به گزارش طرفداری، با پایان رقابت های یورو و تعطیلی رقابت های باشگاهی فوتبال اروپا، تب و تاب مسابقات جذاب فوتبالی در سراسر دنیا فروکش کرده و بسیاری از هواداران در بازی های دوستانه پیش فصل تیم های شان به دنبال سرنخ های تاکتیکی برای پیش بینی آنچه قرار است در فصل آینده برای تیم شان اتفاق بیافتد، هستند. حالا در تعطیلات فوتبال اروپا بد نیست قبل از آغاز مسابقات به نگرش های جدیدی در مورد مباحث تاکتیکی فوتبال بپردازیم.
تا به این جا در مورد بازی مالکانه و اصولی که برای اجرای این سبک از بازی نیاز است به نکات زیادی اشاره کرده ایم و هر دو نگرش کلی در مورد مالکیت توپ، یعنی یک بازی واکنش گرا به دور از مالکیت اضافی توپ و بازی مالکانه را بررسی کرده ایم.
به نوعی هواداران هر کدام از این نگرش ها، فهرستی از سرمربیان مورد علاقه خاص خود را دارند که مطابق نگرش آن ها تیم هایشان را هدایت می کنند. برای مثال ما این دو نگرش را به نوعی می توانیم در دوگانه خوزه مورینیو و پپ گواردیولا خلاصه کنیم. پپ گواردیولا نماد یک سرمربی نوآور و ایده آل گرا در امر بازی مالکانه است که نقش به سزایی در رواج و احیای این سبک در مقاطع زمانی مختلف داشته و مورینیو نیز به عنوان سمبل بازی واکنش گرا شناخته می شود که معتقد است درصد مالکیت توپ بالا رابطه مستقیمی با بالا بردن اشتباهات دارد و همین اشتباهات است که تفاوت برنده و بازنده را در زمین مشخص می کند.
طرفدار هر کدام از این نگرش ها که باشید به هیچ عنوان نمی توانید افتخارات و دستاوردهای طرف مقابل را کتمان کنید. اگر طرفدار رویکرد پپ هستید، شما نمی توانید فتح لیگ قهرمانان اینتر مورینیو را با همین نگرش در نظر نگیرید و این در حالی است که اگر طرفدار مورینیو هم باشید، به هیچ عنوان نمی توانید تحولی که پپ با سبکش در دنیای فوتبال ایجاد کرده را در نظر نگیرید.
در جرگه موافقین یا مخالفان هر کدام از این نگرش ها قرار بگیرید، اگر قرار است فوتبال را به چشم یک هواداری که فوتبال را از دریچه فنی می بیند، نگاه کنید، نباید با دیدگاه های رادیکال و متعصبانه سعی در تخریب نگرش مخالفتان داشته باشید چرا که در چنین مواقعی خود فوتبال جواب شما را می دهد. به قول رالف هازن هوتل در فوتبال هیچ گارانتی ای وجود ندارد و قرار نیست یک سبک و نگرش تا ابد روی فوتبال حاکمیت کند و تمام بازی ها را ببرد.
برای مثال روزگاری می گفتند هیچ تیمی نمی تواند بارسای پپ گواردیولا را شکست دهد اما دیدید که حتی آن بارسای قدرتمند هم نمی تواند تا ابد روی فوتبال حکمفرمایی کند. البته در این بین مربیان زیادی حضور دارند که می توانند زیرمجموعه هر کدام از این نگرش ها قرار بگیرند و ما تنها دو نمونه موفق رو به روی هم که همواره نگرشی متضاد داشتند را اشاره کردیم.
قبل از ورود به بحث امروزمان لازم بود مروری بر چند پاراگراف بالا داشته باشیم. این صحبت ها شاید ربطی به موضوع امروز نداشت اما به تلطیف مواضع ما در قبال سبکی که علاقه مندش نیستیم کمک می کند. شما هم قبل از ورود به دنیای فنی فوتبال باید به این نکات توجه کنید و دیدگاه متعصبانه ای روی قضایا نداشته باشید. حالا سراغ بحث اصلی می رویم؛ فوتبال چهار فاز؛ در مجموع رفتار و رویکرد های هر تیم در این 4 فاز است که یک سبک فوتبال را تشکیل می دهد و شما هم اگر قصد دارد تیمی را آنالیز کنید باید بازی یک تیم را در این بخش ها تفکیک کنید.
فوتبال چهار فاز چیست؟
بارها از زبان آنالیزور های و کارشناس های مختلف تلویزیونی اصطلاح فوتبال چهار فاز را شنیده ایم که جاهای مناسب و غیر مناسب از آن استفاده کرده اند اما هیچ گاه توضیح درستی از آن به مخاطب خود نداده اند. بهتر است تعریف فوتبال چهار فاز را با این سوال شروع کنیم، چهار فاز فوتبال چه چیز هایی هستند و یا اصلا کدام فرایندها چهار فاز اصلی فوتبال را تشکیل می دهند؟
گراف فازهای فوتبال
یکی از فرایند ها مربوط به زمانی است که تیم صاحب توپ است و به اصطلاح مالک توپ و میدان است. یکی از اصلی ترین بخش های همان تفاوت نگرشی که در ابتدا از آن صحبت کردیم در این بخش شکل می گیرد. این که شما چه رویکردی هنگام مالکیت توپ دارید و قرار است هنگامی که مالک توپ هستید چه هدفی را دنبال کنید، بستگی به این قضیه دارد که شما به دنبال اجرا کردن چه سبکی باشید. برای مثال در این بخش تیم های گواردیولا و سایر مربیان که پیرو مکتب بازی مالکانه هستند معتقدند باید با صبر و حوصله و تعداد پاس کافی توپ را حفظ کنند و به تدریج به دروازه تیم حریف نزدیک شوند اما مربیانی همچون مورینیو معتقدند نگه داشتن توپ برای مدت زمان زیاد و بالا بردن مالکیت تنها باعث اشتباه می شود و یا حتی مربیان مدرن تری همچون توماس توخل، مائوریتزیو ساری و یا حتی روبرتو مانچینی معتقدند تیم باید تنها به دنبال خلق موقعیت باشد و تمام فاکتورهایی همچون مالکیت توپ باید در خدمت هدف اصلی تیم که همان خلق موقعیت است، باشند تا تیم از مالکیت به موقعیت برسد. برای مثال در تورنومنت یورو 2020 دیدیم که تیم مانچینی در یک بازی مالکیت بالای 60 درصد و در یک بازی هم مالکیت زیر 30 درصد داشت و این انعطاف کمک بزرگی به آن ها کرد. آنها در هر دو حالت برنده بودند.
چرخه عملکرد در فاز حمله
از این فاز تحت عنوان attacking organization نیز یاد می شود. در تصویر بالا نیز از چنین عبارتی استفاده شده است.
دیگر فاز فوتبال مربوط به زمانی است که مالکیت توپ را در اختیار ندارد و به نوعی در فاز دفاع قرار دارید و تحت عنوان Defending یاد می شود. (با فرایند انتقال توپ از دفاع به حمله و بالعکس اشتباه نشود در این قسمت چیدمان و شماتیک دفاعی تیم مد نظر ما است).
چرخه عملکرد در فاز دفاع
شکل دفاعی هر تیم در این فاز مهم است و در مجموع هم هدف این است که تیم گلی دریافت نکند. در مجموع هنگامی که بین مسائل پیچیده فوتبالی گیر افتادید و دچار سردرگمی شدید به این نکته توجه کنید که غالبا هدف اصلی در فوتبال این است که چگونه باید دفاع کنیم که تیم مان گل نخورد و چگونه حمله کنیم که تیم به گل برسد تمامی اعداد و ارقام، پارامتر ها، تاکتیک ها در خدمت این دو سوال است و برای جواب دادن به آن ها است. پس گاهی اوقات هم نیاز نیست همه چیز را برای خود پیچیده ترسیم کنید.
فاز بعدی متعلق به انتقال توپ است، انتقال توپ از دفاع به حمله...
از این فرایند در اصطلاحات فوتبالی تحت عنوان ترانزیشن مثبت یا انتقال مثبت هم یاد می شود و هدف از آن هم انتقال توپ از حمله به دفاع است در این فرایند هم مثل فرایند های قبلی رویکرد و رفتار هر تیم متفاوت است و هر مربی ای بر اساس تفکرات و اهدافش در هر کدام از این فاز ها رفتار تیمش را تعیین می کند.
آخرین فاز هم مربوط به انتقال از حمله به دفاع است و از این بخش نیز تحت عنوان انتقال یا ترانزیشن منفی یاد می شود و مربوط به زمانی است که تیم توپ را از دست می دهد. در این بخش تیم ها معمولا دو رویکرد کلی به خود می گیرند. برخی تیم ها در پی از دست دادن توپ regroup می کنند و به دنبال این هستند تا سریعا به فرم و چیدمان اولیه دفاعی خود برگردند و این شیوه معمولا متعلق به تیم هایی است که به دنبال بازی پر ریسک نیستند.
یوگن کلوپ از آن دست مربیانی است که تیم هایش به رویکرد خاص خود یعنی همان گیگن پرس در فاز ترانزیشن و انتقال منفی معروف هستند.
دومین رویکرد که روش مدرن تری در قیاس با روش سنتی محسوب می شود، تحت فشار قرار دادن حریف و یا همان کانتر پرس است و سرمربیانی همچون پپ گواردیولا، یورگن کلوپ، مارچلو بیلسا و .. به دنبال بازپس گیری سریع توپ هستند و زمان استاندارد مشخصی را برای بازپس گیری توپ تعیین می کنند.
فوتبال چهار فاز یکی از مباحث پایه ای فوتبال است و حالا می توانید به سوال فوتبال چهار فاز چیست پاسخ دهید؟ فوتبال چهار فاز دقیقا به معنی حضور فعال و هدفمند در هر چهار فاز (حمله یا همان مالکیت توپ، دفاع یا همان کنترل فضا در قبال مالکیت حریف، انتقال توپ از دفاع به حمله و انتقال موقعیت از حمله به دفاع) است. هر سبکی که قرار است در دنیای فوتبال پیاده شود ابتدا باید به صورت شفافی رویکردی مشخص در این 4 فاز داشته باشد...
ادامه دارد...
بیشتر بخوانید:
