مطلب ارسالی کاربران

ابن حسام خوسفی 🌹

مولانای جان ❤ 04/09/2021 - 23:53 مشاهده پروفایل

820 مشاهده / 12 دیدگاه 17 1 11

این مطلب توسط کاربران طرفداری ارسال شده است و دیدگاه طرفداری نیست. قوانین سایت کاربر محور / گزارش تخلف

🌹 درود بر دوستان عزیز ، با معرفی یکی دیگه از بزرگان علم و ادب پارسی در خدمتتون هستیم 🌹

❤ ابن حسام خوسفی ❤

مشک از سر زلف آن صنم می ریزد

عنبر ز شبستان ارم می ریزد

سر تا قدمش چو سر بسر زیبا هست

خوبی ز سرش تا به قدم می ریزد

مولانا محمد بن حسام‌الدین حسن بن شمس‌الدین محمد خوسفی(زاده خوسف) شناخته شده به اِبنِ حِسام شاعر ایرانی در گذشته به سال ۸۷۵ هجری است.

دیوان او شامل اشعاری در قالب‌های قصیده، ترجیع‌بند،

مسمط و ترکیب‌بند است.

گران جانی مکن جانا و بشنو

مکن تکیه برین چرخ سبک رو

میفکن عشرت امشب به فردا

که روز نو بیارد روزی نو

چو نتوان خورد بیش از روزی خویش

رها کن تا توانی این تک و دو

بقا و ملک اگر پاینده بودی

که دادی تخت کیخسرو به خسرو

تو چون طبل تهی دایم بفریاد

زمانه می زند طبل روا رو

دلا بیرون شو ار کاری نداری

برون شو بایدت از خود برون شو

غلام همت آنم که پیشش

نسنجد حشمت دنیا به یک جو

شب ار در زاویه نبود چراغت

بمان تا مشعل ماه افکند ضو

بس است ابن حسام اینک که افتاد

ز مهر ماه رویان بر تو پرتو

🌹 ابن حسام در ۲۵ غزل خود بیتی رو از لسان الغیب حضرت حافظ شیرازی در شعر خود جای داده است 🌹

به امیدی که بگشاید ز لعل یار مشکلها

خیال آن لب میگون چه خون افتاده در دلها

مخسب ای دیده چون نرگس به خوشخوابی و مخموری

که شبخیزان همه رفتند و بربستند محملها

دلا در دامن پیر مغان زن دست و همت خواه

که بی سالک نشاید کرد قطعاً قطع منزلها

سبکباران برون بردند رخت از بحر بی‌پایان

نمی‌یابند بیرون شو گرانباران به ساحلها

نظر ابن حسام از ماسوی بردند و او را بین

«مَتی ما تَلقَ مَن تَهوی دَع الدنیا وَ اهمِلها»

ز حد بگذشت مشتاقی به جام بادهٔ باقی

«اَلا یا ایُّها الساقی ادر کَاساً وَناوِلها»

او در قصیده از انوری، ظهیر فاریابی، خاقانی شروانی و سلمان ساوجی تأثیر گرفته‌است. از مهم‌ترین آثار او خاوران‌نامه است که به تقلید ازشاهنامه فردوسی سروده شده‌است. این حسام حلقه‌ای حلقات ادبیات شیعی خراسان است و برخی دیگر از حلقه‌ها سلیمی تونی (م ۸۵۴) و آذری اسفراینی و لطف‌الله نیشابوری (م ۸۱۲)هستند. دیوان ابن حسام خوسفی توسط احمد احمدی بیرجندی تصحیح و منتشر شده‌است.

گل به فصل بهار می خندد

سبزه بر مرغزار می خندد

غنچه ی دلگشای تنگ دهان

چون لب لعل یار می خندد

ابر بر لاله زار می گرید

لاله بر کوهسار می خندد

هرشکوفه که زینت چمن است

بر سر شاخسار می خندد

الفتی هست با بنفشه مرا

کوچو من سوگوار می خندد

لاله بر پای سرو چون منصور

مست در پای دار می خندد

وقت مردن چوشمع، ابن حسام

بادلی پر شرار می خندد

ابنِ حسام در سال ۷۸۲ یا ۷۸۳ هجری در روستای خوسف در منطقه قُهستان به دنیا آمد.

خاندان او تا نُه پشت اهل فضل و علم و ارشاد بوده‌اند؛ و نیای او شمس‌الدین زاهد، به پارسایی و عبادت معروف بوده‌است. وی در همان روزگار روزگار را به زهد و وَرَع میگذراند. همچنین دولتشاه سمرقندی دربارهٔ او این چنین میگوید.

«از دهقنت نان حلال حاصل کردی و گاو بستی و صباح که به صحرا رفتی تا شام اشعار خود را بر دسته‌بیل نوشتی»

از همین این رو صاحب نظران شغل وی را دهقانی دانسته‌اند. او از مشهورترین شاعران شیعه مذهب آن دوران بود.تاریخ درگذشت او در سال ۸۷۵ ق بوده‌است.

ای غافل از بلای دل مبتلای ما

جز مبتلا کسی نرسد در بلای ما

ممکن نباشد از سر کوی تو رفتنم

آری مقیّدست به زلف تو پای ما

حجاج اگر به کعبه بیت الحرم روند

ابروی توست قبله حاجت روای ما

ما معتکف به کوی توایم از سر صفا

موقوف آنکه سعی کنی بر صفای ما

دانم که درد عشق نباشد دوا پذیر

زحمت مکش طبیب ز بهر دوای ما

روز ازل که شادی و غم قسم کرده اند

شادی جان ما که غم آمد عطای ما

ابن حسام را ز دعا وصل تست امید

یا رب قرین کنی به اجابت دعای ما

🌹 آثار ابن حسام 🌹

دیوان اشعار:

شامل قصاید، غزلیات و دیگر قالب‌های شعری

نثر اللالی: منظومه ای در قالب مثنوی که شامل کلمات قصار در وصف علی بن ابی‌طالب است.

خاوران نامه: ۲۲۵۰۰ بیت در وزن بحر متقارب در باره جنگ‌های علی بن ابی‌طالب

🌸 خاوران نامه 🌸

خاوران‌نامه از آثار ادبی‌است که به نظم فارسی در سال ۸۳۰ هجری قمری سروده شده‌است. این منظومه حماسه‌ای دینی و مصنوع است که در بحر متقارب و به وزن شاهنامه فردوسی سروده شده‌است. موضوع خاوران‌نامه جنگ‌های علی بن ابی‌طالب در سرزمین خاوران به همراهی مالک اشتر، و نیز با قباد پادشاه شرق و تهماسب‌شاه است.

این منظومه به گفته ابن حسام از یک کتاب عربی به نظم کشیده شده‌است. این منظومه با حمد خدا و نعت محمد پیامبر اسلام و دیگر امام‌های شیعه آغاز می‌شود. این منظومه را تازیان‌نامه نیز گفته‌اند.

🌹 آرامگاه ابن حسام 🌹

آرامگاه ابن حسام خوسفی در سال ۹۲۰ هجری قمری بر روی تپه ای سنگی در بین مزارع‌های خوسف ساخته شد و در سده ۱۳ قمری مورد مرمت قرار گرفت. این بنای کوچک شامل اتاقکی است با فرم هشت ضلعی که نقشه فضای داخلی آن به صورت چلیپایی است. پوشش مقبره به صورت گنبدی طراحی شده که در مرکز آن یک کلاه‌فرنگی ساخته شده‌است.

در این قسمت نورگیرهایی تعبیه شده تا هم نور فضای داخلی آرامگاه را تأمین کند و هم باعث تهویه فضای داخل آرامگاه شود. این بنا ابتدا در دوره صفویه بنا شده و در دوره قاجار تغییراتی در آن داده شد.

این بنا دارای نقشه چلیپایی شکل و پوشش گنبدی بوده و در سه جهت، سه طاق‌نما با قوس جناقی دارد. همچنین در داخل آرامگاه کتیبه‌ای کاشیکاری شده به رنگ سفید حاوی اشعار ابن حسام وی باشد و دور مقبره را فرا گرفته‌است.

ای باد نشان کوی دلدار بپرس

از ماش دعا رسان و بسیار بپرس

صد بار اگر زیار بر دل بیش است

او را تو بجان او که صد بار بپرس

🌹 سپاس از نگاهتون 🌹

🌻 همچنین بخوانید 🌻

مختصری درمورد زندگی ابوسعید ابوالخیر

https://www.tarafdari.com/node/1854823

مختصری درمورد زندگی اسدی توسی

https://www.tarafdari.com/node/1885781

مختصری درمورد زندگی شاه نعمت الله ولی

https://www.tarafdari.com/node/1881106