فلسفه سینه زنی و زنجیر زنی
ریشه یابی(فلسفه) این مراسم:
اصل این سنت بویژه در میان عرب‌ها رواج داشته است آنها به هنگام وارد شدن مصیبت، دستها را به صورت ضربدری -به گونه ای که کف دستها به طرف صورت باشد- روی هم قرار داده و به نشانه عزا به سینه می‌زدند(کاری که هم اکنون نیز در میان زنان عرب بسیار رواج دارد). سینه زنی به مرور زمان به صورت موجود در آمده که با انتخاب نوحه های سنگین حرکات دست بر سینه می‌خورد.
این گونه نوحه‌گری ابتدا به صورت فردی بوده اما به مرور زمان به صورت گروهی و دستجات سوگواری در آمده است. همچنین رواج و توسعه این عمل و دستجات آن مربوط به زمان صفویه می‌باشد و در عصر قاجاریه بر تجملات این مراسم افزوده شد. (بهترین راه برای زنده نگاه داشتن آن فجایع، کارهای عملی می‌باشد. این کارهای عملی وقتی با هنرنمایی همراه باشند تاثیر عمیق‌تری از خود بر جای خواهند گذاشت .سینه زنی یکی از این کارهای عملی همراه با هنرنمایی است و به همین دلیل مورد استقبال همه قرار گرفت. بر سر و بر صورت ویا اعضای دیگر زدن هم تاثیر دارد ولی مانند سینه زنی طبیعی و خود جوش نیست).
چرا سینه زنی:
این کار نوعی عکس العمل عاطفی است. (انسان به هنگام اوج هیجان، حزن و اندوه کارهایی را به صورت عکس العمل از خود بروز می‌دهد که منشا عاطفی دارد. مثلا به هنگام شادی به ناگاه فریاد سر می‌دهد یا دست (کَف)می‌زند. به همین صورت به هنگام عزا نیز گاه شیون کرده دست بر روی دست می‌زند یا به سر، صورت و یا سینه خود می‌کوبد). برخی زنان حاضر در صحرای کربلا پس از مشاهده آن فجایع، با زدن بر سینه خود به عزاداری پرداختند. می‌توان چنین حدس زد که: با به حرکت در آمدن کاروان اسرای کربلا و اقامه عزا از سوی آنان در شهرها و اقامتگاه های بین راه و همراهی برخی از مردم با آنان این روش به مرور زمان به صورت یک سنت و شیوه در عزاداری امام حسین (ع) در آمد
در شهادت علی (ع) فرزندان آن حضرت (ع) و مردم کوفه به شدت گریه کردند (4) و هنگامی که امام حسن (ع) به شهادت رسید، برادرش محمد حنفیه مرثیه و نوحه سرایی کرد (5) و بی شک نخستین کسانی که در شهادت امام حسین (ع) به عزاداری پرداختند، اهل بیت آن حضرت (ع) و بنی هاشم بودند.
در این راستا مداحان زیادی از جمله محمود کریمی ، جواد مقدم ، امیرحسین ظاهری ، حسین طاهری ، مجتبی رمضانی و...با صدای زیبا مداحی ترکی و فارسی شور و سینه زنی رو اجرا میکنن و ایام فاطمیه رو ماندگار تر میکنن
ویژگیها
سینه‌زنی دارای چند ویژگی مهم است: ۱. سینه‌زنی یکی از انواع سبکهای عزاداری در کنار سبکهای قمه‌زنی، زنجیر‌زنی، تعزیه و جز اینها ست؛ ۲. سینه‌زنی قدیم‌ترین سبک است. در تاریخ سوگواریهای محرم از نخستین مراسم سوگواری، سینه‌زنی مشاهده شده است، ولی دیگر سبکها بعد از آن به وجود آمده‌اند؛ ۳. فراوان‌ترین، شایع‌ترین و عمومی‌ترین سبک از آنِ سینه‌زنی است. به عبارت دیگر، در قمه‌زنی یا زنجیر‌زنی، گروههای خاصی از مردم حضور دارند و برای مثال، در میان قمه‌زنان کمتر گزارش شده که نخبگان علمی یا فکری و سیاسی چنین عملی انجام دهند، اما در سینه‌زنیها همۀ اقشار از تحصیل‌کردگان و سیاست‌مداران و اهل علم نیز مشاهده می‌شوند؛ ۴. سینه‌زنیِ آرام و بدون ضرب‌و‌جرح طبیعی‌ترین و بی‌ضرر‌ترین سبک عزاداری است.
سینه‌زنی در همۀ دورانها رواج داشته است. در گزارش سوگواریها در دورۀ آل‌بویه (۳۲۰- ۴۴۸ ق / ۹۳۲-۱۰۵۶ م)، اشاراتی به آن وجود دارد. ابن‌اثیر، مورخ سدۀ ۶-۷ ق، از شمار عظیم شرکت‌کنندگان با چهره‌های سیاه‌شده و موهای پریشیده سخن می‌گوید که گرداگرد شهر بغداد می‌گشتند و در مراسم ماه محرم بر سینه می‌زدند و اشعار حزن‌انگیز می‌خواندند. این در زمانی بود که سلسلۀ ایرانی آل‌بویه بر بغداد حکومت داشت (۱۳ / ۲۷۱؛ نیز نک : چلکوفسکی، ۱۰).
در دورۀ صفویه (ح ۹۰۵-۱۱۳۵ ق / ۱۵۰۰-۱۷۲۳ م)، این سبک عزاداری (سینه‌زنی) اوج گرفت و در زمان قاجاریه (۱۲۱۰-۱۳۴۴ ق / ۱۷۹۵-۱۹۲۵ م) نیز رونق داشت؛ گزارشهایی از سینه‌زنی در دورۀ صفویه تا قاجاریه وجود دارند؛ برای مثال، گزارشهایی که پولاک (در ۱۲۶۷-۱۲۷۷ ق / ۱۸۵۱-۱۸۶۰ م) از زمان ناصرالدین شاه دربارۀ رواج سینه‌زنی در سنت سوگواری مردم دارد. او نوشته است: بزرگ‌تر‌ها چنان محکم با کف دست بر سینه می‌کوبند که صدای آن تا فاصله‌ای دور به گوش می‌رسد و موضع برخورد دست بر سینه کبود می‌شود. بربرهای کابلستان و کشمیر که شمار بسیاری از آنها در محلۀ بربرهای تهران ساکن‌اند و سایر زائران از نقاط دور‌دست، در این دسته‌های عزاداری شرکت می‌کنند. یکنواختی آهنگ، صدای گنگ ضربات کف دست به سینه، و برخورد حلقه‌های چوبی و جرنگ‌جرنگ زنجیرها تا مدتها پس از نیمه‌شب در خیابانها به‌نحوی غم‌انگیز طنین‌افکن است
امیدوارم این مطلب مورد پسندتون باشه و به اشتراک بزارید..
