اختصاصی طرفداری- این مطلب صرفا در مورد اعداد و آماری صحبت می کند که تیم ملی ایران در جام ملت های آسیا ثبت کرده است. نیازی به جبهه گیری نیست، آمار نشان می دهند که نباید در این توهم باشیم که غولِ مطلق فوتبال آسیا هستیم. حقیقت چیز دیگری می گوید:
۱- از آخرین باری که ایران به فینال جام ملت های آسیا رسیده است، ۴۲ سال می گذرد!
آخرین باری که تیم ملی ایران به فینال جام ملت های آسیا رسیده است، به ۴۲ سال قبل برمی گردد. ایران، هرگز بعد از انقلابِ ۵۷، رنگ فینال به خود ندیده است. آخرین باری که تیمِ ملی در فینال تورنمنت بود به مسابقات سال ۱۹۷۶ برمی گردد که با حضور ۶ تیم برگزار شد و خودِ ایران میزبان بود. آخرین باری که ایران به فینال جام ملت های آسیا رسید، هیچکدام از بازیکنانِ فعلی تیم ملی به دنیا نیامده بودند و جمعیت کشور هنوز ۳۴ میلیون نفر نشده بود.
۲- از پنج دوره اخیرِ جام ملت های آسیا، ایران در ۴ تورنمنت به نیمه نهایی هم نرسیده است!
بر خلاف چیزی که نشان داده می شود، ایران حتی در قرن جدید هم در جام ملت های آسیا به دستاورد مهمی نرسیده است. به جز جام ملت های آسیا ۲۰۰۴ که تیم ملی موفق شد به نیمه نهایی برسد، در تورنمنت های ۲۰۰۰، ۲۰۰۷، ۲۰۱۱ و ۲۰۱۵، ایران حتی به جمع چهارتیم پایانی هم نرسید. در تورنمنتِ ۲۰۰۴، تیم ملی با درخشش علی کریمی و مهدی مهدوی کیا، کره جنوبی را حذف کرد اما در نیمه نهایی به چین باخت تا دوباره به فینال نرسد. ایران در تورنمنت های ۲۰۰۰، ۲۰۰۷ و ۲۰۱۱ توسط کره جنوبی و در تورنمنت ۲۰۱۵ توسط عراق در ضربات پنالتی، از دور مسابقات حذف شد و به نیمه نهایی نرسید.
۳- از زمانِ آخرین قهرمانیِ ایران در آسیا، ژاپن ۴ بار و عربستان ۳ بار قهرمان آسیا شده اند!
تیم ملی ایران آخرین بار در جام ملت های آسیا ۱۹۷۶ قهرمان شد. از آن زمان تاکنون ژاپن ۴ بار در سال های ۱۹۹۲، ۲۰۰۰، ۲۰۰۴ و ۲۰۱۱ قهرمان آسیا شده است. عربستانی ها در سال های ۱۹۸۴، ۱۹۸۸ و ۱۹۹۶ قهرمان آسیا شده اند. جالب است بدانید از آخرین باری که ایران قهرمانِ آسیا شده است، تیم هایی مثل کویت در سال ۱۹۸۰، عراق در سال ۲۰۰۷ و استرالیا در سال ۲۰۱۵، قهرمان آسیا شده اند.
۴- سه دوره ای که ایران به فینال رفته و قهرمان شده، همگی به قبل از انقلاب برمی گردند و ۲ دوره آن در خودِ ایران برگزار شده است!
ایران ۳ بار در فینال جام ملت های آسیا حاضر بوده که به طور پیاپی در سال های ۱۹۶۸، ۱۹۷۲ و ۱۹۷۶ این اتفاق رخ داده است. دو تورنمنت ۱۹۶۸ و ۱۹۷۶ در ایران برگزار شد و تنها قهرمانیِ خارج از خاک ملی پوشان به سال ۱۹۷۲ برمی گردد که تایلند میزبان تورنمنت بود. ایران در جام ملت های آسیای ۱۹۶۸، در تورنمنتی ۵ تیمی که به صورت یک گروه برگزار می شد، با کسب ۴ برد و ۸ امتیاز(۲ امتیاز به ازای هر برد) قهرمان می شود. در جام ملت های آسیای ۱۹۷۲ تایلند، در تورنمنتی ۶ تیمی در نیمه نهایی کامبوج و در فینال کره جنوبی را شکست می دهد و قهرمان می شود. در جام ملت های آسیای ۱۹۷۶ که دوباره ایران میزبان است، ۶ تیم شرکت می کنند و ایران با شکست کویت در فینال، برای سومین بار پیاپی و البته آخرین بار قهرمان می شود.
آیا ایران قدرتِ اول آسیا بوده است؟
در مورد دهه پنجاه شمسی می توان چنین نظری را داشت اما بعد از انقلابِ ۵۷ تا امروز، با قاطعیت می توان گفت که تیم ملی ایران هرگز قدرت اول قاره آسیا نبوده است. تیمِ ملی ۴۲ سال است که حتی به فینال جام ملت های آسیا هم نرسیده است. به جز کره جنوبی که مانند ما، طلسم قهرمانی بلندمدتی با خود دارد، سایر تیم های آسیا مثل ژاپن، عربستان، استرالیا، عراق و حتی کویت، در این مدت قهرمان شده اند. تفاوت قابل توجه ایران و کره جنوبی این است که کره ای ها در مدتی که ایران حتی به فینال نرسیده، ۳ بار در سال های ۱۹۸۰، ۱۹۸۸ و ۲۰۱۵، به فینال رسیده اند اما بازی را واگذار کرده و نایب قهرمان شده اند.
فراموش نکنید که ایران در ۱۰ دوره اخیر جام جهانی که شامل بعد از انقلاب می شود، تنها ۴ بار به تورنمنت صعود کرده که ۲ بار آن طی ادوار اخیر ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ بوده است. شاید علاقه مندان به تیم ملی، مشکلاتی مثل بدشانسی یا داوری را دلیلِ ناکامی تیم ملی در ۴۲ سالِ اخیر جام ملت های آسیا بدانند اما دنباله‌ی بلند و ادامه دار عدم صعود به فینال، می تواند واقعیت مهمی را به ما نشان دهد: ما بیش از حد، خود را بزرگ تصور می کنیم. توهم و غروری که می تواند حاصل حماسه سازی رسانه یا بازیکنانِ سابقش باشد که خیلی از آنها هم در زمان حضور خود نتوانسته اند ایران را به فینال تورنمنت و در قرن جدید، جز یک مورد، حتی به نیمه نهایی برسانند. تکلیفِ کسانی که تیم باشگاهی خود را به تیم ملی ترجیح می دهند مشخص است اما برای طرفدارانِ تیم ملی، زمان اتحاد فرا رسیده است. مکس الگری، سرمربیِ موفق یوونتوس می گوید راز موفقیت در یک تورنمنت این است که بازی به بازی، آن را پیش ببری. چیزی که ما در امارات به آن نیاز داریم. هدف اول باید شکستِ یمن، سپس ویتنام و در نهایت عراق باشد. با این ذهنیت و البته فروتنی است که می توانیم امیدوار باشیم به هفتمین بازیِ خود در تورنمنت، یعنی فینالِ اول فوریه برسیم و سرانجام این نوارِ ناکامی را پاره کنیم. رویا داشتن، هزینه ای ندارد، اما اتحاد و تمرکز می طلبد.
نمایی از بدرقه کاروان تیم ملی سوریه به سمت جام ملت های آسیا در آخرین تمرین این کشور:
