شروع دوران پسا مسی در بارسلونا، یکی از آشفته‌ترین فصول تاریخ مدرن این باشگاه بود. غول‌های کاتالان، سال مالی 2021 را با بدهی بیش از 1 میلیارد یورویی به پایان رساندند و فصل 22-2021 یکی از بدترین فصول آن‌ها در قرن بیست‌ویکم بود.
طرفداری | درست است که بارسلونا فصل 22-2021 را با عنوان نایب‌قهرمانی لالیگا به پایان رساند اما آن‌ها پس از فصل 08-2007 که 67 امتیاز گرفتند، بدترین رکورد امتیازگیری با ثبت 73 امتیاز را به ثبت رساندند. بدتر از این، بارسلونا نتوانست به مرحله حذفی لیگ قهرمانان اروپا راه‌یابد؛ اتفاقی که پس از 18 سال و فصل 04-2003 افتاد. انتصاب ژاوی به عنوان سرمربی بارسلونا در نوامبر 2021 باعث شد کیفیت داخل زمین بلوگرانا بهتر شود. استقبال از ژاوی قابل پیش‌بینی بود. در همان بدو ورود اسطوره بارسلونا به نیوکمپ، فورا مقایسه‌ها با پپ گواردیولا شروع شد. ژاوی مغز متفکر تیم پپ گواردیولا بود اما او تاکید دارد وسواسی برای رسیدن به سطح سرمربی افسانه‌ای بلوگرانا ندارد. با این‌حال فعالیت‌های بسیار خوب بارسلونا در پنجره تابستانی در 2022 و جذب یکی از بهترین مهاجم نوک‌های جهان فوتبال باعث می‌شود ژاوی از حالا رویای تبدیل شدن به گواردیولا را در سر بپروراند.
پس از هشت سال درخشش در سلطه بایرن مونیخ بر فوتبال آلمان، روبرت لواندوفسکی تصمیم به ترک بوندسلیگا گرفت تا بتواند چالش جدیدی را تجربه کند؛ تکرار موفقیت‌ها و رکورد گل‌زنی‌اش در فوتبال اسپانیا. بارسلونا قرارداد لواندوفسکی را ثبت کرد و این ستاره لهستانی قطعا مرد اول خط حمله سه‌نفره بارسا خواهد بود.
جدایی دراماتیک لیونل مسی از بارسلونا، آشفتگی و هیاهوی خاصی را در خارج از زمین ایجاد کرد و پیش‌بینی می‌شد که درون زمین هم بارسلونا از نبود او آسیب ببیند. فصل گذشته، ممفیس دیپای نقطه کانونی بارسلونا در خط حمله بود و کاتالان‌ها می‌توانستند آمار گلزنی خیلی بدتری داشته باشند. این مهاجم هلندی در لالیگا 12 گل زد و نرخ گلزنی او به نسبت هر نود دقیقه، 0.58 بود. این آمار خیلی بد به‌نظر نمی‌رسد اما بارسلونا برای بازپس‌گیری جایگاهش در فوتبال به عنوان یکی از قوی‌ترین تیم‌های اروپا، می‌بایست مهاجمان گل‌زن‌تری داشته باشد.
وقتی رونالد کومان با دو مهاجم مخالف فلسفه کرویف یعنی ممفیس و لوک دی یونگ - که البته یک مهاجم سرزن خوب است - مقابل بنفیکا در لیگ قهرمانان اروپا سه بر صفر شکست خورد، خط حمله تیمش را به‌معنای واقعی کلمه «شکست‌خورده و عاجز» دید. جذب پیرامریک اوبامیانگ در اوایل فوریه 2022، ثابت کرد مشکل بارسلونا همان خط حمله ضعیفش است. کاپیتان پیشین آرسنال در 17 بازی ابتدایی‌اش در لالیگا توانست 11 گل به‌ثمر برساند اما بارسلونا به یک مهاجم نخبه و تراز اول نیاز داشت. کسانی که در اتاق ریاست نیوکمپ بودند، این موضوع را احساس کردند. لواندوفسکی در ماه می از تمایلش برای ترک بایرن مونیخ سخن گفت و بارسلونا تصمیم‌گرفت پرثمرترین مهاجم بازار را به تیمش اضافه کند.
بارسلونا فصل 23-2022 لالیگا را با یک شماره 9 کلاسیک و بلندقامت شروع می‌کند و این اتفاق برای نخستین بار از سال 2009 می‌افتد. در آن سال، زلاتان ابراهیموویچ مهاجم نوک بارسلونا بود. زلاتان فقط یک فصل در تیم پپ دوام آورد و مدعی شد او قربانی بازی کردن لیونل مسی در پست فالس‌ناین شده است. لالیگا از نظر آماری، دومین لیگ سخت دنیا است و لواندوفسکی می‌خواهد فرم گلزنی اعجاب‌آورش را این بار در بارسلونا تکرار کند اما این خواسته دشوار ممکن می‌شود؟
بیش‌ترین گل‌های به‌ثمر رسیده در پنج لیگ معتبر از آگوست 2010
روبرت لواندوفسکی پس از لیونل مسی و کریستیانو رونالدو، سوم است
داده‌ها می‌گویند گلزنی در لالیگا سخت و گلزنی در بوندسلیگا آسان است
طی فصول 14-2013 و 22-2021، در لالیگا 9068 گل به‌ثمر رسیده و این یعنی هر مسابقه به‌طور میانگین 2.68 گل داشته است. این آمار یعنی طی نه فصل اخیر لالیگا در میان پنج لیگ معتبر اروپایی، در رده چهارم از حیث تعداد گل‌های زده است. فقط لیگ یک فرانسه با میانگین 2.6 گل در هر بازی، گل‌های کم‌تری از لالیگا داشته است. بوندسلیگا با میانگین 2.99 گل در هر مسابقه، بیش‌ترین تعداد گل را طی بازه زمانی مذکور داشته است. در پنج فصل از این نه فصل مورد بحث، از جمله چهار فصل پایانی، بوندسلیگای آلمان میانگین بیش از 3 گل در هر بازی را داشت. آمار مشابه بوندسلیگا فقط در فصول 21-2020 و 20-2019 به ثبت رسید، یعنی زمانی که یوونتوس با گلزنی‌های کریستیانو رونالدو توانست قهرمان سری آ شود.
حتی در فصل 15-2014 که رونالدو بهترین فصل فوتبالی‌اش از حیث گلزنی در لیگ را سپری کرد، میانگین آمار گل‌های زده در لالیگا در هر بازی، 2.65 بود. این در حالی بود که رونالدو 48 و لیونل مسی 43 گل در لالیگا زده‌بودند! فقط در فصل 17-2016 بود که لالیگا به جمع سه لیگ پرگل پنج لیگ معتبر اروپایی پیوست و میانگین گل 2.95 در هر بازی در سطح اول فوتبال اسپانیا به ثبت رسید. این در حالی بود که رونالدو و مسی روی‌هم‌رفته 63 گل زدند.
صرفا حضور ماشین‌های گلزنی مثل لواندوفسکی و ارلینگ هالند باعث نشده بوندسلیگا به جشنواره گل‌ها تبدیل شود؛ بینندگان بوندسلیگا به دیدن گل‌های زیاد در هر بازی خو گرفته‌اند. هماهنگی مهاجمان و دفاع غیرمنسجم باعث شده تعداد گل‌های لیگ آلمان زیاد باشد. برای متوجه شدن این موضوع که استاندارد دفاعی لیگ آلمان میان پنج لیگ معتبر اروپا ضعیف‌ترین است، نیاز نیست بیننده حرفه‌ای فوتبال و تاکتیک‌دان باشید. داده‌ها این موضوعی که با چشم قابل مشاهده است را تایید می‌کنند. با دیدن پارامتر کیفیت موقعیت گل دریافتی (xGA) متوجه می‌شویم که بوندسلیگا فقط در یک فصل از شش فصل گذشته ضعیف‌ترین خطوط دفاعی را میان پنج لیگ معتبر اروپا نداشته است. این آمار در فصل 17-2016 رقم خورد که میانگین xGA دریافتی بوندسلیگا فقط 0.1 درصد بهتر از پارامتر مشابه در سری آ بود که این عدد قابل چشم‌پوشی به‌نظر می‌رسد.
لواندوفسکی گلزن‌تر از مسی
آمار مذکور، چیزی از ارزش‌ها و کیفیت ترسناک لواندوفسکی مقابل دروازه حریفان نمی‌کاهد چرا که او قدرت گلزنی خودش را در لیگ قهرمانان اروپا هم ثابت کرده؛ 65 گل 66 بازی در لیگ قهرمانان، فوق‌العاده است. در سطح ملی، فقط سه بازیکن از اروپا و آمریکای جنوبی یعنی رونالدو، مسی و پله توانسته‌اند تعداد گل‌های ملی بیش‌تری نسبت به کاپیتان تیم ملی لهستان بزنند که تا زمان نگارش این مطلب، 76 گل ملی به‌ثمر رسانده است. با این‌حال نباید شرایط محیطی لواندوفسکی طی 12 سال گذشته را نادیده گرفت؛ پرثمر بودن تیم‌های بوندسلیگایی از نظر تهاجمی را می‌توان در هفته اول بوندسلیگا دید که بایرن مونیخ با نتیجه شش بر یک مقابل آینتراخت فرانکفورت، قهرمان لیگ اروپا به برتری رسید.
با وجود این‌که فصل بوندسلیگا نسبت به چهار لیگ معتبر دیگر، چهار بازی کم‌تر دارد، لواندوفسکی توانسته آمار گل بهتری نسبت به لیونل مسی به ثبت برساند. در فصل 20-2019 میانگین گل لواندوفسکی در هر بازی، 1.1 بوده که میانگین گل‌های غیرپنالتی‌اش 0.94 بوده است. این رقم برای لیونل مسی به ترتیب 0.78 و 0.62 بوده است. در فصل 21-2020، لواندوفسکی میانگین گل در هر بازی و میانگین گل‌های غیر پنالتی 1.49 و 1.2 به ثبت رساند که این رقم برای مسی، به ترتیب 0.89 و 0.8 بود. در فصل گذشته نیز لواندوفسکی میانگین گل 1.06 در هر مسابقه را کسب کرد که میزان 0.91 گل غیر پنالتی بود. لیونل مسی هم میانگین گل ضعیف 0.25 در هر بازی را ثبت کرد که هیچ یک از گل‌هایش پنالتی نبودند. با این‌ها، مسی تمام‌کننده بهتری است. برای اثبات بهتر بودن تمام‌کنندگی باید یک پارامتر خاص به نام «کیفیت شوت» که به اختصار آن را SGA می‌نامیم را بررسی کرد.
چرا مسی تمام‌کننده بهتری از لواندوفسکی است؟
کیفیت شوت یا SGA، توانایی تمام‌کنندگی یک مهاجم را با کسر کیفیت موقعیت‌های گل (همان xG) از کیفیت موقعیت گل داخل چارچوب (xGOT) مورد سنجش قرار می‌دهد. مسی از فصل 14-2013 همواره میزان SGA مثبتی است. اوج کیفیت شوت او 8.95 بوده است که در فصل 18-2017 به ثبت رسید. بالاترین میزانی که لواندوفسکی در این پارامتر به ثبت رسانده، به میزان 1.96 در فصل 14-2013 بوده است یعنی زمانی که در دورتموند بازی می‌کرد. با این‌حال این آمار لواندوفسکی در پنج فصل اولش در بایرن مونیخ به زیر صفر میل کرد و سپس به صفر رسید. در ادامه لواندوفسکی آمارش را بهتر کرد و کیفیت شوت او در فصول 21-2020 و 22-2021 به 3.58 و 2.27 رسید.
پارتنرهای موقعیت‌ساز جدید برای قاتل لهستانی
لواندوفسکی قرار است در لیگی جدید به میدان برود و موقعیت‌سازهای جدیدی کنار خود دارد. او در بایرن مونیخ از همکاری با توماس مولر، یوسوا کیمیش و سرژ گنابری بهره می‌برد و حالا به تیمی پیوسته که خلاق‌ترین بازیکنان لالیگا را در اختیار دارد؛ عثمان دمبله، فران تورس و جوردی آلبا. وقتی بخواهیم به ساخت شانس‌های بزرگ گلزنی اشاره کنیم، هیچ‌کس به گرد پای عثمان دمبله نمی‌رسد. این ستاره فرانسوی که قرارداد دو ساله جدیدی با بارسلونا بسته، در فصل 22-2021 توانست میانگین ساخت 0.83 موقعیت گل در هر بازی را ثبت کند. نزدیک‌ترین تعقیب‌کننده او جرارد مورنو از ویارئال است که میانگین ساخت موقعیت گلش در هر بازی 0.3 کم‌تر از دمبله بوده است. دمبله فصل گذشته 13 پاس گل داد که کیفیت پاس‌های موقعیت‌سازش (xA) 9.25 بود. مصدومیت‌ها مانع به ثبات رسیدن این وینگر فرانسوی شده اما اگر او آماده باشد، لواندوفسکی حسابی لذت خواهد برد.
پاس‌های عثمان دمبله در جریان بازی
میزان xA (کیفیت پاس موقعیت‌ساز) دمبله در جریان بازی: 8.4
پاس گل‌های عثمان دمبله در جریان بازی: 10
رافینیا دیگر خرید بزرگ بارسلونا در این تابستان بوده است. در طول فصول 21-2022 و 22-2021، فقط هفت بازیکن لیگ برتری یعنی برونو فرناندش، کوین دبروینه، هری کین، ترنت آرنولد، محمد صلاح، سون هیونگ مین و میسون ماونت، فرصت‌های گلزنی بیش‌تری نسبت به رافینیا خلق کرده‌اند. مثلث خط حمله رافینیا - لواندوفسکی - دمبله با حضور آنسو فاتی و فران تورس، باعث می‌شود بارسلونا یکی از خطرناک‌ترین خطوط حمله دنیا را داشته باشد. نمی‌شود درباره خلاقیت صحبت کرد و به مهارت فضاسازی فوق‌العاده لواندوفسکی اشاره نداشت. در لیگی که اکثر تیم‌ها لوبلاک بازی می‌کنند، لواندوفسکی بیش از همیشه به این مهارتش متکی خواهد شد.
حمل توپهای موقعیت‌ساز روبرت لواندوفسکی
روبرت لواندوفسکی فصل گذشته در خصوص ناتوانی تیم‌های بوندسلیگایی در مهار خود، این‌گونه اعتراف کرد:
وقتی با شش بازیکن تهاجمی حمله می‌کنید و دفاع حریف عقب نشسته، کار سخت می‌شود. اگرچه دیر یا زود صاحب موقعیت می‌شویم اما گاهی اوقات به مشکل می‌خورم. گاهی اوقات سخت است اما می‌دانم باید صبور باشم.
این صبوری لواندوفسکی به او در جا افتادن در لالیگا کمک خواهد کرد. او می‌خواهد به پنجمین بازیکن غیر آمریکای جنوبی یا اروپای غربی تبدیل شود که بهترین گلزن فصل لالیگا شده است. تنها ساموئل اتوئو، هوگو سانچز، هانس کرانکل و فرانتس پوشکاش به چنین دستاوردی رسیده‌اند.
به قلم تام هنکاک برای The Analyst
