مالی با نام رسمی جمهوری مالی کشوری است در غرب آفریقا. این کشور محصور در خشکی، در جنوب صحرای بزرگ آفریقا قرار گرفته و بخش‌هایی از آن در این صحرا واقع شده‌است. پایتخت آن باماکو است که در جنوب باختری کشور قرار گرفته‌است. مالی یکی از فقیرترین کشورهای جهان است و ۲۰،۲۵۱،۰۰۰ نفر جمعیت دارد که بیش از ۱۰ درصد از آنها در پایتخت ساکنند. حدود نیمی از مردم مالی زیر خط فقر زندگی میکنند. طلا، اورانیوم، دامداری و نمک از منابع طبیعی مالی هستند. مالی در قدیم بخشی از یک امپراتوری به نام امپراتوری مالی بود.
در شمال مالی از ژانویه ۲۰۱۲ درگیری‌هایی آغاز شد. در ۲۲ مارس ۲۰۱۲ گروهی از سربازان کنترل کاخ ریاست جمهوری را به‌دست گرفته و دولت مالی را منحل اعلام کرده و قانون اساسی آن را به حال تعلیق درآوردند. اسلام‌گرایان جدایی‌طلب شمال مالی منطقه شمال را «اَزَواد» می‌نامند و در ۶ آوریل ۲۰۱۲، شورشیان موسوم به «جنبش ملی برای آزادی ازواد» جدایی کشوری به نام ازواد را از مالی اعلام کرد. مدت کوتاهی پس از آن، این جنبش توسط گروه‌های اسلام‌گرای مرتبط با القاعده به حاشیه رانده شد و خواسته‌های خود را برای جدایی از مالی کنار گذاشت. شورشیان اسلام‌گرای افراطی بعد از اعمال کنترل نظامی در مناطق شمال به اجرای مقررات اسلامی به سبک طالبان در افغانستان پرداختند. سربازانی که در پایتخت قدرت را در دست گرفته‌اند به دیونکوندا ترائوره، رئیس مجمع ملی، اجازه دادند تا مطابق با قانون اساسی به عنوان رئیس دولت عمل کند، اما این سربازان نیز همچنان قدرت قابل توجهی در دولت دارند. برنامه‌هایی برای بازپس‌گیری کنترل در شمال کشور با کمک‌های بین‌المللی در حال انجام است و در این رابطه نظامیان فرانسه به یاری دولت مالی شتافته و مواضع شورشیان شمال را بمباران کرده‌اند. دولت موقت قصد دارد پس از فیصله یافتن غائله شمال، انتخابات ملی را که مدت‌ها به تأخیر افتاده برگزار کند. البته باید اضافه کرد که کشور مالی یک از مستعمرات قدیم کشور فرانسه است و این کشور به دلیل وجود منابع طلا و اورانیوم در مالی به سادگی دست بردار این سرزمین نخواهد بود و القاعده هم چشم به منابع غنی طلا و ارانیوم دوخته‌است. ٪۴۴ از جمعیت مالی در مناطق شهری سکونت دارند. میانگین سنی مردم مالی ۱۶٫۳ سال است . امید به زندگی برای مردان ۵۹٫۷ سال و برای زنان ۶۱٫۴ سال میباشد.
کشور مالی با موریتانی، الجزایر، نیجر، بورکینافاسو، ساحل عاج، گینه و سنگال همسایه است. کشور مالی با مساحت ۱٬۲۴۰٬۱۹۲ کیلومتر مربع بیست و چهارمین کشور جهان از نظر مساحت است. مالی متشکل است از جلگه‌های کم‌ارتفاع، ولی در رشته‌کوه‌های آدرار و دو زیفوزا در شمال شرق ارتفاع می‌یابد. جنوب کشور پوشیده از علفزار استوایی است در شمال صحرای بزرگ که عمدتاً تپه‌های شنی و ماسه‌ای است قرار دارد. آب و هوای مالی داغ و عمدتاً خشک است. هر چند جنوب کشور از ژوئن تا اکتبر دارای فصلی مرطوب است. مالی به‌طور کل دارای آب و هوایی گرم و خشک بین فوریه تا ژوئن، بارانی، مرطوب و معتدل از ژوئن تا نوامبر و سرد و خشک از نوامبر تا فوریه میباشد. رودهای مهم آن نیجر، سنگال، فالمه و بلندترین نقطه آن قله هومبوری توندو با ۱۱۵۵ متر است. تنها منطقهٔ حاصلخیز و بارور مالی جنوب این کشور است که به خاطر وجود دو رود، نیجر و سنگال میباشد. از مهم‌ترین شهرهای مالی می‌توان به،باماکو(پایتخت) ۱٫۳ میلیون نفر٬ سیکاسو ۱۴۵ هزار نفر، سگو ۹۳ هزار نفر، موپتی ۱۰۹ هزار نفر و گائو ۸۷ هزار نفر اشاره کرد.
مالی در گذشته به عنوان یک امپراتوری بازرگانی مطرح بود و راه ارتباطی از میان صحرای بزرگ آفریقا شناخته می‌شد. این سرزمین میان سال‌های ۱۸۸۱و ۱۸۹۵ مستعمره فرانسه بود.
۱۹۶۰: کسب استقلال به رهبری مودیبو کیتا که یک سوسیالیست ضد فرانسه بود.
۱۹۶۸: کودتای نظامی و حکومت تک حزبی به رهبری ژنرال موسی ترائوره.
۱۹۸۵: جنگ شش روزه با بورکینافاسو.
۱۹۹۰: تظاهرات دموکراسی.
۱۹۹۱: ترائوره دستگیر میشود.
۱۹۹۲: انتخابات آزاد چند حزبی.
۲۰۱۲: کودتای نظامی و سرنگونی دولت
با شکست حکومت ترائوره در سال ۱۹۹۲ اکنون کشور به صورت چند حزبی اداره میشود. ارتش نقش اساسی در رهبری کودتا داشت. ترائوره که به عنوان رئیس‌جمهور موقت سرکار بود، در ظرف کمتر از یک سال حکومت کشور را به یک دولت غیرنظامی تبدیل کرد. این اولین تجربه مالی از سیاست چندحزبی بود. برقراری روابط دوستانه با توارگ، پس از امضای قرارداد صلح ۱۹۹۱، یک واقعه مهم سیاسی است. فقرزدایی و فرونشاندن مخالفینی که احساس میکنند «مالی» توانایی ایجاد احزاب مختلف را ندارد، از رئوس برنامه دولت است. در سال ۱۹۹۱م بعد از یک همه‌پرسی، قانون اساسی که توسط یک کنفرانس ملی تدوین شده بود به تصویب رسید که در این قانون به نظام چندحزبی پس از ۳۰ سال قدرت تک حزبی اشاره شده بود. در جریان انتخابات پارلمانی ۱۹۹۱م حزب آدما ۷۶ کرسی از ۱۱۶ کرسی را بدست آورد و در ۲۶ آوریل ۱۹۹۱ بعد از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آلفا عمر کوناره، کاندیدای حزب آداما به پیروزی دست‌یافت.
وی یونسی توره را به عنوان نخست‌وزیر انتخاب کرد ولی اعتراضات موجب شد تا عبدالله سکوسو مأمور تشکیل کابینه شود. به سبب جنگ داخلی با طوارق و موافقت نامه صلح ۱۹۹۴ سکوسو به سبب نابسامانی مجبور به استعفا شد و به جای آن ابراهیم ابوبکر کیتا نخست‌وزیر شد. در سال ۱۹۹۷ آلفا عمر دوباره نامزد ریاست جمهوری شد و به هر حال رئیس‌جمهور کشور انتخاب گشت. در سال ۲۰۰۲ در انتخابات همگانی ژنرال آمادو تومانی توره به عنوان نامزد مستقل توانست قدرت را در دست گیرد. کشور مالی تنها دارای یک مجلس ملی است که در مرکز شهر باماکو در محله باگاداجی از محلات قدیمی آن قرار دارد. نمایندگان مجلس برای پنج سال از طریق رای‌گیری مستقیم و عمومی انتخاب می‌شوند. نمایندگان مجلس از مصونیت پارلمانی برخوردارند، اما با اجازه کتبی مجلس می‌توان یک نماینده را دستگیر و محاکمه نمود. مجلس با طرح استیضاح می‌تواند دولت را مستعفی کند یا اعتماد خود را از آن بردارد. مجلس ملی هر دو سال دو بار نشست عادی دارد. نشست‌های فوق‌العاده با تقاضای اکثریت نمایندگان یا با تقاضای نخست‌وزیر برگزار میشود. حضور در نشست‌های مجلس برای عموم آزاد است.
تکثر احزاب در قانون اساسی کشور مالی پیش‌بینی شده‌است. بیش از ۷۰ حزب ثبت شده در کشور وجود دارد؛ البته همه این احزاب فعال نیستند و حدود ۱۵ حزب را می‌توان فعال نامید و باقی احزاب به هنگام انتخابات یا برای برخورداری از مزایای احزاب تشکیل شده‌اند و اصطلاحاً آنها از احزاب صوری می‌نامند. از سال ۱۹۹۲ تا سال ۲۰۰۲ حزب آدما (ائتلاف دمکراسی مالی) اکثریت کرسی‌های مجلس و شهرداری‌ها و نیز دولت را در اختیار داشت. چهار حزب عمده مالی عبارتند از: - حزب آدما، کمیته ملی ابتکار دمکراتیک به رهبری آقای مونتاگال که حزب مخالف و تندرو است، اتحاد سودانی اجتماع دمکراتیک آفریقایی که قدیمی‌ترین حزب کشور مالی - جنبش میهنی برای نوگرایی به رهبری شوگل مایکا
نقاط قوت: امکانات اقتصادی در این مدت رو به فزونی است. رودهای نیجر و سنگال امکانات آبیاری را فراهم می‌سازد.
نقاط ضعف: فقر شدید. کشوری محصور و با مشکلات فراوان. آب و هوای مستعد خشکسالی.
تولید ناخالص ملی - ارزش کلی و خدمات تولید شده در مالی (بر حسب دلار آمریکا): ۸٫۲ میلیارد دلار
منابع معدنی این کشور عبارتاند از: طلا، اورانیم، فسفات و سنگ آهک.
نظام آموزشی کشور مالی میراث بر جای مانده از زمان استعمار است و اهداف استعماری از جمله تقویت پایه‌های وابستگی و بهره‌برداری از آن ملت را دنبال می‌کند. مدرسه اسرای شهر کای یکی از نخستین مدارس کشور مالی که در سال ۱۸۸۶ گشایش یافت نماد هدف فوق است. رؤسای قبایل و سران مجبور بودند پسران خود را به این مدارس بفرستند تا آنها تحت آموزش‌های استعمار تربیت شوند و پس از جانشینی به جای پدران خود متحدان خوبی برای فرانسه باشند. هدف مدارس و مؤسسات آموزشی زمان استعمار فقط پرورش کارکنان نظام اداری بود. تدریس فقط به زبان فرانسه صورت می‌گرفت و دانش‌اموختگان، کارمندان دستگاه‌های دولتی می‌شدند.
در زمان استقلال (۱۹۶۰م)، تعداد ۵۰ هزار دانش‌آموز در ۱۰۱۷ کلاس تحت آموزش قرار داشتند و نرخ سوادآموزی ۶/۹ درصد بود. اولین هدف مقامات پس از استقلال افتتاح کلاس‌های جدید و تشویق زبان‌های مادری در روند آموزش بود. در ۱۷ سپتامبر ۱۹۶۲ اصلاح تعلیم و تربیت در کشور به تصویب رسید و هدف آن عبارت بود از: انطباق تحصیلات با واقعیات جامعه، امکان‌پذیرش تعداد تبیشتر دانش‌آموز در نظام آموزشی و آماده کردند آنها برای فعالیت به عنوان یک شهروند مفید. هدف تعلیم و تربیت زدودن تفکر استعماری و ارزش‌گذاری مجدد به فرهنگ آفریقایی تعریف شد. در سال ۱۹۷۶ نرخ مدرسه روها ۱/۲۹ درصد (۹/۳۵ درصد پسر و ۲۲ درصد دختر) بود. در سال ۱۹۸۳ نرخ مدرسه روها در مقطع ابتدایی از ۴۶/۲۱ درصد (در سال ۷۹–۱۹۷۸) به ۶۵/۱۶ درصد کاهش یافت و در مقطع راهنمایی نیز از ۹۱/۱۳ درصد به ۲۱/۵ درصد کاهش یافت. علت این کاهش در واقع عدم وجود کلاس درس و معلم کافی بود. در سال ۱۹۸۴ برای هر هزار کودک در سن مدرسه فقط پنج کلاس درس وجود داشت. کلاس‌های موجود نیز قدیمی و فرسوده و مواد آموزشی بسیار کمیاب بود.
در سال ۱۹۸۴ دولت وامی برای ساخت دو مرکز تربیت معلم (سالانه ۳۶۰ معلم) اخذ نمود. شغل معلمی جاذبه ندارد و معلم کافی موجود نیست. تعداد دانش آموزان در کلاس‌ها زیاد و اکثر مدارس چند نوبته کار میکنند. خانواده‌های سنتی هنوز هم فرستادن فرزندان خود به مدارس دولتی (فرانسه زبان) را مساوی با از دست دادن فرهنگ آنها می‌دانند. بسیاری از آنها ترجیح می‌دهند فرزندان خود را به مدارس عربی اسلامی یا کلاس‌های حفظ قرآن بفرستند.
در کنار مدارس فرانسه زبان، مدارس عربی نیز فعالیت دارند که تمام مواد درسی آنها به زبان عربی تدریس میشود و آموزش تا سطح دیپلم متوسطه ادامه دارد. خانواده‌های سنتی و مذهبی فرزندان خود را به این مدارس می‌فرستند. در سال ۱۹۹۶ دولت مالی دیپلم مدارس عربی را برای ورود به دانشگاه، اخذ بورس تحصیلی و ورود به دستگاه اداری از رسمیت انداخت و استدلال نمود که فرد برای ورود به دانشگاه و دستگاه اداری نیاز به تسلط بر زبان فرانسه دارد. اما مدارس عربی همچنان به کار خود ادامه می‌دهند و فارغ‌التحصیلان آنها با مشکل مضاعف بیکاری روبرو هستند.
در کنار دو نوع آموزش فوق، کلاس‌های سنتی حفظ قرآن در مساجد، خانه‌ها و محله‌ها وجود دارد و کودکانی که توان تقبل هزینه‌های دو نظام آموزشی دولتی و عربی را ندارند به این کلاس‌ها می‌روند. اینها معمولاً فقرا و ضعیفان جامعه هستند که برای امرار معاش پس از پایان کلاس در خیابان‌ها به تکدی‌گری می‌پردازند و این امر یک عادت و امری پذیرفته شده‌است. دانش‌آموزان چنین مدارسی با گرسنگی و مشکلات کمبود لباس و مواد درسی آشنا هستند و بسیاری از آنها پس از چند سال مدرسه رفتن و عدم فراگیری سواد از مدرسه رانده می‌شوند و راه شهر را در پیش گرفته تا بر تعداد کودکان خیابانی و بزهکار شهرها بیفزایند.
برنامه سواد آموزی رضایت بخش نیست. پس از استقلال پنج سال در روند آموزش توقف پدید آمد. در سپتامبر ۱۹۶۵ کنفرانس یونسکو در تهران برگزار شد و مالی، ایران و الجزایر برای اجرای تجربه سواد آموزی عملی برگزیده شدند. در فوریه- مارس ۱۹۶۶ یونسکو در باماکو سمیناری برای آغاز کار برگزار نمود و طرح به «مرکز ملی سواد آموزی» سپرده شد که بعدها به «انستیتو سواد آموزی کاربردی و زبان‌شناسی کاربسته» تبدیل و در سال ۱۹۷۵ به اداره کل تبدیل شد. در ۲۶ می۱۹۶۷ طی حکمی کاربرد زبان‌های محلی (بامبارایی، مالینکه، پل، سونقوی و تماچک) در تعلیم و تربیت مجاز شد. نتیجه طرح آنچنان که پیش‌بینی می‌شد نبود و کندی نظام اداری و عدم وجود انگیزه در مسؤولان موجب عدم موفقت طرح شد اما یک اثر مثبت داشت: افزایش انتشار نشریات به زبان‌های محلی که موجب می‌شد افراد آنچه را به زبان محلی فرا گرفته‌اند فراموش نکنند. طبق گزارش‌های منتشره در سال ۱۹۸۵ برای هر یکصد هزار نفر ۵/۳ پزشک در کشور مالی وجود داشت و اکثر پزشکان در پایتخت تجمع کرده‌اند (۳۵ پزشک برای یکصد هزار نفر در پایتخت و ۲ پزشک در دیگر استان‌ها). نخستین پزشکان دانش‌آموخته در داخل کشور در تاریخ ۲۳ نوامبر ۱۹۷۴ دانشنامه دریافت کردند. در سال ۱۹۸۴ یک واحد تولید دارو با وامی به مبلغ ۶/۲ میلیارد فرانک سیفا توسط چین ساخته شد.
تاریخ کشور مالی از قرن یازدهم میلادی با اسلام آمیخته شده‌است. مهم‌ترین شخصیت‌های تاریخ مالی مربوط به تاریخ اسلامی این کشور است. المراودین تحت لوای اسلام امپراتوری غنا را در سال ۱۰۷۶م. منقرض نمودند. کانکان موسی امپراتور معروف مالی شهرت خود را مدیون سفر حجی است که در سال ۱۳۲۵م. انجام داد. در این سفر شصت هزار باربر از جمله پانصد برده وی را همراهی می‌کردند که هر کدام استوانه‌ای از طلا به وزن دو و نیم کیلوگرم حمل می‌کردند. وی با اهدای پنجاه هزار دینار به سلطان مصر و توزیع بیست هزار سکه طلا میان محرومان، قاهره و مکه را حیرت واداشت. در قرن نوزدهم نیز دولت پل در ماسینا و امپراتوری الحاج عمر با اعلام جهاد علیه بی‌دینان و کافران بنیان‌های اسلام در این سرزمین را تحکیم نمودند. الحاج عمر رهبر فرقه تیجانیه در غرب آفریقا بود و در روستای دگیمبره نزدیک شهر باندیاگارا دفن است و مدفن وی زیارتگاه مؤمنان بسیاری است که به زیارت «امیرالمؤمنان» خود می‌آیند. وی بسال ۱۸۶۴ از دنیا رخت بربست.
در کشور مالی روستایی نیست که مسجد نداشته باشد ولو بسیار محقر با تسطیح قطعه‌ای زمین و ساخت برجی گلی و قرار دادن تخم شتر مرغ روی این مناره. مسجد با عظمت و تاریخی شهر جنه شاهکار معماری سودانی است. در هر روستا و محله‌ای کودکان آموزش قرآن می‌بینند. در این کشور فرقه‌های افراطی حضور چندانی ندارند، در مکتب‌خانه‌ها طلبه‌ها قرآن را حفظ میکنند. این طلبه‌ها از هفت سالگی با سفر از شهری به شهر دیگر با تکدی‌گری امرار معاش می‌نمایند. هنوز هم آداب و سنن قدیمی در کنار آداب و سنن اسلامی اجرا میشود. تمامی اقوام (به غیر از تعدادی بت‌پرست) به خدای یگانه اعتقاد دارند. قوم سونقوی خدا را ایرکه می‌نامند و دسترسی به آن را فقط از طریق واسطه‌ها و ارواح میسر می‌دانند. قوم سنوفو خدا را «کولوکی‌اییر» می‌نامند و معتقدند خداوند پس از آفرینش جهان به استراحت پرداخت و امور را به ارواح و عقول سپرد. دوگون‌ها خدا را «آما یا آمو» می‌نامند که جهان را از طریق رقابت سیال نر و سیال ماده که از وی صادر میشود اداره می‌نماید. در آداب و سنن مالی ارواح و عقول نقش مهمی دارند. در این فرهنگ هر حیوان، گیاه یا جسم بی جانی دارای روح است. جهان از دو دنیای موازی و درگیر با زندگی روزمره ساخته شده‌است: دنیای پیدا و دنیای نهان. هنوز هم مراسم سنتی به هنگام صید، کاشت، برداشت یا در موقعیت‌های خاص برگزار میشود. در طی این مراسم‌ها از انواع ارواح تقاضای حمایت و کمک یا دور کردن نحسی و شر می‌نمایند. اکثر اقوام و حتی خانواده‌ها طلسم‌ها و مهره‌های جادویی خاص خود دارند.
در واقع اسلام موجب حذف کامل آداب روح پرستی نشده‌است. طوارق شمال مالی مسلمان‌ترین گروه قومی در این سرزمین به‌شمار می‌روند اما هرگز طلسم را از خود جدا نمی‌کنند. حتی در برخی مکان‌های مقدس اسلامی آداب روح پرستی اجرا میشود. گفته میشود که در کلبه مقدس کانگابا که در آن اشیاء مقدسی از مکه آورده شده‌اند نگهداری میشود هر هفت سال یکبار گریوهای مانده برای خاکروبی می‌آیند و پس از خواندن وردهای جادویی، سقف کلبه خود بخود جدا شده و بر زمین قرار می‌گیرد تا نظافت شود. در این مراسم آدابی به کار می‌رود که هیچ همخوانی با تعلیمات اسلام ندارد. در واقع در این کشور اسلام و روح‌پرستی نوعی همزیستی با هم یافته‌اند. در شهر گائو افراد معتقد به هوله (نوعی الهه ثانوی رابط میان انسان و خدا)ها هستند که می‌توانند در قالب انسان یا یک برده درآیند و آینده جهان را هدایت نمایند.
سونقوی‌ها به یاد می‌آورند که اولین امپراتورشان «سنی علی بر» یک دالی یعنی استاد غیبگویی و پیشگویی بود. وقایع نگاران عرب وی را مسلمان پایبندی نمی‌دانند. او فاتحی دهشت‌آور بود که تمام نمازهای روزانه را یکباره به جا می‌آورد. علمای تمبوکتو هم او را متهم به خیانت می‌دانستند. امروزه استادان جادوگری هنوز فعالیت دارند. هنوز هم گروه‌های سری وجود دارد که شاگردان پس از طی سال‌ها آموزش و تهذیب سخت به آنها راه می‌یابند. گروه‌های سری جادوگری کومو در قوم بامبارا به ویژه در منطقه بلدوگو هفت دوره آموزشی دارد که هر دوره هفت سال تمام به طول می‌انجامد به نحوی که اگر جوانی تمرین جادوگری را از هفت سالگی آغاز کند طی چهل و نه سال بر جادوگری و غیبگویی مسلط میشود و فقط پس از پنجاه و شش سالگی می‌تواند استاد اعظم شود.
گروه‌های زبانی:
کشور مالی دارای ده زبان ملی است که در میان اقوام مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد اما فرانسه زبان رسمی و اداری کشور است. در این کشور سه خانواده زبانی متمایز را می‌توان برشمرد:
۱- خانواده زبانی «نیجر- کنگو» شامل:
- گروه‌های ماندینگ، آتلانتیک غربی و ولتائیک؛
- گروه ماندینگ شامل زبان‌های: بامبارایی، مالینکه و خاسونکه؛
- گروه آتلانتیک غربی شامل یک زبان: پل (که در میان چوپانان نژاد پل تکلم میشود)؛
- گروه ولتائیک شامل زبان‌های: بوبو، دوگون و سنوفر؛
2- خانواده «نیل و صحرایی» شامل یک زبان: سونرای (که در امپراتوری سونقوی از قرن پانزدهم در منطقه تکلم میشود)؛
3- خانواده «آفریقایی- آسیایی» (هامیتو- سامی) شامل زبان‌های: مور، تماچک (نام قوم طوارق از این زبان است).
در میان زبان‌های فوق چهار زبان هیچ ارتباطی با هم ندارند: بامبارایی، پل، سونقوی و تماچک. اما زبان بامبارایی به دلیل غنای مجموعه لغات و ساده بودن ساختار آن بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. بامبارایی بسیار با زبان دیولا که در ساحل عاج و بورکینافاسو تکلم میشود، با زبان ماندیکا (زبان رایج در گینه، گامبیا، لیبریا و سیرالئون) شباهت دارد و در اکثر ادارات کشور کارکنان در ارتباطات شخصی خود از آن استفاده می‌نمایند. زبان‌های فوق به غیر از تماچک هیچ‌کدام دارای خط نوشتاری نیستند اما اخیراً تلاش‌هایی به عمل آمده تا زبان بامبارایی با الفبای لاتین به نگارش درآید.
در غرب آفریقا زبان پل بسیار کم رواج دارد. زبان سونرای علاوه بر کشور مالی در نیجر و شمال بنین تکلم میشود. زبان تماچک با لهجه بربر توسط گروه‌های طوارق و بلا در استان‌های تمبوکتو و گائل تکلم میشود. تماچک دارای خط نوشتاری بنام تیفینار است و به عنوان زبان ارتباطی ناحیه صحرا در کشور مالی، نیجر، الجزایر و لیبی تکلم میشود. اکثر مالیایی‌ها به بیشتر از یک زبان و برخی اهالی موپتی به زبان‌های متعددی گفتگو میکنند.
درصد گروه‌های قومی:
- بامبارا: ۳۳ درصد
- پل: ۱۰ درصد
- سنوفر: ۹ درصد
- سونرای: ۷ درصد
- مالینکه: ۶ درصد
- طوارق: ۵ درصد
- دوگون: ۴ درصد
- غیره (سوننکه، مور، عرب، خاسونکه و…)
درصد تکلم به زبان‌های موجود:
- فرانسه (زبان رسمی و اداری)
- بامبارایی: ۳۸ درصد
- پل: ۱۴ درصد
- سونرای: ۶ درصد
- دوگون: ۵ درصد
فرهنگ مردم مالی نسبت به سایر کشورهای غرب آفریقا، پویاتر بوده و از انعطاف بیشتری برخوردار است. به‌طور کلی اعتقادات، موسیقی، تاریخ و آداب و رسوم مالی سبب شده تا این کشور به عنوان مهد دموکراسی فرهنگی آفریقا شناخته شود. همچنین نمود تفکرات مذهبی مردم در موسیقی و فرهنگ جامعه، باعث جذابیت زیادی شده‌است.
موسیقی مالی سبک‌های مختلفی را شامل میشود و سازندگان موسیقی در این کشور با الهام گرفتن از اسطوره‌های دین مسیحیت توانسته‌اند به ظرفیت‌های بالایی برسند. نسل جدیدی از نوازندگان و موسیقیدانان مالی در دهه‌های گذشته، رشد و نمو کرده‌اند. این افراد با تزریق موسیقی اروپایی و آمریکایی مانند سبک بلوز اعتبار زیادی به موسیقی این کشور بخشیده‌اند. از هنرمندان معروف مالی که در این رشته فعالیت دارد می‌توان به علی فارکا توره اشاره کرد. در کنار موسیقی رقص مالی‌ها قسمتی از مراسمات معمولشان را تشکیل می‌دهد. به عنوان مثال رقص ماسک سننی در مراسمات عمومی و خصوصی به همراه موسیقی محلی انجام میشود.
ادبیات مالی از نظر کیفیت در سطح پایینتری از موسیقی اش قرار دارد. عمده کارهای ادبی این کشور، مربوط به نویسندگانیست که آثار شفاهی که به صورت سینه به سینه نقل شده‌است را روی کاغذ آورده‌اند. در واقع ادبیات تاریخی بخش عمده فرهنگ کشور مالی میباشد.
مالی سرزمین بسیاری از فرهنگ ها و اعتقادات است. یک نقطه از زندگی و میراث و تاریخ که بین تپه های بی پایان صحرا قرار گرفته است. کافه ها، موسیقی های محلی، بازارهایی که در گوشه و کنار برپا شده اند و ... همگی از لذت بخش ترین ها هستند. شهر رمزآلود تیمبوکتو Timbuktu! که متاسفانه به دلیل درگیری های اخیر نابسامان است و خطرناک و با اینکه درگیری ها و جنگ ها و تحولات سیاسی همچنان در آن ادامه دارد در عین حال زیبایی های طبیعی و قرهنگی بسیاری دارد که البته در معرض خطر نیز هستند.
تیمبوکتو Timbuktu : این شهر گذرگاه بازرگانان و کاروانان بسیاری بود. شهری حیرت انگیز، رمزآلود گویی که سحر و جادویش کرده باشند، عجیب و غریب و به دور از ذهن، حتی شنیدن نام آن تصاویری از بازارهای گردو خاکی که در آن ادویه جات، ترشی و مرکبات به فروش میرسد به ارمغان می آورد.شاید بازدید از این شهر امکان پذیر نباشد اما آثاری از روزهای قدیمی در آن وجود دارد که شما می توانید آنها را بین مسیرهای ماسه ای، دیواره های گلی مسجد سنورور و یا در Djingareiber ببینید.اگر علاقه مند به بازدید از موزه ها و پژوهش های تاریخ باستان، فرهنگ و اسرار آمیزهای مالی هستید باید به موسسه ملی در بخش شمالی شهر مراجعه کنید. این موزه داخل باغی بزرگ قرار دارد که برای فرار و دوری از مرکز شهر و شلوغی ها بسیار ایده آل است. داخل موزه سازهای موسیقی، لباس، پارچه ها و آیتم های دیگر با گروه های قومی مختلف کشور مالی وجود دارد. همین طور این مجموعه ی بسیار زیبا ماسک هایی از مناطق مختلف کشور وجود دارد.
پارک ملی بانکل را ببینید. : بانکل اکوسیستم های متنوع آفریقایی را شامل می شود و شما با گردش در آن امید بازدید از زرافه ها، میمون ها، گربه سانان و ... را خواهید داشت. مقبره های باستانی موجود در پارک کنار تنوع حیات وحش آن گردش را برای توریست ها جذاب می کند.
شهر باستانی Djenné-Djenno که از 250 سال قبل به یادگار مانده و به یکی از معروف ترین سایت های باستان شناسی شناخته شده است. این شهر با اینکه ناشناخته است در مقایسه با دیگر تمدن هایی که از انها شنیده اید به نوعی خاص و منحصر به فرد است. این شهر تا دهه 1970 کشف نشده بود و متاسفانه بعد از کشف توسط غارتگرانی که به دنبال عتیقه بودند خسارت دید. این شهر قدیمی ترین شهر در غرب آفریقا شناخته شده و کلبه های آن از گل آهکی ساخته شده است. امروزه این سایت به خوبی بازسازی شده و جهت بازدید آماده میزبانی از توریست ها می باشد. هیچ تصویر ذهنی از زندگی در آن نیست اما باستان شناسان گفته اند که حدود 50 هزار نفر در کنار هم زندگی داخل شهر زندگی می کردند.
درباره موزه ملی باماکو | Musee National de Bamako: این موزه ملی مجموعه ای آثار فرهنگی و دست سازه هایی است که هرکدام تاریخچه ای خاص دارند. این موزه درون یک باغی قرار دارد که بعد از بازدید از آن میتوانید در محوطه آن استراحت کنید. شما در این موزه میتوانید به کمک لیدر یا راهنمای با تمامی آثار این مجموعه آشنا شوید و از تاریخچه هرکدام اطلاعات لازم بدست آورید.
درباره کلیسای جامع باموکو | Cathedral of Bamako: این مکان تاریخی یکی از زیبا ترین و تاریخی ترین کلیساهای شهر است که بیشتر مراسم مذهبی و جشن های دینی اهالی در آن انجام میشود. بازدیدکنندگان بسیاری از این کلیسا بازدید میکنند و شما میتوانید همراه با لیدری که در این کلیسا وجود دارد، با تمامی قسمت های این کلیسا آشنا شوید.
رودهای مهم کشور مالی ، نیجر، سنگال، فالمه نام دارند و بلندترین نقطه آن قله هومبوری توندو با ۱۱۵۵ متر است. تنها منطقه حاصلخیز و بارور مالی جنوب این کشور است که به خاطر وجود دو رود، نیجر و سنگال میباشد. کشور مالی سرزمینی هموار و تقریباً مسطح است و از دو بخش متمایز شمالی و جنوبی تشکیل شده است. بخش شمالی کشور، در حاشیۀ جنوبی صحرای بزرگ افریقا، بسیار گرم و خشک و بی‌باران است و شب‌های سردی دارد. خشک‌سالی‌های اخیر رفته‌رفته بر وسعت این بخش افزوده است و نواحی مرکزی کشور را نیز تهدید می‌کند.
بخش جنوبی کشور مالی علفزار مرطوبی است که بیشترین شهرها و جمعیت کشور را در خود جای داده است و رودخانه‌های نیجر و سنگال و ریزابه‌هایشان آن را مشروب میکنند. اراضی این بخش پستی و بلندی‌ها و باتلاق‌هایی دارد و بلندترین نقطۀ کشور مالی با نام کوه هومبوری توندو با ارتفاع ۱,۱۵۵ متر، در آن واقع است. زمین‌های مزروعی کشور مالی که کمتر از یک‌پنجاهم مساحت کل کشور را شامل میشود، در جنوبی‌ترین بخش آن قرار دارد و نواحی شمالی آن پوشیده از علفزار‌ها و جنگل‌های پراکندۀ درختان ماهون و انجیر هندی و نخلستان‌ها و خارزارهایی است که به بیابان‌های مرکزی و در انتها به صحرا منتهی میشود.
حیات‌وحش مالی عمدتاً در بخش جنوبی و مرکزی متمرکز است و پارک ملی بوکله دوبائوله منطقۀ حفاظت شده‌ای برای نگهداری جانورانی چون شیر، بز کوهی، کفتار، شغال و بسیاری از موجودات کوچک‌تر است.
کشور مالی به نُه بخش یا منطقۀ اداری تقسیم میشود و مهم‌ترین شهرهای آن عبارتاند از باماکو، سیکاسو، سگو، موپتی، کولیکورو، و کِیز.
اقلیم بخش جنوبی و غربی کشور مالی بسیار گرم و نسبتاً پرباران است و رو به شمال بر خشکی آن افزوده میشود و در نهایت به شمالی‌ترین بخش کشور که از خشک‌ترین نواحی جهان است، منتهی می‌گردد. میانگین دمای سالانۀ باماکو در دی‌ماه ۲۴.۴ درجۀ سانتی‌گراد، در تیرماه ۲۶.۷ درجۀ سانتی‌گراد، و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۷۲۵ میلی‌متر است.
کشاورزی نقش اساسی و مهمی در اقتصاد مالی دارد و حدود ۸۰ درصد از مردم این کشور به این امر اشتغال دارند. مالی از نظر تأمین مواد غذایی داخلی خودکفاست، ولی خشک‌سالی‌های اخیر صدمۀ بسیاری به مزارع و چراگاه‌های آن وارد کرده و دام‌های بسیاری را نابود کرده است. غلات، پنبه، بادام‌زمینی، سیب‌زمینی شیرین، برنج، ارزن، ذرت و نیشکر از فرآورده‌های کشاورزی آن محسوب می‌شوند. صنایع این کشور به تولید شکر، سیمان، صابون، نوشابه، نساجی، پوشاک و داروسازی منحصر است و طلا، اورانیوم، فسفات، آهن و بوکسیت نیز منابع زیرزمینی آن را تشکیل می‌دهند.
تولیدات مهم کشاورزی آن پنبه، بادام کوهی، صمغ عربی، خرما، گندم، جو و برنج است و پرورش گاو، گوسفند، بز، شتر و اسب در این سرزمین رواج دارد. معادن فسفات، بوکسیت و الماس در آن استخراج می گردد. بزرگ ترین کارخانه سفال سازی غرب آفریقا در مالی استقرار یافته است.
نظام حاکم بر این کشور، جمهوری چندحزبی با یک مجلس قانون‌گذاری است. رئیس‌جمهور کشور برای مدت پنج سال که فقط یک بار قابل تمدید است انتخاب میشود. ۱۴۷ عضو مجلس ملی نیز برای مدت پنج سال برگزیده می‌شوند و رهبر حزب اکثریت نخست‌وزیری کشور را برعهده می‌گیرد.
1960: کسب استقلال به رهبری موجیبوکیتا که یک سوسیالیست ضد فرانسه بود.
1968: کودتای نظامی و حکومت تک حزبی به رهبری ژنرال ترائوره.
1985: جنگ شش روزه با بورکینافاسو.
1990: تظاهرات دموکراسی.
1991: ترائوره دستگیر میشود.
1992: انتخابات آزاد چند حزبی.
اکثریت جمعیت کشور مالی را قبایل مختلف افریقایی مانند اقوام بامبارا، فولانی، سنونو، و فولاماسینا تشکیل می‌دهند و ۹۰ درصدشان مسلمان‌اند. حدود ۷۳ درصد از آنان در روستاها به‌سر می‌برند و زبان رسمی آنان فرانسه است. میانگین امید به زندگی در این کشور ۵۱ سال است و حدود ۴۰درصد از بزرگ‌سالان آن باسوادند.
مالی در گذشته خاستگاه امپراتوری‌های قدرت‌مندی بوده است. آخرین امپراتوری آن در اواخر قرن ۱۶ و درپی حملۀ مراکشی‌ها، از بین رفت و در قرن ۱۹ به تصرف فرانسه درآمد. سرزمین‌های سنگامبیا و نیجر نیز در ۱۹۰۴ رسماً جزو متصرفات فرانسه قرار گرفتند و «سودان فرانسه» نام‌گذاری شدند و شهر داکا را پایتخت آن قرار دادند.
شکست فرانسه در جنگ دوم جهانی، و به‌ویژه در جنگ ویتنام، استقلال‌طلبان افریقایی را به شورش علیه فرانسه واداشت و انقلاب مردم الجزایر پایه‌های استقلال‌طلبی مالی را استوارتر کرد. در ۲۲ سپتامبر ۱۹۶۰ جمهوری مالی رسمیت و موجودیت خود را اعلام داشت و در همان سال به عضویت سازمان ملل متحد پذیرفته شد.
فکت های مالی
1- مسجد جامع جنه (فرانسوی: Grande mosquée de Djenné عربی: الجامع الکبیر فی جینیه) ساختمانی بزرگ ساخته شده از بانکو یا خشت خام است که توسط بسیاری از معماران به عنوان یکی از بزرگترین دستاوردهای سبک معماری سودانی-ساحلی شناخته میشود. این مسجد واقع در شهر جنه در مالی، در مسیل رودخانه بانی است. مسجد اولیه در قرن ۱۳ میلادی ساخته شده بود اما ساختار فعلی آن متعلق به سال ۱۹۰۷ میلادی است. این مسجد علاوه بر این مرکز اجتماعی شهر جنه است، یکی از معروف‌ترین نشانه‌ها در آفریقا است. همراه با «بافت تاریخی جنه»، این مسجد به عنوان یک سایت میراث جهانی توسط یونسکو در سال ۱۹۸۸ برگزیده شد. این مسجد بزرگترین بنای آجری جهان است.
2- نوشیدنی ملی کشور مالی چای شیرین نام دارد که در هر خانه ای سه بار برایتان سرو می شود و اگر چهارمین فنجان برایتان آمد یعنی از حضورتان دیگر خشنود نیستند.
3- در زمان سلطنت امپراتوری بزرگ غنا (حدود 800-1230) ، مالی ثروتمندترین کشور جهان بود!
4- مانسا کانکان موسیٰ دهمین مانسای (امپراتور) امپراتوری مالی در چهاردهمین سال پادشاهی خود به مکه رفت و با این سفر، ثروت مالی را به رخ جهان کشاند. او این سفر را از پایتختش نیامی آغاز نمود. از بالای رود نیجر گذشت و با گذر از موریتانی و الجزایر کنونی راه قاهره را پیش گرفت. خود مانسا موسی سوار بر اسب در جلوی کاروان و در پناه پانصد بَرده با پوشش زربفت روان‌بود. کاروان او از ۶۰ هزارتن از خدمتگذارانش تشکیل می‌شد که در میان آنان ۱۲هزار برده با پوشش زربافت و ابریشم ایرانی بودند. همچنین در این کاروان ۸۰ تا ۱۰۰ شتر بود که هر یک ۳۰۰ پوند طلا داشتند. موسی همهٔ این طلا را در راه حج به فقرا بخشید. شاهدان عینی بسیاری که سفر حج موسی را در نوشته‌های خود آورده‌اند از ثروت و گشاده‌دستی او بهت‌زده بوده‌اند. موسی در ژوئیه ۱۳۲۵ (میلادی) با ناصر محمد سلطان پادشاهی مملوک (مصر) ملاقات کرد. جز این گشاده‌دستی‌ها، پرهیزکاری پادشاه و رفتار خوب همراهانش مورد توجه قرارگرفت.
5- سنگال، موریتانی، مالی، بورکینافاسو، نیجر، گامبیا، گینه بیسائو، گینه و ساحل عاج همگی زمانی جزو قلمروی امپراطوری مالی بوده اند.
6- مالی بزرگترین کشور در غرب آفریقا ، تقریباً دو برابر تگزاس ، دومین ایالت بزرگ آمریکا است.
7- کشور مالی تا سال 1946 ، به عنوان "سودان فرانسه" شناخته می شد.
8- پنبه بزرگترین صادرات محصولات زراعی در این کشور را شامل می شود.
9- Salif Keita یکی از ستارگان موسیقی آفریقایی اهل کشور مالی است
10- فوتبال محبوب ترین ورزش مالی می باشد و از این کشور لژیونر های زیادی در کشورهای مختلف آسیایی و آفریقایی و اروپایی توپ می زنند.
.........................................
آشنایی با کشورها (182) : کومور
آشنایی با کشورها (181) : گویان
آرشیو مطالب
