ژانز داستان علمی (Science fiction) که در ایران به نام "علمی- تخیلی" معروف است، یکی از ژانرهای معروف داستان نویسی است. در این ژانر، نویسنده یک داستان رو روایت میکنه که اساس داستان بر پایه برخی فرضیه ها و نظریه های علمی بر پا شده. بعضی ها هم اینطور گفته اند که ادبیات علمی، یعنی داستانی که با حذف کردن علم، ساختار داستان از هم بپاشد. از نویسندگان معروف این ژانر میشه به ژول ورن، آیزاک آسیموف، آرتور سی. کلارک و رابرت هاینلاین نام برد.
همچنین برای مشخص شدن تفاوت داستان علمی- تخیلی با داستان فانتزی، باید این نکته رو بیان کرد که در ادبیات فانتزی، معمولاً جادو و جادوگری وجود داره؛ همچنین موجودات افسانه ای مثل اژدها و کوتوله و جن و پری و همچنین دنیاهای غیرواقعی از ویژگی های ادبیات فانتزی است. بنابراین کتاب هایی مثل مجموعه هری پاتر، نارنیا، ارباب حلقه ها، هابیت و نبرد تاج و تخت در دسته ادبیات فانتزی قرار می گیره.
در ادامه بهترین کتاب های ژانر علمی – تخیلی که خوندم رو معرفی میکنم:
ایزدان هم – اثر آیزاک آسیموف – ترجمه حسین شهرابی – نشر کتابسرای تندیس
دانشمندان موفق میشوند که با یک دنیای موازی ارتباط برقرار کنند و به کمک یک سری فرآیندهای شیمیایی – هسته ای موفق می شوند تا یک مکانیزم برای تولید انرژی همزمان در هر دو دنیا پیدا کنند. اما یک دانشمند به این قضیه پی میبره که این مکانیزم باعث ناپایدار شدن دنیای ما میشه، اما کسی به حرفش توجهی نمیکنه. حالا این دانشمند میخواد سعی کنه تا به بقیه بفهمونه که باید این مکانیزم رو متوقف کنند تا دنیای ما نابود نشه. فصل دوم این کتاب، در دنیای موازی میگذره که خیلی خارق العاده است. فصل دوم این کتاب، بهترین متن علمی- تخیلی است که من تا الان خوندم.
سلاخ خانه شماره 5 – اثر کورت ونه گوت – ترجمه علی اصغر بهرامی – نشر روشنگران و مطالعات زنان
داستان مردی است که دچار یک بیماری میشه که باعث میشه بطور ناخودآگاه در زمان سفر کنه. علاوه بر این، موجودات فضایی این مرد رو می دزدند و به سیاره خودشون میبرند. موجودات اون سیاره، این توانایی رو دارند که همه چیز رو بصورت چهاربعدی میبینند. یعنی اینکه بعد زمان هر چیزی رو هم می بینند. این رمان، بازی های زیادی با مفهوم زمان انجام داده که در نوع خودش خیلی جالبه. همچنین این داستان، اشاراتی هم به جنگ جهانی دوم داره.
پارک ژوراسیک – اثر مایکل کرایتون
دانشمندان موفق میشوند به کمک کروموزوم به دست اومده از دایناسورها، اونها رو مجدداً به وجود بیاورند و یک پارک در یک جزیره احداث میکنند تا دایناسورها در اون پارک به شکل باغ وحش زندگی کنند و همچنین اونجا به عنوان یه منطقه توریستی بشه. اما ناگهان کنترل دایناسورها از دست انسانها خارج میشه و دایناسورها به انسانها حمله میکنند. از این داستان، یک فیلم هم ساخته شده که ندیدم
مریخی – اثر اندی وییر – ترجمه حسین شهرابی – نشر کتابسرای تندیس
یک گروه از کاوشگران فضایی در مریخ فرود می آیند. ناگهان یک توفان شن شدید شروع میشه و اونها مجبور میشوند تا ماموریت رو لغو کنند و سریع به سمت زمین برگردند. در همین حین، یکی از کاوشگرها به اسم مارک واتنی آسیب میبینه و بقیه که فکر میکنند مارک مُرده، همونجا ولش میکنند و با فضاپیما به زمین برمیگردند. اما مارک زنده است و بعد از به هوش اومدن، متوجه میشه که تنها مونده و حالا باید سعی کنه که تک و تنها، خودش رو زنده نگه داره توی مریخ. این رمان ساختار علمی بسیار قوی داره و اطلاعات علمی پیچیده ای رو بیان میکرد که متوجه شدنش ممکنه کمی دشوار باشه. از این داستان هم یک فیلم ساخته شده که ندیدم.
همچنین یه سری کتاب معروف علمی- تخیلی هم معرفی میکنم که خودم هنوز نخوندمشون:
جنگ پیرمرد – اثر جان اسکالزی – ترجمه حسین شهرابی – نشر کتابسرای تندیس
جنگاوران اخترناو – رابرت هاینلاین – ترجمه پیمان اسماعیلیان – نشر قطره
تلماسه – اثر فرانک هربرت – ترجمه مهیا فروتن فر – نشر کتابسرای تندیس
نکته: ادبیات پادآرمانشهری، یکی از شاخه های ادبیات علمی- تخیلی است که چون خیلی گسترده است، در یک مبحث جداگانه به اون میپردازم.
