قبل از هرچیز لازم است برای علاقمندان فوتبال مقدمه و بیوگرافی در مورد این مربی بزرگ و صاحب سبک و فلسفه بنویسیم . مارچلو بیلسا متولد ۱۹۵۵ اهل روزاریو سانتافه کشور آرژانتین است او دوران مربیگری خود را نیوولز اولدبویز شروع کرد و بعد ازان دو دوره در باشگاهای مکزیکی اطلس کلاب و کلاب آمریکا مشغول شد و سپس به کشورش بازگشت و در ولزسارفیلد مشغول شد . وحال که صاحب مکتب و فلسفه خودش شده از سالهای ۹۸ تا ۲۰۰۴ در تیم ملی آرژانتین و ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۱ سرمربی شیلی شد و سپس در اتلتیک بیلبائو تا ۲۰۱۵ فعالیت کرد و بعد به لیل فرانسه رفت و اکنون سرمربی لیدزیونایتد در چمپیونشیپ انگلستان است . در تمامی ادوار مربیگری وی، تیمهای او زیباترین شکل فوتبال و در موفقیت نیز کم نظیر بودند . خلاصه او در کارنامه موفق خود قهرمانی باشگاهای آرژانتین با نیوولز اولد بویز، نایب قهرمانی کوپا لیبرتادورس با همان تیم ، قهرمانی با ولزسارفیلد در آرژانتین ،قهرمانی در المپیک باتیم آرژانتین ودر سال ۲۰۰۴ هم نایب قهرمان کوپا آمریکا شده است که گوشه ای از افتخارات این مربی صاحب سبک است . باتوجه به این تفاسیر حال به بررسی اظهارات لویز استیل نویسنده مقاله میپردازیم .
مارچلو بیلسا در انگلیس به سرعت تحسین همگان را برانگیخت، اما این ‘آقای دیوانه ‘ یا (el loco) کیست و چرا درمورد فلسفه او تحسین فراوان میشود؟
برای شوکه کردن و هیجان زده کردن طرفداران انگلیسی لیدزیونایتد آقای دیوانه مارچلو بیلسا را به سرمربیگری انتخاب کرد و سرتیر روزنامهای فصل شد . عینا در جراید به عنوان ” آقای دیوانه” یا (the crazy one) ترجمه شد . بیلسا سبک فوتبال خلاقانه ، بهمراه حرکت سریع را اتخاذ کرده که تمجید جهانی از سوی برخی مربیان نظیر پپ گواردیولا ، دیگو سیمئونه و مائوریتسیو پوچتینورا برانگیخته است .
با کمال تعجب بسیاری از تماشاگران بی طرف در انگلستان که هیچ چیز از بیلسا نمیدانند، و هنوز هم نمیدانند .
درطول چندماه ما از جادوی او بر روی لیدز ما یادگرفتیم که او شخصیت جالبی دارد : در طول بازی بر روی جعبه خنک کننده آب مینشیند، نگران تعویض کردن در نیمه اول نیست زمانیکه بازی درست پیش نمیرود و مترجم برای کمک به او در مصاحبه ها به سبکی عجیب ولی قابل تحسین انتخاب میکند.
اولین شغل بیلسا در باشگاه نیوولز اولدبویز آرژانتین بود، که اکنون استادیوم این باشگاه در روزاریو سانتافه بنام (استادیوم مارچلو بیلسا) نام گذاری شده .
او این شغل را در میانه دهه ۳۰ زندگی خود تقبل کرد .در نیوولزاولدبویز، روش با جزییات او پس از ماها و گذشت دوسال آشکار شد . اومربی است که با خودرو فیات خود ۲۵۰۰۰ کیلومتر در کشورش مسافرت کرد تا بازیکنان را متقاعد کند به تیمش بپیوندند. این چشمان او برای شناسایی استعدادها بود که توانایی ایستادن در مقابل عموم را به اومیداد،همانطور که گابریل باتیستوتا و مائوریتسیو پوچتینو را به تیمش آورد ، که هردوی آنها در بالاترین سطح فوتبال بازی کردند .
درست مثل تمام مربیان انقلابی ،بیلسا علاقه ای عجیب به جزییات دارد . او زمانهای ربع ساعته استراحت در میان تمرین به وجود آورده و به مقابله با قاعده الگوهای تمرینی انگلیس پرداخته است ، با اصرار بر انجام دو جلسه تمرینی با بازیکنانی که به آنها استراحت داده شده است.
در اصل او شکل تمرینی لیدز را به کاردرصبح از ساعت ۹ تا ۵ عصر تغییر داد با بازیکنانی که نیاز به قابلیتهای بدنی و برگزاری سخنرانیهای آموزشی تاکتیکی در موردحریف بعدی دارند .
قبل از رسیدن او ، بیلسا تمام ۵۱ بازی فصل گذشته لیدز را مشاهده کرده بود . او بازیکنان خود را کامل میشناخت . او خودش را در درون و اطراف باشگاه تصور کرده بود . باوجود اینکه در حال حاضر لیدز با پرداخت سود سهام، درلیگ شرکت میکند .
مربیان برتری نظیر سیمئونه ، گواردیولا و پوچتینو قسم میخورند که بیلسا در مدیریت یکی از الهام بخش ترین مربیان است. گواردیولا بیلسا را در آرژانتین قبل از گرفتن شغل مربیگری در بارسلونا ب ملاقات کرد .درحقیقت در دوساعت ابتدایی وقت از ۱۱ ساعت ملاقات آنها در جلوی کباب پزی خانه بیلسا به تبادل نظر درباره تاکتیکهای فوتبال پرداختند.
چرا بیلسا باوجود چندین عنوان قهرمانی لیگ آرژانتین و قهرمانی در بازیهای المپیک ،بازهم در دنیای فوتبال امروزی به سختی طالب چیزهای بیشتری است؟ چرا؟
(من فقط به پلن A اعتقاد دارم . پلن B یک طرح و نقشه است که پلن A کار بکنه)
شاید بخاطر الهام گرفتن از بیلسا است که بسیاری از مربیان بزرگ دنیا بر عقیده وایده خود پافشاری میکنند و هرگز از آن روی نمیگردانند . برای مثال گواردیولا هرگز (اتوبوس پارک نمیکند) و به همین منوال ، سیمونه از سیستم دفاعی ضدحمله ای خود دست نخواهد کشید.
بیلسا این عقیده را دارد که تغییر تاکتیک در میانه بازی را نشانه ضعف و شکست تلقی میکند . اگر او به خودش اعتقاد نداشته باشد بازیکنان چطور میتوانند به توجه کنند برایش تلاش کنند؟
این به این معنا نیست که در حقیقت ‘ آقای دیوانه’ نگران تغییر باشد. در بازی مقابل سوانزی در استادیوم لیبرتی در ابتدای فصل بیلسا بازیکن کلیدی هافبک خود کالوین فلیپس را به علت تاکتیکی در حالی بیرون کشید که ۱۵ دقیقه هم از بازی نگذشته بود . وقتی لیدز به گل نیاز دارد همیشه قرار است یک مهاجم به جای دیگری بیایید تا اینکه بمفورد به میدان بیایید و با ارسال توپ مستقیم به محوطه ۱۸ قدم برنامه تاکتیکی را عوض کند .
در اوایل حضورش در لیل ، حتی در همان نیمه اول ۳ تعویض خود را انجام میداد قبل از اینکه او نظرش را در مورد بازیکن عوض کند او مجبور به بازی دادن یک بازیکن به جای دروازبان شد . لیل در آن بازی از استرازبورگ سه بر صفر باخت . روش او کمی عجولانه است و بعضی مواقع نتیجه عکس میدهد اما اغلب کارمیکند.
همانطور که کنی وست گفته : ‘ اون رو باید نابغه نامید نه دیوانه ‘
مربی ستاره لیدز بخاطر ابداعات تاکتیکی اش در دنیای فوتبال مشهور است .برای مثال آرایش جذاب ۳۳۱۳ او ، که در شیلی به سر زبان ها افتاد و بنام مارچلو بیلسا زده شد.
این سیستم نیازمند پرس شدید ،حمله های پردامه و انتقال شناور توپ که باهم ترکیب میشوند برای ارائه یک سبک فوتبالی جذاب .
این آرایش عجیب متشکل از : سه مدافع که مسلط بر توپ باشند، یک سپر دفاعی در مرکز جلوی مدافعان با دو مدافع کناری معکوس (inverted wing back) و یک ارتباط دهنده یا انتقال دهنده و ستای بالایی شامل یک بازیکن هدف و دو بازیکن در عرض زمین (وینگر) .
شاید چشم گیرترین قسمت این آرایش بازیکن بازیساز این آرایش باشد که پشت ۳ بازیکن بالایی بازی میکند : جالب توجه ترین بازیکن دیمتری پایه در مارسی بودزمانیکه بیلسا سکان هدایت این تیم را برعهده داشت.
این بازیکن بیشترین آزادی را داشت و از وظایف پرسینگ معاف شده بود . پس همین امر بزرگترین روزنه این سیستم شده بود . انتقال دهنده ( enganche) یک بازیساز سنتی است که بی درنگ حرکات هجومی انجام میدهد . ( کافیست به این تصمیم هوشیارانه دقت شود تا جسارت این مربی درک شود مسولیت بزرگ پرسینگ از بازیکنش گرفته و در عوض کل بار حمله ای تیم را به دوشش انداخته)
دوبازیکن کناری بالا کاملا باز و عریض بازی میکنند و راهای overload را ایجاد میکنند (توضیح اینکه مدافعان کناری در بخش حمله ای فوتبال مدرن موظف به اضاف شدن هستند حال گاهی مدافع کناری از لب خط پشت بازیکن وینگر حرکت میکند که به امر overlapمیگویند اما گاهی برای حمایت از وینگر خود همین حرکت را به فضای ایجاد شده در عمق میزند که به این حرکت overload میگویند) این کار به بازیساز تیم کمک میکند تا گزینه پاس بیشتری داشته باشد و برتری عددی بدهد .
بیلسا با این بازیکن انتقال دهنده (اینگانچه) در لیگ فرانسه با مارسی شروع به درخشش کرد و تا لحظات آخر برای عنوان میجنگید تا اینکه آنها به تیم مولتی میلیونر پی اس جی باختند.
به عنوان یک نمونه برای تمام مربیان هجومی پیشگام در فوتبال ، خیلی ها بخش دفاعی را فراموش میکنند . اما نقش بیلسا در این مورد بسیار فراتراز در اختیار داشتن توپ است . او با شیلی یک مدل آرایش ۳۳۱۳ بسیار پرشدت و جنبوجوش اجرا کرد . باوجود اینکه دران تیم استعدادی حاکم نبود ، کشورهای آمریکای جنوبی در مقابل آنها به زانو در می امدند علل الخصوص در تورنومنت های قاره آمریکای جنوبی.
در زمان هدایت بارسا توسط گواردیولا در سن مامس بارسلونا با اتلتیک بیلباو تحت هدایت بیلسا مساوی کرد و پپ اظهار داشت این سخت ترین بازی فصل آنهابوده ،گفت بازیکنان بیلسا مثل شیرهای درنده بازی کردند و غولهای کاتالانی در مقابل پرس شدید آنها فقط دستوپا میزدند. در آن فصل در میان ناباوری همگان تیم باسکی در یورولیگ و کوپا دل ری درخشید و در هر دو تورنومنت به فینال رفت .
این فقط آرایش عجیب ۳۳۱۳ نیست که آقای دیوانه در آستین دارد و بعضی مواقع او به ۴۲۳۱ با دفاع کناری هایی هجومی که بالا بازی میکنند ،تغییر آرایش میدهد .
هدف بیلسا داشتن یک دفاع مرکزی بیشتر نسبت به مهاجم حریف است که کمک به برتری عددی در عقب زمین برای پرس از بالا است ، چون وجود یک مدافع یدکی به معنای ایجاد فشار بیشتر از جلو به حریف است.
تمرکز ، توجه ، جابجایی (چرخش) و دست گرفت ابتکارعمل از اصول اصلی این فلسفه است .
اگرچه ممکن است این حالت کمی متفاوت بنظر برسد ایده کلی و اهمیتش یکسان است . اجزا کلیدی سرعت ، سیالی و جابجایی : از هر بازیکن انتظار میرود که درون سیستم ابتکارعمل را به دست بگیرند و جای هر بازیکن دیگر را پر کنند .
بیلسا قسم میخورد ‘ اگر فوتبال با ربات ها بازی میشد، من همه چیز را میردم ‘
او به سیستم خودش باور دارد که اگر هر بازیکنی دستورات او را پیاده کند که در زمین کجا باشند انها موفق میشوند .
یادداشت رباتیک کمی عجیب و غریب بنظر میرسد ، از آنجاییکه بیلسا به شدت به گرفتن ابکار عمل در استقرار برای اثرگذاری است.
بیلسا باور دارد (تیمهای ماشینی شده کاملا بی استفاده هستند ، چون انها وقتی میبازند که دستوالعملشون رو از دست بدهند) حال چه دیمیتری پایه در مارسی در سیستم ۳۳۱۳ باشه و چه ساموئل سایز ،به خلاقیت و تصمیم گیری فی البداهه نیاز دارید . مدل بازی بیشتر در مورد حرکت است _ ممکن است بازی لیدز را ببینید و ندادید کدام بازیکن در کدام پست بازی میکند ،چون بازیکنان باید چندکاره (چندپسته) باشند شبیه تیم سیتی پپ ،نظیر کایل واکر که در پست وینگ بک مرکز زمین دفاع آخر در طول یک بازی باتوجه به موقعیت و شرایط ایفای نقش میکند .
بیلسا وابستگی شدید به هواداران دارد و این را به بازیکنانش تعلیم میدهد که آنها باید برای هواداران بجنگند چون آنها هزینه میکنند می آیندتا بازی آنها را تماشاکنند. اومیگوید( بازیکنان مصداق تماشاگران هستند.،بازیکنان از جنس همان مردم هستند) .
در پیش فصل آقای دیوانه از بازیکنان میخواست بفهمند، چه چیز ب ای کسب یک بلیط لازم است،پس از بازیکنان میخواست مردمی کم درآمدی را ببیند که برای بدست آوردن پول بلیط بازی های خانگی تیم لیدزیونایتد به چه سختی تلاش میکنند .
او معتقداست رییس خودش است ، اما از بازیکنان جداست. کاپیتان لیتپام کوپر توسط رای بازیکنان انتخاب شد. بیلسا معتقد است کاپیتان صدای بازیکنان است پس اون کسی نیست که فقط یک بازوبند میبندد.
آنچه که شما در تمرینات انجام میدهید بازیها را برای شما میبرد ، اما جزییات بیشتر در مورد رقبا به معنای بردن عناوین است . تغییرات کوچکی که بیلسا در لیدز انجام داده مسیر طولانی میرود تا به بدست آوردن ترفیع و عنوان مجهز شود.
این همیشه یک مورد بوده : وقتی در شیلی بود همه چیز را در مورد ابعاد زمین حتی فونت علائم مجمومه تمرینی را تغییر داد چون او از فونتی خوشش می آمد که در باغ وحش سانتیاگو دیده بود .
او به اندازه کافی انگلیسی میداند اما نمیخواهد در خلال رساندن پیامش اشتباه داشته باشد پس به همین خاطراز مترجم استفاده میکند .
این جزییات ظریف به او کمک کرد تا نسل طلایی شیلی را پایه گذاری کند و برای تمام عناوین پشت به پشت کوپا آمریکا بجگند. آنها برای لیدز در یک رقابت بسیار مهم هستند که اغلب در حاشیه های محدود تصمیم می گیرند.
لیدز بسیار شروع درخشانی داشته اما قبلا هم این را انجام داده اند. اما اینبار متفاوت است . بیلسا یک طرح دارد و بر آن وفادار میماند و بازیکنان میتوانند با آن پیشرفت کنند برعکس سالهای قبل که اثرات مربی جدید در عملکرد بازیکنان در کوتاه مدت مشاهد میشد .
شایعهای اطراف شهر متفاوت است و بهتراز هر زمان قبل در یک دهه اخیر است . ۲۰۰۰۰ تماشگر در ورزشگاه الاند رود برای تماشای بازی تیم بیلسا با جزییات بیانگر این موضوع است .
بیلسا هیچوقت پول زیادی نداشته خرج کنه پس ایدهای او بسیار حیاطی است . او سیستمی داره که ان را باور دارد اگر او بتواند سیستمش را به بازیکنان لیدز انتقال دهد لیدز به افق های دور نگاه خواهد کرد.
سایت تاکتیتال :www.tacticcenter.com و آدرس کانال تلگرامی : TacticalAnalysis
