سالها قبل در سال 1382 یک روز مثل همیشه که پدرم مشغول گوش کردن به اخبار ظهر از رادیو بود, اخبارگو از فوت شخصی به نام محمد اوراز صحبت کرد. کوهنوردی که در راه صعود به کوهستانی در پاکستان, 600 متر سقوط کرد و جان خود را از دست داده بود.
تصویر محمداوراز. کوهنوردی توانمند که اورست را بدون اکسیژن فتح کرده بود. وی پس از سقوط, در بیمارستانی در پاکستان بستری شد و 20 روز بعد درگذشت. مقبل هنرپژوه هم طناب وی در این سقوط جان سالم به در برد. ولی در سال 1386 با سقوط هشت متری از صخره ای درگذشت!
این اولین آشنایی من با مرگ یک کوهنورد بود.
مدتی قبل به کوه پایه ی کوچکی رفتم. باد تند می وزید. ترسیدم. در راه بازگشت, به یاد آن روز که خبر مرگ اوراز را شنیدم افتادم.
در مورد فوت او در گوگل جستجو کردم. اوراز مردی که آنقدر توانمند بود که قله های بالای 8000 متر را بدون کپسول اکسیژن فتح میکرد! به محل فوت او برخوردم. کوهی معروف به گاشربروم 1 در رشته کوه های قراقروم پاکستان. تصویر قله محل فوت او را دیدم. جذاب و در عین حال مخوف. پر از برف و صعب العبور. یک قاتل واقعی.
تصویر کوهستان قراقروم در پاکستان. از 14 قله ی بالای 8000 متر در جهان, 5 قله متعلق به این رشته کوه است.
قله گاشربروم 1 معروف به کوه پنهان محل ابدیت محمد اوراز
قله های موجود در قراقروم یکی از میعادگاه کوهنوردان فوق حرفه ای است.
و آرامگاه بسیاری از آنان نیز هست!
هرچه بیشتر میخواندم بیشتر علاقه مند به تحقیق می شدم. لیستی را دیدم که قربانیان قله گاشر بروم 2 را نوشته بود. از 1976 تا 2011 میلادی. چشمم به شخصی به نام لیلا اسفندیاری برخورد.
تصویر لیلا اسفندیاری
مطالبی در موردش خواندم. به فکر افتادم به خاطر شهامت او مطلبی بنویسم. ولی تردید در دل داشتم. شاید او راضی به اینکار نباشد. شاید او نخواهد آرامش ابدیش برهم بخورد. ولی نتوانستم ننویسم. شکوه آرامگاهش تردید را از من گرفت. او آنقدر معروف هست و در موردش مطالب نوشته اند که چه نیازی به مطلب من دارد؟!
چه میدانیم. شاید بابت این مطلب روزی مرا مؤاخذه کند. شاید هم تشکر..
لیلا اسفندیاری در سال 1349 در یک خانواده مذهبی و مرفه متولد شد. علی‌رغم علاقه وی به تحصیلات دانشگاهی در رشته حقوق، در رشته آزمایشگاهی میکروبیولوژی تحصیل می‌کند. وی بعد از اتمام تحصیل و بازگشت به منزل از خانواده خود جدا می‌شود. در سال‌های اولیه استقلال، وی از طریق تدریس خصوصی و کار در کارخانه دستمال کاغذی مخارج خود را تأمین می‌نمود. پس از اتمام دانشگاه در بیمارستان آبان مشغول به کار می‌شود.
کوهنوردی را از سال 80-81 به صورت تفریحی آغاز کرد و نخستین صعود او قله توچال بود. در سال ۸۱ به عضویت باشگاه اسکی و کوهنوردی دماوند درآمد. وی با این گروه توانست بیشتر قله‌های ایران را صعود کند و اغلب غارهای ایران را بپیماید. وی موفق شد ۲۲ مرتبه قله دماوند را صعود نماید که این صعودها از ۳ مسیر مختلف انجام شده‌است.
تصویر قله دماوند. ارتفاع دماوند 5609 متر است. ارتفاع نسبی دماوند 4661 متر است. در جهان، دماوند دوازدهمین قله مرتفع جهان از نظر ارتفاع نسبی به حساب می آید. علت آنکه دماوند از راه دور نیز قابل رؤیت است همین ارتفاع نسبی زیاد آن است.
سال ۱۳۸۱ لیلا اسفندیاری به عنوان اولین زن ایرانی موفق به پیمایش کامل غار پراو، عمیق‌ترین غار ایران در استان کرمانشاه شد. در این پیمایش دو تن از اعضای گروه جان خود را از دست دادند(غار پراو با درجه سختی پیمایش «۵ دی» از دشوارگذرترین غارهای جهان به‌شمار می‌رود و تاکنون ۵ نفر از غارنوردان ایرانی در هنگام پیمایش این غار جان خود را از دست داده‌اند. عمق غار پراو ۷۵۱ متر و طول آن ۱٬۴۵۴ متر می‌باشد. تعداد ۲۶ حلقه چاه دارد و عمیق‌ترین چاه آن، چاه شماره ۱۶ است که ۴۲ متر عمق دارد. بدنه و دیوار سنگی داخل غار بسیار خشن و متخلخل است و این باعث می‌شود که لباس غارنوردان در حین پیمایش سریعاً پاره شود. آب سرد به لباس‌های زیر و سطح بدن نفوذ می‌کند که دشواری‌های پیمایش را زیادتر می‌کند.)
تصویر غار پراو در کرمانشاه
در سال 1386 با هم‌طنابی منیره رفیعی به عنوان نخستین صعود مستقل زنانه موفق به صعود دیواره علم‌کوه گشت. علم کوه دومین کوه بلند ایران و همان جایگاهی را دارد که قله کی 2 در جهان دارد. ( کی2 دومین کوه بلند جهان با ارتفاع 8600 متر و دومین کوه مرگبار برای کوهنوردان است. این قله در رشته کوه قراقروم پاکستان واقع است)
تصویر علم کوه نزدیک کلاردشت دومین کوه بلند ایران با ارتفاع 4850 متر. کوهی که به لحاظ داشتن دیواره ای خاص, فنی ترین مکان برای صعود می باشد
زمانی که تصمیم به صعود به قله نانگاپاربات(8126متر) می‌گیرد، موفق به جذب یک اسپانسر می‌شود و به این ترتیب از کار در بیمارستان استعفا میدهد و روزانه دست‌کم ۷ ساعت تمرین کوهنوردی، بدن‌سازی، شنا و سنگ‌نوردی را در دستور کار خود قرار می‌داد.
تصویر نانگاپاربات معروف به کوه قاتل در رشته کوه های قراقروم پاکستان. صعود به آن از مشکل‌ترین صعودهای کوهستانی است و به خاطر کوهنوردهای زیادی که در جریان صعودهای آن کشته شده‌اند به کوهستان قاتل معروف است. هم‌اکنون «نانگاپاربات» با بیش از ۶۰ کشته پس از قله آناپورنا دارای بیشترین کشته‌ها (به نسبت صعودها) در میان کوه‌های ۸۰۰۰ متر است. ارتفاع آن 8126 متر و ارتفاع نسبی آن 4608 متر می باشد.
اسفندیاری در ابتدا تصمیم به صعود انفرادی داشت ولی در ادامه دوستانش به نام‌های کاظم فریدیان، سامان نعمتی، سهند عقدایی، احسان پرتوی‌نیا، حسین ابوالحسنی و محمد نوروزی به وی ملحق شدند. در این صعود, سامان نعمتی جان خود را از دست میدهد.
زنده یاد سامان نعمتی
لیلا اسفندیاری آرزو داشت در کوهستان یا در غار جان خود را از دست دهد و از این‌رو به سامان نعمتی که در حین صعود به قله نانگاپاربات جان خود را از دست داده بود، غبطه می‌خورد. و میگفت مرگ در کوهستان دارای ابهت است.
وی در سال 1389 در تلاش برای ثبت رکوردی جدید، قصد صعود به قله کی۲ دشوارترین قله جهان را داشت که به دلیل شرایط نامساعد تا کمپ ۲ به ارتفاع ۷۵۶۵ متری قله کی۲ صعود می‌کند و همه گروه مجبور به بازگشت می‌شوند. (در سال 1383 داوود خادم در حین صعود به کی 2 جان خود را از دست داده بود. این قله توسط کاظم فریدیان و عظیم قیچی ساز از ایران فتح شده است)
تصویر کی2 . کِی۲ (یا چوگوری، به انگلیسی: K2)، نام دومین قلهٔ بلند روی زمین (پس از اورست) است. این قله با ارتفاع ۸٬۶۱۱ متر از سطح دریا، در منطقهٔ قره‌قروم در رشته‌کوه‌های هیمالیا قرارگرفته و دارای فنی‌ترین و سخت‌ترین مسیر صعود در جهان است. تعداد کوه‌نوردانی که در راه رسیدن به این قله جان خود را از دست داده‌اند، برابر با یک‌چهارم شمار کسانی است که صعود موفق داشته‌اند. کی۲ از کشنده‌ترین و پرتلفات‌ترین قله کره زمین، تنها کوه از گروه هشت‌هزارمتری‌ها است که از جبهه شرقی آن تاکنون صعودی صورت نگرفته‌است.
.jpg)
وجه مشخص صعودهای اسفندیاری به هیمالیا، تأمین هزینه صعودها شخصاً و بدون کمک‌های دولتی بوده‌است تا جایی که به گفته خود برای صعود به قله کی۲ مجبور شده‌است خانه خود را بفروشد.
وی در طول دوران ورزشی‌اش ۲ بار مجبور به جراحی دیسک کمر خود شد ولی با کمک پزشک متخصص دوباره به کوهنوردی حرفه‌ای بازگشت.
لیلا اسفندیاری در سال 1390 برای صعود به قله‌های گاشربروم ۱و۲ به رشته کوه های قراقروم در پاکستان رفت.(گاشربروم 1 همان کوهی است که محمد اوراز در سال 1382 جان خود را در آن از دست داد).
تصویر گاشربروم 2 یا کی۴ ، سیزدهمین قله جهان به ارتفاع ۸۰۳۵ متر
.jpeg)
اسفندیاری در دومین تلاش خود، در ساعت ۱۴:۱۵ ظهر جمعه مورخ ۳۱ تیر 1390 (۲۲ ژوئیه2011) موفق می‌شود قله گاشربروم ۲ را صعود کند اما در حین فرود دقایقی بعد در بازگشت تیمی از قله به سمت کمپ ۳، در حدود ساعت ۱۴:۳۰ به دلیل خستگی و از دست دادن تعادل خود از مسیر دشوار یخی زیر قله سقوط می‌کند که طول سقوط وی ۳۰۰ متر بود و در حدود ارتفاع ۷۶۵۰ متری در مکانی خارج از مسیر در میان صخره‌ها، بین دو شیب یخی متوقف شده و جان می سپارد.
او به دوستان و بستگان خود به صورت زبانی میگفت اگر در کوه جان خود را از دست دادم همان‌جا بگذارید بمانم نمی‌خواهم دیگران به خاطر من جانشان را به خطر بیندازند، می‌خواهم بام جهان آرامگاه ابدی‌ام باشد. پیکر وی در همان روز در ارتفاع 7650 متری پیدا شد.
یک روز پس از درگذشت وی، خانواده اسفندیاری پیام تسلیتی منتشر کردند:
شنیدن گسترش مرزهای محدود توانایی، مقابله با محرومیتهای قراردادی و اثبات شایستگی‌های زنان، آرمانهایی بودند که لیلا پرداختن به آنها را در کوهنوردی یافته بود، شنیدن خبر درگذشت لیلا بسیار تأسف‌بار بود و ما از این بابت متأثر هستیم و او تمامی فرصت‌ها و اندوختهٔ زندگی اش را صرف کوهنوردی کرد و سرانجام در جایی آرام گرفت که آرزویش را داشت. ما خانواده اسفندیاری با دلی آکنده از اندوه، به تصمیم لیلا در انتخابش احترام می‌گذاریم و بر اساس خواستهٔ خودش، پیکر پاکش را در همان نقطه ای که هست به کوه‌های بلند، پاک و پر برف گاشربروم می‌سپاریم. جایی که تا ابد چشم‌انداز زیبای کوهستان قراقروم را برای او به منظر خواهد داشت.
«سخت زیست و زیبا رفت».
خانواده لیلا اسفندیاری 1390/05/01
پیکر وی در آذرماه 1394 توسط کوهنوردان شناسایی شد که سالم بود. و تا ابد در همان جا باقی خواهد ماند.
روحشان شاد و یادشان گرامی باد
لطفا نثار روحشان صلوات و فاتحه ای بفرستید🌹
