اختصاصی طرفداری | دور دوم رقابت‌های یورو 2024 نیز آغاز شد تا رفته رفته سر و شکل مدعیان فتح جام شکل گیرد. در کنار مدعیان جدی که از لحاظ فنی امضای خودشان را زده‌اند، مدعیان سنتی و همیشگی وجود دارند که تا اینجا با دشواری‌هایی در مرحله گروهی رو‌به‌رو بوده‌اند.
در این یادداشت به طور ویژه و مفصل به بررسی فنی ایتالیا و انگلیس، دو مدعی سنتی رقابت‌های یورو، می‌پردازم و به شما خواهم گفت که این دو تیم از لحاظ فنی با چه چالش‌ها و مشکلاتی رو‌به‌رو هستند و تا چه اندازه می‌توانند آن‌ها را در طول رقابت‌ها رفع کنند.
در یادداشت گذشته از رویکرد متفاوت ایتالیا با لوچانو اسپالتی در بازی نخست یورو صحبت کردم (اینجا). در آن یادداشت به طور خلاصه گفتم که ایتالیا پس از مدت‌ها سرمربی در اختیار دارد که قصد دارد همراه با توپ نمایش پویا و مدرنی خلق کند. برای این مسئله نیز برنامه دارد و مقابل آلبانی توانست آن را با موفقیت اجرا کند. با این حال کیفیت فنی آلبانی مشخص است و انتظار می‌رفت که در بازی دوم برابر اسپانیا شرایط متفاوت شود. اسپانیا در حوزه ارائه فوتبال مدرن، پویا، مبتنی بر مالکیت توپ و بازپس‌گیری هر چه سریع توپ، کیلومترها از ایتالیا جلوتر است و این مساله را مربی باکیفیتی همچون اسپالتی نیز نمی‌تواند در کوتاه مدت آن در هم در تیم ملی جبران کند. اسپانیا در سطح ملی نزدیک دو دهه است که فوتبالش را روی این اصول بنا کرده و نه از ایتالیا که از تمامی تیم‌های اروپایی در این زمینه جلوتر قرار دارد.
در دیدار مقابل اسپانیا مشخص شد که ایتالیا برای اصلاح فوتبال خود در سطح تیمی همچون اسپانیا به زمان بسیار زیادی نیاز دارد و این زمان نیز تنها در سطح فوتبال بزرگسالان ممکن نیست. اسپالتی تلاش کرد تا با همان اصول خود، کار را مقابل اسپانیا نیز پیش ببرد اما غافل از اینکه تیمی همچون اسپانیا به شما هیچ‌گاه اجازه نمی‌دهد کاری که در آن تخصص دارد را جلویش انجام دهید. تفاوت‌ها از لحاظ فنی نسبت به دیدار نخست مقابل آلبانی بسیار واضح بود. برای درک بهتر این تفاوت‌ها و همچنین درک بهتر فاصله فنی اسپانیا و ایتالیا توجه شما را به تعریف، مطالعه و تحلیل چند داده فنی پیشرفته جلب می‌کنم.
داده نخست »Buildup» بر حسب درصد است. داده‌ای که مشخص می‌کند هر تیم چه درصدی از پاس‌های خود را در یک سوم تدافعی و یک سوم میانی، صحیح ارسال کرده. جایی که می‌توان فهمید یک تیم تا چه اندازه در بازی سازی از عقب زمین توانا است. داده دوم «High Turnovers» است. داده‌ای که مشخص می‌کند هر تیم چه مقدار بازپس‌گیری توپ در فاصله حداکثر 40 متری از دروازه حریف در مجموع تمام دیدارهایش از خود ثبت کرده است. داده سوم نیز «Def Action Height« است. داده‌ای که به ما می‌گوید میانگین کنش‌های تدافعی تیم از دروازه خودی چند متر بوده است. این داده به ما کمک می‌کند که تمایل یک تیم را به دفاع دور از دروازه خودی تحلیل کنیم. جایی که مشخص می‌شود یک تیم تا چه اندازه تمایل دارد کنش‌های تدافعی را دور از دروازه‌اش انجام دهد تا هم خطر کمتری را متحمل شود و هم بتواند توپ را در مناطق نزدیک به دروازه حریف پس بگیرد.
حالا به تصویر زیر دقت کنید که طی نموداری وضعیت ایتالیا را در این سه داده فنی پیشرفته در دیدار مقابل آلبانی و اسپانیا مقایسه کرده است. شرایط بسیار معنادار است. تیمی که به خوبی توانسته بود مقابل آلبانی از عقب بازی سازی کند، ناگهان در برابر تیمی ظاهر شد که تخصصش نزدیک دو دهه است که بازی پرفشار از بالای زمین است. این‌گونه شد که »Buildup» بازیکنان ایتالیا مقابل اسپانیا حدود 10 درصد افت کرد تا به شکلی خنده‌دار بازیکنان اسپانیا بتوانند 11 بار توپ را از بازیکنان ایتالیا در بالای زمین پس بگیرند. عددی استثنایی در سطح اول فوتبال اروپا که تفاوت فنی دو تیم را از پایه نشان می‌دهد (این عدد برای ایتالیا مقابل اسپانیا تنها 1 بود). همچنین می‌بینید که ایتالیا گرچه مقابل آلبانی موفق شد حدود 56 متر دور از دروازه‌اش میانگین کنش‌های تدافعی را ثبت کند اما مقابل اسپانیا حبس شده و حدود 20 متر در این داده فنی پیشرفته افت کرده است. این‌طور شد که اسپالتی علی‌رغم داشتن ایده‌هایی مشخص و جدید در سطح تیم ملی ایتالیا برای کار با توپ، اصلا نتواند مالک توپ به شکل تاثیرگذار باشد تا ایده‌های فنی‌اش را اجرا کند چرا که حریف نزدیک 20 سال است که پیر این کار شده و اصلا فرصتی برای کنترل توپ در اختیار شما قرار نمی‌دهد.
دیدار دوباره ایتالیا و اسپانیا در یورو نشان داد که فاصله فنی این دو کشور طی نزدیک دو دهه اخیر در ارائه فوتبال مدرن بسیار طولانی است. فاصله‌ای که به این زودی‌ها پر نخواهد شد و اصلا کار یک سرمربی در تیم بزرگسالان هم نخواهد بود. هواداران ایتالیا امیدوار هستند اسپالتی بتواند ایده‌های فنی خود را در برابر تیم‌های ضعیف‌تر همچون آلبانی ادامه دهد تا ایتالیا دست کم بتواند به مراحل حذفی راه پیدا کند. در دیدارهای تک بازی نیز آن‌گاه هر چیزی می‌تواند رخ دهد. حتی اینکه بار دیگر اسپانیا مقابل ایتالیا صف‌آرایی کند و علی‌رغم تفاوت فنی موجود، طی تک بازی، ایتالیا بتواند از پس حریفش با سبک مشخصی از بازی تدافعی برآید.
وضعیت برای انگلیس اما کاملا با ایتالیا متفاوت است. در لیگ انگلیس بیش از 10 تیم وجود دارند که هر فصل فوتبال مبتنی بر مالکیت توپ و فشار حداکثری را دنبال می‌کنند. تقریبا تمام ترکیب 11 نفره انگلیس در برابر دانمارک در شروع بازی، بازیکنانی بودند که سال‌هاست در تیم‌های باشگاهی خود چنین فوتبالی بازی می‌کنند و در چنین شرایطی که سرمربی تیم نیز مدت‌هاست در تیم ملی حضور دارد، انتظار می‌رود که انگلیس دست‌کم طی این مدت به یک هویت فوتبالی مشخص و شبیه به آن چیزی که در لیگ این کشور و بازیکنانش وجود دارد، دست پیدا کرده باشد. با این حال گرت ساوتگیت همچنان در رسیدن به این مهم ناکام بوده است. وضعیت انگلیس بسیار با ایتالیا متفاوت است و انتظارات نیز از این تیم با ایتالیا کاملا فرق دارد. سه داده فنی پیشرفته‌ای که در بخش ایتالیا مورد مطالعه و تحلیل قرار دادم را برای انگلیس در دیدار مقابل دانمارک نیز عینا بررسی کرده‌ام. تصویر زیر نمودار این مسئله را نشان می‌دهد.
می‌بینید که انگلیس علی‌رغم توضیحات داده شده از لحاظ فنی و کیفیت فوتبالی کاملا از تیمی همچون دانمارک ضعیف‌تر ظاهر شده است. چه از لحاظ میانگین فاصله کنش‌های تدافعی از دروازه خودی، چه از لحاظ مقدار بازپس‌گیری توپ در بالای زمین و چه از لحاظ بازی سازی از عقب زمین، انگلیس کاملا ضعیف‌تر از دانمارک ظاهر شده و در واقع این دانمارک بوده است که کیفیت فنی بهتری را درون زمین مسابقه از خود نشان داده. وضعیتی فاجعه برای تیمی با این حجم از نیروی انسانی و بهترین بازیکنان در ترکیب خود. واقعا مشخص نیست چگونه می‌شود با خط جلوی کین، فودن، بلینگام و ساکا تا این اندازه منفعل کار کرد و ابتکار عمل را به دانمارک واگذار کرد.
برای درک بهتر موارد شرح داده شده به نکاتی مصداقی از دیدار انگلیس مقابل دانمارک دقت کنید. سکانس‌هایی را از بازی سازی دانمارک از عقب زمین انتخاب کرده‌ام که در آن به خوبی انفعال خط جلوی انگلیس و نداشتن برنامه برای تحت فشار قرار دادن دانمارک از بالای زمین مشخص است. تصاویر نخست شروع بازی سازی خط دفاعی دانمارک را از عقب زمین نشان می‌دهد. می‌بینید که چگونه کین، فودن و ساکا به همراه بلینگام در خط جلو به شکلی کاملا منفعلانه حضور دارند و هیچ شدت و تلاشی در جهت تحت فشار قرار دادن حریف در آن‌ها دیده نمی‌شود.
در ادامه نیز می‌بینید که دانمارک به راحتی و بدون کوچک‌ترین مزاحمتی مرحله اول و دوم از بازی سازی (توضیح مفصل فنی) خود را انجام می‌دهد و موفق می‌شود خود را به یک سوم میانی و تهاجمی برساند. نمونه‌ای مشخص از تیمی که برنامه‌ای برای ارائه فوتبال پرفشار و گرفتن ابتکار عمل از حریف ندارد. آن هم در شرایطی که از لحاظ نیروی انسانی فاصله فراوانی با حریف خود دارد و خط به خط از آن‌ها برتر است.
گرت ساوتگیت با ادامه این روند مشخص نیست که تا چه اندازه می‌تواند در یورو پیش‌روی کند. تیم او همچنان فاقد هویتی مشخص در زمین مسابقه است. گرچه انتظار داشتن هویتی مشخص از لحاظ فنی از تیم‌های ملی در فوتبال مدرن به علت زمان کمی که مربیان در اختیار دارند، شاید کمی بیش از اندازه باشد، اما در مورد انگلیس به طور مصداقی به علت زمان کافی که ساوتگیت طی سالیان مختلف در اختیار داشته و در عین حال نیروی انسانی استثنایی که در تیم وجود دارد، این انتظار می‌رود که حداقل آن‌ها بتوانند در زمین مسابقه فوتبال خود را به حریف دیکته کنند و ابتکار عمل را در دقایق مختلف بازی در اختیار داشته باشند.
*داده‌های فنی پیشرفته از گروه فنی Markstats استخراج شده است.
