پس از به پایان رسیدن صحبت های اصلی سعید الهویی در میز تاکتیک طرفداری حالا سراغ وحید فاضلی رفته ایم که تجربه مربیگری و سرمربیگری در لیگ برتر را دارد و به نوعی مغز متفکر تیم هایش محسوب می شود. صحبت های وحید فاضلی دارای دو قسمت مصاحبه ای، یک قسمت تشریح عملکرد تیم ها روی برد تاکتیکی و یک قسمت هم چیدمان ترکیب ایده آل است.
قسمت های قبلی:
سعید الهویی در میز تاکتیک طرفداری؛ ترکیب مورد علاقه من انعطاف پذیری است!
طرفداری میزبان چهره های فنی و علمی فوتبال؛ لیگ بیست و یکم روی میز تاکتیک
سعید الهویی در میز تاکتیک طرفداری؛ از شاخص Packing تا xG، بررسی کیفیت فنی لیگ؛ قسمت اول
سعید الهویی در میز تاکتیک طرفداری؛ از تعریف low-block تا پست های در حال انقراض / قسمت دوم
سعید الهویی در میز تاکتیک طرفداری؛ از تعریف Game Model تا فلسفه باشگاه ها / قسمت سوم
به گزارش طرفداری، قسمت اول این مصاحبه را می توانید ببینید:
سلام خدمت مخاطبان رسانه طرفداری؛ با یک برنامه دیگر در خدمت شما هستیم. با توجه به اینکه به نیم فصل لیگ برتر رسیدیم و بازی های تیم ملی در مقدماتی جام جهانی شروع شده است، یک تعطیلی در بین لیگ به وجود آمده و فرصت خوبی است که فصلی که گذشت را از نظر فنی و در لایه های عمیق تری بررسی کنیم و در این سلسله برنامه ها سراغ مربیان و کارشناسان فوتبال مان می رویم. کسانی که مغز متفکر تیمشان هستند و در عرصه مربیگری و فوتبال فعالیت داشته اند. این قسمت در خدمت وحید فاضلی هستیم. کسی که سابقه سرمربیگری در لیگ برتر را داشته است و این فصل نیز 12 هفته با تیم تراکتور و آقای زوانمیر سولدو همکاری داشته است. سلام آقای فاضلی
عرض سلام و احترام دارم خدمت شما و مخاطبان عزیز تان. در خدمت شما هستم و خیلی خوشحالم که در این برنامه حضور دارم.
اگر موافق باشید خیلی زود سراغ اصل مطلب برویم. دیدگاه کلی تان در مورد نیم فصل اول لیگ امسال بگویید.
خدمت شما عرض کنم که در مورد لیگ برتر امسال، باید در چند بعد آن را بررسی کنیم. اول از نظر تاکتیکی بخواهم نکته برجسته ای بگویم، استفاده از سیستم سه دفاعه بوده است. اگر حضور ذهن داشته باشم، به جز فولاد همه تیم ها سه دفاعه بازی کرده اند. حتی پرسپولیس نیز یک نیمه برابر پدیده سه دفاعه بازی کرد.
نفت آبادان نیز سه دفاعه بازی نکرده است.
فکر می کنم آن ها هم بازی کردند. پارسال آقای منصوریان سه دفاعه بازی می کردند و احساس می کنم در هفته های اول نیز بازی کردند. با اقای بختیاری و رضا یزدان دوست و محمد طیبی و میثم تهی دست، مدافع وسط زیاد گرفتند و به همین دلیل فکر می کنم بازی هم کردند. نکته برجسته این رویکرد تیم ها به استفاده تیم ها از سیستم سه دفاعه بوده است و کم کم دارد جا می افتد. ابتدا مشکلاتی داشت ولی الان شرایط خوب شده است. به لحاظ ابعاد دیگر بخواهیم بررسی کنیم، اینکه برخی از تیم ها در این چند ساله مدعی بوده اند. مثل استقلال و پرسپولیس و سپاهان. برخی تیم ها با توجه به ثباتی که داشته اند، دارند خود را به این سه تیم نزدیک می کنند. می توانیم به گل گهر، مس رفسنجان و حتی نساجی اشاره کرد. با توجه به ثبات خوبی که در ترکیبش داشته است و تغییرات کمی داشته، فقط دوتا مهره با تجربه مثل شجاعی و حقیقی را اضافه کردند، فکر می کنم همین ثبات کمک کرده است که نساجی خودش را به آن دسته از تیم ها برساند. و تیم هایی که تغییرات زیادی داشته اند. می توانیم خود تراکتور را مثال بزنیم. حتی تیم هایی که از دسته های پایین تر آمدند، هوادار، فجر. این گروه هم در این طبقه بندی قرار می گیرند. یک بعدی که می توانیم به آن اشاره کنیم، ستاره سازی است. لیگ ما بازیکن خلاق کم دارد. تولید بازیکن جوان کم شده است. بازیکنانی که همین امسال چهره شده باشند کم داریم. شاید بگویید حسین زاده، ولی اون نزدیک 5 سال است در لیگ ما بازی می کند. یا حتی کوشکی که در بورس هست هم سابقه 4 ساله در لیگ دارد. این ها را نمی توانم بگویم پدیده های امسال هستند. آن بازیکنانی منظورم است که همین امسال به فوتبال ما معرفی شدند. در آن دسته ما فقر بازیکن داریم. این هم به آن چرخه معیوب بازیکن سازی ما برمی گردد و مشکلات زیادی که اگر بخواهیم بررسی کنیم خودش یک جلسه طولانی مدت می خواهد که بررسی کنیم که چرا چرخه فوتبال ما در تولید بازیکن جوان معیوب شده است.
کمی در این قضایا دقیق تر شویم، اولین فاکتوری که شما به آن اشاره کردید، روی آوردن به سیستم سه دفاعه است. شما این علاقه و حرکت تیم ها به سمت سیستم سه دفاعه را تحت تاثیر چه قضیه ای می دانید؟
عمده ترین تاثیرش ابتدای این مسئله برمی گردد به استفاده آقای استراماچونی در استقلال اما کلا رویکرد ما مثل رویکرد فوتبال دنیا. الان در فوتبال دنیا نیز این سیستم مد شده است و به هر حال ما نیز تاثیر پذیر هستیم. یک دلیل جزئی را بخواهم بگویم، یک مقدار ما الان در یکی از پست هایی که فقر داریم، جدای از همه مسائل، دفاع چپ و راست در سیستم چهاردفاعه است و برای پوشش این ضعف تیم ها مجبور هستند از سیستم سه دفاعه استفاده کنند. حتی در خود تراکتور این مشکل را داشتیم. در دفاع راست فقط عبدالله ناصری را داشتیم و اگر او نبود واقعا باید سه دفاعه بازی می کردیم که بتوانیم کناره ها را بهتر پوشش دهیم. یکی از علل جزئی این است. به هر حال مثلا چلسی کونته آمد سه دفاعه بازی کرد و قهرمان انگلیس شد. این ها همه تاثیر دارد. شرایط فوتبال ما مثل قدیم نیست. شاید بهترین و به روز ترین تمرینات را می شود با یک سرچ ساده پیدا کرد. قطعا تاثیر پذیر است.
درست است اما در فوتبال مدرن دنیا که سه دفاعه بازی می کنند، می بینیم تیم ها در 4 فاز بازی خیلی فعال هستند. ولی یک جورهایی احساس می شود این وسط روی آوردن ما به سیستم سه دفاعه یک مقدار به خوی محافظه کارانه مان و اشکال مان در بازی سازی برمی گردد. چقدر تحت تاثیر این قضیه می دانید؟ اینکه تیم ها نمی توانند بازی سازی کنند، و ترجیح می دهند یک نفر به خط دفاع اضافه کنند، یک عرض 5 نفره تشکیل بدهند و مطمئن تر بازی کنند.
قطعا این که می فرمایید یکی از دلایل است. چون الان فوتبال ما به خاطر تغییرات مربی یا امنیت شغلی شان، مربی ها محتاط شدند. یکی از راهکارهایی که می تواند به آن ها کمک کند، همین است. تیم هایی هستند که در زمان دفاع عرض را با 6 نفر پوشش می دهند. بعضی از تیم ها 6-3-1 می شوند. خودمان هم در پدیده وقت هایی اینطوری بودیم. یا مثلا سه دفاعه می شوند، 5-4-1 می شوند. خیلی کم هستند که عرض را با 4 نفر پوشش بدهند. آمده است روی 5-6 نفر که خوب لایه ها را ببندند و محکم کاری کنند. این ها همه تاثیر گذار است. البته هر سیستمی که باشد، مهم این است که فلسفه مربی چه باشد. اوایل فقط حرفش بود و فقط اسمی می گفتند سه دفاعه، ولی الان من احساس می کنم در لیگ دارند آن ریزه کاری های سیستم را یاد می گیرند. احساس می کنم که واقعا بهتر شده است. چند تیم را که می بینم که خیلی خوب اجرا می کنند، مثل مس رفسنجان و نساجی که خوب سه دفاعه را بازی می کنند.
ما این وسط تیم هایی داریم که پلن اصلی شان سه دفاعه است و یک تیم هایی داریم که وقتی دچار افت می شوند سراغ این سیستم می روند. مثل پرسپولیس که در حد یکی دو بازی سمت این سیستم رفت. به نظر شما توجیه این قضیه چیست که پرسپولیس وارد یک افتی می شود و به خاطر یک یا دو بازی سیستمی را اتخاذ می کند.
یک سری تیم ها هستند که سیستم پایه شان 4 دفاعه است ولی پلن دوم دارند. حتی برای کار تهاجمی آمدند سه دفاعه کردند. مثلا 3-43 کردند که در همه مالکیت بیشتری داشته باشند، چرخش توپ شان بیشتر باشد. اینکه بخواهیم بگوییم سه دفاعه فقط پلن دفاعی است، نمی توانیم بگوییم. چون واقعا بعضی از سیستم های سه دفاعه، زمان مالکیت توپ در تمام فضاها نفر دارند و چرخش توپ شان خیلی راحت تر است. این ها همه کمک می کند که در زمان مالکیت هم بتوانند موفق باشند. پرسپولیس در آن مقطع یک مقدار به حالت بن بست تاکتیکی رسیده بود و شاید فکر کردند با این تغییر بتوانند به تیم شوک بدهند و بتوانند نتیجه بدهند. به هر حال آن هارمونی که شما اشاره کردید، طی دو سه سال به دست آمده است. خودشان هم سریع برگشتند به سیستم قبلی. آن هارمونی به سادگی به دست نمی آید. الان همین سیستم و استایل بازی پرسپولیس شاید ساعت ها جلسه تمرین می خواهد که این ها همه کمک می کند به این شکل بازی. هارمونیک ترین تیم ما به نظرم پرسپولیس است.
صحبت های مان را ببریم خط جلوتر زمین. بحث حضور فعال در 4 فاز بازی بود و همانطور که اشاره کردید، یک تعداد خاصی از تیم های ما دارند 3-4-2-1 بازی می کنند و خیلی خوب هم پرس می کنند. مثل مس رفسنجان و گل گهر و از آن سوی نیز خیلی ها معتقد هستند بهترین سیستم برای پرس همین سیستم است. پیشرفت این قضیه را در فوتبال ایران چگونه می بینید؟
الان فوتبال دنیا را نگاه کنید مثل لیورپول. استراتژی اصلی تیم کلوپ این است که خوب پرس کنند. پرس بخش مهمی از فوتبال است که باید برنامه ریزی کرد. حالا سیستم هایی که با سه نفر جلو هستند، مثل همین 3421 برای پرس کردن شرایط خوبی ایجاد می کند و کمک می کند در فاز مالکیت، برای توپ گیری به آن ها کمک کند. همین سیستمی که شما می گویید. مثلا نساجی، مس و چند تیم دیگر که بازی می کنند، خود مس پارسال اواسط فصل اقدام کرد. ابتدا 4-2-3-1 بودند بعد که 3-4-2-1 که شدند، ایراداتی داشتند. اما الان همان نکته ای که گفتم ثبات و هارمونی که ایجاد شده است و به اینجا کشیده شده است، با یک سری تغییرات کوچک در نفرات شان، الان می بینیم که رفسنجان در این فازهای بازی، حرف برای گفتن زیاد دارد.
به یک مشکلی هم که اشاره کردید، بازیسازی بود. خیلی از تیم های دنیا از این زاویه به پرس نگاه می کنند که می تواند نقش یک بازیساز خوب را برایشان ایفا کند. خود کلوپ هم می گوید که بهترین پلی میکر من همین پرس من است. به نظرتان برای رفع این مشکل بازی سازی، به این سمت برویم اتفاق بهتری نمی افتد؟ چون مشکل بازیسازی را سال ها در فوتبال داریم. یک جرقه ها و بازیکنانی می آیند و باز می روند.
مالکیت توپ به شدت به کیفیت بازیکن وابسته است. تیم هایی الان هستند بخاطر شرایط مالی، تیمی پارسال بود که دیدند بازیکنان جوانی دارند و روی آوردند به پرس کردن. با همین سیستم سه نفر جلو، خیلی خوب جا انداخته بودند. تیم نفت مسجد سلیمان در نیم فصل اول پارسال، 3-4-3 بازی می کرد و سه نفر جلو سه جوان بودند که خیلی خوب پرس می کردند. این بخاطر بازیکنان جوان بود و بودجه شان به این نمی رسید که بازیکن خلاق استخدام کنند. ولی بازیکنان جوانی گرفتند که در قالب کاری شان جا بیوفتند. دیدیم که نیم فصل اول این تیم نتایج خوبی کسب کرد. روی همین رویکرد بود. روی ضربات ایستگاهی و پرس برنامه داشتند و خیلی از تیم ها را بردند. سپاهان را روی همین رویکرد بردند.
در مورد یکی دیگر از فاکتورهایی که گفتید صحبت کنیم. بحث ثبات است. در لیگ بعضی از مربیان خیلی سیستم عوض می کنند و حتی از قالب اعداد هم خارج می شود. مثلا همین فصل قبل استقلال را دیدیم که چنین رویکردی داشت. دیگر بعد از نیم فصل مجبور به تغییر کادر فنی شد. از زاویه دید شما که سابقه حضور در لیگ را دارید، این تغییر سیستم ها تا چه حد منطقی است. در دنیای فوتبال یک سری مربی صاحب سبک داریم ولی یک جاهایی باید انعطاف به خرج بدهند. این میزان انعطاف تا چه حد باید باشد که به سبک آسیب نزند و در راستای حل مشکلات باشد؟
اکثر تیم ها در لیگ با یک سیستم بازی کردند که این رویکرد رایج است. تیم هایی که می توانند تنوع داشته باشند، یکی ذوب آهن بود. مثلا 4231 - 433 و 352 و فکر می کنم 3421 هم بازی کردند. یکی هم خود تراکتور بود که آقای سولدو خیلی تنوع سیستم داشت. ولی شما نگاه کنید، تیم های موفق لیگ تقریبا از یک سیستم پیروی می کنند. همین خود پرسپولیس 442 است که سال ها دارد کار می کند. یک اصل مهم در فوتبال است و آن خودکار شده است. بازیکن باید به صورت خودکار بداند که الان مثلا مدافع وسط ما توپ را گرفته، من باید کجا حرکت کنم. این ها زمانبر است. بخاطر همین که می گویند سیستم زیاد نباید تغییر کند. پروسه خودکار شدن در ذهن بازیکن زمانبر است. اگر تغییرات کمتر باشد، بازیکن راحت تر است. شما فوتبال اروپا را ببینید. لیورپول چقدر تغییر سیستم داشته است. یا گواردیولا. به آن صورت تغییر سیستم نداشتند. بازیکن باید به صورت غریزی یک چیزهایی را بفهمد. همش به فکر کردن نیاز ندارد. این فاکتور مهمی است که می تواند کمک کند. ولی خود ما هم کار کردیم. سال بوده است که در یک سال سه سیستم تغییر داده ایم. اما باید زمان داشته باشید. پلن بی، حتی سی داشته باشید. حتی می تواند تغییر سیستم نباشد و تغییر استراتژی باشد. مثلا از بازی کوتاه به بازی مستقیم روی می آوری. این هم رویکردی است که من خودم همیشه می گویم، راه های رسیدن به خدا متفاوت است. شاید یک مربی ایده اش این باشد که 5 سیستم کار کند و یک مربی هم سال ها سیستمش را عوض نکند. همین سیستم 343 آقای گاسپرینی در آتالانتا. واقعا استثنایی بود. جابجایی هایی داشتند که من هنوز در لیگ ندیدم. به هر حال سطح فوتبال ها با هم فرق دارد. حالا می شود در همین تیم های خودمان برخی از این پوزیشن ها را جا انداخت. خصوصا تیم هایی که دارند همان سیستم را بازی می کنند و در آن جا افتادند و مشکلی ندارند.
