به گزارش طرفداری،ٰ در اواسط سال 1351 دوران ریاست حسین مکری، که بنیانگذار رقابت های سراسری باشگاهی در کشور بود، بر فدراسیون پایان یافت و با روی کار آمدن کامبیز آتابای فوتبال ایران در مسیر حرفه ای شدن قدم های بزرگی برداشت. یکی از مهمترین این قدم ها حرکت به سمت حرفه ای گری در فوتبال باشگاهی بود. بعد از وقفه ای یک ساله قرار شد لیگ سراسری فوتبال ایران برای سومین دوره ولی این بار با نام «جام تخت جمشید» از اول تیر ماه در پنج نقطه کشور با حضور دوازده تیم (پنج تیم شهرستانی و 7 تیم تهرانی) آغاز شود. حتی برگزاری لیگ دسته دوم هم در دستور کار فدراسیون فوتبال قرار گرفته بود. فدراسیون آتابای تغییراتی در آئین‌نامه لیگ سراسری ایجاد کرد. از تغییر نام لیگ گرفته تا افزایش تعداد تیم ها از 8 تیم به 12 تیم و کنار گذاشتن تیم های هم نام از رقابت ها. اما یکی از جالب ترین قوانینی که در آن سال تصویب شد استفاده بازیکنان از شماره ثابت در طول برگزاری بازی ها و همچنین درج شماره پیراهن بازیکنان روی شورت های ورزشی آنها بود. همچینین طرحی از سوی مجله کیهان ورزشی به فدراسیون فوتبال ارائه شد مبنی بر اینکه روی لباس بازیکنان ملی پوش هر تیم یک ستاره به نشانه ملی پوش بودن آن بازیکن درج شود که البته با مخالفت فدراسیون روبرو شد.
از فوتبال باشگاهی که بگذریم، در عرصه ملی، تیم ملی فوتبال کشورمان پس از بازگشت از المپیک مونیخ در شهریور 51، بعد از یک وقفه 7 ماهه در اردیبهشت ماه 52 در بازی های انتخابی جام جهانی 1974 آلمان غربی شرکت کرد و با صعود از مرحله گروهی باید در مرداد ماه در دو دیدار رفت و برگشت به مصاف استرالیا می رفت تا به جام جهانی صعود کند.
در این برهه حساس ملی و باشگاهی بازیکنان در قالب تیم های باشگاهی خود با حضور در رقابت های دوستانه پیش از شروع جام تخت جمشید آمادگی خود را حفظ می کردند. یکی از این رقابت های دوستانه، جام اتحاد بود که با حضور تیم های پاس، تاج، عقاب و پرسپولیس در ورزشگاه آزادی برگزار شد. به گفته کارشناسان آن دوران اینکه تیم های قدرتمند داخلی در رقابت هایی این چنینی به مصاف هم بروند بهتر از آن است که تیم های اروپایی با وساطت دلالان و با هزینه های هنگفت به ایران بیایند و بعد از خوشگذرانی چند روزه، فوتبالی هم بازی کنند.
بازی های جام اتحاد جدا از اینکه محلی شد برای آماده سازی چهار تیم بزرگ تهرانی در آستانه جام اول تخت جمشید، موقعیت مناسبی بود برای محک زدن بازیکنان تازه واردی که به جمع تیم ها اضافه شده اند. پرسپولیسی ها بعد از درخشش تیم ملی جوانان در رقابت های آسیا چهار بازیکن جوان به نام های مسیح مسیح نیا (کاپیتان تیم ملی جوانان و مدافع میانی باشگاه بانک ملی)، محمد دستجردی (هافبک وسط)، داوود میرطوسی (مهاجم باشگاه گارد) و محمدرضا خلعتبری را به خدمت گرفت تا در پست های مختلف به تقویت تیم بپردازد. تاجی ها هم با به خدمت گرفتن حسن نگارش و پرویز مظلومی دست به جوان گرایی زده بودند. هر دو تیم هم یک ستاره غایب داشتند. در تاج کارو حق وردیان و در پرسپولیس صفر ایرانپاک در این بازی حضور نداشتند.
سرخپوش های تازه پرسپولیس از راست به چپ: داوود میرطوسی، مسیح مسیح نیا و محمد دستجردی
بعد از نمایش تحسین انگیز تیم ملی جوانان در چهارچوب مسابقات جوانان آسیا تیم های بزرگ پایتخت نظیر پرسپولیس - پاس - تاج - عقاب به یک جوانگرایی مطبوع دست زدند و در پناه این دگرگونی خونی تازه در رگهای خود دمیدند.
(دنیای ورزش - 26 خرداد 1352)
تاجی ها با برتری یک بر صفر برابر عقاب و تساوی بدون گل با پاس پا به مسابقه سوم برابر پرسپولیس گذاشتند. در سمت مقابل هم پرسپولیسی ها بعد از برتری 3-2 برابر پاس و تساوی بدون گل مقابل عقاب به مصاف رقیب سنتی آمده بودند.
دیدار تاج با عقاب
تیم تاج ایستاده از چپ: منصور رشیدی، عزت جانملکی، رضا عادلخانی، حسن نگارش، نصرالله عبداللهی و علی جباری
نشسته از چپ: مسعود معینی، حسن روشن، جواد قراب، جواد الله وردی، غلامحسین مظلومی
(کیهان ورزشی - 26 خرداد 1352)
در نخستین دیدار از بازی های فوتبال جام اتحاد، تاج با تنها گل جباری عقاب را شکست داد. این صحنه ای است از آن دیدار و حمله ای روی دروازه تاج که رشیدی آن را عقیم می گذارد. جواد الله وردی برای پرواز رشیدی سکو شده و یک عقابی بین آن دو گره خورده است. دیگران از راست به چپ عبارتند از: غلام وفاخواه، مسعود معینی، فریبرز اسماعیلی و عزت الله جانملکی
(کیهان ورزشی - 26 خرداد 1352)
دیدار پرسپولیس با پاس
پرسپولیس ایستاده از چپ: همایون بهزادی، رضا وطنخواه، مسیح مسیح نیا، فریدون معینی، محمد دستجردی، بهرام مودت
نشسته از چپ: اسماعیل حاج رحیمی پور، علی پروین، ایرج سلیمانی، بیوک وطنخواه، داوود میرطوسی
(کیهان ورزشی - 26 خرداد 1352)
دیدار پرسپولیس با پاس
این یکی از حملات نادر پرسپولیس در نیمه دوم دیدار با پاس است: محمد دستجردی نوجوان خوزستانی پرسپولیس پای چپ خود را برای زدن یک ضربه کاری آماده می کند و بیژن ذوالفقارنسب مدافع موفق پاس می کوشد راه را بر توپ او ببندد. کازرانی و شاهرخی نگران این صحنه اند و این در حالی است که بهزادی با یک بازیکن پاسی روی زمین گره خورده است. بازی پاس و پرسپولیس در دومین مسابقه از جام اتحاد 3 بر 2 به سود پرسپولیس پایان یافت
(کیهان ورزشی - 26 خرداد 1352)
در روز سوم رقابت ها هم پیش از دربی، در ورزشگاه آزادی پاس 2 بر صفر از سد عقاب گذشت تا بازی حساس پرسپولیس و تاج در حکم فینال بازی ها باشد و برنده مسابقه قهرمان بازی ها شود.
دیدار عقاب با پاس
ضربه سر حسین کازرانی مدافع پاس (در عکس دیده نمی شود) توپ را دور از دسترس اکبر مالکی دروازه بان عقاب، درون دروازه جا داده است. منصور ضرابی (2) حمید امینی خواه (راست) و مصطفی عرب (نیمی از بدنش در آن طرف مالکی پیداست) یاران عقاب فقط توانسته اند مسیر توپ را با چشم تعقیب کنند!
(کیهان - 26 خرداد 1352)
بازی جوی کاملا دوستانه داشت و بازیکنان دو تیم در ابتدای بازی به گرمی با هم خوش و بش می کردند و انصافا در طول این رقابت ها هم برخوردی زشتی از هیچ یک از بازیکنان این چهار تیم خوب تهرانی ندیدیم.
عکس ماندگار از خوش و بش کاپیتان های دو تیم پیش از مسابقه
علی جباری و همایون بهزادی در حال برگزاری مراسم ابتدای مسابقه در حضور تیم داوری
نمای دیگری از علی جباری و همایون بهزادی در حال برگزاری مراسم ابتدای مسابقه
اینفوگرافیک خلاصه دربی دوازدهم
بازی با سوت داوود حیدری در حضور 60 هزار نفر آغاز شد و این تاجی ها بودند که در همان اولین دقیقه حمله ای را روی دروازه پرسپولیس ترتیب دادند. روشن از جناح راست با یک توپ گیری عالی و ارسال به پشت محوطه جریمه مظلومی را صاحب توپ کرد و مظلومی با یک پاس کوتاه جباری را در موقعیت شوتزنی قرار داد که ضربه جباری از کنار دروازه به بیرون رفت. تنها سه دقیقه بعد غلامحسین مظلومی پشت محوطه جریمه با خطای جعفر کاشانی نقش بر زمین شد تا یک ضربه ایستگاهی در موقعیتی مناسب نسیب تاجی ها شود. کاپیتان جباری در چهارمین دقیقه بازی پشت ضربه خطا ایستاد تا مثل آخرین گلش در دربی ها از روی یک ضربه آزاد دروازه رقیب را باز کند. این بار اما جباری توپ را کمی عقب تر برای رضا عادلخانی کاشت تا ضربه پای چپ عادلخانی در گوشه سمت راست دروازه پرسپولیس جای بگیرد. این گل روی اشتباه جایگیری دیوار دفاعی پرسپولیس به ثمر رسید اما از شوت قدرتمند عادلخانی هم نباید غافل شد.
این همان گلی است که تاجی ها خیلی زود بدست آوردند و به لطف مدافعان و فداکاری تحسین برانگیز ناصر حجازی تا پایان بازی از آن حراست کردند. عکس مودت دروازه بان پرسپولیس را که با حسرت به بوسه توپ و تور مینگرد، نشان میدهد
(دنیای ورزش - 26 خرداد 1352)
گلی که تاج را به پرسپولیس برتری داد - ضربه زیبای عادلخانی در دروازه پرسپولیس جای گرفت و این اوج ناراحتی مودت (راست) دروازه بان مقهور پرسپولیس است که به توپ گل شده و نگارش که بدرون دروازه رفته و آن را برمیدارد می نگرد. همین گل برای پیروزی و قهرمانی تاج کافی بود و تاج توانست تا پایان آنرا حفظ کند
(کیهان ورزشی - 26 خرداد 1352)
با این گل پرسپولیسی ها که خود را بازنده میدان میدیدند سراپا حمله شدند و تاج در لاک دفاعی فرو رفت. در ششمین دقیقه سانتر پروین در موقعیتی عالی به کلانی رسید که داور استپ مهاجم پرسپولیسی ها را هند تشخیص داد و موقعیت از دست رفت. چهار دقیقه بعد اما همایون بهزادی با تیزهوشی روی اشتباه جواد الله وردی در محوطه جریمه صاحب توپ شد که بعد از عبور از حجازی توپ را با بی دقتی به تور کناری دورازه کوبید.
عکسی از لحظه هدر رفتن موقعیت عالی گلزنی توسط همایون بهزادی برابر ناصر حجازی
(کیهان ورزشی - 2 تیر 1352)
در دقیقه هجدهم ارسال بلند مهراب شاهرخی به محوطه جریمه تاج روی سر بهزادی فرود آمد. یک و دوی بهزادی و کلانی، همایون بهزادی را در موقعیت شوتزنی قرار داد که این ضربه هم راهی به دروازه حجازی نیافت. پرسپولیس یکپارچه حمله شده بود و همین موضوع در معدود صحنه هایی تاجی ها را روی ضد حملات صاحب موقعیت میکرد. در دقیقه 25 رضا عادلخانی روی یک ضد حمله سریع توپ را به غلامحسین مظلومی رساند اما ضربه مظلومی با رشادت دروازه بان پرسپولیس دفع شد. این شوت قدرتمند مظلومی به صورت مودت برخورد کرد تا برای دقایقی بازی به علت آسیب دیدگی دروازه بان پرسپولیس متوقف شود. در سمت مقابل و درون دروازه تاج، حجازی در کوران حملات پرسپولیسی ها تنها نقطه اتکای تیمش بود. در این بازی حجازی درخشش خیره کننده ای داشت و با خروج های به موقع مهاجمان سرزن پرسپولیس را از کار انداخته بود. در دقیقه 32 یکی از بهترین خروج های حجازی توپ را از روی سر بهزادی و کلانی دور کرد تا سانتر عالی مهراب شاهرخی از جناح چپ هم بی اثر شود.
پرواز بلند ناصر حجازی بالاتر از حسین کلانی و دفع توپ
حجازی در اوج - آن گاه که پرسپولیس با تمام وجود برای جبران گل زودهنگام به پاخاست؛ حجازی میدانی برای نمایش قدرتش یافت. پرشهای او قاطع و بی خطا بود و حتی یکبار اشتباه نکرد. این صحنه بارها تکرار شد و حجازی این چنین بهزادی را ناکام گذاشت. نوین روزگار (14) جباری (چپ) و کارگرجم (راست) سه بازیکن تاج تماشاگر این پیکارند
(کیهان ورزشی - 26 خرداد 1352)
در دقیقه چهل و سوم باز هم تاجی ها صاحب یک موقعیت گلزنی شدند اما پاس در عرض عادلخانی را هیچ یک از مهاجمان تاج در محوطه پرسپولیس قطع نکردند تا توپ عرض زمین را طی کند و خطری دروازه سرخپوشان را تهدید نکند. آخرین خطر جدی در نیمه اول شوت سرکش حسین کلانی بود که با بدشانسی به محل تلاقی تیرهای عمودی و افقی دروازه حجازی برخورد کرد و در برگشت هم ضربه بی دقت حاج رحیمی پور راهی به دروازه تاج پیدا نکرد تا بازی در نیمه اول با برتری یک گله تاجی ها به پایان برسد. ضربه کلانی به حدی زیبا بود که حتی ناصر حجازی هم به تشویق مهاجم پرسپولیس پرداخت.
نیمه دوم هم مطابق انتظار با حملات سرخپوشان آغاز شد. در دقیقه 49 اولین خطر روی همکاری آشتیانی و حاج رحیمی پور شکل گرفت. پاس آشتیانی در کناره خط برای حاج رحیمی پور موجب پیشروی مهاجم پرسپولیس تا نزدیکی های خط عرضی شد ولی عجله حاج رحیمی پور باعث شد شوت قدرتمندش از مقابل دروازه تاج عبور کند و از سمت مقابل به بیرون رود. حمله بعدی سهم تاجی ها بود. غلامحسین مظلومی با یک توپ گیری از کاشانی راهی دروازه پرسپولیس شد اما مهراب شاهرخی با یک تکل زیبا در آخرین لحظه مهاجم حریف را ناکام گذاشت. آلن راجرز که شکست را حتی در بازی های دوستانه هم قبول نمی کرد اصغر ادیبی را در دقیقه 70 از زمین بازی بیرون کشید تا ایرج سلیمانی را که به تازگی از بند مصدومیت رها شده بود به زمین بفرستد و تیمش را هجومی تر از قبل کند. در دقیقه هفتاد و دوم این حسین کلانی بود که یک تنه از میانه میدان راهی دروازه حجازی شد و تا پشت محوطه جریمه پیشروی کرد اما با بد شانسی شوت سرکش مهاجم پرسپولیس با اختلافی بسیار کم از بالای دروازه به بیرون رفت. بعد از این موقعیت، رایکوف دو بار دست به تعویض زد. تعویض اول برای تقویت خط حمله تاج بود که پرویز مظلومی جوان را جایگزین برادرش، غلامحسین مظلومی کرد تا از انگیزه و نیروی جوانی برادر کوچکتر استفاده کند. در دقیقه 80 هم دومین تعویضش را با خارج کردن نگارش از خط هافبک و ورود پورحیدری در خط دفاع انجام داد تا از تک گل ارزشمند تیمش دفاع کند. هفت دقیقه به پایان مسابقه اتفاق جنجالی این بازی رخ داد. پاس بهزادی به پروین با شوت سی متری او همراه شد که با دخالت حجازی به کرنر رفت. ضربه کرنر روی دروازه ارسال شد و بعد از دخالت الله وردی شوت معینی به سمت چهارچوب دروازه تاج می رفت که به گل مساوی بازی تبدیل شود اما از کنار دروازه به بیرون رفت. داور اعلام ضربه دروازه کرد اما همایون بهزادی به عنوان کاپیتان سرخپوشان به سمت داوود حیدری (داور مسابقه) رفت و به نشانه اینکه توپ به دستان حجازی برخورد کرده معتقد بود که داور باید ضربه کرنر اعلام کند. بحث و مجادله بین این دو بالا گرفت و در نهایت با دستور داوود حیدری همایون بهزادی از زمین مسابقه اخراج شد.
عکس سمت راست - قیافه بهزادی نشان دهنده اوج خشم او، بخاطر اشتباه داور است، و بعد از این لحظه بودکه به دستور داور به خارج از زمین رفت
عکس سمت چپ - این آغاز اعتراض بهزادی و شروع ماجرای اخراج او بود، بهزادی و وطنخواه در حال بحث با داوود حیدری، داور مسابقه هستند. مهراب کمی آرامتر و جباری نظاره گر این صحنه است
(اطلاعات هفتگی - 1 تیر 1352)
اما این اخراج هم از شدت حملات سرخپوشان کم نکرد. پرسپولیس که یک گل عقب بود در آخرین دقایق با وجود یک یار کمتر آخرین حمله بازی را روی دروازه تاج ترتیب داد. اسماعیل حاج رحیمی پور با یک توپ ربایی پا به توپ به سمت دروازه حجازی رفت و ضربه محکمی را از پشت منطقه 6 قدم روانه دورازه تاج کرد که این توپ هم از بالای دروازه راهی بیرون شد تا بازی با همان تک گل به سود تاج خاتمه یابد.
با این برد تاج قهرمان جام اتحاد شد، جامی که البته کاپ قهرمانی نداشت.
شادی تاجی ها از قهرمانی در جام اتحاد
(کیهان ورزشی - 2 تیر 1352)
این اولین شکست پرسپولیس در سال 52 بود، شکستی که کارشناسان علت آن را عدم استفاده راجرز از بازیکنان جوانش میدانستند. بازیکنانی نظیر مسیح نیا و دستجردی که در دیدار های قبلی درخشش قابل قبولی از خود نشان داده بودند. علت دیگر این باخت عملکرد خوب مهاجمان تاج در مهار مدافعان پرسپولیس بود به شکلی که مظلومی، عادلخانی و روشن اجازه بازی سازی از عقب زمین را به مدافعان پرسپولیس، کاشانی و آشتیانی نمی دادند. از طرفی امروز روز مهاجمان پرسپولیس هم نبود چرا که در بسیاری از حملات بدشانسی عامل اصلی هدر رفتن توپ ها می شد. در پرسپولیس کاشانی و کلانی ستارگان سرخپوشان بودند و در سمت مقابل ستاره پرفروغ آبی پوشان ناصر حجازی بود که 86 دقیقه در برابر حملات پرسپولیسی ها دوام آورده بود. بر خلاف راجرز رایکوف در این بازی به جوانان تیمش میدان داد و درخشش نگارش و قراب که در تیم ملی جوانان هم ستارگان میدان بودند در کنار پرویز مظلومی کاملا به چشم آمد.
جدا از این مسائل فنی، ضعف داوری مسئله ای بود که تمامی جراید آن زمان فردای بازی به آن پرداختند. داوود حیدری در بسیاری از صحنه های برخورد بازیکنان خطاها را به اشتباه سوت میزد و در دو صحنه در روال بازی حتی تاثیر مستقیم داشت. در صحنه گل تاج داور به بازیکنان اعلام کرده بود که بازی با سوت او باید به جریان بیافتد اما جباری قبل از سوت داور توپ را به عادلخانی پاس داد و گل بازی شکل گرفت. این مورد در کنار صحنه اخراج بهزادی که به گفته ناصر حجازی اعتراضش به جا بود وتوپ با دخالت او راهی کرنر شده بود، دو نمونه از اشتباهات آقای حیدری در این دربی بود. همایون بهزادی در مصاحبه با نشریه کیهان ورزشی گفت: « به عنوان کاپیتان تیم به داور گفتم که توپ کرنر شده اما داور به من گفت فکر میکنی چون بهزادی هستی نمی توانم بیرونت کنم؟ » حسین صدقیانی، رئیس کمیته داوران، هم درباره اخراج بهزادی اینگونه گفت: « در پایان بازی انقدر اعصاب داور ضعیف شده بود که به او گفتم لازم نیست گزارش بازی را امروز بدهی، الان به خانه برو و استراحت کن. همایون بهزادی خیلی فحاشی کرد و حتی در هنگام خروج از میدان هم به سمت من آمد و با الفاظی زشت به داور بازی انتقاد کرد. » به هر حال صحبت هر کدام که درست باشد باید پذیرفت که داوری این بازی نمره قبولی را نگرفت.
این اولین دربی ورزشگاه آزادی بود. دربی ای که 60 هزار نفر از نزدیک شاهد آن بودند و نشان داد که برگزاری دربی های قبلی در امجدیه تا چه حد مشتاقان این دو تیم را از دیدن بازی تیم محبوبشان محروم کرده بود.
اینفوگرافیک پیراهن های دو تیم در دربی دوازدهم
