پیش نوشت: این مطلب را 8 سال پیش در صفحه شخصی ام در فیس بوک نوشتم.
دیشب بعد از مدتها یکی دیگر از فیلمهای استاد را برای بار چندم دیدم. این بار یکی از فیلمهای کمتر شناخته شده اش به نام After Hourse بهترین لغتی که به عنوان تیتر در مورد این فیلم باید گفت:
یک کمدی سیاه کافیین دار!
با یک مطالعه و اشراف کامل به سینمای اسکورسیزی و یک شناخت نسبی به اوضاع احوال سینمای امریکا در دهه 80 هیچ شکی نیست که فیلم بعد از ساعتها یا دیر وقت را شاید اسکورسیزی در اولین وهله با هدف تنها زنده ماندن و ادامه حیات و فعالیتش در سینما ساخت!
اواسط دهه 80 بود و دوران مستقلهای ضد سیستمی چون اسکورسیزی و رفقای کله شقش که در دهه 70 رنگ و روی جدیدی به سینما داده بودند به نظر رو به اتمام میرسید.
زمانه با فیلمهای تخیلی چون جنگ ستارگان و ای تی یا ستارگان اکشنی چون آرنولد و استالون دوران ساز میشد! و دیگر کمپانی یا تهیه کنندگانی نبودند که خیلی مشتاق سرمایه گزاری فیلمهای با فرم هنری و پخش وسیع فیلمهای فیلمسازانی ریسکی و پر دردسر همچون مارتی بشوند.
در این گیر و دار رکود فیلمسازان اصیل، اسکورسیزی به سراغ سوژه ای رفت که با بودجه بسیار ناچیز و اصطلاحا زیر زمینی تماما در یک نیمه شب فقط داستانش را تعریف میکند.
البته فیلمساز نیویورکی ما باز هم اهمیت مکان همیشه دوست داشتنی اش را نادیده نگرفت و در وجه اشتراک غالب فیلمهایش باز هم فیلمی تمام نیویورکی را در منهتن این بار در خیابانهای شبانه اش برای ما به تصویر کشید. به قول راجر ایبرت بعید نبود که اگر اسکورسیزی پیش تر فیلمی با عنوان نیویورک نیویورک نمیداشت اسم این فیلمش را به این نام انتخاب میکرد!_فیلمی که به لحاظ تعریف فنی و تکنیکی کمدی اما ماهیت زیرپوستی تاریک و شیطانی را در کنتراست متضاد از این مولفه ها و المنت ها در خورد دارد_
بعد از ساعتها که با یک محرک بی پایانی از شور و انرژی اسکورسیزی در کارگردانی مضافا در فیلمبرداری پرتحرک مایکل بالاس همراه شده یک ریتم سریع تریلروار را شکل داده که با موسیقی هاوارد شور فضای ترسناکی را هم به خود میگیرد که آن را تبدیل به فیلم غریبی و البته به سادگی عجیب ترین فیلم استاد تا آن زمان در کارنامه اش کرده است.
با این حال بر خلاف فضای بعضا سرخوش غالب بر فیلم و موقعیتهای مفرحی که وجود دارد با فیلمی صرفا سرگرم کننده یا تمرینی در سبک رو به رو نیستیم.
بعد از ساعتها حقیقتا اثریست بی نقص که پازل وار با تعلیق ایهام وارش به جلو میرود و به شکل منحصر به فردی نداگر فیلمیست بزرگ حتی اگر ذاتش این گونه نباشد!
هنر این فیلم هست که توامان درموقعیتهای کمدی اش هم همان دلهره و دلواپسی های شخصیت اصلی را که کابوس وار، شبی پردردسر و تمام نشدنی را در محله جهنمی با آدمیانی غیر عادی و عجیب سپری میکند به مای مخاطب هم با بازی بسیار خوب گریفین دون منتقل میکند.
امروزه میشود به سادگی گفت که اسکورسیزی با سوژه کردن یک فیلم اصطلاحا قاچاقی اثری کالت کلاسیک را در کارنامه اش به ثبت رسانیده که خیلی ها آن را دست کم گرفته شده ترین فیلم عمرش یا مهجورترین شاهکار سینمایی اش مینامند.
پی نوشت: اسکورسیزی با این فیلم نخل کارگردانی جشنواره کن را هم به دست آورد و البته این آخرین باری هم بود که استاد در این جشنواره شرکت کرد!
#After Hours is a 1985 American black comedy film
