تحقیقات نشان داده است بیشتر کودک آزاریها توسط پدران انجام میشود. آمارها نشان میدهد که «پدران» در صدر افراد آزاررسان به کودک قرار دارند .
بار دیگر کودکی قربانی خشم، کینه و نفرت شد این بار دختر ۳ ساله زیر مشت و لگدهای ناپدری اش جان سپرد این خبر را روز گذشته خواندید؛ اما واقعا تا کی باید شاهد چنین فجایعی باشیم. هر چند این کودک توسط ناپدری اش از پای درآمد؛ اما تحقیقات نشان داده است بیشتر کودک آزاریها توسط پدران انجام میشود. آمارها نشان میدهد که «پدران» در صدر افراد آزاررسان به کودک قرار دارند و براین اساس در سال گذشته بیش از ۳۷ درصد کودک آزاریهای گزارش شده توسط پدر صورت گرفته است.
این درحالی است که پدر در قوانین ایران به عنوان ولی و سرپرست است و به گفته حقوقدانان نگاه مالکیت پدر بر فرزند در قوانین ما حکمفرماست. این نگاه شی گونه سبب شده است که حتی پس از نهادن عنوان جرم عمومی بر کودک آزاری در سال ۸۱ توسط مجلس شورای اسلامی، همچنان پدر از این قانون مستثنی شود.
همچنین درقانون جزای اسلامی ایران آمده است که تنبیه کودک توسط پدر به حد تربیت مجاز است و این درحالی است که قانون فوق مغایر با قوانین حمایتی و کنوانسیون حقوق کودک است که ایران در سال ۷۲ به آن پیوست.
براساس مفاد قانونی برای حد تنبیه هیچ مرز و محدودیتی اشاره نشده و تعیین آن نیز برعهده قضات نهاده شده است.
همچنین در قانون آمده است چنانچه پدر یا جد پدری فرزند خود را به قتل برساند قصاص نمیشود بلکه به پرداخت دیه و تعزیر محکوم میشود. برای تشکیل پرونده و رسیدگی به موارد کودک آزاری توسط پدر نیاز به شاکی خصوصی است که در این میان به ندرت خانواده کودک آزار دیده از پدر خانواده که حکم سرپرست و نان آور خانواده را برعهده دارد، شکایت میکنند که این خود دلیلی دیگر بر آن شده است که همچنان پدران در صدر کودکآزاران قرار گیرند. کودک آزاری به عنوان یک پدیده تابو هر روز بیش از پیش در جامعه رواج پیدا میکند و این نشان میدهد که قوانین مربوط به این مسئله نتوانسته است اهرمی برای جلوگیری از این پدیده باشند.
ازسوی دیگر قوانین کشور ما تنها در مورد آزارهای جسمی و تعرض جنسی برای فرد مجرم مجازات تعیین کرده است درحالی که کودک آزاری طیف وسیعی ازصدمات روحی و آزارهای جنسی مانند بیتوجهی، بدرفتاری، ناسزا گفتن به کودک، تحقیرهای روانی یا حتی نشان دادن صحنههای مستهجن را شامل میشود که مجازاتی برای هیچ یک از این موارد در قانون در نظر گرفته نشده است.
رئیس انجمن حمایت از حقوق کودکان در این زمینه گفت: تعریف سازمان بهداشت جهانی از کودک آزاری عبارتند از هرگونه آسیب یا تهدید سلامت جسم، روان، سعادت، رفاه و بهزیستی کودک یا هرگونه کوتاهی و غفلت و انجام هر نوع عملی که موجب آزار جسمی، ذهنی، عاطفی و روانی کودک شده و به رشد و سلامتش ضربهزده است.
لیلی ارشد افزود: استثمار کودکان در هر زمینه یا بیتوجهی به نیازهای جسمی کودک و کودک آزاری روانی همانند فحش، توهین و تبعیض نیز کودک آزاری است در حالی که بسیاری از والدین این موارد را کودک آزاری به شمار نمیآورند.
به گفته وی، نوعی دیگر از کودک آزاری سوء استفاده جنسی از کودک یا استفاده از کودکان در قاچاق مواد مخدر است.
وی ادامه داد: یکی از مفاد پیمان نامه حقوق کودک بر تحصیل کودکان تاکید دارد و به همین دلیل ممانعت از تحصیل کودکان نیز نوعی کودک آزاری به شمار میرود. هم در قانون اساسی و هم در مفاد آیین نامه حقوق کودک آموزش کودکان تا سنینی اجباری است و این در حالی است که آمار بالایی از کودکان کشور ما به دلیل مشکلات اقتصادی تحصیل نمیکنند.
وی تاکید کرد: با توجه به این که در زمینه کودک آزاری اقدامات موثری انجام نشده و از طرفی مشکلات جامعه روز به روز پیچیده تر میشود آینده روشنی در این زمینه پیش بینی نمیشود.
وی در ارتباط با آمار کودک آزاری در کشور گفت: به دلیل نبود سیستم گزارش دهی در زمینه کودک آزای آمار کلی در این زمینه وجود ندارد؛ اما در سال گذشته ۱۶۵ مورد کودک آزاری به انجمن حمایت از حقوق کودکان گزارش شده است که ۸/۴۳ درصد از کودک مورد آزار قرار گرفته پسر و ۲/۵۶ درصد دختر بودهاند.
ارشد افزود: بیشترین آزار کودکان با ۵/۳۷ درصد توسط پدران صورت گرفته است و مادران با ۸/۱۸ درصد رتبه دوم را داشته اند.
وی سایر کودک آزاران را به ترتیب پدر و مادر به طور مشترک با ۸/۱۳ درصد، نامادری ۶/۱۰ درصد، مدیر و معلم ۳/۶ درصد، ناپدری ۴ درصد و ناپدری و نامادری با هم ۷/۳، موسسات نگهداری کننده از کودکان ۵/۲ درصد و مادر و ناپدری ۹/۱ درصد اعلام کرد.
رئیس انجمن حمایت از حقوق کودکان گفت: آمار مربوط به کودک آزاری سال گذشته نشان میدهد که بیشترین کودک آزاری با ۶/۷۰ درصد جسمی بوده است که از این میان کتک زدن با کمربند، دست، کابل و سوزاندن بیشترین روش کودک آزاری جسمی کودکان بوده است.
این کارشناس اجتماعی اظهار داشت : سایر کودک آزاریها به شکل ۴/۴ درصد فرار از خانه، ۵/. درصد از موارد اخراج از خانه، ۴/۴ حبس در خانه و حمام، ممانعت از ملاقات با مادر مطلقه ۱/۳ درصد، مسامحه و بی توجهی به نیازهای اساسی کودک ۵/۲ درصد، سوء استفاده از کودکان در تکدی گری و ممانعت از تحصیل ۸/۳ درصد بوده است.
وی با تاکید بر این که آمارهای فوق نشان میدهد، بیشترین آزار کودکان در خانه و توسط پدر صورت میگیرد، افزود : قوانین ما به نفع کودکان نیست و مالکیت پدر بر کودک وجود دارد در حالی که کودک شی نیست بلکه یک موجود کامل است.
وی تصریح کرد: هر چه میزان سواد والدین بالاتر باشد به دلیل این که والدین بهتر میتوانند رفتارهای خود را کنترل کنند کودک آزاری کمتر صورت میگیرد. این کارشناس امور اجتماعی خاطر نشان کرد : یکی از مشکلات در مسئله کودک آزاری این است که کودک نمیتواند به مراجع قضایی یا نیروی انتظامی مراجعه و شکایت کند حتی اگر هم امکان مطرح کردن موضوع از سوی کودک ممکن شود حرف وی مورد استناد دادگاه قرار نمیگیرد و این در حالی است که کودکان به درستی میتوانند مسائل خود را مطرح کنند.
ارشد ادامه داد: چون اغلب پدر و مادر عامل کودک آزاری هستند معمولا از خود یا همسرشان شکایت نمیکنند و باید تدبیری اندشیده شود که قوانین بیش از این از کودک حمایت کند.
وی تصریح کرد: پس از ارائه طرح ۱۲ مادهای به مجلس شورای اسلامی کودک آزاری در سال ۸۱ جرم عمومی شناخته شد و یکی از مفاد این طرح این است که هر فردی در جریان کودک آزاری قرار بگیرد ولی آن را گزارش ندهد میتواند مورد تعقیب قضایی قرار بگیرد.
وی ادامه داد: برای برخورد با مسئله نیاز به یک سیستم گزارش دهی وجود داشته باشد در بسیاری از موارد پرستاران و پزشکان خود را ملزم به گزارش مواردی که مشکوک به کودک آزاری است نمیدانند.
به گفته وی، ماده ۱۹ پیمان نامه حقوق کودک دولتها را موظف میکند که از کودکان حمایت کنند و هرگونه بدرفتاری والدین یا سرپرستان را مانع شوند ولی در ایران این اتفاق نمیافتد.
وی خاطر نشان کرد: هر کسی که کودک را مورد آزار قرار بدهد باید تحت تعقیب قرار بگیرد ولی بندی از قانون که توسط شورای نگهبان از طرح ۱۲ ماده ای حذف شد، پدر را از این قانون مستثنی کرد و این به این معنی است که برای رسیدگی به این موراد باید شاکی وجود داشته باشد که حتی در آن صورت نیز تنبیه به حد تربیت در قوانین ما مجاز شناخته شده است.
به گفته وی، آنچه مسلم است در تحقیقات علت این که چرا کودکان مورد آزار قرار میگیرند مشکلات اقتصادی از جمله بیکاری، عدم مهارت، مهاجرت خانوادهها، اعتیاد و نا آگاهی والدین عنوان میشود.
وی تاکید کرد: در ماده ۶ کنوانسیون حقوق کودک، حق ذاتی هر کودک برای زندگی به رسمیت شناخته شده است و به کشورهای عضو کنوانسیون توصیه شده است که حداکثر امکانات خود را برای بقای کودکان به کار گیرند.
وی افزود : چگونه است که قوانین ما کودکان را در زمان جنینی مورد حمایت قرار میدهد و اجازه سقط جنین به والدین نمیدهد ولی در سنین بالاتر این اجازه به پدر وی داده میشود.
به گفته این کارشناس کودک آزاری در کشور ایران مربوط به دوره حال نیست و در گذشته نیز به صورت پنهان و تابو وجود داشته است ولی با تلاش کشورهای اروپایی برای مطرح مسئله در ایران نیز این مشکل به صورت علنی مطرح شد. وی تاکید کرد: در کشور ما به همان اندازه ای که قوانین حمایتی در مورد کودکان بسیار کم است قوانینی نیز که در این زمینه وجود دارد به درستی اجرا نمیشود.
ارشد افزود: مبارزه با کودک آزاری یک عزم ملی میخواهد و یکی از خواستههای اساسی برای حمایت از کودکان داشتن نهادی مثل شورای عالی کودک است که جای این شورا، در کشور ما بسیار خالی است.
به گفته وی، زمانی که آمار جمعیت کودکان کشور ما بالاست است و جزو کشورهای جوان به حساب میآییم باید نهادی مشخص، برای بررسی همه جانبه مسائل کودکان وجود داشته باشد.
وی گفت: هم اکنون طرحی در این زمینه به مجلس داده شده است ولی هنوز اقدامی در این زمینه صورت نگرفته است.
وی یکی از روشهای کنترل کودک آزاری را آموزش روشهای فرزند پروری به والدین دانست و افزود: علت موفقیت بسیاری از کشورهایی که توانسته اند کودک آزاری را کنترل کنند این است که شیوههای فرزند پروری را والدین آموزش داده اند.
رئیس انجمن حمایت از حقوق کودکان اظهار داشت: حتی تعدادی از والدین به دلیل بیماریهای روانی اقدام به خشونت میکنند ولی هیچ قانونی به ما کمک نمیکند که والدین را ملزم کرد برای مداوا به درمانگاه بروند.
وی تاکید کرد : کودکانی که مورد آزار قرار میگیرد در بزرگسالانی همواره احساس خلاء خواهند کرد، احساس ناامنی عاطفی و روانی دارند، مسئولیت پذیریشان کم شده و معمولا منزوی و مردم گریز میشوند و نمیتوانند به دیگران محبت کنند، پرخاشگر میشوند و کودکانی که آزار میبینند در آینده خود آزار رسان میشوند.
وی ادامه داد: در ارتباط با این که شیوع کودک آزاری در کشور ما چقدر است هیچ آماری در دست نیست ولی آنچه مسلم است به دلیل مشکلاتی که افراد با پیچیده شدن روابط اجتماعی پیدا میکنند این مسئله گسترش پیدا خواهد کرد.
وی گفت: در بسیاری از موارد زمانی که کودک مورد آزار قرار میگیرد خانه را ترک میکند و در این میان ممکن است مسائلی پیش آید که نتوان جبران کرد
