افشین خان پیروانیکاوه بیات /بیشتر مردم، به صورت کلیشه ای، فروپاشی فدراسیون یوگسلاوی را محصول منازعه و کشمکش میان قومیتهای هشت گانه آن و سرکوب صرب ها میپندارند. در حالی که اتفاقا یوگسلاوی بیشترین آزادی ها و اختیارات را برای گروه های قومی خود در نظر گرفته بود. حال سوال اینجاست، چرا منازعه قومی و تجزیه در یوگسلاوی و چکسلواکی رخ داد ولی در رومانی که تاریخی طولانی‌تری و گسترده تری از خصومت بین- قومی داشت رخ نداد؟
در یوگسلاوی، نخبگان کمونیست، «تمرکززدایی» به عنوان ابزاری جهت حفظ یکپارچگی فدراسیون و برای اجتناب از لیبرال شدن، پیشنهاد واجرایی کردند ، رهبران صرب نیز تحت فشار، مسئله مشارکت مردمی را به سطح روابط فدرالی میان جمهوری ها تقلیل دادند ولی درعمل . آنچه واقعا رخ داد تمرکززدایی نبود. بلکه در این تجربه، بجای واگذاری قدرت به شهروندان به نخبگان حزبی قومی یا همان (رهبران جمهوری هایی که قبلا خودمختار شده بودند) منتقل شد. و همین موضوع نیز نهایتا منجر به انحصارحزبی، تجزیه جمهوری ها و بلای جان فدراسیون یوگسلاوی شد.امری که در رومانی کشوری با همان سطح ،تنوع و مشکلات گسترده قومیتی که تن به فدرالیسم نداد،تاکنون رخ نداده است.
