در قسمت اول یادداشت، به بخش ابتدایی دوران مربیگری اسون گوران اریکسون در باشگاه هایی چون لاتزیو و فیورنتینا پرداختیم و امروز نگاهی جامع به دوران حضور در تیم ملی انگلیس و سایر تیم های ملی و باشگاهی خواهیم داشت.
سکانس هشتم: انگلیس؛ نابودی یک نسل طلایی!
بعد از درخشش گوران اریکسون در لاتزیو و رساندن این تیم بعد از 24 سال به قهرمانی اسکودتو ایتالیا، با پیشنهاد سنگین فدراسیون فوتبال انگلیس مواجه شد. پیش از این تیم های ملی سوئد، آلمان، ایتالیا و فرانسه برای هدایت آنها به اریکسون پیشنهاد داده بودند اما اریکسون معتقد بود که هنوز برای قبول هدایت تیم های ملی زود است.
پس از شکست خانگی انگلیس در هفتم ماه اکتبر سال 2000 میلادی در ورزشگاه ومبلی در حضور 76 هزار هوادار مقابل آلمان در جریان بازی های انتخابی جام جهانی 2002، کوین کیگان از سمت خود استعفا کرد که استعفا وی با توجه به عملکرد ضعیف در قامت سرمربی تیم انگلیس، توسط اتحادیه فوتبال لیگ جزیره مورد پذیرش قرار گرفت. سرانجام پس از کشمکش های زیاد جفری تامسون _رییس وقت اتحادیه فوتبال انگلیس_ اسون گوران اریکسون را به عنوان اولین مربی خارجی تیم ملی انگلستان معرفی کرد. اتفاقی که پرنس آندرو رییس تشریفاتی اتحادیه و جفری تامسون را به شدت مورد انتقاد های مردم و رسانه ها قرار داد. پیشنهاد اتحادیه فوتبال انگلیس قراردادی 8 ساله تا یورو 2008 که رسیدن به جام جهانی 2002 شرط لازم و کافی برای ادامه همکاری است. انگلیس در 6 بازی تحت هدایت اریکسون توانست به 16 امتیاز از 18 امتیاز ممکن برسد که مهم ترین برد آنها پیروزی 5_1 انگلیس مقابل آلمان در ورزشگاه مونیخ مقابل چشمان 63 هزار هوادار بود. این برد سنگین ترین شکست آلمان در جریان 12 بازی رسمی خود مقابل سه شیرها بود؛ چیزی که هواداران را یاد پیروزی 6 گله انگلیس مقابل مانشافت ها در یک بازی دوستانه در 14 می 1938 بیندازد. اریکسون و تیمش اولین هدف در قرارداد یعنی صعود به جام جهانی 2002 را با صدرنشینی در گروه 9 رقابت ها با موفقیت به پایان بردند.
انگلیس در جام جهانی 2002 که به میزبانی مشترک کره جنوبی و ژاپن برگزار شد؛ در گروه F مسابقات با تیم های آرژانتین، نیجریه و سوئد همگروه شد که در پایان با تساوی مقابل نیجریه و سوئد و پیروزی 1_0 مقابل آرژانتین بیلسا، با 5 امتیاز و با گل زده کمتر نسبت به سوئد، به عنوان تیم دوم به مرحله حذفی جام جهانی راه یابد در مرحله یک هشتم نهایی مقابل دانمارک شگفتی ساز مارتین اولسن قرار گرفت. تیمی که موفق شده بود با پیروزی مقابل فرانسه و اروگوئه مقتدرانه به عنوان تیم اول گروه A پا به مرحله حذفی بگذارد؛ اما این تیم قدرتمند گوران اریکسون بودند که با گل های امیل هسکی، مایکل اوون و ریو فردیناند با 3 گل به پیروزی برسند. اما در مرحله یک چهارم نهایی باید مقابل برزیل فوق قدرتمند و آماده ماریو زاگالو قرار میگرفت که علارغم اخراج رونالدینیو در دقیقه 57، انگلیس مقابل قهرمان این رقابت ها 2 به 1 شکست خورد تا وداعی تلخ با این رقابت ها داشته باشد.
در یورو 2004 که به میزبانی پرتغال برگزار می شد، انگلیس در گروه B مسابقات با تیم های سوئیس، فرانسه و کرواسی همگروه شده بود. انگلیس در مرحله گروهی موفق شد با نتیجه ای قاطع کرواسی و سوئیس را در هم بشکند اما مقابل فرانسه سانتینی با نتیجه 2 به 1 شکست خورد؛ در این بازی انگلیس با گل دقیقه 38 فرانک لمپارد از حریف پیش افتاد اما با دبل زیدان در وقت های اضافه نیمه دوم، پیروزی را با شکست عوض کردند. با این نتیجه انگلیس موفق شد به عنوان تیم دوم گروه B مسابقات به مرحله حذفی راه یابد تا در مقابل پرتغال میزبان قرار گیرد. در آن بازی انگلیس موفق شد با گل دقیقه 3 مایکل اوون پیش بیفتند اما با گل های هلدر پوستیگا و دکو از حریف قدرتمند خود عقب افتادند؛ اما فرانک لمپارد که بارها و بارها در طی دوران 6 ساله حضور اریکسون ناجی وی بوده است، در دقیقه 115 کار را به تساوی کشاند تا بازی به پنالتی برسد. اما در پنالتی ها با خراب شدن پنالتی دیوید بکام و داریوش واسل، این کشتیران های دریای اتلانتیک شمالی بودند که به مرحله بعد راه یافتند.
بعد از این رقابت ها فشار رسانه های متمول انگلستان بر اریکسون افزایش یافت؛ آنها معتقد بودند که اریکسون علی‌رغم بار فنی بالا، نمی تواند در کنار زمین تیمش را هدایت کند. مردم انگلیس باور داشتند که روحیه سرد و یخی گوران اریکسون این تیم را نمی تواند موفق کند و دلیل کامبک های متعدد سه شیرها را این ناکارامدی اریکسون در کنار زمین می دانستند. در همین خصوص گرت ساوتگیت ملی پوش سابق و سرمربی حال حاضر سیه شیرها می گوید:
ما برای برد نیاز به وینستون چرچیل داشتیم، اما دانکن اسمیت (رهبر اپوزیسیون و عضو حزب محافظه کار بریتانیا) نصیب ما شد
به همین خاطر اریکسون، استیو مک لارن دستیار سابق سر الکس فرگوسن را به عنوان دستیار خود برگزید. کسی که به شور و حرارت در کنار زمین شهرت داشت و بعد از اریکسون به مدت 18 بازی به عنوان سرمربی سه شیرها فعالیت داشت.
در همین دوران خبری از سوی رسانه ها منتشر شد که به عنوان بزرگترین رسوایی اخلاقی هزاره سوم در انگلستان شناخته می شد، در ماه می 1998 اریکسون با نانسی دِل الویو مدل معروف ایتالیایی وارد رابطه شد. اما در سال 2002 مشخص شد که وی با اولریکا جانسون مجری معروف انگلیسی وارد رابطه شده است اما این رابطه خیلی زود تمام شد و اریکسون به دِل الویو بازگشت. اما در اتفاقی که در سال 2004 منتشر شد ارتباط اریکسون با فاریا علم منشی شاغل در اتحادیه انگلیس بود. کسی که همزمان با مارک پالیوس رئیس اتحادیه فوتبال انگلیس ارتباط داشت. این اتفاق ها موجب شد تا فاریا علم و مارک پالیوس از سمت خود اخراج شوند اما به دلیل شرایط خاص و ویژه اسون گوران اریکسون، وی در سمت خود باقی ماند.
ولیکن در ژانویه 2006 اتفاقی افتاد که با وجود خشم همگانی مردم و سلب اعتماد روسای رسمی و سلطنتی اتحادیه فوتبال انگلیس هیچ راه فراری از این واقعه وجود نداشت تا اینکه در 23 ژانویه با اعلام اتحادیه فوتبال انگلیس، گوران اریکسون پس از جام جهانی 2006 از سمت خود برکنار می شود. در اوایل ژانویه روزنامه News Of The World فیلمی را منتشر کرد که در آن خبرنگار جنجالی انگلیسی یعنی "مظهر محمود" در قامت یک شیخ عرب پیشنهادی 5 میلیون یورویی برای هدایت استون ویلا به اریکسون ارائه می کند. این شیخ قلابی مدعی می شود که قصد دارد استون ویلا را خریداری کند و با آوردن ستاره های مدنظر اسون گوران اریکسون تیم رویایی وی را بسازد، هم چنین اریکسون به وی اطمینان می دهد که می تواند بکام را از مادرید به لندن بیاورد. چرا که دیوید بکام نزدیکترین بازیکن انگلیسی به اریکسون محسوب می شد و حتی کاپیتان تیم ملی در زمان مرد یخی به حساب می آمد؛ چیزی که رسانه ها معتقد بودند اریکسون از محبوبیت بکام برای ترمیم جبهه خود در میان مردم استفاده می کند. این اتفاق آنقدر بین مردم مورد هجمه قرار گرفت تا با وجود اثبات اینکه گوران اریکسون در آن مذاکره مست بوده است، تاثیری بر عقیده مردم نداشت و در پایان جهام جهانی 2006 از سمت خود برکنار شد.
در آخرین جام جهانی انگلستان با گوران اریکسون، در گروه B مسابقات با تیم های ترینیدا و توباگو، پاراگوئه و سوئد همگروه بود که موفق شد با دو برد و یک مساوی مقابل سوئد به مرحله بعد جام جهانی 2006 صعود کند. در یک هشم نهایی موفق شدند با تک گل دیوید بکام، اکوادور شگفتی ساز را شکست دهند. اما در یک چهارم نهایی باز هم مقابل پرتغال قرار گرفتند و این بار هم شاگردان فیلیپه اسکولاری بودند که در پنالتی ها پیروز شدند؛ با این شکست پرونده 2026 روزه هدایت سه شیرها توسط مرد یخی سوئدی به پایان رسید. دوران 6 ساله ای که با وجود ستاره هایی اعم از دیوید بکام، استیون جرارد، فرانک لمپارد، مایکل اوون، ریو فردیناند و ... انتظار حداقل یک قهرمانی چندان چیز بعیدی نبود؛ اما با اشتباهات متعدد اریکسون مثل ماجرای WAGS ، دسیسه های آشکار رسانه ها برای نابودی چهره گوران اریکسون در میان مردم و بازیکنان تیم و شاید بدشانسی در پنالتی ها، عواملی بودند که این نسل طلایی را نابود کردند.
اریکسون در طی 66 بازی با سه شیرها موفق شد 39 برد و 12 شکست را تجربه کند که یکی از تلخ ترین این شکست ها، باخت 1_0 مقابل ایرلند شمالی در بلفاست در طی انتخابی جام جهانی 2006 بود؛ بعد از بازی بسیاری از رسانه خواستار برکناری فوری اریکسون و انتخاب ضروری یک مربی انگلیسی برای هدایت یه شیرها در جام جهانی آلمان بودند. اریکسون موفق شد در طی 66 بازی میانگین امتیاز 2 را کسب کند، میانگینی که او را تا آن زمان تبدیل به دومین مربی برتر تاریخ تیم ملی انگلیس از نظر امتیاز گیری تبدیل می کرد؛ تنها کسی که از او بهتر نتیجه گرفته بود آلف رمزی فقید بود که در بین سال های 1963 تا 1974 موفق شده بود علاوه بر کسب جام جهانی 1966، میانگین امتیاز 2.07 را به ثبت برساند.
سکانس نهم: اسون گوران اریکسون؛ مارکوپولوی سوئدی!
بعد از عملکرد ضعیف گوران اریکسون در تیم ملی انگلیس، با قراردادی سه ساله با دستمزد سالیانه 2 میلیون پوند به منچستر سیتی پیوست که عمر حضور وی در این تیم به یک سال نرسید و بعد از یک فصل از این تیم با رضایت طرفین جدا شد. خاطره ماندگاری که اریکسون برای سیتیزن ها به بار آورد، پیروزی در دو دیدار رفت و برگشت مقابل قهرمان لیگ یعنی منچستر یونایتد و شکست مفتضحانه 8 به 1 مقابل میدلزبورو بود که عنوان یکی از سنگین ترین شکست های تاریخ مچسترسیتی به حساب می آید. برخی از محافل نزدیک به رختکن منچسترسیتی معتقدند که این کم کاری آن هم در هفته آخر مقابل تیم رده چهاردهمی، به خاطر اعتراض بازیکنان نسبت به بقای گوران اریکسون در فصل آینده بوده است و آنها خواهان جدایی وی بودند، اتفاقی که با طومار هواداران منچسترسیتی با 15 هزار امضا در خصوص جدایی اریکسون همخوانی عجیبی دارد.
بعد از این عملکرد فاجعه بار با پیشنهاد بنفیکا مواجه شد که با رد آن هدایت مکزیک را برعهده گرفت. بعدها اریکسون از رد پیشنهاد بنفیکا ابراز پشیمانی کرد و معتقد بود که با پذیرفتن پیشنهاد آزتک ها خود را از فوتبال اروپا دور کرده است و همین عامل موجب شده تا او را به باد فراموشی بسپارند. قراردادی که فدراسیون فوتبال مکزیک با اریکسون امضا کرده بود، قراردادی دو ساله تا بعد جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی بود که با دو شکست مقابل آمریکا و هندوراس در انتخابی جام جهانی از سمت خود در 2 آوریل 2009 برکنار شد. البته یکی از عوامل مهم برای برکناری وی، خبر پیشنهاد باشگاه پورتسموث بود که همین عامل موجب شد تا سران فدراسیون مکزیک در اخراج وی مصمم تر شوند.
بعد از جدایی از تیم ملی مکزیک در حالی که همه انتظار داشتند به باشگاه پورتسموث انگلیس بپیوندد، به عنوان مدیر فوتبالی باشگاه دسته دومی ناتس کانتی انگلیس انتخاب شد. پیشنهاد مالکان باشگاه طبق کنسرسیوم خاورمیانه شرکت Munto Fiance شکل گرفته بود، قراردادی که در آن باشگاه ناتس کانتی موظف به جذب سرمایه و بازیکنان ستاره برای پیشرفت باشگاه و رساندن به قهرمانی در لیگ برتر در طی چند سال آینده شده بود و برای این گام گوران اریکسون را به عنوان مدیر پروژه انتخاب کردند. اما با وجود بدهی های کلان مالی باشگاه، سران این تیم نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند و باشگاه را به "ری ترو" مالک سابق باشگاه لینکلن سیتی فروختند.همین عامل موجب شد تا گوران اریکسون از سمت خود استعفا دهد و در اقدامی فوق العاده از دستمزد میلیون دلاری خود گذشت تا به بدهی های باشگاه پرداخته شود؛ اقدامی که اریکسون توسط ری ترو "جنتلمن مطلق" خطاب شود. ناتس کانتی در پایان فصل تحت هدایت استیو کوتریل انگلیسی به قهرمانی در لیگ دو رسید.
بعد از جدایی از ناتس کانتی با عقد قراردادی کوتاه مدت با دستمزد 270 هزار پوند (این مبلغ هیچ وقت تاییده نشده و صرفا گمانه زنی های رسانه های انگلیسی می باشد) هدایت ساحل عاج را در جام جهانی آفریقای جنوبی برعهده گرفت. ساحل عاج در گروه G مسابقات با پرتغال، برزیل و کره شمالی همگروه شده بود؛ در این مرحله ساحل عاج با تساوی بدون گل مقابل پرتغال و شکست 3 به 1 مقابل بزریل دونگا و پیروزی 3 به 0 مقابل کره شمالی نتوانست از گروه خود بالا صعود کند و حذف شد. دونگا سرمربی برزیل بعد پیروزی مقابل ساحل عاج در مصاحبه ای گفت:
ما پیش از این با ساحل عاج بازی کردیم، اما نظام و سازماندهی امروز را تا حالا از ساحل عاج ندیده بودیم، آنها واقعا خوب کار کردند.
بعد از حذف تلخ ساحل عاج از جام جهانی گوران اریکسون، یاماسوکرو را به مقصد لستر ترک کرد تا هدایت روباه های انگلیسی را برعهده گیرد. پس از عملکرد نامطلوب پائولا سوزا پرتغالی روی نیمکت لسترسیتی، اسون گوران اریکسون با قراردادی کوتاه مدت هدایت این تیم در معرض سقوط را گرفت. اریکسون توانست در پایان 39 بازی، 17 برد 13 باخت و 9 تساوی را در کارنامه خود جای دهد و با کسب رتبه دهم این تیم را از سقوط نجات دهد. در تابستان با عدم توافق طرفین در مسئله نقل و انتقالات گوران اریکسون از لستر سیتی جدا شد.
بعد از ناکامی های بسیار سرانجام اریکسون پا به آسیا گذاشت و برای حدودا 8 ماه مسئولیت مدیر فوتبالی دو باشگاه ساسانا تایلند و النصر امارات را برعهده داشت. بعد از وداع با امارات راهی سوپرلیگ چین شد و در طی 4 سال هدایت 3 باشگاه گوانژو، شانگهای و شنزن را برعهده داشت. اریکسون در تیم گوانژو در طی اولین سال حضور خود، موفق شد این تیم را به رتبه سوم برساند و برای اولین بار این تیم را به جواز حضور در لیگ قهرمانان آسیا برساند. در تابستان به دلیل مشکلات قراردادی و دخالت مالکان باشگاه از این تیم جدا شد تا با قراردادی دو ساله با دستمزد دو میلیون پوندی هدایت شانگهای اس.آی.پی.جی را برعهده گیرد. شانگهای در طی دو فصل تحت هدایت اریکسون توانست به مقام نائب قهرمانی و سومی سوپرلیگ چین برسد و مانند گوانژو اولین سهمیه لیگ قهرمانان آسیا را در تاریخ خود را کسب کند. اریکسون در شانگهای رویه ای نتیجه گرا پیش گرفته بود و با عدم بهره گیری از بازیکنان جوان و صرفا استفاده از بازیکنان با سابقه این تیم، فرصت پیشرفت را از ستاره های جوان این تیم گرفت تا سران شانگهای پس از پایان قرارداد وی، ویلاش بواش را جایگزین او کنند. در سومین حضور خود در لیگ چین، جایگزین کلارنس سیدورف شد اما بعد 9 بازی بدون پیروزی سکان این تیم را به بوآشان وانگ چینی تحویل داد.
در 27 اکتبر 2018 گوران اریکسون برای 6 ماه هدایت تیم ملی فیلیپین را بر عهده گرفت تا سکاندار این تیم در انتخابی جام جهانی روسیه و جام ملت های آسیا 2019 امارات باشد. اریکسون در 5 بازی انتخابی جام جهانی موفق شد با برتری مقابل مالدیو و گوام و تساوی مقابل چین امیدها را برای صعود زنده نگه دارد اما با دو شکست مقابل سوریه از راهیابی به جام جهانی بازماند. در جام ملت های آسیا هم با قبول 3 شکست مقابل کره جنوبی، چین و قرقیزستان در قعر گروه C مسابقات قرار گرفتند تا آخرین تجربه مربیگری اسون گوران اریکسون نافرجام بماند.
اسون گوران اریکسون نامی است که بارها و بارها شایعه حضورش در ایران به گوش رسیده است و حتی به یک قدمی امضا نیز نزدیک شده بود. اولین بار سال 2011 بود که فدراسیون فوتبال پس از رد پیشنهاد دیگو مارادونای فقید به سراغ گوران اریکسون رفت تا این مرد سوئدی جانشین افشین قطبی در تیم ملی شود. اما با اعلام عدم تمایل اریکسون برای کار در ایران، به عنوان مدیر فوتبال راهی باشگاه ساسانای تایلند شد! سال 2011 روزنامه سان مدعی شد که پرسپولیس با یک میلیون پوند به دنبال اسون گوران اریکسون است، حتی محمد رویانیان برای مذاکرات پیشرفته با گوران اریکسون در جزیره کیش دیداری داشت اما این انتقال هرگز رخ نداد و پرسپولیس با مصطفی دنیزلی به توافق رسید. سال 2018 پس از نتایج ضعیف جان توشاک ولزی، روزنامه سان در مقاله ای اعلام کرد که سران تراکتور به دنبال اسون گوران اریکسون هستند اما این مذاکرات نافرجام ماند تا جرج لیکنز بلژیکی هدایت پرشورهای تبریز را برعهده گیرد.
اسون گوران اریکسون در طی 42 سال موفق شد 18 جام را کسب کند و سابقه نشستن روی نیمکت 19 باشگاه در کارنامه خود دارد. میانگین حضور 2.15 سال در تیم های خود دارد و میانگین امتیاز 1.65 را به ثبت رسانده است. اریکسون موفق شده در طی 988 بازی 480 پیروزی و 251 مساوی را کسب کند. هم اکنون به عنوان مشاور غیر رسمی تیم ملی فیلیپین و به عنوان کارشناس در برنامه های تلویزیونی حضور دارد. او در یورو 2020 به عنوان کارشناس در ویژه برنامه شبکه 3 نیز حضور داشت.
بیشتر بخوانید:
ارسالی علیرضا یزدیانی برای طرفداری
