوکرش چه توانایی‌ها و عملکردی دارد، در این مطلب به مرور توانایی‌ها و ویژگی‌های این غول 187 سانتی‌متری سوئدی که توجه همه را به خود جلب کرده است، پرداخته‌ایم.
پیتر کیسفالودی، مدیر آکادمی باشگاه سوئدی بروماپویکارانا که در زمان حضور گیوکرش در این باشگاه فعالیت می‌کرد، می‌گوید:
ویژگی خوب ویکتور این است که او می‌تواند از راه‌های مختلفی گل بزند. او یک مهاجم باکس است اما می‌تواند با توپ پیشروی کند چون سریع و قوی است. گلی که او به بلژیک زد را دیده‌اید؟ کلاس جهانی بود.
اشاره کیسفالودی به گل گیوکرش مقابل بلژیک در مقدماتی یورو 2024 برای سوئد است که او توپ را از نیمه زمین خودی گرفت و پیش از چسباندن توپ به تور دروازه متس سلس، با یک حرکت انفرادی عالی، همه بازیکنان بلژیکی پیش روی خودش را کنار زد.
سولو گل گیوکرش به بلژیک
شاید مقایسه با ارلینگ هالند کمی اغراق‌آمیز باشد اما او از این حیث به هالند شباهت دارد که اگر فضای کافی برای دویدن به او داده شود، می‌تواند حریف را به‌شدت مجازات کند. هالند و هم‌تیمی‌هایش اخیرا این درس را به‌خوبی آموختند. اولین خط پرس منچسترسیتی شکسته شد و پس از یک پاس ساده، گیوکرش با فرار از فضای پشت سر سیمپسون پوسی جوان، توانست دروازه ادرسون را با یک ضربه دقیق باز کند.
ویکتور گیوکرش و ارلینگ هالند؛ دیداری که به پیروزی 4-1 اسپورتینگ مقابل سیتی منجر شد
این گل نفس‌گیر، دقیقا مشابه گلی بود که او چند روز پیش زده بود؛ پس از دریافت پاس روبه‌جلو از ترینکائو، او به‌سوی دروازه حریف حرکت کرد، مدافع را جا گذاشت و با قدرت، ضربه‌اش را در تور دروازه جای داد. با وجود ضعیف بودن خط دفاع، وقتی او صاحب توپ به‌سوی دروازه حریف بدود، مدافع کار خاصی نمی‌تواند انجام دهد.
16 گل گیوکرش در 10 بازی این فصل لیگ پرتغال یعنی او نرخ گلزنی عجیب 1.6 گل به‌ازای هر بازی را ثبت کرده است. البته به‌شکل معقولی انتظار می‌رود این نرخ تا پایان فصل، کاهش یابد اما این مهاجم سوئدی طی سه فصل گذشته، گل‌هایش بیش از میزان xG اش بوده و این نشانگر نبوغ و توانایی او در تمام‌کندگی است.
نمودار زیر، میانگین 900 دقیقه‌ای xG به‌ازای هر 90 دقیقه در مقایسه با گل‌ها به‌ازای هر 90 دقیقه را نشان می‌دهد. نگاه به دو مولفه این نمودار این امکان را می‌دهد تا فرم گلزنی یک بازیکن مقابل انتظاری که از او وجود دارد را ببینید. غیر از یک افت کوتاه گلزنی در پایان فصل 22-2021 با کاونتری سیتی (رنگ قرمز)، گیوکرش در سال‌های اخیر به‌ندرت دچار افت گلزنی شده است.
نمودار گلهای گیوکرش در مقایسه با xGاش طی فصول گذشته
فقط هری کین از بایرن مونیخ (36 گل و 8 پاس گل) و لوک د‌ِیونگ از آیندهوون (29 گل و 15 پاس گل)، مشارکت گل بیشتری نسبت به گیوکرش (29 گل و 10 پاس گل) در لیگ‌های داخلی 7 لیگ برتر اروپا در فصل 24-2023 داشته‌اند. در فصل جاری نیز فقط کین پابه‌پای گیوکرش پیش می‌رود و توانسته 17 مشارکت مستقیم گلزنی داشته باشد.
پروفایل فیزیکی گیوکرش به‌نحوی است که او می‌تواند پشت به دروازه، مدافعان مرکزی را درگیری کند و در عین حال، می‌تواند به‌سوی کانال‌های کناری حرکت کند و مدافعان حریف را با قدرت و سرعت خود، اذیت کند. به مثال مقابل ناسیونال در بازی این فصل لیگ پرتغال توجه کنید؛ زمانی‌که زینو دِباست، مدافع مرکزی تیم توپ را ارسال کرد، گیوکرش 2 متر پشت مدافع مستقیمش بود اما با سرعت از او سبقت گرفت و به توپ رسید، بر توپ تسلط پیدا کرد و با یک ضربه محکم به‌سوی تیر موافق، به‌خوبی حرکت را تمام کرد.
او حرکت مشابهی را در مسابقه مقابل بنفیکا در دور رفت نیمه‌نهایی جام حذفی پرتغال (فوریه 2024) را انجام داده بود. جنی کاتامو، وینگ‌بک اسپورتینگ فرار گیوکرش به‌سوی کانال راست زمین را دید و یک پاس باعث شد او در کورس با اوتامندی بتواند به داخل بزند و توپ را به سوی تیر موافق شلیک کند.
مثال‌های مشابهی در کانال چپ زمین هم وجود دارد. در بازی با اشتورم‌گراتس مقابل لیگ قهرمانان اروپا، گیوکرش در سمت چپ زمین لب خط دریافت کرد و با استفاده از بدنش، مدافع را از پیش رو برداشت و به‌سوی دروازه حرکت کرد که در نهایت حرکت به مغلوب کردن دروازه‌بان منجر شد.
در بازی جام حذفی مقابل تیم دسته چهارمی دومیِنسه در همین ماه، گیوکرش با نونو سانتوش، وینگ‌بک چپ تیم، لینک‌آپ ساخت و به‌سوی فضای خالی حرکت کرد. او پس از عبور از سد مدافع، از زاویه بسته توانست دروازه را باز کند. این حرکات گیوکرش، یک «کد تقلب» برای اسپورتینگ است که بارها از آن بهره برده‌اند.
اگر به مثال‌های بیشتری نیاز دارید، گلهای فصل پیش گیوکرش مقابل فارنسه و پورتو، این ادعا که چنین حرکاتی الگویی ثابت برای بازی مهاجم سوئدی در پرتغال بوده را قوت می‌بخشد. زمانی که گیوکرش خودش نخواهد بار گلزنی تیم را به دوش بکشد، از راه حملات به کانال‌ها جهت موقعیت‌سازی برای دیگر بازیکنان استفاده می‌کند. شماره 9 اسپورتینگ در این فصل فقط یک پاس گل در لیگ پرتغال ثبت کرده اما نرخ xA او به‌ازای هر 90 دقیقه به‌معنای کیفیت پاس‌هایی که منجر به شوت دارای xG شده‌اند، 0.24 بوده است. این نرخ با میزان سال گذشته که منجر به 10 پاس گل شد، یکسان است. در بازی مقابل لیریا در فوریه، الگوی مشابهی از لینک‌آپ نونو سانتوش و گیوکرش در کانال کنار زمین ایجاد شد، با این تفاوت که گیوکرش این‌بار توپ را با پاسی کاتبک برای پدرو گونسالوس ارسال کرد.
قدرت، توانایی بدنی و مهارت گلزنی گیوکرش موضوعی غیرقابل‌انکار است اما سوالی کلیدی درباره او وجود دارد؛ آیا او توانایی بازی در بالاترین سطح را دارد؟
به‌رغم تمجیدهایی که از او می‌شود، موضوع قابل تامل این است که این فوتبالیست 26 ساله تاکنون در پنج لیگ معتبر اروپا به میدان نرفته است. حضور در برایتون و کاونتری سیتی ممکن بود چنین تجربه‌ای برای او به همراه داشته باشد اما دوران حضور گیوکرش در فوتبال انگلیس، کمی عجیب‌وغریب بود.
پس از پیوستن به برایتون در سال 2017 او نتوانست تاثیر قابل‌توجهی در میان مرغ‌های دریایی داشته باشد چرا که تنها بازی‌های او محدود به چند مسابقه در چارچوب جام‌های داخلی بود. چند موفقیت مقطعی در سن پائولیِ بوندسلیگای 2 و سوانزی در چمپیونشیپ باعث شد توجهات چندانی به او جلب نشود اما در کاونتری سیتی او توانست شکوفا شود. پس از 17 گل در اولین فصل کامل بازی در چمپیونشیپ، او 21 گل دیگر زد اما کاونتری با باخت به لوتون در ضربات پنالتی پلی‌آف چمپیونشیپ، از صعود به لیگ برتر باز ماند. اگر کاونتری موفق به صعود می‌شد، شاید مسیر حرفه‌ای گیوکرش طور متفاوتی پیش می‌رفت.
با توجه به تجربه پیشین گیوکرش در انگلیس، باید گفت ارزش او به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. با 4 سال رشد مداوم، افزایش دقایق ثابت باز کردن و به‌کار گرفته شدن در سبکِ مناسب مهارت‌های او، بدیهی است گیوکرش از زمان حضورش در برایتون و سوانزی بسیار بهتر شده است. اگرچه هنوز مشخص نیست انتقال به یک تیم لیگ برتری باعث شود او بتواند مثل بازی‌هایش در لیگ پرتغال تاثیرگذار باشد. به دلیل نبود رقابت در لیگ پرتغال غیر از سه باشگاه پورتو، اسپورتینگ و بنفیکا، عملکرد فنی گیوکرش با تردیدهایی همراه است اما انتقال به یک لیگ قدرتمندتر با خطوط دفاعی مستحکم‌تر، احتمالا نیاز به یک دوره تطبیق‌پذیری خواهد داشت.
مثال بارز این مورد، داروین نونیز است که با وجود زدن 26 گل در فصل 22-2021 برای بنفیکا، در لیورپول نتوانسته دوران خود را تکرار کند و طی 2.5 سال حضورش در جمع قرمزها توانسته 21 گل بزند. این یعنی عملکرد او در لیگ برتر انگلیس با افت روبه‌رو شده است.
البته بعید است که یک قاعده، برای همه صدق کند اما با توجه به محدود شدن درخشش گیوکرش در خارج از 5 لیگ معتبر اروپا، انتظار می‌رود باشگاه‌های خواهان او تردیدهایی داشته باشند و در تصمیم‌گیری نهایی، نهایت دقت را به خرج دهند.
یادداشت مارک کری از وب‌سایت اتلتیک
