جمهوری دموکراتیک کنگو (به فرانسوی: République démocratique du Congo) یا کشور کنگو دموکراتیک (کنگو کینشاسا) کشوری است در مرکز آفریقا. پایتخت آن کینشاسا است. جمهوری دموکراتیک کنگو دوّمین کشور بزرگ در آفریقا و یازدهمین کشور بزرگ جهان به‌شمار می‌آید؛ و با جمعیت بیش از ۸۹،۵۶۱،۰۰۰ نفر، شانزدهمین کشور پرجمعیت جهان، و چهارمین کشور پرجمعیت در آفریقا است، و همچنین به عنوان پرجمعیت‌ترین کشوری که زبان رسمی آن فرانسوی است شناخته می‌شود. این کشور تا سال ۱۹۹۷ میلادی زئیر نام داشت. جمهوری دمکراتیک کنگو از شمال با سودان جنوبی و آفریقای مرکزی، از شرق با اوگاندا، رواندا، بروندی و تانزانیا از جنوب با آنگولا و زامبیا و از غرب با جمهوری کنگو همسایه است. در غرب این کشور هم ساحل اقیانوس اطلس به طول تنها ۴۰ کیلومتر در کنار دهانه ۹۰۰ کیلومتری رود کنگو واقع است.
این کشور در ۳۰ ژوئن ۱۹۶۰ از بلژیک استقلال یافت. از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۹۷ زئیر نام داشت. پیش از آن کنگوی کینشاسا و پیش از آن نیز برای تمایز از کنگو برازاویل (جمهوری کنگو کنونی)، کنگو لئوپولدویل نامیده می‌شد. کنگوی بلژیک٫ و کشور آزاد کنگو دو نام دیگری هستند که در گذشته برای این کشور به کار می‌رفتند. واحد پول این کشور فرانک کنگو است و در حالی که این کشور از غنی‌ترین کشورهای جهان از نظر منابع طبیعی به‌شمار می‌آید مردم آن از فقیرترین مردم جهان هستند. ۹۶ درصد از مردم این کشور مسیحی هستند و به ۲۵۰ قوم گوناگون سیاه‌پوست تعلق دارند. بیشتر مردم این کشور از اقوام کنگو، لوبا و مونگو هستند.
جنگ دوم کنگو که از سال ۱۹۹۸ آغاز شده و همچنان در جریان است، این کشور را ویران کرد. گاه به این جنگ «جنگ جهانی آفریقا» نیز می‌گویند زیرا ۹ کشور آفریقایی و حدود بیست گروه مسلح در آن شرکت کرده‌اند. به رغم امضای توافق صلح در سال ۲۰۰۳، جنگ همچنان در شرق کشور ادامه دارد. در شرق کنگو شیوع تجاوز به عنف و دیگر خشونت‌های جنسی از همه جهان وخیم‌تر است. در یک دورهٔ ۱۲ ماهه در سال‌های ۲۰۰۶ و ۲۰۰۷ در این کشور به ۴۰۰ هزار زن که بین ۱۵ تا ۴۹ سال سن داشتند، تجاوز شده‌است. جنگی که در این کشور جریان دارد مرگبارترین درگیری جهان پس از پایان جنگ داخلی چین است و کشته شدن ۵٫۴ میلیون نفر را از سال ۱۹۹۸ در پی داشته‌است. بیشتر قربانیان از مالاریا، اسهال، ذات‌الریه و سوء تغذیه جان خود را از دست داده‌اند.
کنگو را باید در زمره پرتحول‌ترین اوضاع سیاسی میان کشورهای آفریقایی دانست. طی سال‌های اخیر، دخالت‌های بی‌حد و حصر همسایگان کنگو در امور این کشور منجر به راه‌اندازی جنگ خانمان‌برانداز با جمهوری روآندا شده‌است که با استقرار نیروهای حافظ صلح سازمان ملل متحد در مرزهای مشترک دو کشور آرامش نسبی برقرار شده‌است. جنگ داخلی این کشور در سال ۲۰۰۳ به پایان رسید، اما نواحی شرقی آن به علت فعالیت ده‌ها گروه شورشی همچنان بی‌ثبات است. در کنگو از خشونت جنسی همراه با ددمنشی غیرعادی به عنوان یک سلاح جنگی استفاده می‌شود. تجاوز گروهی رواج دارد و گاهی از قنداق تفنگ در این کار استفاده می‌شود.
ین کشور به‌وسیلهٔ یک بلژیکی کشف شد و تا سال ۱۹۶۰ تحت استعمار بلژیک بود. ناحیه کنگو را تجارت برده چپاول کرد و در ۱۸۸۵ تبدیل به ملک شخصی لئوپولد دوم بلژیک پادشاه بلژیک گردید؛ ولی در ۱۹۰۸ انزجار بین‌المللی از قساوت رژیم حاکم در «کشور آزاد کنگو» پادشاه را مجبور ساخت تا این ناحیه را به صورت مستعمره بلژیک به صادرکنندهٔ عمده‌ای از مواد معدنی تبدیل کند.
حکومت در تأمین خدمات اجتماعی به ویژه آموزش ابتدایی نسبتاً پیشرفته بود، ولی تقریباً هر گونه فعالیت سیاسی آفریقایی‌ها را محدود کرد. در نتیجه زمانی که بلژیک در ۱۹۶۰ به استعمار کنگو خاتمه داد، این کشور به اندازهٔ کافی آماده نبود. ظرف چند روز بعد از استقلال ارتش شورش کرد و ثروتمندترین ناحیه – کاتانگا، تحت حکومت موسی چومبه – مبادرت به جدایی کرد. کنگو سازمان ملل متحد را دعوت به مداخله کرد، ولی نیروهای این سازمان در غالب آمدن بر تداوم جنگ داخلی فقط تا حدودی موفق شدند. سرهنگ موبوتو دو بار در حکومت مداخله کرد و در ۱۹۶۵ خود را رهبر کشور ساخت. وی که خواهان «اصالت» بود نام کشور را به زئیر و نام خود را به موبوتو سسه سکو تغییر داد. او اقتدار دولت مرکزی را به تدریج اعاده کرد و نظام تک‌حزبی را برقرار ساخت (۱۹۶۷).
حکومت سکو شدیداً مورد انتقاد بین‌المللی قرار گرفت، ولی او پشتیبانی کشورهای غربی را که برای کنگو به صورت منبعی از مواد معدنی راهبردی ارزش قائل بودند حفظ کرد. در ۱۹۹۰، نارضایتی عمومی موجب کسب برخی اصلاحات شد و – به دنبال لغو قانونی نظام تک حزبی – کنفرانس ملی به منظور ایجاد دموکراسی در زئیر برگزار شد (۱۹۹۱). طی ۱۹۹۲ و ۱۹۹۳ درگیری بین کنفرانس ملی و نخست‌وزیر در یک طرف و رئیس‌جمهور موبوتو در طرف دیگر روی داد. بخش‌هایی از نیروی مسلح ناراضی شدند و نظم و قانون در قسمت‌هایی از کشور به هم ریخت.
نام پاتریس لومومبا، قهرمان ملی کنگو با مبارزات استقلال‌طلبانه این کشور عجین است. اما سال‌های بعد حکومت دمکراتیک کنگو به دست یکی از دیکتاتورترین افراد یعنی موبوتو سسه سوکو افتاد و در زمان حکومت وی تاراج ذخایر معدنی این کشور آغاز شد.
در سال ۱۹۹۶ با کودتای یک افسر نظامی به نام لوران کابیلا، موبوتو از کشور گریخت و از آن زمان نام زئیر به جمهوری دموکراتیک کنگو تغییر یافت. پس از سرنگونی موبوتو خط مشی سوسیالیستی و کمونیستی بیشتری در کنگو به کار گرفته شد از سال ۱۹۹۶ این کشور درگیر جنگ داخلی شد که تا سال ۲۰۰۲ ادامه یافته و منجر به کشته شدن ۴ میلیون نفر و آوارگی ده‌ها میلیون نفر از مردم کنگو به ویژه در مناطق شرقی آن شد. در سال ۲۰۰۲ لوران کابیلا در حالی که مشغول مذاکره در دفتر کار خود بود، توسط یک ستوان نظامی از محافظین خود به نام رشیدی کاسریکا ترور شد و پسر وی به نام ژوزف کابیلا از تمام سران شورشی خواست تا از جنگ دست بردارند. هم‌زمان با این تحول و در پی تلاش‌های چند کشور عمده و سازمان‌های بین‌المللی و منطقه‌ای سرانجام موافقتنامه دریاچه‌های بزرگ در سال ۲۰۰۳ به امضا رسید و جنگ داخلی پایان یافت.
به موجب این موافقتنامه دولت ائتلافی به ریاست جمهوری ژوزف کابیلا و ۴ رهبر عمده شورشی این کشور به عنوان معاون وی تشکیل شد. بر پایه این موافقتنامه دولت با کمک سازمان ملل و دیگر کشورهای کمک‌کننده بایستی تا سال ۲۰۰۶ زمینه برگزاری انتخابات برای تعیین رئیس‌جمهور این کشور را فراهم می‌ساخت. احزاب جمهوری خلق، دمکراتیک مسیحی، جنبش اتحاد و همبستگی، حرکت پیشتاز ملی، اتحاد برای دمکراسی و پیشرفت اجتماعی و… در جمهوری دمکراتیک کنگو فعالیت سیاسی دارند. سرانجام در ژوئن ۲۰۰۶ انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی این کشور برگزار شد. ژوزف کابیلا رئیس‌جمهور و ژان پیر بمبا یکی از معاونان وی بیشترین آراء را به‌دست‌آورد و به دور دوم راه یافتند. اما در همان زمان اعلام نتایج دور اول در ۲۱ اوت، کینشاسا پایتخت این کشور صحنه جنگ خونین ۳ روزه‌ای میان نظامیان دو رقیب دور دوم شد که با پادرمیانی سازمان ملل، اتحادیهٔ اروپا و دیگر بازیگران عمده منطقه‌ای پایان یافت. دور دوم انتخابات در ۲۹ اکتبر ۲۰۰۶ برگزار گردید و با توجه به ائتلاف برخی از احزاب در پارلمان با یکدیگر به نفع کابیلا و رأی ۴۴ درصدی او در دور اول انتخابات، وی توانست بر رقیب نیرومند خود چیره گردد و از ماه دسامبر ۲۰۰۶ رسماً به عنوان رئیس‌جمهور این کشور برگزیده شود.
کنگو با وسعتی برابر با ۲٬۳۴۵٬۴۰۹ کیلومتر مربع در زمره بزرگترین کشورهای جهان قرار دارد. این کشور از سوی شمال با جمهوری آفریقای مرکزی و سودان جنوبی هم‌مرز است، از سوی شرق با اوگاندا، رواندا و بوروندی، از جنوب با زامبیا و آنگولا مرز دارد و از سمت غرب به جمهوری کنگو، برون‌بوم کابیندا متعلق به آنگولا و اقیانوس اطلس محدود شده‌است. دریاچه تانگانیکا در شرق کشور، خاک آن را از تانزانیا جدا می‌کند.
این کشور در موآندا کرانه‌ای ۴۰ کیلومتری در کنار اقیانوس دارد و دهانه ۹ کیلومتری رود کنگو نیز به خلیج گینه می‌ریزد. بیش از ۶۰٪ مساحت این کشور متشکل است از حوضه آب‌گیری با جنگلهای بارانی استوایی که رود زئیر (کنگو) و شاخه‌هایش در آن جریان دارد. فلات‌ها و رشته‌کوه‌هایی که این آبگیر را احاطه کرده‌است شامل گرانکوه روِنزوری در شرق است. کنگو سرزمین ناهمواری است و ارتفاعات کمابیش بلند در نقاط مختلف آن به چشم می‌خورد رودهای مهم کنگو، لولابا، لومامی، اوبانگی، کاسای و بلندترین نقطه این کشور قلهٔ نگالیئما، با ۵۱۰۹ متر ارتفاع است. کنگو آب و هوایی مرطوب و استوایی با تغییر اندک فصلی دارد، هر چند از دسامبر تا فوریه شمال کشور خنک‌تر است.
زمین‌های زیر کشت بالغ بر پنج درصد از خاک کنگو و مراتع طبیعی و جنگل نیز بیش از ۳۵ درصد از این کشور را شامل می‌شود. آلودگی آب‌های سطحی به آلاینده‌های صنعتی و استفاده غیر بهداشتی از آن توسط بومیان و روستانشینان، فرسایش خاک و بارش باران‌های اسیدی و برداشت‌های غیراصولی منابع جنگلی بزرگترین مشکلات زیست‌محیطی کنگو طی سال‌های اخیر بوده‌است. گوریل‌ها ازجمله حیوانات سرشناس در جمهوری دمکراتیک کنگو هستند، که در معرض انقراض نیز قرار دارند.
ارزش منابع معدنی کنگو ۲۴ تریلیون دلار برآورد شده‌است که برابر با تولید ناخالص داخلی آمریکا و اروپاست. تصاحب این ثروت غیرعادی زیرزمینی انگیزه اصلی جنگ داخلی این کشور بوده‌است. این کشور هشتاد درصد ذخایر سنگ‌های کولتان (دو فلز باارزش و شبیه به هم تانتالوم و نیوبیوم) را در خود جای داده‌است و بزرگترین تولیدکننده کبالت در دنیا، دومین تولیدکننده بزرگ الماس در دنیا و بزرگترین تولیدکننده مس در آفریقاست. ضمن اینکه ذخایر قابل توجهی از قلع، روی، طلا و نفت نیز دارد. ذخایر بزرگی از اورانیوم نیز در این کشور قرار دارد و اورانیومی که در پروژه منهتن برای ساخت نخستین بمب‌های اتمی دنیا استفاده شد از اورانیوم‌های کنگویی بودند. جنگلهای وسیع این کشور نیز بیش از نیمی از ذخایر الوار آفریقای جنوب صحرا را در خود جای داده‌اند.
بیش از دو سوم نیروی کار به کشاورزی اشتغال دارد و قهوه، چای، کاکائو، کائوچو و محصولات نخلی از این کشور صادر می‌شود. مواد معدنی نقطه اتکای اقتصاد این کشور است، مس، کبالت، روی و الماس معمولاً حدود ۶۰٪ از صادرات را تشکیل می‌دهد. کنگو دارای تورمی افسارگسیخته و دارای یکی از پایین‌ترین سطوح زندگی در آفریقا است. ٪۴۵ از جمعیت در مناطق شهری زندگی میکنند. میانگین سنی ۱۷ سال است. امید به زندگی برای مردان ۶۰ و برای زنان ۶۳/۲ سال است.
کشور کنگو یکی از مشکل دار ترین کشورهای جهان است که در آن جنگ های داخلی مختلفی رخ داده است به طوری که برخی آن را جنگ جهانی آفریقا می نامیدند. هرچند امروزه این جنگ به طور رسمی پایان یافته اما این کشور هنوز درگیر مقابله با شورشی ها و نیروهای نظامی است که در شمال و شرق کشور هستند. متاسفانه در این قسمت از این کشور یک پارک ملی زیبا هم وجود دارد ، پارک ملی گارامبا که در سال 1938 افتتاح شده و یکی از قدیمی ترین پارک های ملی در آفریقا به شمار می رود. اما با توجه به خطراتی که در این نواحی وجود دارد معمولا کسی از این پارک دیدن نمی کند مگر تعداد اندکی شکارچی که از این موقعیت استفاده می کنند و به شکار حیوانات می پردازند.
سرزمین توسط فردی بلژیکی تبار کشف شد و تا سال 1960 تحت استعمار کشور بلژیک بود. ناحیه کنگو را تجارت برده چپاول کرد و در 1885 تبدیل به ملک شخصی لئوپولد دوم پادشاه بلژیک گردید اما در 1908 انزجار بین المللی از قساوت رژیم حاکم در «کشور آزاد کنگو» پادشاه را مجبور ساخت تا این ناحیه را به صورت مستعمره بلژیک به صادر کنندهٔ عمده ای از مواد معدنی تبدیل کند. با اینکه حکومت در تأمین خدمات اجتماعی به ویژه آموزش ابتدایی نسبتاً پیشرفته بود، ولی تقریباً هر گونه فعالیت سیاسی آفریقایی ها را محدود کرد. در نتیجه زمانی که بلژیک در 1960 به استعمار کنگو خاتمه داد، این کشور به اندازهٔ کافی آماده نبود. ظرف چند روز بعد از استقلال ارتش شورش کرد و ثروتمندترین ناحیه کاتانگا، تحت حکومت موسی چومبه مبادرت به جدایی کرد. کنگو سازمان ملل متحد را دعوت به مداخله کرد ولی نیروهای این سازمان در غالب آمدن بر تداوم جنگ داخلی تنها تا حدودی موفق شدند. سرهنگ موبوتو دو بار در حکومت مداخله کرد و در 1965 خود را رهبر کشور ساخت. وی که خواهان «اصالت» بود نام کشور را به زئیر و نام خود را به موبوتو سسه سکو تغییر داد. حکومت سکو شدیداً مورد انتقاد بین المللی قرار گرفت ولی او پشتیبانی کشورهای غربی را که برای کنگو به صورت منبعی از مواد معدنی راهبردی ارزش قائل بودند حفظ کرد. در 1990، نارضایتی عمومی موجب کسب برخی اصلاحات شد و به دنبال لغو قانونی نظام تک حزبی کنفرانس ملی به منظور ایجاد دموکراسی در زئیر برگزار شد . طی سال های 1992 و 1993 درگیری بین کنفرانس ملی و نخست وزیر در یک طرف و رئیس جمهور موبوتو در طرف دیگر روی داد. بخش هایی از نیروی مسلح ناراضی شدند و نظم و قانون در قسمت هایی از کشور به هم ریخت.
جمهوری دموکراتیک کنگو (DRC) ، جنگل های بارانی، رودخانه ها و جاذبه های طبیعی بکری دارد و می توان گفت انتهای ماجراجویی در آفریقا به همین کشور ختم می شود. با اینکه خطراتی زیادی دارد و اتفاق ناگواری که در ماه مه 2018 سر دو فرد انگلیسی افتاد و آن دو ناپدید شدند، می توان صرفا جهت آشنایی با کشور جاذبه های زیبای آن را نام برد و معرفی کرد.
پارک ملی Parc National des Virunga : این پارک خانه گوریل ها و شامپانزه هاست. همین طور آتشفشان فعال نیراگنگو در این پارک قرار دارد. این منطقه در سال 2014 از طریق یک مستند ساز به شهرت رسید و تا ماه مه 2018 رشد چشمگیری داشت و مملو از گردشگر و ماجراجو بود تا اینکه دو بریتانیایی به طور ناگهانی در عملیات گردشگری ربوده شدند. با این که هیچ گونه خبری از اینکه چه اتفاقی بر سر این دو جوان آمده در دست نیست اما مدیریت گردشگری گفته که می تواند ایمنی را تضمین کرده و بازدید کنندگان بیشتری جذب کند. برای گردش در این منطقه حتما مراحل رزرو را انجام دهید و تورها را همراهی کنید تا خطری تهدیدتان نکند. در پارک اقامتگاه موجود است که البته هزینه اقامت در آنها بسیار بالاست و به این دلیل گردشگران ترجیح می دهند در گوما مستقر شده و به سفرهای روزانه پارک ملحق شوند. هیچگونه حمل و نقل عمومی به پارک وجود ندارد و تنها امکان گردش در آن توسط خودروهای 4WD صورت می گیرد.
آتشفشان فعال Nyiraagongo : شاید جالب ترین دیدگاه در کشور DRC، نمای آتشفشان فعال نیراگونگو در بالای شهر گوما باشد. زمانی که پارک ملی des Virunga برای بازدیدکنندگان باز باشد امکان راهپیمایی در این کوه نیز وجود دارد. افرادی که صعود 5 ساعته به آتشفشان داشتند همراه با دیدگاه از دریاچه گدازه ساعت هایی توصیف نشدنی را گذراندند. اگر عملیات بسته شدن پارک ادامه داشته باشد دسترسی به آتشفشان تنها از طریق آژانس های مسافرتی که در شهر گوما فعالیت می کنند امکان پذیر است.
آبشار و رودخانه زونگو Chutes du Zongo : برای بازدید از این آبشار زیبا می توانید در تورهای یک روزه که در شهر کینشاسا برگزار می شوند شرکت کنید.
موزه ملی کینشاسا را ببینید Musée National de Kinshasa : این موزه قوم نگاری بسیار شگفت انگیز است و در آن حدود 45000 اشیا نگهداری می شود. می توان گفت یکی از دیدنی ترین جاذبه ها در شهر کینشاسا همین موزه است و به علاقه مندان به تاریخ بازدید از آن به شدت توصیه می شود.
فکت های کنگو کینشاسا
1- نام قدیم این کشور زئیر بود و با همین اسم در جام جهانی فوتبال حضور داشت.
2- کنگو کینشاسا نخستین تولید کننده کبالت ( 73% تولید جهان ) و ششمین تولید کننده مس در جهان می باشد .
3- به دلیل داشتن دو کشور با نام کنگو در جهان ، نام پایتخت به آخر اسمشان اضافه می گردد همانند جمهوری دموکرات کنگو که به کنگو کینشاسا نیز معروف است.
4- بومیان کنگو از عکس گرفتن خوششان نمی آید و اعتقاد دارند این کار باعث از بین بردن روحشان می شود.
5- این کشور چندین گونه حیوان بومی دارد که معروف ترینشان گوریل لاولند شرقی و بونوبو (شامپانزه کوتوله) هستند
6- علی رغم این که این کشور جزو کشورهای ثروتمند نیست اما برنامه هایی برای فضا و سیارات دارد.
7- کنگو کینشاسا قهوه و قند را رشد می دهد و روغن نخل ، لاستیک و محصولات چوبی را تولید می کند.
8- صنعت این کشور از معادن ، الماس ، فرآوری مواد معدنی و محصولات مصرفی تشکیل شده است.
9- در جام جهانی ۱۹۷۴، زئیر نمایندهٔ آفریقا در جام جهانی بود که امروزه این کشور، جمهوری دموکراتیک کنگو نامیده می‌شود. این کشور در گروهی با حضور برزیل و اسکاتلند و یوگسلاوی بدون امتیاز و گل زده و با 14 گل خورده رده چهارم قرار گرفت.
.....................................................................
آشنایی با کشورها (173) : آندورا
آشنایی با کشورها (172) : کاستاریکا
آرشیو مطالب
