جامائیکا (به انگلیسی: Jamaica) کشوری است جزیره‌ای در دریای کارائیب و پایتخت آن کینگستون است. این کشور ۱۰٫۹۹۰ کیلومتر مربع وسعت داشته و جمعیت آن در سال ۲۰۱۵ حدود ۲،۸۹۱،۰۰۰ نفر بوده‌است. جامائیکا سومین کشور پرجمعیت انگلیسی‌زبان قاره آمریکا است و در سال ۱۹۶۲ استقلال خود را از بریتانیا دریافت کرد. جامائیکا در قلمرو همسود قرار دارد و ملکه الیزابت دوم را رئیس کشور خود می‌شناسد. نماینده فعلی ملکه در جامائیکا پاتریک آلن است. حکومت این کشور نظام پارلمانی با دو مجلس است و نخست‌وزیر کنونی آن پورتیا سیمپسون-میلر نام دارد.
این جزیره در زبان آراواکی سرخ‌پوستان تاینو یعنی ساکنان بومی جزیره، خایماکا نام داشت که نام جامائیکا دگرگون‌شده همان نام است. حرف «خ» را در اسپانیایی با حرف J نشان می‌دهند و همین حرف در انگلیسی «ج» تلفظ میشود. واژه خایماکا یا به معنی «سرزمین بهار» یا «سرزمین چوب و آب» است. جامائیکا در دوره‌ای از تملکات امپراتوری اسپانیا بود و سانتیاگو نام گرفته بود. پس از آن به دست بریتانیایی‌ها افتاد و «مستعمره سلطنتی هند غربی بریتانیایی جامائیکا» نامیده شد. این کشور عضو اتحادیه کشورهای همسود (مشترک‌المنافع بریتانیا) است. جمعیت امروزی آن بیشتر از نسل بردگان سیاه‌پوست آفریقایی هستند. جامائیکا پس از ایالات متحده آمریکا و کانادا سومین کشور پرجمعیت انگلیسی‌زبان در قاره آمریکا است.
در سال ۱۴۹۴، کریستوف کلمب دریانورد اسپانیایی جامائیکا را کشف نمود و نام آن را سانتیاگو گذاشت. از اوایل قرن ۱۶ سیل مهاجرت اسپانیایی تباران به جامائیکا آغاز شد. جامائیکا تا سال ۱۶۵۵ تحت تسلط اسپانیا بود، از آن پس جامائیکا به دست بریتانیا افتاد و تا سال ۱۹۶۲ مستعمرهٔ بریتانیا بود.
در سال ۱۹۶۲ زلزلهٔ مهیبی جامائیکا را لرزاند، پس از آن ابتلا به بیماری‌های مسری بسیاری از ساکنان بومی جزیره را کشت. پس از آن بردگان آفریقایی‌تبار برای کار در مزارع نیشکر به جامائیکا آورده شدند. در طول قرن ۱۷ و ۱۸ میلادی مارون ها که بردگان آزاد شدهٔ مسلحی بودند که در سطح جزیره پرسه می‌زدند و برای ساکنین تولید زحمت می‌نمودند به مشکلی برای بریتانیا تبدیل شده بودند. تصویب قانون لغو تجارت برده در سال ۱۸۰۷ و قانون آزادی بردگان در سال ۱۸۳۳ میلادی باعث افت قیمت شکر در جامائیکا شد که در سال ۱۸۶۵ شورش‌هایی نیز رخ داد. پس از اینکه جامائیکا به صورت مستعمرهٔ پادشاهی یا بریتانیا درآمد اوضاع اقتصادی نسبتاً بهتر شد. تولید موز در جامائیکا باعث کاهش وابستگی به نیشکر شد. در ۵ می ۱۹۵۳ جامائیکا به خودگردانی داخلی دست یافت و در سال ۱۹۵۸ به عضویت فدراسیون هند غربی درآمد. در سال ۱۹۶۱ رهبر حزب کارگر ناسیونالیست جامائیکا، آلکساندر بوستامنته تقاضای جدایی از فدراسیون هند غربی و رسیدن به استقلال کامل را کرد. پس از آن در جامائیکا رفراندومی برگزار شد و همهٔ ساکنان جزیره به استقلال رأی دادند، در ۶ آگوست ۱۹۶۲، جامائیکا از بریتانیا اعلام استقلال کرد. اولین نخست‌وزیر جامائیکا، مایکل مانلی از حزب سوسیالست خلق نام داشت که در سال ۱۹۷۲ قدرت را در دست گرفت. در سال ۱۹۸۹ مانلی مجدداً به سمت نخست‌وزیری انتخاب شد، ولی در سال ۱۹۹۲ از سمتش استعفا داد و پی.جی. پترسون جایگزین او شد. در ماه مه۱۹۹۷ دولت جامائیکا با طرح[۱۳] موافقت کرد، به موجب این طرح کشتی‌ها و ادوات دریایی آمریکایی اجازه دارند به منظور مقابله با قاچاقچیان مواد مخدر و کشتی‌های آن‌ها آزادانه در آب‌های جامائیکا تردد کنند. در اکتبر ۲۰۰۲ پترسون به مدت ۴ سال دیگر در سمت خود ابقا شد. در سپتامبر ۲۰۰۴ طوفان ایوان، بدترین طوفان در تاریخ جامائیکا موجب کشته شدن ده‌ها نفر، آواره شدن هزاران تن و به بار آوردن خسارات سنگین به خصوص به صنعت توریسم جامائیکا شد. در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۷ نیز بروس گودلینگ از حزب کارگر جامائیکا نخست‌وزیر این کشور شد، همچنین در ۱۵ فوریه ۲۰۰۶ کنت هال به عنوان فرماندار جامائیکا انتخاب شد.
پایتخت جامائیکا شهر کینگستون با ۶۵۱٬۸۸۰ نفر جمعیت میباشد. مساحت جامائیکا ۱۱٬۱۰۰ کیلومتر مربع و جمعیت آن ۲٬۸۹۱،۰۰۰ نفر میباشد. از مهم‌ترین شهرهای جامائیکا می‌توان به پورت مور، اسپنیش تاون ۱۸۰٬۰۰۰ نفر، مونتگو بی ۹۶٬۴۸۸ نفر و می پن ۶۰٬۰۰۰ نفر اشاره کرد. ساکنان اولیهٔ جامائیکا، سرخ‌پوستان آراواک بودند که مهم‌ترین آن‌ها سرخ‌پوستان تاینو نام داشتند.
نژاد ۹۱٪ جامائیکایی‌ها، سیاه، ۶٪ دورگه و ۳٪ نیز سفید هستند، همچنین دین ۶۲٪ مردم جامائیکا، پروتستان و ۲٪ نیز کاتولیک می‌باشند. انگلیسی زبان رسمی مردم جامائیکا است. واحد پول جامائیکا، دلار با واحد جزء (سنت) نام دارد. از جمله اقلام صادراتی جامائیکا می‌توان به، آلومینیوم، بوکسیت، شکر، موز، قهوه و پوشاک اشاره کرد. جامائیکا از اعضای کشورهای مشترک‌المنافع میباشد.
جامائیکا جزیره‌ای است در دریای کارائیب که سومین جزیره‌ی بزرگ آن نیز محسوب میشود. این کشور با مساحتی ۱۱ کیلومتر مربعی به واسطه‌ی موقعیت اقلیمی خود از طبیعت کم‌نظیری برخوردار است. از ارتفاعات بلند و کوهستانی جامائیکا تا سواحل آرمیده در کنار کارائیب همگی خواستگاه پدیده‌های طبیعی شگفت‌انگیزی هستند. جمع این موارد آب و هوای گرم و با رطوبت بالا را برای این منطقه به همراه دشته است.
جمعیت جامائیکا نزدیک به ۳ میلیون نفر است. بیش از ۹۰٪ از این تعداد را سیاه‌پوستان آفریقایی تشکیل داده‌اند؛ در حالی که دورگه‌ها و آسیایی‌ها دیگر نژاد ساکنین این منطقه هستند. زبان جامائیکایی «پاتویس» (Patois) زبانی است برگرفته از زبان انگلیسی که توسط بسیاری از مردم صحبت میشود. از طرفی زبان انگلیسی زبان رسمی جامائیکا محسوب میشود. همین موضوع، این کشور را به سومین کشور پرجمعیت انگلیسی‌زبان در قاره‌ی آمریکا تبدیل میکند. دین غالب مردم جامائیکا مسیحیت است؛ با این وجود ادیان و اعتقادات مذهبی نیز کمامان در این منطقه طرفداران خود را دارند. همچنین یهودیت نیز از دیگر ادیان این مردم به شمار می‌رود. جالب است بدانید جامائیکا از بیشترین میزان کلیسا به نسبت مساحت در جهان بهره‌مند است.
با توجه به تاریخ این منطقه و سکونت سرخ‌پوستان و بومی‌ها، طبیعتا مردم جامائیکا از فرهنگ منحصربه‌فرد و ویژه‌ای بهره‌مند هستند. اعتقادات، ادیان و مذاهب محلی که در رگ‌های ساکنین اصلی جامائیکا نهادینه شده و در تک‌تک آثار فرهنگی و هنری آن‌ها به وضوح قابل مشاهده است.زمانی که از هنر جامائیکا صحبت میشود، نمی‌توان از موسیقی «رگی» (Reggae) که از این کشور شکل گرفت، صحبت نکرد. سبکی که توسط هنرمند بومی این کشور، «باب مارلی» (Bob Marley) به شهرت جهانی دست یافت.
پس از استقلال این کشور و حضور هر چه بیشتر در رقابت‌های گوناگون، ورزش بخش جدانشدنی از زندگی مردم جامائیکا شده است. همین امر ورزشکاران و قهرمانان بسیاری را در ادوار مختلف برای این کشور به ارمغان آورده است. در دهه‌های اخیر جامائیکا صدها ورزشکار را در کلاس جهانی در مسابقات گوناگون مانند دو و میدانی، کریکت و بوکس معرفی کرده است. به طور کلی شاخص‌ترین رشته برای مردم این کشور، مسابقات مختلف دو و میدانی است. این کشور قهرمانان بسیاری در رقابت‌های پرتاب دیسک، پرش و دو داشته است که مشهورترین و پرافتخارترین آن‌ها، «یوسن بولت» (Usain Bolt)، سریع‌ترین مرد جهان است.
:max_bytes(150000):strip_icc()/GettyImages-5566660211-596919d75f9b582c356b7f58.jpg)
اقتصاد جامائیکا از نهادهای دولتی و خصوصی تشکیل شده است. از طرفی به واسطه‌ی میزان سالیانه‌ی سفر یک میلیون گردشگر به این منطقه، صنعت توریسم از اصلی‌ترین منابع درآمد این کشور محسوب میشود. از دیگر صنایع جامائیکا که به رونق اقتصاد این کشور کمک می‌کنند، می‌توان به کشاورزی و معدن‌کاری اشاره کرد. به طور کلی جامائیکا از لحاظ اقتصادی در وضعیت مطلوبی در منطقه‌ی خود برخوردار است. همانطور که اشاره شد، به لطف بریتانیا، جامائیکا خیلی زود به سرویس‌های خدماتی مانند راه‌آهن دست پیدا کرد. همین امر شروعی بود برای شرایط خوب این کشور در موضوع حمل و نقل در میان دیگر کشورهای منطقه. امروزه جامائیکا از ۲۱ هزار کیلومتر خطوط جاده‌ای، ۲۷۲ کیلومتر خطوط راه‌آهن، ۳ فرودگاه بین‌المللی و همچنین ده‌ها بندر برای حمل و نقل بهره می‌برد. کینگستون پایتخت، بندر اصلی و بزرگترین شهر جامائیکا است که در ساحل جنوب شرقی جزیره واقع شده است. جمعیت این شهر حدود 700 هزار نفر میباشد. در سفر به جامائیکا، خواهید دید که این منطقه با یک بندر طبیعی که دارای تپه‌های بلند شن و ماسه‌ای است محافظت میشود و بندر رویال و فرودگاه بین المللی نورمن مانلی را به سایر جزایر متصل میکند.
پارک ماجراجویی اصلی جامائیکا در نگریل (Negril) واقع است که به کول رانینیگز معروف می باشد. این پارک آبی بزرگ و مدرن در سال ۲۰۰۷ ساخته شد و ترکیبی کامل از سرگرمی و هیجان را برای شما و کل خانواده تان فراهم می کند. پارک ماجراجویی کول رانینیگز به دو بخش تقسیم می شود: پارک آبی که شامل ۱۰ سرسره آبی، منطقه بازی کودکان، رودخانه های تفریحی و استخر موج می باشد، و پارک ماجراجویی که در آن می توانید از فعالیت هایی نظیر پینت بال، بازی های لیزر در فضای باز، کشتی های تفریحی، جامبو رفتینگ، قایق سواری با قایق های کانو و کایاک استفاده کنید و یک سفر هیجان انگیز برای خود رقم بزنید. این پارک همچنین دارای تورهای آشپزی-میراثی است که غذای خوشمزه جامائیکا را سرو می کند و برنامه های متنوع سرگرمی روزانه برای کودکان را برگزار می کند.
تالاب درخشان Luminous یک شگفتی طبیعی و بکر است. این منبع بزرگ آب روزها به صورت یک تالاب است و اگر در سفر به جامائیکا تا شب منتظر بمانید خواهید دید که آب آن در شب میدرخشد. واقعیت این پدیده باورنکردنی این است که این تالاب، یک تالاب فسفرسانس پر از میکروارگانیسم هایی است که در شب میدرخشند و جلوه‌ای درخشان به فضای اطراف میدهد. این تالاب در فالموث واقع شده است و گفته میشود تنها در جهان سه نوع از این تالاب وجود دارد.
موزه باب مارلی در کینگستون خانه بزرگترین افسانه موسیقی و خواننده رگی جامائیکا، باب مارلی میباشد. در سفر به جامائیکا اگر به دیدن موزه بروید، در داخل موزه، برخی از با ارزش‌ترین دارایی‌ها و یادگاری‌های مارلی را خواهید یافت. این موزه همچنین شامل استودیوی ضبط سابق وی است که اکنون به یک سالن نمایشگاه، کافه افسانه‌ای که قهوه معروف مارلی را می‌فروشد، و مغازه هدیه باب مارلی تبدیل شده است.
شهر اوچو ریوس به معنای «هشت رودخانه» در سواحل شمالی جامائیکا قرار دارد و یکی از مکان های است که در سفر به جامائیکا می توانید از آن بازدید کنید. اما می توان گفت که یکی از مشوق های اصلی برای دیدن این شهر توریستی پارک ماجراجویی کوه های میستیک است که در آن می توانید ماجراجوی های فوق العاده ای را تجربه کنید. همانطور که از نام این پارک متوجه می شوید، باید بگوییم که این منطقه در ارتفاعی حدود ۲۲۰ متر در کوه های میستیک قرار دارد که اگر می خواهید به آن جا بروید باید با بالابرهای خاصی این مسیر را طی کنید. اینجاست که ماجراجویی شروع می شود! در این پارک فعالیت های بسیار متنوعی وجود دارند که دلیل اصلی رفتن به آن جاست. از جمله این فعالیت ها می توانیم به سورتمه سواری، پرنده نگری و … اشاره کنیم. برای آن هایی که به زیپ لاین علاقه دارند می توانیم این مژده را بدهیم که در این پارک می توانند یکی زیپلاین سواری خوب را تجربه کنند.
پارک ماجراجویی ساحل آفتاب، تنها ۱۵ دقیقه از هاربر ویو (Harbour View)، اولین مرکز بزرگ و بهترین پینت بال جامائیکا فاصله دارد. در حالی که پینت بال جذابیت اصلی این پارک است، اما آن را می توان محل خوبی برای ورزش های دیگر و ماجراجویی های هیجان انگیز دانشت. این پارک برای شما مسیرهای طبیعت گردی، زمین والیبال، فوتبال، مینی گلف، هزارتو و خانه فعالیت کودکان فراهم کرده است. برای کسانی که می خواهند کمی به استراحت در هوای گرم جامائیکا بپردازند، امکاناتی نیز فراهم شده است. این پارک نیز از پارک های توصیه شده در سفر به جامائیکا محسوب می شود.
در اوچو ریوس یکی از قدیمی ترین مزارع جامائیکا را پیدا می کنید که در حاضر به پارک ماجراجویی تبدیل شده است. اوچو ریو دارای جاذبه های تاریخی مثل گرند هاوس است که در اوایل قرن ۱۸ ساخته شده اند. با اینکه این منطقه از لحاظ فرهنگی و تاریخی یکی از مکان های مهم اوچو ریوس محسوب می شود، اما با رفتن به این پارم می توانید فعالیت های تفریحی متنوعی را انجام دهید که بسیار ماجراجویانه و هیجان انگیز هستند. یکی از جذابیت های این پارک این است که شما در آن می توانید اسب سواری و شتر سواری کنید. همچنین در این مزرعه شترمرغ‌هایی را می بینید که غذا دادن به آن ها بسیار جالب است.
پارک واتا لند یکی از رازهای سر به مهر مناطق روستایی جامائیکا است. این پارک آبی دوستدار محیط زیست در منطقه دره وایت ریور واقع شده است (White River Valley Area of St. Ann and St. Mary). واتا لند سه دریاچه ساحلی سه هکتاری دارد که در آن یک پارک آبی شناور با مساحتی حدود ۵ هزار متر مربع دارد. در اینجا می توانید سه سرسره آبی اصلی را ببینید که هیجان شما را به بازی می گیرند. این پارک محل مناسبی برای شنا می باشد. فعالیت های متنوع دیگری را می توانید در اینجا تجربه کنید که از جمله آن ها می توان به کایاک سواری، موج سواری و حتی طبیعت گردی اشاره کرد. کودکان در محیط های پر عمق اجازه ورود ندارند اما اگر با کودکتان در سفر به جامائیکا همراه هستید نگران نباشید زیرا یک منطقه بازی آبی مخصوص کودکان در اینجا وجود دارد که با سرسره های آبی خوبی پر شده است.
غذاهای جامائیکا:
آکی و ماهی نمکی : آکی یکی از میوه‌های استوایی است. این غذا را معمولا برای صبحانه سرو می‌کنند. برای تهیه‌ی این غذا بخشی از میوه‌ی آکی را می‌جوشانند. این ترکیب به ماده‌ای زرد رنگ شبیه به تخم مرغ هم زده تبدیل میشود، سپس با ماهی، پیاز و انواع طعم‌دهنده‌ها سرو میشود.
ماهی Escovitch : این غذا را در رستوران‌ها و غرفه‌های ساحلی فروش غذا حتما خواهید دید؛ غذایی که عطر بی‌نظیرش در ساحل می‌پیچد و گردشگران را برای امتحان کردن غذا، مشتاق میکند. برای تهیه‌ی این غذا ماهی را طعم‌دار و سپس سرخ می‌کنند. این ماهی را همراه با سسی متشکل از فلفل، هویج، پیاز و سرکه سرو می‌کنند. توجه کنید که برای تهیه‌ی این غذا، ماهی را به طور کامل با سر و دم و استخوان سرخ می‌کنند. اگر دوست ندارید چنین غذایی را بخورید، می‌توانید همین غذا را که با فیله‌ی ماهی تهیه میشود در رستوران‌های شیک پیدا کنید که البته قیمت بالاتری هم دارد.
Bammy : این نان تخت که به راحتی قابل تا کردن است، از مانیوک تهیه میشود و به شکل گرد آن را می‌پزند و بعدا به قطعات مثلثی تقسیم میشود. این نان را با هر غذایی می‌توان سرو کرد و حتی به عنوان اسنک هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.
دامپلینگ: یکی دیگر از نان‌های جامائیکایی است که شبیه نان فستیوال است، ولی شیرین نیست. ظاهری شبیه بقچه دارد و معمولا برای وعده‌ی صبحانه همراه با آکی و ماهی شور سرو میشود.
Patties: برای تهیه‌ی این غذا، خمیرهای لایه لایه را با خوراک مرغ یا گوشت چرخ کرده پر می‌کنند. این غذا یکی از اسنک‌های محبوب و رایج در جامائیکا است
فکت های جامائیکا
۱. جامائیکا کشوری است جزیره‌ای در منطقه‌ی کارائیب که سومین جزیره‌ی بزرگ آن نیز محسوب میشود.
۲. بر اساس مستندات قدمت سکونت بشر در منطقه‌ی فعلی جامائیکا، به قرن ۴ پیش از میلاد مسیح و در زمان سرخ‌پوست‌ها بازمی‌گردد.
۳. نام این منطقه نزد سرخ‌پوستان قدیم «خایماکا» (Xaymaca) بوده که به معنی «سرزمین آب و چوب» است. واژه‌ی «جامائیکا» نیز دگرگون‌شده‌ی همین نام است.
۴. با توجه به موقعیت اقلیمی و جغرافیایی، جامائیکا از آب و هوایی استوایی، با گرما و رطوبت بالا برخوردار است. میانگین دمای روزهای گرم سال در این منطقه ۳۰ درجه و در روزهای سرد سال ۲۴ درجه است؛ همچنین میانگین رطوبت سالیانه برای جامائیکا ۸۳٪ محاسبه شده است.
۵. جامائیکا در کنار سواحل منحصربه‌فرد خود از مناطق کوهستانی زیبایی نیز برخوردار است. تقریبا نیمی از این منطقه، ارتفاعی بیش از ۳۰۰ متر دارد. همچنین بلندترین قله‌ی جامائیکا در «کوه‌های آبی» (Blue Mountain) با ارتفاعی بیش از ۲۰۰۰ متر قرار گرفته است.
۶. کریستف کلمب نخستین بار در اواخر قرن ۱۵، در سال ۱۴۹۴، به این منطقه پا گذاشت.
۷. جامائیکا تا اواسط قرن ۱۷ تحت تصرف مردم اسپانیا بود و پس از آن مابین سال‌های ۱۶۵۵ تا ۱۹۶۲، پیش از استقلال این کشور، بریتانیا بر این کشور حکومت می‌کرد.
۸. علی‌رغم استقلال این کشور در سال ۱۹۶۲ و برقراری نظام پارلمانی، جامائیکا نیز همانند کشور کانادا، کماکان ملکه‌ی بریتانیا را به طور نمادین ملکه‌ی خود می‌داند.
۹. این کشور از ۱۴ بخش برخوردار است. پایتخت و بزرگترین شهر جامائیکا، شهر «کینگستون» (Kingston) است.
۱۰. زبان جامائیکایی «پاتویس» (Patois) زبان اصلی مردم این منطقه است. این زبان که در قرن ۱۷ توسعه داده شد، تلفیقی است از زبان انگلیسی و آفریقایی. از طرفی زبان انگلیسی نیز به طور گسترده توسط مردم جامائیکا صحبت میشود و زبان رسمی این کشور به شمار می‌رود.
۱۱. جامائیکا سومین کشور پرجمعیت انگلیسی‌زبان در قاره‌ی آمریکا محسوب میشود.
۱۲. جامائیکا جمعیتی نزدیک به ۳ میلیون نفر را در خود جای داده است. با این میزان جمعیت این کشور هر ساله بیش از یک میلیون گردشگر را به خود می‌بیند.
۱۳. صنعت توریسم از اصلی‌ترین منابع درآمد جامائیکا محسوب میشود؛ هرچند تولیدات و صادرات محصولات کشاورزی، نظیر موز و قهوه نیز از صنایع مهم این کشور به شمار می‌رود.
۱۴. پس از مسیحیت که دین اکثر مردم جامائیکا را تشکیل میدهد، یهودیت در جایگاه بعدی قرار می‌گیرد.
۱۵. با برخورداری بیش از ۱۶۰۰ کلیسا، جامائیکا از بیشترین تعداد کلیسا به نسبت مساحت در جهان بهره‌مند است.
۱۶. در سال ۱۹۸۸، جامائیکا به اولین کشور با آب و هوای استوایی تبدیل شد که در المپیک زمستانی شرکت کرد.
۱۷. در سال ۱۶۸۸، جامائیکا اولین مستعمره‌ی بریتانیا بود که از خدمات پستی پیشرفته بهره‌مند شد.
۱۸. پس از ۱۸ سال از اتمام ساخت خطوط راه‌آهن بریتانیا، در سال ۱۸۴۵، جامائیکا به اولین کشور غربی تبدیل شد که خطوط ریلی برای راه‌آهن ساخت.
۱۹. بیش از ۲۰۰ گونه‌ی مختلف ارکیده در جامائیکا پیدا میشود که از این بین ۷۳ نوع از آن‌ها خاص این منطقه است.
۲۰. در انتها جالب است بدانید که «یان فلمینگ» (Ian Fleming)، نویسنده‌ی فیلم‌های جیمز باند، تمامی فیلمنامه‌های خود برای این مجموعه آثار را در خانه‌ی رویایی خود در جامائیکا نوشته است.
..............................................
آشنایی با کشورها (134) : زیمباوه
آشنایی با کشورها (133) : افغانستان
آرشیو مطالب
