محمد ربیعی، سرمربی مس رفسنجان میهمان دوربین طرفداری در برنامه زیر آسمان لیگ بود. سرمربی موفق مس رفسنجان که باعث صعود این تیم به لیگ برتر شد، در خصوص اخبار مبنی بر حضورش کنار امیر قلعه نویی، ورود آنالیزورها به فوتبال، شرط بندی در لیگ یک و دیگر مسائل گفتگو کرد.
بخش دوم و پایانی گفتگوی سامان خدائی و محمد ربیعی را می خوانید و می بینید:
قلعه نویی یکی از بهترین مربیان آسیا است
مسئله ای که شاید خیلی ها نمی دانند، این است که شما قرار بود در سپاهان با امیر قلعه نویی کار کنید و دستیار او شوید. چه شد که این همکاری شکل نگرفت؟
از نظر من امیر قلعه نویی یکی از برجسته ترین مربیان پس از انقلاب و پرافتخار ترین مربی لیگ است. من ارتباط بسیار نزدیکی با ایشان دارم و قبولش دارم چون می دانم موفقیت اتفاقی نیست. شما در مسابقات محلات، اگر در محله خودتان قهرمان شوید، کار سختی انجام داده اید. حال ما مربیانی داریم مانند قلعه نویی، فرکی، علی پروین، علی دایی و ... که چندین بار قهرمان لیگ شده اند. این واقعا سخت است. به جرات می گویم که امیر قلعه نویی یکی از بهترین مربیان آسیا است. امیر خان به خیلی از مربیان جوان ایران لطف دارند و با من نیز صحبت هایی شد. در زمان حضور ایشان در تراکتور نیز صحبت هایی شد. به نظرم بنده سعادت این را نداشتم شاگرد ایشان شوم.
به روزهای گذشته برگردیم. قبل از اینکه وارد دنیای مربیگری شوید، به عنوان آنالیزور و نویسنده با روزنامه همکاری می کردید. چه اتفاقی رخ داد که تغییر کار دادید؟
به آن دورانم بسیار افتخار می کنم. بسیار خوشحالم برای اینکه در این لحظه روبروی شما بنشینم، نزدیک به 20 سال زحمت کشیدم. افتخار می کنم یک زمانی قلم زدم و تحلیل کردم. در آن زمان که این کار را انجام می دادیم، کاری نو در بحث رسانه بود. افتخار می کنم تمام مدتی که برای مطبوعات کار کردم، یک ریال دریافت نکردم. با قلبم این کار را می کردم زیرا ما عاشق این کار هستیم.
با تمام احترام به آنالیزورها و مربیان، نظریه ای وجود دارد که می گوید آنالیزورها نمی توانند مربیان خوبی باشند. مثلا اگر اتفاق غیر منتظره ای مانند اخراج یا چیز دیگری در بازی رخ دهد، قدرت مربی را ندارند که تصمیم بگیرند. آیا این را تایید می کنید؟
قطعا نه. ما در فوتبال خود باید از کشورهای برجسته الگوبرداری کنیم. ببینید در آن جا نیز این گونه فکر می کنند. مثلا ژوزه مورینیو، ویاش بواش و ... آیا همه این ها صرفا بازیکن بزرگی بوده اند؟ این گونه نیست. مثل اینکه بگوییم کسانی که در ردیفه اول سینما نشسته اند، بالاترین درجات دانشگاهی را کسب کرده اند ولی ممکن است یک نفر با بازی در یک فیلم، ستاره شود. در حوزه فوتبال که چیزی قابل پیش بینی نیست، باید برای هر اتفاق، جایی باز کنید. من می گویم درست است 70-80 درصد برای این قسمت بگذاریم. بچه هایی که در رده های جوانان بازی کرده اند یا اینکه فوتبالیست های خیلی بزرگ و در رده ملی نشده اند ولی استعداد مربیگری دارند. همین جا می گویم که مربیگری بیش از 50-60 درصدش اکتسابی نیست و کاملا ذاتی و تجربی است. فقط 30 الی 40 درصد آن اکتسابی است. کسانی ذاتا این استعداد را دارند و این کار را انجام می دهند. ما در دنیا این را داریم و دنیا را حل کرده اند. ما در ایران نیز چنین چیزی داریم. مثلا آقای فراز کمالوند را در همین حالت داشته ایم که موفق بوده است. من نیز سعی کرده ام بدون هیچ گونه هیاهو و منیت که اصلا در قواره ام نیست، ولی بگویم که ما نسلی باشیم که مثلا از این تیپ مربیگری باشیم. همچنین این احترام را قائل باشیم که در مارکت، انواع تیپ ها وجود داشته باشد و هرکدام از این تیپ ها بتوانند کارایی خود را داشته باشند. مثلا در همین تیپ آنالیزوری، آقای هومن افاضلی را داریم که سالها در بحث علمی وقت گذاشته و مطالعه کرده اند. بالاخره رقابتی میان این تیپ ها، نه فقط در ایران بلکه در دنیا است.
مربیگری اقیانوسی از علوم با عمق های متفاوت است
تفاوت مربی تئوری و تجربی در چیست؟
تعریف مربی تئوری و تجربی، تعریف قشنگی نیست. از نظر من مربیگری اقیانوسی از علوم با عمق های متفاوت است. شاید یکی از اصلی ترین حوزه های مربیگری، سیستم مدیریت است. روانشانسی امروز در علوم مربیگری روانشناسی نقش بسیار مهمی دارد. هنوز وارد مقوله تمرین و تاکتیک و این ها نشده ام. در واقع این علوم از علوم فنی جلوتر هستند. علوم مدیریت، علوم روانشناسی، علوم ارتباط. شما باید بدانید با بازیکن 18 ساله و 25 ساله چگونه رفتار کنید، یا با بازیکنی که با همسرش مشکل دارد یا بازیکنی دیگر که پدر و مادرش از هم جدا شده اند. در این حال با مدیر رسانه ای، تدارکات، مدیر عامل و معاونش، هوادار و ... نیز چگونه برخورد کنید. این ها موارد بسیار مهمی هستند. پس این گونه باید گفت که مربیان تئوریک نگاه علمی تری به قضیه دارند و مربیان تجربی، بازیگری و تجربه بیشتری داشته اند. هر دوی این ها قابل احترام است. به تعداد مربیان روی زمین، سبک مربیگری وجود دارد زیرا هرکس سلیقه و متد خودش را دارد. اگر می خواهیم در راه و مربیگری مان موفق باشیم، باید به همکاران مان بسیار احترام بگذاریم. باید به سلیقه و ایده آن مربی و روش کارش احترام بگذاریم.
شما در لیگ 2 موفق ظاهر شدید و در لیگ 1 نیز موفقیت هایی کسب کردید و قهرمان شدید ولی در لیگ برتر کسی شما را خیلی نمی شناسد. هرچند که جایی شما را شناختند که پرسپولیس و بادران بازی کردند و تیمتان بازی خوبی به نمایش گذاشت. در خصوص آن مسابقه می گویید؟
من قبل از بادران، دو سال در خدمت شهرداری اردبیل بودم. خودم باعث صعود شهرداری اردبیل شدم ولی تشخیص دادند با من همکاری نکنند. مربی دیگری آوردند و در نیم فصل در حالی که قعرنشین بودند، تیم را دوباره به من دادند که تیم قعرنشین را در انتهای فصل، در رتبه چهارم تحویل دادم. در مورد بادران، آن تیم بسیار خوب بود. خوشحالم از آن تیم بازیکنان زیادی دیده شدند که اکنون بهترین های لیگ هستند. مسعود ریگی در استقلال، در زمان بادران کسی او را نمی شناخت. یا سعید واسعی که خدا را شکر در پیکان عملکرد مطلوبی داشته است. قائم اسلامی خواه، احیا شدن محمد آبشک، مهدی ترکمان و .... ببینید این ها همه بهترین های لیگ در این فصل بوده اند. بازی های این چنینی مانند بازی با پرسپولیس بدین شکل است که استعدادها دیده می شوند. مقابل پرسپولیس در حالی قرار گرفتیم که آن تیم در بهترین شرایط و تمامی رکوردها را زده بود. در آن مسابقه 2-1 شکست خوردیم و یادم می آید پرسپولیس 8-9 مسابقه گل نخورده بود و ما گل زدیم. هواداران زیادی نیز به استادیوم آمده بودند.
به عنوان سوال پایانی، در خصوص شرط بندی صحبت می کنم که صحبت های زیادی به خصوص در لیگ 1 در خصوص آن مطرح شده است. شما سال ها در این لیگ کار کردید. بدون اسم بردن، آیا خودتان در این خصوص چیزی دیدید یا شنیدید؟
در ابتدا سوالتان را باید با یک مثال توضیح دهم. خوب در هر جامعه بزهکاری و جرم وجود دارد. برای کاهش دادن این ها، نیروی نظارتی اهمیت دارد. شما نمی توانید بگویید جرم نیست، زیرا در هر جامعه ای این جرم است. من در تیم های خودم ندیده ام ولی بله این را شنیده ام. می توانم بگویم بله واقعا شرط بندی وجود دارد. توسط خود شخص یا کسانی دیگر، اطلاع ندارم. در تیم های خود اصلا این را ندیدم یا اینکه اصلا مطلع نشدم. آدمی نیستم که خیلی شک کنم چون خودم از لحاظ ذهنی آسیب می بینم ولی می توانم به شما با قاطعیت بگویم که این وجود دارد.
یعنی مثلا از تیم خودتان یا تیم های دیگر حین آنالیز دیده اید که اتفاق عجیب و غریبی بیفتد؟
خیر متوجه نشده ام که به این حالت باشد. فکر می کنم این مسئله در اساسنامه فیفا با واژه gambling مطرح شده است. در آن جا قید شده که چنان چه هر عضوی از تیم فوتبال در مسئله شرط بندی شرکت کند، مادام العمر از هرگونه فعالیت ورزشی محروم می شود. پس فیفا این مسئله را تعریف کرده و نظارت خود را قرار داده است. این مسئله نیز به فدراسیون های عضوش نیز ابلاغ می شود. به نظرم اگر برخورد انجام شود، کار درستی است. برخورد قاطع و صریحانه، باعث کاهش این مسئله خواهد شد. همه باید در فوتبال تلاش کنیم که به سمت سلامت قدم برداریم. هرچقدر به سمت سلامت قدم برداریم، خودمان موفق تر خواهیم بود.
آقای محمد ربیعی عزیز ممنون که فرصت خود را در اختیار ما قرار دادید. من دیگر سوالی ندارم. اگر سوال یا صحبتی مانده و همچنین خداحافظی با مخاطبین رسانه طرفداری را به شما می سپارم.
از آن جا که بابت صعود مس رفسنجان میهمان شما بودم، باید از چند نفر تقدیر و تشکر کنم. در ابتدا از سایت طرفداری به عنوان یک سایت پر بیننده و وزین تشکر می کنم؛ سایتی که خوشگل و با برنامه ریزی کار می کند. واقعا این را تبریک می گویم. از آقایان دکتر صدرمحمدی، مدیر عامل شرکت صنایع ملی مس، مهندس احمدی، مدیریت مس سرچشمه و مهندس زین الدینی، مدیر عامل باشگاه مس رفسنجان تشکر می کنم. از تمامی عوامل تیم تشکر می کنم. چون اینجا در خصوص مربیگری صحبت کردیم، می خواهم از کادر فنی ام نیز تشکر کنم. هیچ کجا اسم این عزیزان را نبردم ولی خیلی زحمت کشیدند. از آقای آرتا منهاجی، که چهارمین سال همکاری ام با ایشان بود، تشکر می کنم. رضا ربیعی، برادرم، خوشحالم که هر روز که می گذرد، رضا در مرحله پیشرفت است. آقای محمد کریمی، از مربیان رفسنجان، آقای مهدی محمدحسینی، از مربیان رفنسجان، آقای نادر فتح اللهی، از مربیان رفنسجان، آقای علی طوفانیان به عنوان یکی از تئوریسن های آمادگی جسمانی تیم، آقای رضا یوسفی، مربی بدنساز و آقای علی سلیمی که از دروازه بانان خوب بوده است. این مجموعه خیلی زحمت کشیدند. چون اینجا روی مقوله مربیگری صحبت کردیم، جایز دانستم از این گروه تشکر کنم. در انتها نیز از بازیکنان خوب، پرتلاش، توانگر و برومند تیمم تشکر می کنم که باعث شدند یک اتفاق بزرگ برای دیار فاتحان الوند رخ دهد. از مردم شریف رفنسجان تقدیر می کنم. امیدوارم پاسدار این اتفاق خوب باشند. صعود یک مرحله است. حفظ، نگهداری و ارزش گذاری آن مرحله بزرگتری است. قطعا در صنایع ملی مس و در شهر رفسنجان این اتفاق صورت خواهد گرفت.
همچنین بخوانید: