| جواد نکونام به عنوان یکی از موفق ترین سرمربیان ایرانی چند سال اخیر، سکان هدایت استقلال را برعهده گرفت. |
سرانجام پس از کش و قوس های فراوان، جواد نکونام بر نیمکت استقلال نشست و از فصل آینده سرمربی آبی ها خواهد بود. در فصل گذشته هم پس از قهرمانی و جدایی فرهاد مجیدی نیز، نکونام به نیمکت استقلال خیلی نزدیک بود اما به دلیل مخالفت های هواداران، تصمیم گرفت که یک فصل دیگر در تیم فولاد باقی بماند تا حالا با حمایت کامل به استقلال بیاید.
حال اما شک و نگرانی هایی درباره‌ی سبک بازی تیم های نکونام به وجود آمده است و طرفداران استقلال برای بار دیگر در دوراهی نتیجه یا فوتبال زیبا قرار گرفته اند؛ استقلال با فوتبال محتاطانه‌ی تیم مجیدی موفق به کسب لیگ برتر شده و از طرفی دیگر فوتبال تهاجمی ساپینتو، استقلالی ها را شیفته خود کرده است.
سوال اصلی ولی انتخاب نکونام برای سبک بازی تیمش است؛ در این مطلب قرار است به روش و تاکتیک های جواد نکونام بپردازیم.
حقیقت این است که روش بازی تیم های نکونام شباهت و الگوبرداری های زیادی از استاد سابقش در تیم ملی یعنی کارلوس کیروش دارد و تقریبا این واقعیتی انکار ناپذیر است که ایده ها و نگرش سرمربی سابق تیم ملی فوتبال ایران در طول ۵ سال همکاری با جواد نکونام در وی اثر کرده است. واگذاری توپ به حریف، پوشش فضا ها، تراکم نفری، انتقال سریع از دفاع به حمله و استفاده حداکثری از فرصت ها، اصول ابتدایی تیم های نکونام در این چند سال بوده اند که در تمامی تیم هایش پیاده کرده است. نکونام با این روش، نتایج خوبی را در بازی های بزرگ برابر تیم های مدعی کسب کرده و به اصطلاح "مرد بازی های بزرگ" بوده است؛ نکته‌ای که دقیقا یکی از نقاط ضعف ساپینتو بود و او را به عملکرد ضعیف در بازی های بزرگ متهم میکردند.
• آمار نکونام در برابر استقلال و پرسپولیس
| تیم |
بازی |
برد |
مساوی |
باخت |
| استقلال |
8 |
2 |
3 |
3 |
| پرسپولیس |
8 |
2 |
2 |
4 |
* پیروزی در ضربات پنالتی در آمار رسمی به عنوان تساوی محاسبه میشود
نکونام در اکثر اوقات تیم هایش را با آرایش پایه‌ی ۱-۳-۲-۴ به میدان میفرستد؛ دو مدافع بلند قامت با توانایی ارسال پاس های بلند، فول بک های رونده و سریع، دابل پیوت متشکل از بازیکنانی دوندوه و تخریبی، هافبک تهاجمی و وینگر های تکنیکی با قابلیت پرس از بالا و در نهایت مهاجم هدفی که با توجه به سبک بازی تیم حریف انتخاب میشود.
تیم های نکونام در هنگام عدم تصاحب توپ، دو استراتژی متفاوت باتوجه به سبک بازی تیم مقابل و شرایط مسابقه دارند؛ یکی از این استراتژی ها پرس از بالا (high pressing) است که در فصل ۱۴۰۱/۰۲ تیم فولاد در هفته دوم مسابقات در برابر پرسپولیس به اجرا گذاشت.
همانطور که مشاهده میکنید در این مسابقه تیم نکونام به پرس از بالا پرداخت و با این استراتژی ساخت بازی از دفاع پرسپولیس را مختل کرد و هافبک های تیم حریف را از جریان بازی خارج کردند و در انتها زمانی که پرسپولیس به ناچار توپ را برای گردش توپ به فول بک های خود می‌سپرد، تله پرس تیم فولاد بر روی این بازیکنان اجرا میشد.
دیگر استراتژی نکونام در شرایطی که مالک توپ نیستند، فشردگی سازمان‌یافته و تجمع در میانه‌ی میدان است؛ فولاد در بازی برابر الفیصلی عربستان در اولین مرحله حذفی لیگ قهرمانان آسیا ۲۰۲۲ با این شیوه به بازی پرداخت.
بازیکنان فولاد در این مسابقه پرس را از نیمه زمین خودی آغاز کردند و تلاش میکردند تا توپ را قبل از رسیدن به یک سوم دفاعی خود تصاحب کنند و مانع از خلق موقعیت تیم حریف شوند
تا اینجا به تاکتیک های نکونام در حال عدم مالکیت توپ پرداختیم و حالا نوبت بررسی ایده های این سرمربی در هنگام تصاحب توپ است.
در ابتدا مطلب گفته شد که تیم های جواد نکونام علاقه‌ای به درصد مالکیت بالا ندارند و ترجیح آنها مبنی بر واگذاری توپ به حریف و دفاع از فضا ها است اما این نکته نباید سبب شود تا گمان کنیم که ایده‌ای برای بازی با توپ ندارند!
ایده و هدف اصلی آنها ایجاد برتری عددی در کانال های جناحین و ایجاد فضا برای فولبک ها و وینگر ها است.
در تصویری دیگر که از بازی فولاد در برابر الفیصلی داریم این نکته و تلاش تیم های نکونام برای ایجاد برتری عددی در کانال های جناحین قابل مشاهده است؛ روبرتو تورس با حضور در کانال «half space» و جمع شدن فولبک های تیم حریف، فضای فرار را برای مهدی شیری به‌وجود آورده است و برتری عددی دو در برابر یک را در فاز هجومی ساخته است.
در بازی فولاد - پرسپولیس در دور برگشت ۱۴۰۱/۰۲ نیز این ایده به نحو دیگری اجرا شد.
همانطور که گفته شد در این بازی نیز شاگردان جواد نکونام از ایده‌ی تکراری استفاده کردند؛ سعید واسعی با جمع شدن، فولبک پرسپولیس را هم با خود میاورد و فضا برای روبرتو تورس محیا میشود.
در هر صورت، استقلال پروژه‌ی سخت و متفاوتی برای جواد نکونام است و او برای نتیجه گیری و موفقیت در تیم آبی پوش شهر تهران نیاز دارد که احتمالا تاکتیک ها و سبک بازی تیمش را سازگار تر با اهداف باشگاه کند. شروع زودهنگام تمرینات استقلال و فرصت مناسب برای بدنسازی قطعا از امتیازات مثبتی است که جواد نکونام به آن آگاه است و در طول فصل میتواند به کمک آبی پوشان بیاید؛ حالا باید تا شروع فصل جدید لیگ برتر ایران منتظر بمانیم تا نمایش استقلال با سرمربی جدیدش را ببینیم...
