چابَهار تلفظ راهنما·اطلاعات (بلوچی: چهبار) یکی از شهرهای جنوب خاوری بلوچستان در کرانهٔ دریای مَکُّران و اقیانوس هند قرار دارد. اسکله آن قابلیت پهلوگیری کشتیهای اقیانوس‌پیما را دارد و از مناطق آزاد بازرگانی ایران به شمار میرود. بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیکترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه‌گذاری فراوانی در آن صورت می‌گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتیهای اقیانوس‌پیما (در خلیج چابهار) و ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است.
چابهار علاوه بر موقعیت بازرگانی، دارای جاذبه‌های فراوان تاریخی و طبیعی است. آب و هوای این شهر و پیرامون آن همیشه بهاری و معتدل است و به همین دلیل چابهار (چهاربهار) نامیده می‌شود. چابهار مرکز شهرستان چابهار است که در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در کنار آبهای گرم اقیانوس هند قرار دارد.
مردم شهرستان چابهار به گویش بلوچی (جدگالی، کنارکی، طیسی، دشتیاری، باهوکلاتی) صحبت می کنند. اکثریت ساکنین این منطقه تسنن و حنفی مذهب هستند. در سال ۱۳۰۴ خورشیدی، دولت قاجار تلاش کرد حاکمیت خود را بر چابهار تثبیت کرده و سردار دین محمدخان داماد دوست محمدخان را سرکوب نماید. در گزارش فرمانده قسمت کرمان در دهم اسفندماه ۱۳۰۴ به وزارت جنگ، بر ضرورت مقابله با دین محمدخان و ایجاد پادگان نظامی در چاه بهار و برقراری نظم در امور گمرک این شهر تأکید شده‌است. در این گزارش، به این موضوع نیز اشاره گردیده بود که ناآرامی‌ها در بلوچستان و به ویژه آشوب‌های دین محمدخان بر اثر سیاست دولت انگلیس است و دلیل این سیاست دولت انگلیس نیز بیم این دولت از اقتدار دولت مرکزی ایران در بلوچستان و به ویژه در چاه بهار دانسته شده‌است. اقتداری که می‌توانست نفوذ ایران در بلوچستان انگلیس را نیز امکان‌پذیر نماید. در سال ۱۳۰۷ خورشیدی، عملیات نظامی علیه دوست محمدخان آغاز شد. در بهمن ماه ۱۳۰۷ آخرین حکومت بلوچستان سقوط کرد. با حذف دوست محمدخان از معادلات سیاسی بلوچستان، قدرت دولت مرکزی در این ایالت، و ازجمله در چابهار به‌طور کامل تثبیت شد. در سال ۱۳۵۲ هجری شمسی طرح جامع راه اندازی بندر چابهار آغاز شد و در همین راستا قراردادهایی نیز با پیمانکاران منعقد گردید، پس از پیروزی انقلاب اسلامی چند سال عملیات راه اندازی بندر متوقف شد پس از آن مجدداً این پروژه از سر گرفته شده و در سال ۱۳۶۲ عملاً به بهره‌برداری رسید. البته تکمیل این پروژه تا چند سال بعد نیز ادامه پیدا کرد.
براساس پیش‌بینی محققان سازمان ملل در زمینه حمل و نقل بین‌المللی، حدود نیمی از حمل ونقل جهان میان خاور دور با سایر نقاط دنیا انجام می‌شود. از مجموع ۳ کریدور حمل ونقل جهانی که کارشناسان سازمان ملل برای این امر پیش‌بینی کرده‌اند، ۲ کریدور ازایران می‌گذرد و چابهار نقطه عبور جنوبی‌ترین کریدور شرقی–غربی جهان خواهد بود. این کریدور از «دروازه ابریشم» درچین آغاز می‌شود و قلب اقتصاد این کشور یعنی استان کانتون را تغذیه کرده و به سرزمین آسیای جنوب شرقی می‌پیوندد و پس از طی این مسیر وارد هندوستان شده و با پوشش مهمترین شهرهای این ناحیه مانند کلکته، ناکپور، جایپور، حصیرآباد، کراچی و بن قاسم به چابهار میرسد.
بندر چابهار به دلیل موقعیت راهبردی، که نزدیکترین راه دسترسی کشورهای محصور در خشکی آسیای میانه (افغانستان، ترکمنستان، ازبکستان، تاجیکستان، قرقیزستان و قزاقستان) به آبهای آزاد است از اهمیت فراوانی برخوردار است و سازندگی و سرمایه‌گذاری فراوانی در آن صورت می‌گیرد؛ از جمله ساخت اسکله و افزایش گنجایش بارگیری کشتیهای اقیانوس‌پیماو ساخت راه‌آهن به سوی آسیای میانه و احداث فرودگاه بین‌المللی. این بندر یکی از مهمترین چهارراه‌های کریدور شمال-جنوب بازرگانی جهانی است. چابهار دارای چند منطقه یا بخش است: بخش قدیمی و جدید شهر چابهار ، بخش ساحلی لنج‌های ماهیگیران که در منطقه قدیمی شهر و همچنین در ساحل کنارک نزدیک به فرودگاه میباشد، منطقه آزاد تجاری و صنعتی با ۱۴۰ کیلومتر مربع مساحت خود شامل ۹ پیکره می‌شود الف: بخش مسکونی ب- بخش سوله‌ها، انبارها و تولیدات کارگاهی ج: بخش شهرک‌های صنایع مانندمجتمع پتروشیمی مکران و مجتمع فولاد، و پروژه‌های بزرگ ملی مانند شهرک انرژی‌های پاک شهرک صنایع خودرو شهرک صنایع غذایی شهرک شیلات و … ، اسکله بارگیری و تخلیه بار شامل الف: اسکله قدیمی شهید کلانتری ب: اسکله جدید خاتم الانبیا (شهید بهشتی)
تمام این مناطق در پیرامون خلیج چابهار واقع شده‌است . منطقه آزاد چابهار با مساحت ۱۴ هزار هکتار در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در ۲۵ درجه و ۲۰ دقیقه عرض شمالی و ۶۰ درجه و ۲۷ دقیقه طول شرقی در شرق خلیج چابهار و در کنار آبهای دریای عمان قرار دارد. این منطقه به‌وسیله شبکه حمل و نقل زمینی و هوایی از شمال به کشورهای آسیای میانه و افغانستان، از شرق به پاکستان و از جنوب به اقیانوس هند اتصال می‌یابد. دسترسی مستقیم به آبهای آزاد و قرارداشتن در خارج از خلیج فارس و همین‌طور عدم آسیب‌پذیری در مواقع بروز بحران، موقعیت استراتژیکی را برای ایجاد یک گذرگاه ارتباطی بین کشورهای آسیابی میانه و سایر کشورهای جهان فراهم آورده‌است. بنا بر نظر سازمان ملل، چابهار یکی از مهمترین راه‌های کریدور شرق-غرب و جنوبی‌ترین راه این کریدور است.
بندر چابهار به سبب قرار گرفتن در نزدیکی منطقه استوایی، از تغییرات دمای اندکی در فصول مختلف سال برخوردار است. بندر زیبای چابهار گرچه شاید در نخستین نگاه، ناحیه ای محروم وفاقد جاذبه‌های گردشگری و پیشینه تاریخی به نظر آید؛ اما واقعیت آن است که این ناحیه دارای بهترین کرانه اقیانوسی کشور و معتدل‌ترین هوای جنوب کشور است. چابهار مهم است؛ نه فقط چون یکی از پررونق‌ترین مناطق آزاد ایران به حساب می‌آید، نه فقط چون تنها بندر اقیانوسی کشور است؛ نه فقط چون یکی از بهترین مناظر دنیا را دارد… چابهار مهم است چون بهشتی از ناشناخته هاست که هر گردشگری را شیفته زیبایی‌هایش میکند.
شهرستان چابهار با مساحتی حدود ۱۷۱۵۵ کیلومتر مربع در منتهی‌الیه جنوب شرقی ایران در کنار آبهای گرم دریای عمان و اقیانوس هند قرار گرفته‌است. این شهرستان از جانب شمال به شهرستان قصرقند و از جنوب به دریای عمان و از شرق به شهرستان دشتیاری و از غرب به شهرستان کنارک محدود است.
بندر چابهار-مرکز شهرستان- با وسعتی بالغ بر ۱۱ کیلومتر مربع در ارتفاع ۷ متر از سطح دریا قرارگرفته‌است و در ۶۰ درجه و ۳۷ دقیقه طول شرقی و ۲۵ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد. فاصله هوائی شهرستان چابهار تا تهران ۱۴۵۶ کیلومتر و فاصله زمینی از طریق جاده ایرانشهر- کرمان ۱۹۶۱ کیلومتر است. فاصله بندر چابهار تا مرکزاستان ۷۳۸ کیلومتر میباشد. این شهرستان حدوداً دارای ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی در دریای عمان میباشد. بندر چابهار هم‌عرض جغرافیایی بندر میامی در شبه‌جزیره فلوریدای آمریکا است و دارای شرایط آب و هوایی کاملاً همانند بندر میامی است. چابهار در ۲۲۸۶ کیلومتری تهران قرار گرفته‌است. فاصله آن تا زاهدان ۷۲۱ کیلومتر و تا بندر کراچی ۹۰۰ کیلومتر است.
خلیج چابهار با بریدگی طبیعی و استثنایی خود، بزرگترین خلیج ایران در پیرامون سواحل دریای عمان به‌شمار میرود و نزدیکترین آبراه به اقیانوس هند است. چابهار از تیرماه تا اوایل شهریور تحت تأثیر بادهای سرد قطب جنوب است که در اصطلاح محلی به آن بادهای ۱۲۰ روزه می‌گویند.
گمان غالب این است که نام چابهار تغییریافتهٔ چهاربهار است چرا که این منطقه همیشه آب و هوای بهاری دارد. گمانه دیگر این است که چون در قدیم مردم چابهار به این بندر چه بار می‌گفتند (به معنای اینکه از مسافران می‌پرسیدند که چه باری دارند) پس چابهار تغییریافتهٔ «چه بار» است. چابهار در گویش محلی مردم این منطقه به کسانی گفته می‌شود که در اطراف چاه آب سکنی گزیده‌اند در شهر چابهار جهت تأمین آب مورد نیاز مردم در زمان قدیم از چاه‌هایی که مردم حفر می‌کردند استفاده می‌شده‌است و چه به معنای چاه آب و بار به معنای پیرامون. این اصطلاح به مرور زمان با ورود غیربومیان به شهر و توسعه شهر آن به چابهارو چهار بهار تغییر یافته‌است.
همجواری منطقهٔ آزاد چابهار با دریا، نزدیکی به مدار رأس‌السرطان و قرار گرفتن درمسیر بادهای موسمی شبه قاره هند و جبهه‌های استوایی موجب گردیده‌است که دارای آب هوایی گرمسیری معتدل با رطوبت نسبی باشد. این منطقه گرمترین نقطه کشور در زمستان وخنک‌ترین بندر جنوبی ایران در تابستان است. متوسط دمای بیشینه (در خرداد ماه) طی یک دوره ۷ ساله ۳۱ درجه سانتیگراد، متوسط دمای کمینه (در دی ماه) ۱۹ درجه سانتیگراد، و متوسط دما در طول سال ۲۶ درجه سانتیگراد است. حداقل رطوبت نسبی ۶۰ درصد و متوسط رطوبت نسبی ۷۰ درصد گزارش شده‌است. متوسط بارندگی سالانه کمتر از ۲۰۰ میلی‌متر در سال است که ۶۴ درصد آن در زمستان می‌بارد.
به‌طور کلی آب و هوای چابهار دارای کمترین تغییرات در فصول چهارگانه سال است و درجه رطوبت تنها در دو ماه از سال (اردیبهشت و خرداد) بالا میرود. برای مثال، هوای شهر چابهار در تابستان از تهران خنک‌تر است. آنچه کمی برای مسافران و برخی ساکنان آزار دهنده است شرجی بیش از حد هواست که سنگینی و کسلی بدن را افزایش می‌دهد.
در سال ۱۳۵۲ طرح جامع تأسیس بندر چابهار مطرح و قراردادهای مربوطه با پیمانکاران منعقد شد. پس از انقلاب اسلامی به دلیل کمبود منابع مالی، بخشی از طرح به تعویق افتاد و بخشی از طرح شامل اسکله نصب سریع و موج‌شکن به اتمام رسید. اسکله شهید بهشتی به عنوان بندر اصلی چابهار در سال ۱۳۶۱ با توجه به جنگ عراق و ایران و با تأکید دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خلیج فارس احداث گردید. اسکله شهید کلانتری نیز باتکمیل چهار پست اسکله فلزی در سال ۱۳۶۲ عملاً به بهره‌برداری رسید. با راه‌اندازی اسکله ۵ بندر شهید کلانتری و اسکله ۵ بندر شهید بهشتی در سالهای گذشته، در حال حاضر بندر چابهار ظرفیت پهلودهی کشتی‌ها با آبخور ۱۲٫۵ متر را دارد.
مهمترین پوشش گیاهى شهرستان چابهار که نوع غالب و مشخص گیاهان این ناحیه را تشکیل مى دهند عبارتند از: زیتون، توچ، کرچک، کنار، کهور خرما،کتانى، بیدام، لول، استبرق (کرک) انجیر معابد، چش. در ناحیه ساحلى خلیج گواتر در نزدیکى محلى که رود خانه باهو کلات در ۹۰ کیلومترى شرق چابهار به دریاى مکران (دریاى عمان) میریزد جنگل مانگرو بسیار زیبا و قابل توجهى از گونه حرا وجود دارد. باهوکلات یکى از پر آب ترین رودخانه هاى استان و عامل اصلى حیات و زندگى در جنوب بلوچستان به حساب میاید.این رودخانه بویژه به دلیل زیستگاه تمساح ایرانى از نظرگردشگرى اهمیت فراوانى دارد.
از زیربناهاى اقتصاد چابهار ماهیگیرى است. در چابهار چند اسکله صیادى وجود دارد که ۳ اسکله صیادى تیس، رمین و بریس از بقیه دیدنى تر هستند. اسکله تیس در داخل محوطه منطقه آزاد و رمین در ۱۰ کیلومترى و بریس در ۶۰ کیلومترى چابهار قرار دارد. تماشاى لنج ها و قایق هاى ماهیگیرى و صیادان دریا دل که در حال صید ماهى هاى گوناگون مانند ماهى شیر، شوریده، حلوا و سنگسر و شاه میگوها هستند، دیدنى و خاطره انگیزاست. درحال حاضر حدود 60 درصد از ماهى تن کشور در این منطقه تولید مى‌شود که این مقدار قابل افزایش است. دربندر چابهار به دلیل وجود آب و هواى معتدل، هرساله دو مرتبه میگودر آن پرورش داده مى‌شود. شاه میگو در طول فصل محدود صید (یک تا دو ماه درسال ) سالانه بین ۲۰تا ۳۵ تن (درگواتر)صید مى شود که ارزش صادراتى این آبزى به صورت دم عمل آورى شده و منجمد کیلو ۲۲ تا ۳۰دلار بوده و صادرات به روش زنده به ازاى هرکیلو از ۳۵ تا ۵۰ دلار ارزآورى دارد.سوزن دوزى، سکه دوزى (سامان)، حصیر بافى، ساخت ابزار و آلات موسیقى و صنایع دستى دریایى و ... ازجمله فعالیتهایى است که به طور سنتی در استان مذکور عمدتاً توسط زنان انجام می شودو نقش موثرى در اقتصاد منطقه دارد.
در حال حاضر عمده ترین محصولات مورد کشت در بخش باغی شهرستان شامل موز، انبه، چیچک، لیمو، گواوا و کنار و در بخش زراعی، سبزی و صیفی و محصولات جالیزی میباشد. همچنین میوه هایی همچون نارگیل و خربزه درختی و سوغاتی از جنس ماهی و صنایع دستی را دارا می باشد.
با توجه به محسوس نبودن فصول پاییز و زمستان و باقی ماندن سبزی درختان در این منطقه، فصول چهارگانه به فصل بهار شبیه و منطقه به چهاربهار معروف گردیده و نام چهاربهار رفته رفته به صورت چابهار تغییر شکل پیدا کرده است. شهرستان چابهار در ناحیه مکران بلوچستان قرار دارد . مکران و ناحیه ساحلى جنوب خاورى ایران در روزگار مادها به ویژه سلطنت استیاک و یا اشتوویگو (585،550 ق.م ) یکى از ساتراپیهاى استان هاى خاور آن دولت بوده و به نام سرزمین پاریکانیان و جشیان آسیایى از ان یاد شده است . (ا. م دیاکونوف .تاریخ ماد ص 320 و 383) سرزمین مکران از جمله شهرستان چابهار در دوران هخامنشى جز ساتراپى چهاردهم این سلسله بوده است وسعت قلمرو هخامنشى از سوى مشرق تا دره رود خانه سند ادامه داشته که پس از حمله عرب ها به ایران و زوال سلسله سا سا نیان در سال 24 ه.ق عمر بن خطاب ، خلیفه دوم،سهیل بن عدى و عبد الله بن عتیان را براى تصرف کرمان و مکران اعزام داشت بیشتر کرمانیها و مکرانیها دادن جزیه را پذیرفتند و گروهى نیز مسلمان شدند .
غذاهای محلی شهرستان چابهار شامل قلیه ماهی، ماهی کباب، حواری، بریانی، تباهگ، انباگ، بتو ماش، شودوده، ماشینگ، ماهیک، کورک، گلو هک، ناروش، کیش و دلگ می باشد. در گویش محلى شهرستان چابهار به نان نگن گفته مى شود نان های محلی منطقه شامل نان تنوری، نان تینی ، نان مخصوص عشایر و نان ذرت است.تینى به نان هایی گفته می شود که بر روى صفحه فلزى (تابه آهنى )پخته مى شوند که تین موشى، تینى روغنى، دک ، سى سرک، ست پورى، رتى از انواع نان های تینی بشمار می روند. انواع نان "گجرى سنت" یا نان تنورى شامل حمیرى، جویه نان و تاپگىمی باشد.نان های مخصوص عشایر نیز بنام پناریک و پورانى معروف است. همچنین شلو، رحتو، شلو، تیموش و بکد نیز انواع نان هایی است که با آرد ذرت تهیه می شود.
از زمان حضور پرتغالیها از نخستین دهه های قرن ۱۶ در آبهای جنوب تا ظهور انگلیس بعنوان قدرت خلیج فارس در طول جنگ جهانی اول همواره بخشی از فعالیتهای تجاری و دریانوردی رایج در آبهای جنوبی ایران در بنادر جنوبی استان سیستان و بلوچستان متمرکز بوده است و اولاً که در سالهای جنگ جهانی دوم نیابت کنسول فرانسه را در بوشهر به عهده داشته است ، کشتیهای موجود در چابهار را که در خطوط کشتیرانی فعالیت داشته اند را ۱۱۹ فروند ذکر میکند که از این تعداد ۵ فروند کشتی تجاری و ۶۴ فروند کشتی بادبانی بوده اند هنچنین در سالهای مزبور در بنادر گواتر ، بریس و پسابندر دفاتر پستی و گمرکی وجود داشته که حاکی از رونق فعالیتهای تجاری و دریایی در این بندر کوچک بوده است . وجود فعالیتهای دریائی در بنادر جنوب استان در اواخر قرن ۱۹ و اوایل قرن ۲۰ نشانه این است که بنادر مزبور در داد و ستد کالاهای تولیدی و مورد نیاز بخش شرقی کشور و مبادله با بنادر پاکستان و هندوستان فعال بوده اند.خلیج چابهار با بریدگی طبیعی در حاشیه دریای عمان است ، چابهار در مقایسه با دیگر مناطق ساحلی و جنوب ایران دارای موقعیت ممتازی در امر کشتیرانی و حمل نقل دریائی است . وجود آبهای عمیق در خلیج وسیع شرایط مناسبی را برای پهلوگیری کشتیهای بزرگ در این منطقه و ایجاد تاسیسات بندری با هزینه مناسب و صرفه اقتصادی فراهم کرده است .
جاذبه های چابهار
سواحل بریس: سواحل بریس که آن را با نام بندر صیادی بریس نیز می شناسند، یکی از مکان های طبیعی بسیار زیبا در لیست جاهای دیدنی چابهار می باشد که در امتداد ساحل دریای عمان واقع شده و دارای دیواره های صخره ای این است که از فراز آن می توانید زیبایی دریای عمان را ببینید. این منطقه دیدنی حدود ۶۰ کیلومتر با شهر چابهار فاصله دارد و دارای مردمانی خونگرم و مهمان نواز می باشد که شغل اصلی اکثر آنها صیادی است و از این طریق کسب درآمد میکنند. از زیبایی های این منطقه می توان برخورد آب دریا به صخره ها، گوش سپردن به صدای مرغان دریایی و مشاهده منظره دریا و لنج های ماهیگیری را نام برد. زمانی که شما به این منطقه مسافرت می کنید آفتاب سوختگی و تیره شدن پوست یکی از مشکلاتی است که باید با آن کنار بیایید؛ اما شک نکنید که دیدن این سواحل ارزش مشکلات اندکی که برای شما به وجود خواهد آمد را دارد و لحظات و خاطرات بسیار خوبی در این منطقه خواهید داشت.
کوه های مینیاتوری یا مریخی چابهار: کوههای مینیاتوری یا کوههای مریخی چابهار که در فاصله ۵۰ کیلومتری شهر چابهار به سمت بندر گواتر قرار گرفتند، یکی از شگفتی‌های طبیعت ایران به حساب می‌آیند که افراد محلی منطقه به آنها کالانی یا آریا می گویند. این کوهها که در حوزه شهرستان ساحلی کنارک و روستایی کهیر می‌باشند، در حد فاصله کنارک تا چابهار و دقیقاً سمت چپ جاده شهر چابهار به بندر گواتر قرار گرفته‌اند. زمانی که از این کوهها دیدن کنید، خودتان متوجه خواهید شد که بودن در یک سیاره دیگر ممکن است چه حسی داشته باشد. رنگ این کوهها سفید و طوسی می باشد که در طول روز و با تغییر میزان نوری که به آنها میرسد تغییر میکند و جلوه‌ای بسیار زیبا به خود می‌گیرد. ارتفاع برخی از این کوه ها ۵ متر و در مواردی ارتفاع آن ها ناگهان به ۱۰۰ متر یا بیشتر نیز میرسد، به همین دلیل در صورتی که قصد بالا رفتن از این کوه ها را دارید باید توانایی صخره نوردی و تجهیزات مناسب برای انجام این کار را داشته باشید. نظم بهتر است و در نزدیکی این کوهها یک کمپ گردشگری وجود دارد و امکانات مناسبی را در اختیار شما قرار می دهد تا بتواند با استفاده از آنها یک سفر دلنشین به منطقه زیبا داشته باشید.
درخت مکرزن یا انجیر معابد در چابهار: درخت مکرزن چابهار یا انجیر معابد که به آن انجیر هندی یا آور نیز می‌گویند، یک درخت معروف در شهر چابهار می باشد. این درخت که در نزدیکی دریای عمان قرار گرفته است یکی از چندین درخت بزرگ کاوش شویی در جزیره ها و بندرهای جنوب ایران مانند بوشهر، آبادان، قشم و چابهار میباشد که به عنوان یکی از جاذبه ها و دیدنی های چابهار شناخته می شود. گفته می شود که اصل این گیاه از قسمتهای شرقی هندوستان به ایران رسیده و ظاهر آن به این صورت است که برگ های پهن و شاخه های رو به پایین شکل گرفته است و ریشه های آن در لابلای شن ها میروند و آب و سایر مواد معدنی لازم برای رشد گیاه را به آن می رسانند. مردم محلی این مناطق برای هرس کردن این درخت ها شاخه های پایینی آن را کوتاه می کنند تا شکل درخت به شکل یک چتر در بیاد و بتوان در فصل‌های گرم سال از سایه این درختان استفاده کرد. چوبهای این درخت به رنگ خاکستری هستند و دوام زیادی ندارند، اما اگر آب به شکل مداوم و آنها برسد می توانند عمر زیادی داشته باشند.
بندر گواتر: بندر گواتر چابهار در جنوب شرقی ایران و آخرین نقطه مرزی شهرستان چابهار یکی از زیباترین ساحل های ایران می باشد که از یک سمت به دریا و جزر و مد زیبای آن و از سمت دیگر به جنگل های حرا میرسد و این موضوع توجه هر بیننده ای را به خود جلب میکند. علاوه بر دیدنی‌های طبیعی در این منطقه یک بندر به نام گواتر وجود دارد که مدتی است برای سرمایه‌گذاران کشورمان به مکانی امن و جذاب تبدیل شده، به گونه ای که گفته می شود این بندر یکی از قطب های مهم در افزایش حجم صادرات غیر نفتی ایران است. یکی دیگر از جذابیت های این منطقه، مردمان خونگرم و دوست داشتنی هستند که به شغل صیادی می پردازند و درون کپرهایی که با مصالح سنتی در آن منطقه درست شده استراحت می کنند. در ضمن فراموش نکنید که شما میتوانید ماهی های صید شده توسط ماهیگیران منطقه را با قیمت مناسب تهیه کنید.
ساحل تیس: سواحل مرجانی تیس از مناطق بسیار زیبای چابهار می باشد که شما میتوانید از آنجا ساحل صخره ای بسیار زیبایی را ببینید که موج ها با آن برخورد می کنند و گاهی ارتفاع آنها به 5 متر نیز می رسد، همچنین در زمان غروب آفتاب شما می توانید شاهد لحظات زیبایی باشید که فضای دریای عمان و اقیانوس هند و البته کشتی هایی که در این منطقه رفت و آمد دارند، زیبایی آن را دو چندان کرده است. صخره های این ساحل با جلبک های سبز رنگ و ماهی‌های کوچک زیبایی که با امواج به ساحل آمده اند پوشیده شده است، این ماهی های زیبا را می توانید در چاله های کوچکی که آب در آنها جمع شده مشاهده کنید؛ همچنین در این منطقه شما می توانید خرچنگ های بسیار زیادی را ببینید که به دنبال غذا میگردند و این منطقه را تبدیل به محل زندگی خود کرده‌اند. سایر موجودات زنده موجود در طبیعت این منطقه عبارتند از: "پرندگان دریایی، صدف های مختلف، عروس های دریایی، ستاره دریایی و اسفنج های دریایی."
دریاچه لیپار چابهار: تالاب لیپار که به آن تالاب صورتی نیز می گویند یکی از مناطق بکر چابهار در استان سیستان و بلوچستان میباشد و در فاصله ۱۵ کیلومتری شرق شهر چابهار، نزدیک روستای رمین واقع شده است. دلیل صورتی بودن آب این تالاب وجود فیتوپلانکتون های خاصی است که که در آن زندگی می کنند. وجود این پلانکتون‌ها و مواد آلی و معدنی که از طریق رودخانه‌ها به قسمت هدایت می‌شوند، موجب افزایش تولید بیولوژیکی در بعضی از فصول سال می‌شود. پلانکتون‌ها از اواسط خرداد تا اواسط شهریور به بیش از حد معمول می‌رسند و در آذر ماه به حداکثر میزان خود می‌رسند. تالاب لیپار به پیشنهاد آقای دادکریم شیخ‌زاده که از اهالی روستای دمبدف بود با کمک اهالی روستا و بودجه شخصی خودشان ساخته شد. با وجود بارندگی خوبی که در اوایل احداث این تالاب در آن محل رخ می‌داد، تالاب توانست مدت طولانی منطقه را سبز کرده و پرندگان غیر بومی را به خود جلب کند. در تالاب لیپار شما می توانید گونه های جانوری مختلفی مانند: " فلامینگو، عقاب دشتی، طاووسکن، باقرقره، کشیم، چنگر، انواع مختلف حواصیل و..." را ببینید. در این تالاب 31 گروه پلانکتون جانوری، 85 گونه ماهی، 93 گونه پلانکتون گیاهی، 64 گونه از انواع نرم‌تنان، 46 نوع مختلف از جلبک‌ها، 26 نوع از سخت‌پوستان و 14 گونه مایوبنتوز تاکنون شناخته شده اند. یکی دیگر از جذابیت های این دریاچه رویش درختچه های گزنه و انواع بلوط در آب می باشد که یکی از صحنه های منحصر به فرد طبیعت ایران را به وجود آورده است. نکته دیگر در مورد این تالاب محل قرارگیری آن است، تالاب لیپار در یک تنگ و دره صخره‌ای که به یک کوه می رسد واقع شده و از آنجا که در مسیر جاده ساحلی چابهار به گواتر قرار دارد شما میتوانید جاذبه‌های طبیعی دیگری را نیز ببینید.
منطقه حفاظت شده گاندو: منطقه حفاظت شده گاندو از مناطق بکر در استان سیستان بلوچستان و یکی از جاهای دیدنی چابهار می باشد که دوستداران طبیعت و حیات وحش میتوانند از آن دیدن کنند. جالب است بدانید شما می توانید در این منطقه از تنها گونه تمساح بومی در ایران، به نام گاندو دیدن کنید و علاوه بر آن شانس دیدن حیوانات دیگری مانند روباه، شغال، خدنگ، سنجاب بلوچی راه راه، جبیر، سیاه گوش و… را خواهید داشت. در ضمن این منطقه محل عبور رودخانه باهوکلات می باشد که یکی از پرآب ترین رودهای استان سیستان و بلوچستان است، این رود باعث رونق یافتن جنوب این استان شده است و آب های قسمت های مختلف این مناطق (راسک، بمپور و سرباز) را جمع کرده است، به سمت دریای عمان راهی میکند.
روستای باهو کلات: روستای باهوکلات در فاصله ۹۰ کیلومتری شرق شهر چابهار و در کنار رودخانه باهوکلات قرار دارد. اطراف این رودخانه محل زیستن تمساح‌های بومی با پوزه هایی کوتاه است که در بخشی از منطقه حفاظت شده گاندو قرار دارند، در صورتی که علاقه مند به دیدن زندگی این جانوران و نحوه شکار آنها هستید می توانید به این منطقه مسافرت کنید. بومیان این منطقه تلاش می کنند تا شرایط زندگی را برای این جانداران فراهم کنند. در اطراف ارتفاعات این منطقه می توانید گوزن های کوهی که ساکن دشت های اطراف آنجا هستند را ببینید. علاوه بر این موارد شما می توانید از سایر جاذبه‌های طبیعت بکر این منطقه لذت ببرید.
قلعه پیروز گت: قلعه پیروز گت که در فاصله پنج کیلومتری از شمال غربی شهر چابهار و در روستای تیس واقع شده، یکی از آثار تاریخی باقیمانده از دوران اشکانیان و ساسانیان است. این قلعه در بالای یک تپه در وسط دره تیس قرار دارد. ساختمان این بنای تاریخی دارای دو اتاق کوچک برای انجام دیده بانی، دو گوشواره برای استقرار دیده بانان، و در قسمت های شرقی و غربی و در مرکز حیات مکان‌های دیده می‌شود که برای جمع شدن افراد ساکن این دژ بوده است و از آنها برای انجام امور مذهبی یا جلسات مختلف استفاده می کردند. جنس سنگ هایی که برای ساخت این بنا استفاده شده، از جنس کوه های اطراف این منطقه نیست و از جای دیگری آورده شده اند. این اثر تاریخی در ارتفاع نسبتاً بالا ساخته شده و نام پیروز ساسانی حک شده و همین باعث شده است که پیشینه ساخت آن را به دوران اشکانی و ساسانی نسبت دهند.
ساحل مکران چابهار: سواحل مکران چابهار یک منطقه کم جمعیت و نسبتا بکر میباشد که قرار گرفتن آن در نزدیکی شهر چابهار باعث شده از ویژگی‌های جغرافیایی و جاذبه های گردشگری مختلفی برخوردار باشد. این منطقه دارای مکان های دیدنی مختلفی مانند قلعه‌های قدیمی و متعدد، انوشیروان سنگان، بلوچ گت، ویرانه های تیس کوپان، تالاب لیپار و کوه های مریخی است. همچنین با مسافرت به مکران شما می توانید طبیعت جالب این منطقه را دیده و از آن لذت ببرید، چرا که با آمدن به سواحل مکران چابهار به عنوان یکی از مهمترین جاهای دیدنی چابهار، شما فاصله کمی با سایر دیدنی های منطقه خواهید داشت و همین یکی از مزایای اصلی سفر به این منطقه می باشد.
کوه های گل افشان چابهار: کوههای گِل افشان چابهار یکی از جاذبه های طبیعی بسیار زیبا و در عین حال عجیب در استان سیستان و در 100 کیلومتری شهر چابهار است که بین دشتهای تنگ و کهیر قرار گرفته است.زمانی که شما به این منطقه می روید سه تپه خاکستری رنگ را در فاصله ۱۰۰ متری از هم می بینید که اگر آب و هوا مساعد باشد و بارش باران وجود داشته باشد به راحتی می توانید از این تپه ها بالا بروید. در بالای یکی از تپه ها چاله ای با عمق حدود نیم متر وجود دارد که وقتی به آن نزدیک می شوید صدایی مانند ترکیدن حباب خواهید شنید،زمانی که به بالای این طرح می‌روید متوجه خواهید شد که گل های خاکستری رنگ موجود در این چاله به صورت حباب پر می‌شوند و پس از ترکیدن به اطراف پراکنده می گردد. با وجود اقیانوس هند در نزدیکی چابهار گفته می شود پوسته اقیانوس هند که در حال فرو رفتن در زیر این منطقه است، فشار بسیار زیادی در زیر زمین ایجاد می کند و همین دلیل به وجود آمدن این گل افشان می باشد.
ساحل نورانی تنگ: ساحل تنگ یکی زیباترین ساحل های ایران می باشد که در نزدیکی روستای تنگ چابهار است. بهترین زمان برای مسافرت به این منطقه در فصل پاییز و زمستان است. در این فصلها علاوه بر اینکه میتوانید از آب و هوای خوب این منطقه لذت ببرید، می توانید فیتوپلانکتون ها، باکتری ها و سایر آبزیان ریزی که در این منطقه از خود نور آبی رنگ بسیار زیبایی ساطع می کنند را در ساحل ببینید و همین موضوع این ساحل را به یکی از خاص ترین جاهای دیدنی چابهار در شب کرده است. این پدیده بسیار زیبا در جهان کم نظیر است و خواندن این متن نمی تواند لذت دیدن این صحنه را به شما منتقل کند، پس حتما باید به این ساحل بروید تا بعد از حدود 2 ساعت انتظار شاهد آمدن این الماس‌های درخشان به ساحل باشید.
مسجد جامع تیس چابهار: مسجد جامع تیس یکی از جاهای دیدنی چابهار است که از نظر معماری شبیه به مسجد های هندوستان و پاکستان میباشد. این مسجد مانند سایر مساجد مربوط به اهل تسنن، دارای یک مناره است و صحن آن دارای نقش بندی های خوش رنگ و زیباست که حتی در نگاه اول هر بیننده ای را می تواند میخکوب کند. مناره و گنبد های این مسجد با رنگ های قرمز و سبز تزیین شده‌اند و شیشه کاری های رنگارنگ که به صورت منظم و نامنظم انجام شده است جلوه خاصی به مسجد بخشیده است. یکی دیگر از مواردی که باید در مورد این مسجد بدانید این است که مردمان مهمان نواز بلوچ با لباس‌های سفید خود در این منطقه از گردشگران استقبال می کنند و در زمان بازدید شما می توانید با مردم خونگرم این منطقه معاشرت داشته باشید و آنها را بیشتر بشناسید.
ساحل صخره ای چابهار: ساحل صخره ای چابهار یکی از مکان های طبیعی در شهر چابهار است که مردم این منطقه و همچنین گردشگران را به خود جذب می کند. موج های سنگین دریای عمان زمانی که با این صخره ها برخورد می کنند صحنه های بسیار زیبایی را به وجود می آورند و در بعضی موارد ارتفاع این امواج به 3 تا 5 متر نیز می رسد، البته باید در نظر داشته باشید که در مرداد ماه به دلیل وزیدن باد های موسمی این موج ها در شدیدترین حالت خود قرار دارند. قسمتی از این صخره ها که کمتر در معرض برخورد موج و آب بوده است، به مرور زمان با خزه پوشیده شده و باعث شده است بدنه این صخره ها سبز شود. نکته ای که باید در زمان بازدید از این منطقه به یاد داشته باشید این است که جانب احتیاط را رعایت کنید و مراقب باشید که از قسمت پرتگاهی این صخره ها سقوط نکنید.
غارهای بان مسیتی : غارهای بان مسیتی که در دامنه کوه شهباز بند و ۵ کیلومتری شمال شرقی روستای تیس قرار گرفتند، یکی از آثار تاریخی چابهار به حساب می آید. این مجموعه شامل چند غار می باشد که اولین غار طبیعی و نیم دایره شکل است ، اما با استفاده از ابزار آلات آن زمان و تراشیدن کوه محوطه درون آن را گسترش داده اند؛ همچنین دو غار مصنوعی در کنار این غار وجود دارد که کار دست انسان است. در عمق یک متری از سطح غار اولیه آرامگاه می بینیم که هیچگونه سنگ نوشته و یا اطلاعاتی بر روی آن حک نشده و در اطراف آن یک فضای کوچک قرار دارد و با گچ درست شده است. درون آرامگاه که ابعاد آن هشت متر در هشت متر می باشد، گچ کاری شده و با جوهر قرمز و بنفش علامت های مخصوص و خطوط عجیبی روی آن ترسیم شده است، گفته می‌شود که این خطوط و دست نوشته ها مربوط به تمدن های گجراتی و هندی در این منطقه بوده است.
فواره طبیعی آب: فواره چابهار یکی از جاذبه‌های بسیار زیبای این شهر در ساحل صخره ای چابهار می باشد. این مکان که گردشگران زیادی را به سمت خود می کشد به این صورت عمل می کند که وقتی موج های دریا به صخره های ساحلی برخورد می کنند، آب از طریق حفره های به سمت بالا فوران می کند و از آن جایی که فشار آب بسیار زیاد می باشد، این فوران کردن مانند فواره ای بسیار زیبا می باشد که مردم برای آن ساعت ها در این منطقه به انتظار می‌نشیند و حتی در مواردی دیده می‌شود که سنگ یا یک جسم سنگین را درون گودال شکاف صخره می‌اندازند تا باعث فوران آن شوند. در صورتی که به ساحل صخره ای چابهار رفتید، حتما از این فواره طبیعی زیبا دیدن کنید.
قدمگاه خضر نبی چابهار: قدمگاه خضر چابهار که در محلی به نام سپوزه واقع در جنوب غربی چابهار قرار دارد، یکی از اماکن تاریخی و زیارتی این شهر به حساب می آید. این مکان مقبره خواجه خضر نیست، چرا که مردم محلی این منطقه بر این عقیده اند که این شخص حامی و راهنمای لنج ها و قایق ها بوده است. این قدمگاه پیش مردم این منطقه از احترام خاصی برخوردار است و در طول سال مراسم های مذهبی زیادی در آن برگزار می گردد که با گذر زمان این مراسم ها از رونق افتاده اند. برخی از بومیان این منطقه بر این باورند که خواجه خضر هنوز زنده است و نگهبان دریاها، کشتی ها و لنج های آنها می باشد و همچنین زنان این منطقه طبق یک رسم قدیمی جمعه ها با پای پیاده برای حاجت گرفتن به این زیارتگاه رفته و با روشن کردن شمع و خواندن دعا خواسته خود را از او طلب می کنند. امروزه در مناسبت‌های خاص شاهد این هستیم که مردم نذورات خود را که شامل حلوا، خرما و یا گوسفند قربانی است را در این محل دست حاجتمندان می‌سپارند و همچنین ماهیگیران بومی منطقه بعد از بازگشتن از دریا و رسیدن به ساحل در این مکان شمع روشن میکنند و به مناجات با خدا می‌پردازند.
ساحل درک: روستای درک چابهار که در ۱۷۰ کیلومتری این شهر قرار دارد، در امتداد مسیر سواحل مکران و در فاصله ۱۰ کیلومتری از روستای زرآباد قرار گرفته است. جالب است بدانید که حتی برخی از مردم محلی در این منطقه نمی دانند که روستای درک کجاست؟ برای پیدا کردن این روستا شما باید یک نقشه دقیق پیدا کرده و شهرهای غرب چابهار که در نزدیکی دریا قرار دارند را یک به یک بررسی کنید تا بتوانید به این روستا برسید. یکی از نکات بسیار جالب در مورد این روستا این است که شما می توانید با مسافرت به این منطقه تقابل کویر و دریا را با هم ببینید که این موضوع در نوع خود بی نظیر می باشد و مطمئنا دیدن ساحل درک چابهار تجربه جالب و جدیدی برای شما گردشگرانی که قصد مسافرت به چابهار را دارید خواهد بود.
روستای رمین: روستای رمین که در دهستان کمبل سلیمان واقع شده، به عنوان یکی از روستاهای بزرگ در شهر چابهار و جنوب شرقی استان سیستان و بلوچستان شناخته می شود. فاصله این روستا تا بندر چابهار ۷ کیلومتر می باشد و شما می توانید از طریق جاده های بندر بریس و پسابندر و خلیج گواتر به این روستا دسترسی داشته باشید. این روستا از سمت شمال به کوهستانهای تیس کوپال، از مغرب چابهار و از سمت جنوب به دریای عمان میرسد. یکی از نکات بسیار جالب در مورد این روستا این است که وقتی به آن مسافرت می کنید به تعداد زیادی از جاهای دیدنی چابهار دسترسی دارید که یکی از جالب ترین آن ها کوه های مینیاتوری و مریخی در اطراف این روستا می باشد، همچنین شما می توانید از تالاب لیپار و همچنین نمای دریای عمان و اقیانوس هند در ساحل این روستا دیدن کنید.
آرامگاه سید غلام رسول: آرامگاه سید غلام رسول چابهار یکی از آثار به جا مانده از سال ۴۶۵ هجری قمری می باشد و معماری آن به سبک هندی است، گردشگرانی که به این شهر سفر می کنند حتماً نگاهی هم به این آرامگاه تاریخی که مربوط به دوره تیموریان است، می‌اندازند. این آرامگاه حدود پنج کیلومتری شمال غربی خلیج چابهار قرار دارد و در سال ۱۳۵۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. عده‌ای از مردم چابهار بر این عقیده اند که سید غلام رسول یکی از عارف های بسیار معروف شیعه بوده که در آن زمان مورد ارادت مردم هندوستان و چابهار قرار داشته است اما در این میان چیزی که همه به آن اعتقاد دارند این است که این شخص یک فرد با اصالت هندی بوده که برای ازدواج کردن با یک زن به چابهار سفر می کند، اما در شب عروسی خود در اثر بیماری فوت می کند و وصیت می کند که بر سر مزار او به جای عزاداری و گریه کردن، رقص و پایکوبی بپردازند.
قلعه پرتغالی ها چابهار: قلعه پرتغالی ها که یکی از آثار تاریخی چابهار و از آثار مهم استان سیستان و بلوچستان می باشد در ۵ کیلومتری شمال غربی شهر چابهار، در میان طبیعتی زیبا و دلنشین واقع شده است. این قلعه دارای معماری جذاب و قدمتی طولانی است که دیدن آن را بر هر گردشگری واجب می کند. قلعه پرتقالی ها بر روی یک تپه در نزدیکی خلیج ساخته شده، دارای ۴ برج نیم دایره ای شکل با مساحت ۱۵ متر است که در زمان های قدیم نگهبانان از آنجا وظیفه محافظت از قلعه را انجام می‌دادند و همچنین در شرایط بد آب و هوایی برج های این قلعه مانند فانوس دریایی وظیفه هدایت کشتی ها را بر عهده داشته اند. مساحت این قلعه ۵۴ در ۲۶ متر می باشد و ورودی آن در ضلع شمال شرقی قلعه قرار دارد. مصالح به کار رفته در ساختمان این قلعه و همچنین سبک ساخت آن نشان دهنده این است که به سبک معماری سلجوقی آن را ساخته اند.
................................
آرشیو
