مطلب ارسالی کاربران
معرفی کتاب (9) : فرا روایت در ارباب حلقه ها
جي آر آر تالكين در رمان ارباب حلقه‌ها با چه شگردي فراروايت مي‌آفريند؟ چرا خواننده ارباب حلقه‌ها بدون نياز به تعليق ناباوري، دنياي داستان را باور مي‌كند و با همان بهت و غافلگيري كه نويسنده هنگام خلق داستان تجربه كرده، روبرو مي‌شود؟ كتاب فراروايت در ارباب حلقه‌ها به بررسي ترفند‌هايي مي‌پردازد كه تالكين با كمك آن خواننده را به تردد مداوم ميان دنياي داستان و دنياي واقعي وا مي‌دارد.
گزیده‌ای از مقدمۀ کتاب فراروایت در ارباب حلقه‌ها
رویارویی با داستان هویت ما را شکل می‌دهد، فرو می‌پاشد و بازسازی می‌کند. داستان نیز بسته به این‌که چه کسی آن را می‌خواند و چگونه آن را می‌خواند، بارها و بارها ساخته می‌شود، فرو می‌ریزد و از نو شکل می‌گیرد. در مواجهه با هر اثر داستانی در چرخۀ این اثرگذاری دوسویه هستیم.
خواندن نقد و خوانش‌های تخصصی، این تاثیرپذیری دوسویه و سطح درگیری مخاطب با رخدادها، شخصیت‌ها و صداهای موجود در هر رمان را افزایش می‌دهد. با نقد و دقت در داستان به تدریج ارتباط میان مخاطب و متن چنان تنگاتنگ می‌شود که دنیای داستان جایی در میان تجربه‌های زیسته‌مان پیدا می‌کند و در ردیف رخدادهایی قرار می‌گیرد که در زندگی واقعی از سر گذرانده‌ایم.
مجموعۀ «بیشتر از داستان» در نشر «اطراف» با هدف آشنایی مخاطب فارسی‌زبان با مقاله‌های جدید و معتبر نقد طراحی و تدوین شده است.
و اما کتاب «فراروایت در ارباب حلقه‌ها». فراروایت یکی از صدها واژۀ تخصصی است که بسیاری از ما را می‌ترساند. به نظر می‌آید که واژه‌های تخصصی، اصطلاحات، مکاتب، رویکردها و نظریه‌های نقد، ربط مستقیمی به زندگی روزمره ندارند و هاله‌ای از اعتبار و جدیت در اطراف آن‌ها است که مانع نزدیک شدن بیشتر مخاطبان به فضای نظری می‌شود. اما همۀ ما دانسته و ندانسته هر روز در حال تحلیل داستان‌ها و روایت‌هایی هستیم که سر راه‌مان قرار می‌گیرند. اعم از داستان‌های تخیلی یا واقعی. آشنایی با الگوهای نقد حرفهای و به کارگیری آن‌ها، توان ما را در نقد داستان‌های واقعی زندگی افزایش می‌دهد.
این کتاب تلاشی است برای ارائۀ تعریفی دقیق و در عین حال ساده از فراروایت. به همین منظور با معرفی یک رمان فراروایی برجسته و مطالعۀ نقد معتبر و جدیدی دربارۀ آن، تعریف نظری و تخصصی فراروایت را توضیح می‌دهیم.
پروفسور مری ر. بومَن استاد ادبیات انگلیسی دانشگاه ویسکانسین در مقالۀ «این داستان پیش‌تر نوشته شده بود: نظریۀ روایت در ارباب حلقه‌ها» ، روش تالکین برای آفرینش یک اثر فراروایی را بررسی کرده است. بیشتر تحقیقات بومن دربارۀ روایت، شعر غنایی و نظریۀ واکنش خواننده است. او که جایزۀ معتبر انجمن فی‌بتا‌کاپا را هم در کارنامۀ خود دارد، در حال حاضر مشغول نوشتن کتابی دربارۀ نگاه‌های مدرن به قهرمانان قرون وسطی است. توجه به مباحث نظری و جزئیات و مثال‌های فراوانی که بومن در مقاله‌اش ذکر کرده، علاوه بر وسعت بخشیدن به گسترۀ درگیری ذهنی خواننده با رمان ارباب حلقه‌ها، فهم بهتر و آسان‌تر واژۀ «فراروایت» را برای ما ممکن می‌کند.
مقالۀ «این داستان پیش‌تر نوشته شده بود» اولین بار در سال ۲۰۰۶ در مجلۀ روایت منتشر شد که تنها نشریۀ رسمی انجمن بین‌المللی پژوهش‌های روایت است. پروفسور هرولد بلوم منتقد ادبی سرشناس و استاد برجستۀ ادبیات، این مقاله را از میان صدها مقالۀ موجود دربارۀ رمان ارباب حلقه‌ها برگزیده و در کتاب سال ۲۰۰۸ خود از مجموعۀ معتبر و معروف تفاسیر نقد مدرن بلوم آورده است.
علاقه‌مندان ژانرهای تخیلی از این کتاب لذت زیادی می‌برند اما مخاطب اصلی کتاب، همۀ آن‌هایی هستند که می‌خواهند بدانند داستان چطور می‌تواند هم داستان بماند و هم حرفهای زیادی بزند. چطور نویسنده ما را به سفر میان خیال و واقعیت عادت می‌دهد.
