طرفداری | از 1920 تاکنون نیوزیلند یکی از کشورهای شرکت‌کننده در المپیک است. با این حال آنها برای نخستین بار در پاریس 2024 توانستند تعداد طلاهای خود را دو رقمی کنند. آنها در توکیو 2020 هم در حالی که با بزرگترین کاروان تاریخ خود آمده بودند، درخشیدند و با هفت طلا سیزدهم شدند. با این حال در پاریس از حدومرزهای دور قبل هم فراتر رفتند و به رتبه‌ی یازدهم جهان رسیدند (این سیر پیشرفت شبیه به وضعیت پیشرفت هلند در المپیک است). برای کشوری با جمعیتی تا این اندازه کم، چطور چنین چیزی ممکن شد؟
آنها یکی از کشورهایی پرتعدادی بودند که المپیک 1980 مسکو را به دلیل تهاجم شوروی به افغانستان تحریم کردند؛ یازده المپیک پس از آن را در جدول زیر می‌توانید مشاهده کنید:
| هلند در المپیک |
تعداد المپین |
طلا |
مدال |
جایگاه |
| لوس آنجلس 1984 |
130 |
8 |
11 |
8 |
| سئول 1988 |
83 |
3 |
13 |
18 |
| بارسلونا 1992 |
134 |
1 |
10 |
28 |
| آتلانتا 1996 |
97 |
3 |
6 |
26 |
| سیدنی 2000 |
151 |
1 |
4 |
46 |
| آتن 2004 |
148 |
3 |
5 |
24 |
| پکن 2008 |
182 |
3 |
9 |
25 |
| لندن 2012 |
184 |
6 |
13 |
15 |
| ریو 2016 |
199 |
4 |
18 |
19 |
| توکیو 2020 |
213 |
7 |
20 |
13 |
| پاریس 2024 |
195 |
10 |
20 |
11 |
|
جمعیت: 5 میلیون نفر (مشابه استان اصفهان) | سرانه مصرف داخلی: 48 هزار دلار | شاخص توسعه انسانی: کشور 16 جهان
مساحت: 268 هزار کلیومتر مربع (خراسان رضوی + خراسان جنوبی)
پراکندگی جمعیت: 70% اروپایی | 16% مائوری | 15% شرق-آسیایی | 8% مردم جزایر اقیانوس آرام | 12 هزار ایرانی
|
نیوزیلند در چه رشته‌هایی مدال آورده است؟
مدال‌های نیوزیلند در تاریخ المپیک بیشتر در این رشته‌های متمرکز بوده است:
- روئینگ: 15 طلا
- کانو: 14 طلا
- دوومیدانی: 11 طلا
- قایق بادبانی: 9 طلا
- دوچرخه‌سواری: سه طلا
- اسب‌دوانی: سه طلا
- راگبی: دو طلا (پرافتخارترین)
- شنا: دو طلا
- یک طلا در سه‌گانه، بوکس، گلف و هاکی.
- در واقع 42 طلا در رشته‌های آبی.
نیوزیلند در پاریس 2024
نشریه تایمز در مقاله‌ای با تیتر «چه کشوری واقعا برنده‌ی المپیک شد؟» لیستی از بهترین و بدترین عملکردها در المپیک به اشتراک گذاشت. در این لیست، نیوزیلند در صدر لیست قرار گرفته بود. در بخشی از این مطلب آمده بود المپین‌های نیوزیلند در حالی 20 مدال در پاریس به دست آوردند که کشوری با تنها پنج میلیون نفر جمعیت هستند. یک مدال به ازای هر 258 هزار نفر، بهترین آمار در بین کشورهایی که حداقل چهار مدال در المپیک به دست آوردند. اگرچه نیوزیلند 10 مدال طلا در جدول مسابقات المپیک پاریس به دست آورد، جمعاً 22 مدال طلا به نیوزیلندی‌ها رسید که 12 تای آنها به تیم راگبی زنان نیوزیلند (Black Ferns Sevens) داده شد. در مجموع از 20 مدال داده شده به نیوزیلند، 14 مورد آنها مربوط به زنان یا تیم‌های زنان بود. البته یک برنز هم به تیم میکس قایق بادبانی داده شد.
در کنار نیوزیلند، کشورهای استرالیا، فرانسه و گرانادا هم فراتر از انتظار ظاهر شدند. از سمت دیگر کشورهایی که بسیار کمتر از حد انتظار ظاهر شدند می‌توان به هندوستان، نیجریه و جامائیکا اشاره کرد.
مدال‌های طلای نیوزیلند در پاریس در این رشته‌ها به دست آمد:
- راگبی زنان
- روئینگ زنان
- کانوی مردان
- کانوی زنان (3)
- دوچرخه‌سواری زنان (2)
- پرش ارتفاع مردان
- گلف زنان
- شش نقره در این ورزش‌ها به دست آمد: روئینگ، قایق بادبانی، دوچرخه‌سواری و پرتاب وزنه.
- سه برنز در این ورزش‌ها به دست آمد: روئینگ، قایق بادبانی و دوچرخه‌سواری.
مدیر کاروان نیوزیلند، نایجل آوری با تشکر از ورزشکاران و عملکرد آنها توضیح داد:
بسیار از عملکرد المپین‌ها در درون و خارج از زمین مسابقه تشکر می‌کنم و به آن مفتخرم. چیزهای بسیاری برای افتخار در خصوص کشورمان وجود دارد و خوشحالم که در زمینه‌ی نشان دادن ارزش‌ها و فرهنگمان موفق عمل کردیم. ما به کشور باز خواهیم گشت و موفقیتی را با مردم به اشتراک می‌گذاریم که برای نسل بعدی ورزشکارانمان الهام‌بخش خواهد بود.
نیوزیلند از کشورهایی است که رقمی چشمگیر به قهرمانان خود پرداخت می‌کند. قهرمانان المپیک هر نفر 768 هزار دلار، نایب‌قهرمان 384 هزار و برنزی‌ها 192 هزار دلار دریافت می‌کنند.
بزرگترین المپین
لیزا کرینگتون در 35 سالگی، برای چهارمین مرتبه‌ی متوالی با دست پر از المپیک برگشت. او در رشته‌ی کانو فعالیت دارد. او اولین مدال خود در مسابقات جهانی را 15 سال پیش به دست آورده است. از آن زمان تاکنون او همواره در حال جارو کردن مدال در مسابقات المپیک است. به این صورت که:
- لندن 2012: یک مدال طلا - 200 متر
- ریو 2016: یک مدال طلا و یک برنز - 200 متر و 500 متر
- توکیو 2020 - سه مدال طلا - 200 متر، 500 متر و 500 متر دو نفره
- پاریس 2024 - سه مدال طلا - 500 متر چهار نفره، 500 متر دو نفره و 500 متر فردی.
کرینگتون از قوم مائوری، از بومیان نیوزیلند است. او در مصاحبه‌ای توضیح داد هرچه سنم بیشتر می‌شود و بیشتر تجربه به دست می‌آورم، بیشتر توانایی ارتباط گرفتن با ریشه‌ها و هویتم را پیدا می‌کنم. این برایم بسیار مهم و مفید است. شناختن نیاکانم، اینکه آنها چه کارهایی انجام دادند و چه چالش‌هایی داشتند تا من حالا اینجا باشم، برایم چیز بسیار جالبی است. من مائوری و پاکه‌‌‌ها هستم و شناخت هر دوی سوی گذشته‌ام بسیار برایم مهم است.
پرنده‌ای تاریخ‌ساز
در تاریخ المپیک، پیش از این نیوزیلند هرگز به مدالی در پرش ارتفاع نرسیده بود. آنها که پیش از این حتی یک برنز در این رشته به دست نیاورده بودند، در پاریس به مدال طلا رسیدند. «همیش کِر» در این ماده، توانست 2.34 بپرد و بالاتر از رقبا به مدال طلا دست یابد. کِر 28 سال سن و 198 سانتی‌متر بلندی قامت دارد. او چند ماه پیش به قهرمانی مسابقات داخل سالن در گلاسکو نیز رسیده بود. نکته‌ی جالب در مورد پرش ارتفاع المپیک پاریس این بود که کِر و رقیب آمریکایی‌اش «شلبی مک‌اون» 2.36 سانتی‌متر پریدند. برگزارکنندگان به این دو نفر پیشنهاد دادند که طلای مشترک را بگیرند که هر دو مخالفت کردند؛ بخصوص مک‌اون با این موضوع مخالف بود. مسابقه بین این دو نفر ادامه یافت.
پس از ۱۱ تلاش ناموفق پیاپی از سوی هر دو ورزشکار، که حتی جای کافی برای ثبت همه خطاها روی تابلو نبود، نهایتاً همیش کر توانست با عبور از ارتفاع ۲.۳۴ متر، مدال طلای المپیک را از آن خود کند. بنابراین شلبی مک‌اون که از کسب طلای مشترک خودداری کرده بود، به رتبه دوم بسنده کرد. از آن زمان صحبت‌های زیادی در خصوص جنبه‌های انسانی کاری که مک‌اون انجام داد طرح شده است. اینکه ورزشکار آمریکایی تا حدی رقابتی بوده که حاضر به برداشتن مدال مشترک طلا نشده است. نکته از آن جهت جالب‌تر می‌شود که بدانیم در مسابقات جهانی گلاسکوی چند ماه پیش نیز کِر بالاتر از مک‌ایون پریده و طلا را گرفته بود.
راگبی 7 نفره
ورزش راگبی به سازمان‌های مختلفی تقسیم می‌شود که توضیح تفاوت‌های آنها از حوصله‌ی این مطلب خارج است. چیزی که در المپیک مورداستفاده قرار می‌گیرد، راگبی هفت نفره است. پس از حدود یک قرن غیب، این مسابقات طی سه دوره اخیر بار دیگر در المپیک موردستفاده قرار می‌گیرد. نیوزیلندی‌ها با تیم‌های تمام سیاه‌پوش خود و رقص معروف Haka همواره در مسابقات راگبی جزء جذابیت‌های هر تورنمنتی هستند که در آن شرکت می‌کنند. در بخش مردان فیجی دو بار و فرانسه یک بار طی این سه دوره به قهرمانی رسیده‌اند. با این حال در بخش زنان، یک مرتبه استرالیا و دو مرتبه‌ی اخیر را نیوزیلند به قهرمانی مسابقات رسیده است. زنان نیوزیلندی در فینال پاریس موفق به پیروزی 19-12 برابر کانادا شدند. جالب اینکه آنها در دو مرحله‌ی پیش از آن، ایالات متحده و چین را شکست داده بودند.
گلف
گلف هم یکی دیگر از رشته‌هایی بود که بعد از یک قرن غیبت، از 2016 به مسابقات المپیک بازگشت. در مردان طی این سه دوره ورزشکاران بریتانیا و آمریکا (2 مرتبه) به مدال طلا رسیدند. در زنان هم ورزشکاران کره جنوبی و ایالات متحده طی دو دوره اخیر به قهرمانی رسیده بودند. این بار، «لیدیا کو» از نیوزیلند جلوتر از ورزشکاران آلمان و چین به قهرمانی رسید. کو، متولد کره جنوبی است و در چهار سالگی به همراه خانواده به نیوزیلند مهاجرت کرده است. او در دو المپیک اخیر نیز به نقره و برنز گلف المپیک رسیده بود. او در مصاحبه‌ای در واکنش به قهرمانی گفت:
راهی بسیار طولانی را رفتم تا موفق شوم. اینکه بتوانی قهرمان المپیک شوی باورنکردنی است. احساسی دارم شبیه به اینکه شخصیتی اسطوره‌ای در داستانی خیالی هستم. نمی‌توانست اوضاع از این بهتر پیش برود. چیزهای زیادی داشته‌ام که بابتش خوشحال باشم اما این یکی از همه بالاتر است. چیز بیشتر نمی‌خواهم. می‌دانستم که آخرین المپیکم خواهد بود اما این را به کسی نگفته بودم. نمی‌خواستم خود را در چنین موقعیتی انجام دهم. دائم با خود می‌گفتم می‌خواهم پایانم را به بهترین شکل رقم بزنم، درست مثل سیمون بایلز که چنین چیزی را در مستند خود می‌گفت و آن را دیده بودم. دائم با خود تکرار می‌کردم که من کنترل سرنوشتم را در دست دارم و همه‌چیز طی همین هفته رقم خواهد خورد. همه‌چیز مانند یک رویا به ثمر نشست.
نقش موفقت در المپیک در هویت نیوزیلندی
یک تحقیق علمی مفصل در سال 2018 در نیوزیلند نشان داد که چطور موفقیت‌های المپین‌های این کشور، در شکل‌گیری هویت ملی تاثیر داشته است. مایکل وارن دکتر علوم ورزشی از دانشگاه ولینگتون، در تز دکترای خود به این مسئله پرداخت. طی تحقیقات برای نوشتن این تز، وارن با بیش از 30 المپین نیوزیلندی مصاحبه‌هایی مفصل انجام داد؛ کسانی که از 1960 تا 2016 موفق به کسب مدال شده بودند. همینطور با مسئولین ورزش این کشور صحبت کرد. وارن در مقدمه با یادآوری المپیک 1996 آتلانتا توضیح می‌دهد که وقتی موفقیت «دانیون لودر» را دیدیم که موفق به کسب مدال طلا در شنای آزاد 200 متر شد، با خود فکر می‌کردم که چقدر جالب است که می‌توانیم در عرصه‌ی جهانی بجنگیم و به طلا برسیم.
با اینکه نیوزیلندی‌ها در مسابقات متعدد جهانی در رشته‌ی راگبی به افتخار می‌رسیدند، وارن توضیح می‌دهد که موفقیت در المپیک (زمانی که هنوز راگبی بخشی از آن نبود) چیزی ویژه در زندگی نیوزیلندی‌ها به وجود آورد. به هویت جمعی نیوزیلندی‌ها دقت کنید - در وزن بالاتر مسابقه می‌دهیم (اصطلاح در زمینه‌ی فراتر از انتظار ظاهر شدن)، نبوغ کیوی را داریم (پرنده‌ای که نماد نیوزیلند است) و پیش‌بازنده در نظر گرفته می‌شویم - و آنگاه به اوضاعمان در المپیک نگاه کنید، همین مسئله نقش می‌بندد. به نوعی حضور در المپیک، به شکلی به مفهوم نیوزیلندی بودن شکل گرفته است. برای مثال به «پیتر اسنل» نگاه کنید. او در زمان المپیک 1960 رم در رتبه‌ی بیست‌وپنجم قرار داشت. کسی انتظار نداشت به فینال برسد اما رسید و مدال طلا را به دست آورد. اگر به تاریخ کشور ما بروید و یک سری از مهمترین لحظات ورزشی نگاه کنید، اکثراً در المپیک اتفاق افتاده است. ما راگبی را به عنوان سنگ بنای هویت ملی خود داریم اما حضور در المپیک، نمادی از احساس نیوزیلندی بودن ماست.
وارن توضیح می‌دهد که بعد از عدم موفقیت در المپیک 2000 سیدنی که آنها عملکرد خوبی نداشتند، سرمایه‌گذاری بزرگی روی ورزش انجام شد. در نتیجه رفته‌رفته وضعیت نیوزیلند در المپیک‌ها رو به بهبود رفت. همینطور می‌توان مسئله را به لحاظ حضور با هویت تمام‌وکمال نیوزلندی سنجید. آنها از 1908 ورزشکارانی در المپیک داشتند که البته تحت نام استرالزی مسابقه می‌دادند. همینطور تا پیش از 1972 آنها همچنان از سرود ملی بریتانیا استفاده می‌کردند. از آن دوره بود که سرود ملی «خدا از نیوزیلند دفاع کند» را جایگزین «خدا نگهدار ملکه باشد» جایگزین کردند. در حالی که رفته‌رفته فرهنگ‌های مختلف وارد نیوزیلند شدند، مسئله در المپیک هم نمود پیدا کرد.
وارن افزود حالا ورزشکاران نیوزیلندی بیشتر متوجه این هویت فرهنگی هستند؛ چیزی که شاید به نسبت بسیاری از کشورها پررنگ‌تر باشد. این نشان می‌دهد که چطور نیوزیلند کشوری چندفرهنگی است و هرکسی در آن می‌تواند شانسی داشته باشد. نیوزیلند در قرن بیستم بیشتر مستقل شد و هویت خود را در جهان پیدا کرد.
در برچسب یادداشت‌های المپیکی می‌توانید سایر یادداشت‌های اخیر را در خصوص مسابقات پاریس 2024 مطالعه کنید
