در اواخر دههی هشتاد میلادی یک انفجار مهیب در تاسیسات هستهای چرنوبیل در کشور اوکراین رخ داد که باعث به وجود آمدن یکی از بدترین فجایع بشری در طول تاریخ شد.
چرنوبیل یک مینی سریال 5 قسمتی است.
شرح حادثه چرنوبیل
در آن زمان اوکراین بخشی از اتحاد جماهیر شوروی سابق بود. این نیروگاه دچار انفجاری شد که حجم وسیعی از رادیواکتیویته را وارد منطقهای گسترده کرد. هزینه کلی این فاجعه 200 میلیارد دلار برآورد شده است و خسارت جانی بعد از آن زیاد بود.
یک روز پیش از بروز فاجعه کارکنان راکتور چرنوبیل 4، برای آزمایش آماده شدند. قرار بود در این آزمایش مشخص شود که توربینها درصورت قطع برق اصلی تا چه زمانی میچرخند و میتوانند برق موردنیاز پمپهای اصلی در گردش را تامین کنند. سال پیش از آن نیز چنین آزمایشی انجام شده بود اما برق و نیروی توربین خیلی سریع کم شد، بنابراین قرار شد تنظیمکننده جدید ولتاژ آزمایش شود.
قبل از انجام آزمایش در اوایل صبح 26 آوریل (6 اردیبهشت) اپراتور یکسری کارهایی از جمله غیرفعالکردن مکانیزم توقف خودکار، انجام داد. زمانی که هنگام حادثه، اپراتور تصمیم به بستن و توقف کار راکتور گرفت، راکتور در شرایط شدیدا بیثبات بود. طراحی و خصوصیت عجیب و غریب میلههای کنترلکننده با فرستادن آنها به درون راکتور باعث تغذیه نیرو و انرژی بسیار بالا شد.
تماس و کنار هم قرارگرفتن سوخت بسیار داغ با آب خنککننده منجر به تکهتکه شدن سوخت همراه با تولید سریع بخار و افزایش فشار شد.
شکل طراحی راکتور و خصوصیت آن طوری بود که میتوانست منجر به بروز آسیب جدی در 3 یا 4 مجموعه سوخت شود که همینطور هم شد. فشار بسیار بالا سبب شد تا 100 تن صفحه و ورق پوشش راکتور تا حدی از هم جدا شوند،کانالهای سوخت پاره شده و تمام میلههای کنترلکننده متراکم شوند.
تولید شدید بخار سپس در سراسر هسته پخش شد و انفجار بخار و انتشار محصولات شکستن هسته اتمی را در جو بهدنبال داشت. حدود چند ثانیه بعد از این، انفجار دومی رخ داد و قطعههای کانالهای سوخت و گرافیت و سرب سیاه داغ را به بیرون پرتاب کرد. بین متخصصان درخصوص این انفجار دوم اختلاف نظرهایی وجود دارد.
در اثر این انفجارها دو کارگر کشته شدند. بعد از اینها آتشسوزیها یکی بعد از دیگری رخداد.
حدود 200 تا 300 تن آب در هر ساعت داخل نیمه دستنخورده و سالم راکتور تزریق شد. اما این کار هم بعد از گذشت نیمی از روز به خاطر ترس از بروز سرازیر شدن سیل در واحد 1 و 2 ، قطع شد.
از روز دوم تا روز دهم بروز حادثه حدود 5هزار تن بور، دولومیت، ماسه، خاک رس و سرب توسط هلیکوپتر داخل مرکز آتش ریخته شد تا شعله آتش خاموش و انتشار اجزا رادیواکتیو محدود شود.
وضعیت فعلی چرنوبیل
راکتور 4 چرنوبیل درون پناهگاهی بزرگ و محکم قرار دارد که در اکتبر 1986 ساخته شد. این کار انجام شد تا بقیه راکتورها به کارشان ادامه بدهند. اما در هر حال این ساختمان چندان قوی و بادوام نیست. برنامه جهانی ساخت و نصب پناهگاه در دهه 90 به جمع آوری پول برای انجام اقدامهای بهبود وضعیت شامل برداشتن مواد دربرگیرنده شوخت وارد عمل شد.برخی کارهای اساسی درخصوص پناهگاه در سالها 1998 و 1999 انجام شد.
حدود 200 تن مواد به شدت رادیواکتیوی شده در عمق ان قرار دارد و این خطر بالقوه محیط ریستی است تا این که در جا و محلی بهتر نگهداری و ذخیره شود.
در سال 2014 ساختاری جدید و امن ساخته و با استفاده از ریل به محل نیروگاه منتقل شد. این ساختار 18 هزار تن فلز با 110 متر ارتفاع و 200 متر طول و وسعت 257 متر است. از آن برای پوشاندن راکتور 4 و ساختار ساخته شده در سال 1986 استفاده شده است.