امروزه اکثر لیگ های جهان از فرمت اروپایی پیروی میکنند.
به این صورت که معمولا تا 20 تیم در تورنومنت شرکت میکنند و هر تیم با بقیه تیم ها دوبار بازی میکند- یکبار در خانه خود و یکبار در خانه حریف.و تیم ها براساس امتیازشان در جدول رتبه بندی میشوند.
اما نوع پرکاربرد دیگری از لیگ وجود دارد به اسم Apertura and Clausura system(به معنی بازشدن و بسته شدن)که در کشور های لاتین و آمریکای جنوبی و برخی کشور های دیگر مانند ژاپن بسیار محبوب است. این فرمت در دو فاز انجام میشود. در فاز اول هر تیم با تیم های دیگر فقط یکبار بازی میکند و تیم ها بر اساس امتیاز به دست آورده رتبه بندی میشوند._ و در فاز دوم هشت تیم بالای جدول به مسابقات نهایی حذفی راه میابند و با هم رقابت میکنند. پس در نتیجه در هر سال ما دو قهرمان خواهیم داشت:قهرمان apertura و قهرمان clausura.
اما فرمت های عجیب و غریب دیگری در فوتبال جهان وجود دارد و بعضی از آنان واقعا عجیب و غریب و گیج کننده هستند. در این مقاله به پنج تا از این فرمت ها اشاره میکنیم.
Dutch Eerste Divisie(لیگ دسته دوم هلند)
این لیگ یکی از عجیب ترین فرمت های لیگ در دنیا است.
اول از همه، 20 تیم در فاصله بین ماه های اگوست تا می در چارچوب لیگ رقابت میکنند تا به رتبه اول لیگ دست یابند و بتوانند به لیگ برتر هلند راه یابند.
در پایان فصل،تیمی که در رتبه اول قرار دارد، مستقیما به لیگ برتر صعود میکند.
معمولا در لیگ های معمولی، چهار تیم بعدی به پلی اف راه میابند و برای صعود تلاش میکنند، اما اینجا اینطور نیست.
در این فرمت، چهار تیم برتر و چهار تیمی که در هر دوره بهترین عملکرد را داشتند در مسابقات حذفی شرکت میکنند و دو تیم نهایی با دو تیم منطقه سقوط لیگ برتر هلند رقابت میکنند تا بتوانند جایگاه خود را در لیگ برتر حفظ کنند یا بدست آورند.
منظور از بهترین عملکرد در هر دوره، تیم هایی هستند که در این مقاطع بیشترین امتیاز را به دست آورده باشند:
1)بهترین تیم در نه مسابقه اول
2)بهترین تیم در نه مسابقه دوم بین مسابقه 10 تا 18
3)بهترین تیم در نه مسابقه سوم بین مسابقه 19 تا 27
4)بهترین تیم در مسابقات باقیمانده بین مسابقه 27 تا 38
معمولا هشت تیم برتر لیگ به پلی اف راه میابند، ولی الزاما اینطور نیست. مثلا در فصل2014/2013، اسپارتا روتردام به رقابت ها راه یافت در حالی که رتبه 16 را در لیگ کسب کرده بود.
North American Major League Soccer(لیگ امریکای شمالی)
ما در مورد فرمت اروپایی و فرمت Apertura and Clausura system صحبت کردیم، اما در آمریکای شمالی لیگ ترکیبی از این دو سیستم استفاده میکند.
در ام ال اس امریکا،همانند ان بی ای، دو کنفرانس وجود دارد که تیم ها را بر اساس موقعیت جغرافیایی به دو کنفراس غرب و کنفرانس شرق تقسیم میکند.
در هر کنفرانس 12 تیم وجود دارند و هر تیم 22 مسابقه در کنفرانس خود برگزار میکند. مسابقات کنفرانس ها بین مارس و اکتبر انجام میشوند، و به تیمی که بیشترین امتیاز در دو کنفرانس را به دست اورده، کاپ supporter shield اهدا میشود.
اما این کاپ کاپ اصلی نیست.
بعد از وقفه ای کوتاه، شش تیم برتر هر کنفرانس و مجموعا 12 تیم به رقابت های حذفی راه میابند و برای کاپ اصلی MLS cup رقابت میکنند.البته تیم های رتبه سوم تا ششم هر کنفرانس با هم رقابت های انتخابی برگزار میکنند و سپس به نیمه نهایی راه میابند.در نهایت تیم برنده فینال قهرمان اعلام میشود.
در مجموع هر تیم 34 بازی انجام میدهد.همچین این لیگ از معدود لیگ های جهان است که تیم سقوط کننده به لیگ پایین تر ندارد
در سال 2012 ، ال ای گلکسی قهرمان کاپ ام ال اس شد، در حالی که در رتبه هشتم از دوازده تیم راه یافته به مرحله حذفی قرار داشت(از نظر امتیازی).
The Isles of Scilly Football League(لیگ جزایر سیلی)
این لیگ به عنوان کوچک ترین لیگ جهان معرفی میشود، زیرا کل جمعیت جزایر سیلی به 1000 نفر هم نمیرسد!
و اما نکته بسیار عجیب تر اینکه این لیگ تنها دو تیم دارد: گاریسون گانرز و وولپک واندرز!
این دو تیم هر یکشنبه با هم بازی میکنند، و در مجموع 17 بار به مصاف هم میروند، از انجایی که تنها یک زمین فوتبال در کل این جزیره وجود دارد، هر مسابقه مسابقه خانگی حساب میشود!!
ولی این همه ماجرا نیست. این جزیره کاپ حذفی نیز دارد، که بین تیم برنده لیگ فصل قبل و برنده کاپ حذفی فصل قبل برگزار میشود...و بله، درست حدس زدید، این مسابقه بین همین دوتیم گاریسون و وولپک انجام میشود:)
Scottish Premiership(لیگ اسکاتلند)
وقتی در سال 2000 دو تیم سنت مارین و دانفرم لاین به لیگ اسکاتلند اضافه شدند و مجموع تیم های این لیگ به 12 تیم رسید، مسئولین تصمیم بسیار عجیبی اتخاذ کردند.
برای بیشتر فصل لیگ به حالت معمولی برگزار میشود، ولی با یک تفاوت بزرگ:
هر تیم با تیم دیگر سه بار بازی میکند- که اگر خوش شانس باشد میتواند دو بار در خانه خود بازی کند!(یکبار خانه خود و یکبار خانه حریف و یکبار دیگر هم قرعه کشی میشود)
هنگامی که همه تیم ها بازی هایشان را انجام دادند، جدول لیگ به دو قسمت شش تیمه تقسیم میشود: نیمه اول و نیمه دوم. تیم های نیمه اول نمیتوانند به نیمه دوم سقوط کنند و تیم های نیمه دوم نمیتوانند به نیمه اول صعود کنند.
سپس هر تیم با تیمای نیمه خودش بازی میکند- هر تیم دوبار و در مجموع ده بازی انجام میشود.
قهرمان نیمه اول و برنده لیگ به لیگ قهرمانان اروپا راه میابد و تیم دوم نیمه اول به لیگ اروپا میرود. تیم های سوم تا ششم نیمه اول با هم به صورت پلی اف بازی میکنند و برنده نهایی نیز به لیگ اروپا میرود.
با این حساب هر تیم تا پایان فصل میانگین 44 بازی انجام میدهد!
این فرمت عجیب و گیج کننده برای کشور های دیگر همسایه انگلستان نیز انجام میشود، مانند لیگ ولز.
Belgian First Division A(لیگ برتر بلژیک)
لیگ برتر بلژیک که به نام jupiler league هم شناخته میشود، از فرمت جالبی استفاده میکند.
16 تیم با هم به صورت لیگ معمولی بازی میکنند، هر تیم یک بازی در خانه خود و یک بازی در خانه حریف انجام میدهد و تیم ها برای جمع اوری امتیاز تلاش میکنند.
بعد از پایان این مسابقات، لیگ به دو قسمت تقسیم میشود، و نکته عجیب تر این که امتیازات هم نصف میشود و اعداد اعشاری گرد میشوند!! هدف از این کار کاهش اختلاف و فاصله امتیاز ها است.
قسمت اول از شش تیم برتر تشکیل شده، تیم ها با هم به صورت حذفی رفت و برگشت بازی میکنند تا قهرمان مشخص شود.قهرمان به لیگ قهرمانان اروپا راه میابد.
قسمت دوم از تیم های هفتم تا شانزدهم تشکیل شده، که انان هم به صورت پلی اف با هم بازی میکنند تا برنده به لیگ اروپا راه یابد.
دو تیم انتهای جدولی نیز در مجموع پنجبار با هم دیدار میکنند تا تیم سقوط کننده مشخص شود.
