خبری از سخت‌افزار دوربین عنکبوتی استادیوم فوتبال مجموعه ورزشی آزادی نیست.
به گزارش طرفداری؛ در آخرین سال از دهه ۸۰ شمسی و در سال ۱۳۸۹ بود که با هیاهوی بسیار رسانه‌ای و گفته‌های پرطمطراق مسئولین وقت ورزش ایران، دوربین عنکبوتی یا همان اسپایدرکم با رقمی بین ۱.۵ تا ۴ میلیارد تومان (که هیچ‌وقت به‌شکل رسمی مشخص نشد) به فوتبال ایران آمد و در استادیوم فوتبال مجموعه ورزشی آزادی قرار گرفت.
پس از برگزاری چند مسابقه من‌جمله یک بازی در لیگ قهرمانان آسیا، اسپایدرکم استادیوم آزادی آسیبی جدی دید و عملاً از چرخه کار خارج شد. نزدیک به یک دهه هم این دوربین بسیار مهم و خوش‌ساخت در استادیوم وجود داشت و بلااستفاده، گردش توپ در چمن سبز آزادی را می‌نگریست اما حالا که صحبت از ورود VAR شده، بد نیست سرنوشت این تکنولوژی ناموفق را بدانیم.
برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲ در قطر نشان داد که بسیاری از قاب‌های زیبای این تورنمنت بالاخص تصاویر جذاب پیش از برگزاری مسابقات از میان تماشاگران یا حتی بازیکنان و امکانات استادیوم‌ها، همه و همه توسط این دوربین کارآمد و خوش‌ساخت به ثبت و ارسال رسیده‌اند. این دوربین‌ها از ۲ ساعت پیش از برگزاری هر بازی، روشن بوده و فعالیت می‌کردند.
این تکنولوژی اما در روزهای ابتدایی به‌کارگیری در فوتبال اروپا، به ایران هم آمد اما خیلی زود به سرنوشت بدی دچار شد و شاید بهتر باشد بگوئیم که متخصصان خارجی این تکنولوژی، فقط نحوه کار این دوربین‌ها را یاد دادند و رفتند تا مسائل بسیار مهمی مانند اوورهال کردن یا تعمیرات فرسایشی این اسپایدرکم، در هاله‌ای از ابهام باقی بماند.
سؤالی که اکنون به‌وجود می‌آید، این است که تجهیرات گران‌قیمت این دوربین و زیرساخت‌های آن کجاست؟ مشخص نیست مرکز مدیریت این دوربین اکنون توسط مدیران استادیوم به انباری تبدیل شده یا هنوز هم بلااستفاده باقی مانده. کسی نمی‌داند موتور گران‌قیمت این دوربین، بازوهای تسمه‌ای و یا سایر تجهیزات آن اکنون کجا هستند و بیت‌المال به کجا رفته است.
اکنون که بسیاری از استادیوم‌های فوتبال ایران در اقصی‌نقاط کشور با مشکل دوربین مواجه هستند، معلوم نیست که مسئول این ریخت‌وپاش از بیت‌المال و حرام کردن مقدار زیادی ارز کیست اما نکته مهم این است که بعید نیست که همین رویه غلط و نادرست، در بحث به‌کارگیری و راهاندازی تکنولوژی کمک‌داور ویدئویی در ورزشگاه آزادی هم تکرار شود.
به‌طور حتم این استادیوم قدیمی و پیر نخستین ورزشگاهی خواهد بود که VAR را به خود می‌بیند اما با روندی که در بحث اسپایدرکم وجود داشت، هنوز مطمئن نیستیم که VAR آیا به سرمنزل مقصود و تثبیت در فوتبال ملی و باشگاهی ایران خواهد رسید و یا باز هم با اهمال‌کاری و عدم رسیدگی، دچار فرسودگی و یا حتی خرابی شده و به عدم خواهد پیوست.
سازوکار ورود تکنولوژی‌های جدید به فوتبال ایران بی‌شباهت به یک‌دیگر نیست؛ پس با توجه به این که درخواست شده تا وزارت ورزش و جوانان و شرکت توسعه و نگهداری اماکن ورزشی کشور مسئولیت خرید، واردات، راهاندازی و به‌کارگیری VAR در این استادیوم پایتخت را برعهده بگیرند، جای نگرانی تکرار واقعه تلخ اسپایدرکم برای همه فوتبالی‌ها وجود خواهد داشت.
اسپایدرکم که با هزینه هنگفت خریداری شده بود، مدت کوتاهی به پوشش تلویزیونی مسابقات در ورزشگاه آزادی کمک کرد و خیلی زود بازنشسته شد. شنیده شده در آن زمان چیزی حدود ۴ میلیارد تومان خرج خرید این دوربین شد؛ در حالی که نسل جدید هلی‌شات‌ها به یک‌صدم این قیمت با کارآیی بیشتر وارد بازار شدند و علاوه بر ورزشگاه‌های فوتبال، در پروژه‌های سینمایی نیز به کار آمدند.
پس از این که گفته شد این دوربین برای تعمیر باید با هزینه بسیار بالا به کشور اتریش فرستاده شود و همچنین همواره یک متخصص اتریشی همراه این دوربین در تهران حضور داشته باشد، به‌نظر همه عطای استفاده از اسپایدرکم را به لقایش بخشیدند و بعید نیست که در صورت خرابی بخشی از سیستم VAR، همین مسئله تکرار شده و فوتبال ایران آسیب جدیدی از این ناحیه ببیند.
به‌طور حتم در کنار راهاندازی VAR، می‌بایست بحث پایش و مدیریت اوورهال این تکنولوژی در دستورکار مسئولین قرار بگیرد تا فاجعه اسپایدرکم تکرار نشود. حتماً پتانسیلی برای تعمیر اسپایدرکم و پایش سیستم کمک‌داور ویدئویی بین نخبگان کشورمان وجود دارد، فقط باید کسی پای کار بیاید و دل‌سوز هزینه‌های انجام شده برای فوتبال ایران باشد.
