دانشمندان راهی جدید برای حل معضل پلاستیکهای اضافی روی زمین پیدا کردهاند. بر اساس مقالهای که اخیراً در مجلهی Green Chemistry منتشر شده است، محققین توانستهاند به کمک نوعی باکتری، پلاستیکهای مصرف شده را تبدیل به مادهای کنند که طعم و بوی آن مشابه وانیل است. این ماده «وانیلین» نام دارد و در واقع ترکیبی است که طعم و بوی وانیل از آن نشات میگیرد. این راه نه تنها زبالههای پلاستیکی را کاهش میدهد، بلکه به کمک آن میتوان حتی بستنیهای خوشمزهتری تولید کرد.
در این تحقیق، دانشمندان دانشگاه ادینبرو، باکتری «E. Coli» را بهصورت ژنتیکی مهندسی کردند تا بتوانند اسید ترفتالیک را که از پلی اتیلن ترفتالات یا همان پلاستیک PET استخراج میشود، به وانیلین تبدیل کنند. PET نوعی پلاستیک است که از آن معمولاً برای ساخت ظروف یکبار مصرف و همچنین در صنایع بستهبندی استفاده میشود. این ماده از مواد تجدیدناپذیر تولید میشود و فرآیندهای بازیافت کنونی فقط آنرا به مولکولهای سازنده میشکند که یکی از آنها ترفتالیک اسید است.
از این مواد سازنده برای تولید پلاستیکهای بیشتر استفاده میشود که باز هم در ایجاد آلودگیهای پلاستیکی موثر هستند. با در نظر گرفتن اینکه سالانه ۵۰ میلیون تُن زبالهی PET تولید میشود، این موضوع که بتوان راهی برای تبدیل آنها پیدا کرد، از اهمیت بالایی برخوردار است.
باکتری E. Coli از باکتریهای خوب محسوب نمیشود، ولی اکنون راهی ایجاد شده که این باکتریها نیز میتوانند مزایای خود را بروز دهند. محققین با استفاده از این باکتری توانستهاند ترفتالیک اسید را تا ۷۹ درصد به وانیلین تبدیل کنند. آنها نشان دادهاند که میتوان به کمک این باکتری بطریهای پلاستیکی قدیمی را به وانیلین تبدیل کرد.
در این تحقیق دانشمندان برای اولین بار از سیستمهای زیستی برای بازیافت زبالههای پلاستیکی استفاده کردهاند که میتواند اثرات خوبی بر اقتصاد جهانی داشته باشد. آنها نشان دادهاند که وانیلین تولیدی به این روش، کاملاً برای مصرف انسانی ایمن است. البته با این حال هنوز هم باید آزمایشهای بیشتری در این زمینه انجام شود تا اطمینان کامل ایجاد شود. وانیلین بهجز استفاده در خوراکیهایی مانند بستنی کاربردهای دیگری نیز دارد. از وانیلین در صنعت لوازم آرایشی نیز استفاده میشود و صنایع شوینده نیز آنرا مورد استفاده قرار میدهند.