تابستان فصل آتش‌بازی در شهرهای مختلف است و در نیمه تابستان یکی از شناخته‌شده‌ترین آتش‌بازی‌های آسمان به اوج خود می‌رسد. بارش شهابی برساوشی یکی از جذاب‌ترین شهاب باران‌های سالانه است و اکنون زمان به اوج رسیدن آن فرارسیده است برای کسانی که به دنیای شگفت‌انگیز آسمان شب علاقه دارند نام بارش شهابی برساوشی نام آشنایی است. بارش برساوشی یکی از معروف‌ترین و درعین‌حال پرتعدادترین بارش‌های شهابی سالانه است که در دهه آخر مردادماه به اوج خود می‌رسد. در شرایط به دور از آلودگی نوری و در زیر آسمانی تاریک و البته در ساعات اوج، رصدگران معمولاً بین ۶۰ تا ۱۰۰ شهاب در ساعت را مشاهده کنند.
ارش شهابی بَرساوُشی یکی از مهم‌ترین بارش‌های شهابی سالیانه است. بیشینهٔ نرخ ساعتی سرسویی این بارش غالباً در حدود ۱۰۰ است. این بارش شهابی از تودهٔ ذرّات برجای‌مانده از دنباله‌دار سوئیفت‌تاتل به وجود می‌آید و معمولاً از بیست و هفتم تیر تا سوم شهریور (بیش از یک ماه) فعّال است که بازهٔ زمانی بلندی برای بارش شهابی به‌شمار می‌آید.
اوج این بارش شهابی معمولاً هرساله در حدود بیست و دوم مرداد روی‌می‌دهد. کانون این بارش در صورت فلکی ذات‌الکرسی و در نزدیکی مرز آن با صورت فلکی برساوش واقع شده‌است، ولی در گذشته که اندازه‌گیری و سنجشِ دقیقِ مکانِ نورباران بارش‌های شهابی میسّر نبود، اخترشناسان مکان کانون این بارش شهابی را در برساوش می‌دانستند و به همین دلیل آن را برساوشی نام‌گذاری کردند. به دلیل سنّت پابرجایی نام‌ها در اخترشناسی، این نام نیز همچون بسیاری موارد دیگر تا به امروز حفظ شده و باقی مانده‌است.
بارش شهابی چیست؟
فضایی که زمین در حال گردش به دور خورشید درون آن است چندان هم که فکر می‌کنید خالی نیست. در فراتر از جو زمین و در فضای میان‌سیاره‌ای خرده ذراتی با منشأ مختلف وجود دارند. برخی از این ذرات فوق‌العاده کوچک و میکروسکوپی هستند، برخی دیگر اندازه‌ای در حدود یک کلوخ کوچک دارند و برخی دیگر صخره‌هایی غول‌آسا هستند که بیشتر به نام سیارک‌ها یا هسته‌های دنباله‌داری معروف‌اند.
این ذرات گاه گداری با جو زمین برخورد می‌کنند و در آن می‌سوزند. اگر این اتفاق در آسمان شبانگاهی رخ دهد سوختن آن‌ها در جو زمین، مانند ردی از نور درخشان دیده می‌شود که به نام شهاب آن را می‌شناسیم.
در یک‌شب عادی به‌دوراز آلودگی نوری و در زیر آسمانی تیره شاید بتوانید در هر ساعت ۲ تا ۸ شهاب سرگردان را در آسمان رصد کنید. این‌ها شهاب‌هایی هستند که منشأ آن‌ها ذرات پراکنده در صفحه منظومه شمسی است؛ اما گاه‌گداری زمین از منطقه‌ای از صفحه منظومه شمسی عبور می‌کند که تجمعی از این ذرات اولیه وجود دارد. توده‌هایی از ذرات سنگ‌ریزه و یخ و غبار که وقتی زمین در مدار خود به دور خورشید به آن‌ها می‌رسد یک‌باره با جو زمین برخورد می‌کنند. بدین ترتیب به‌جای عدد ۲ تا ۸ ممکن است در هنگام اوج چنین برخوردی شما بتوانید تا چند صد شهاب را در هر ساعت رصد کنید
توده‌های متعددی از چنین ذراتی در اطراف مدار زمین وجود دارند. منشأ عمده آن‌ها دنباله‌دارهایی هستند که به دور خورشید در حال گردش هستند. حتماً تاکنون یا دنباله‌داری را در آسمان دیده‌اید و یا حداقل تصویری یا فیلمی از یک دنباله‌دار باشکوه در آسمان مشاهده کرده‌اید. دنباله‌دارها همان‌طور که از اسمشان هم مشخص است به‌واسطه دنباله و گیسوی درخشان و افشانی که دارند معروف هستند. این توده عظیم درخشان که به دنبال هسته دنباله‌دار در آسمان می‌بینیم، درواقع ذرات کوچکی از یخ و غبار هسته دنباله‌دار هستند که وقتی هسته، به خورشید نزدیک شده است از آن جداشده و در پشت سر هسته شکل‌گرفته‌اند. این ذرات یخ و غبار نور خورشید را که به آن‌ها می‌تابد بازتاب می‌دهند و دنباله خیره‌کننده دنباله‌دار را به وجود می‌آورند.
برخلاف آنچه در نگاه اول به نظر می‌رسد این گیسو و دنباله ایجادشده در پشت دنباله‌دار به همراه هسته حرکت نمی‌کند؛ مانند هواپیمایی که وقتی در ارتفاع مشخص پرواز می‌کند ستونی از دود در پشت خود ایجاد می‌کند این ذرات ایجادشده به دنبال هسته در جای خود باقی می‌مانند و به دلیل پراکنده شدن به‌اندازه ذراتی که به‌تازگی از هسته خارج‌شده‌اند نور خورشید را بازتاب نمی‌دهند. بدین ترتیب در مسیری که هسته دنباله‌دار در نزدیکی خورشید طی کرده و فعال بوده توده از ذرات ایجاد می‌شود که حتی وقتی دنباله‌دار به دوردست‌های منظومه شمسی بازگشت کماکان مانند رودخانه‌ای در اطراف خورشید قرار می‌گیرند.
گاه‌گداری و در مورد برخی از دنباله‌دارها این توده با مسیر زمین به دور خورشید برخورد دارد و آن را قطع می‌کند و زمانی که موقع چنان برخوردی می‌رسد زمین با ذرات به‌جای مانده از هسته دنباله‌دار برخورد کرده و مردم روی زمین شاهد بروز یک بارش شهابی هستند.
بارش‌های شهابی نام خود را از صورت‌های فلکی می‌گیرند که کانون بارش در آن قرار دارد. اگر از فضا به بارش‌های شهابی نگاه کنید می‌بینید که درواقع وقتی این ذرات با جو زمین برخورد می‌کنند به‌طور موازی باهم وارد جو شده و در آن می‌سوزند؛ اما از دید ناظری که روی زمین قرار دارد و به دلیل اثر پرسپکتیو به نظر می‌آید اگر همه این شهاب‌ها را در جهت معکوس حرکتشان امتداد دهیم همگی از یک نقطه مشخص از آسمان منشأ گرفته‌اند. این نقطه را کانون بارش می‌نامند و بسته به اینکه در چه صورت فلکی باشد بارش را به نام آن نام‌گذاری می‌کنند. کانون بارش برساوشی در صورت فلکی برساوش قرار دارد. در این شب‌ها حدود ساعت ۲۲ این صورت فلکی از شرق طلوع می‌کند و تمام طول شب در آسمان است. بنابراین اگر جایی تاریک و به‌دوراز نور شهر را پیدا کردید و آب‌وهوا هم یاری کرد و آسمان ابری نبود، بهترین فرصت را برای رصد این بارش دارید.
اگر قصد تماشای راحت و لذت‌بخش این بارش را دارید به تنها ابزاری که نیاز دارید آسمانی تاریک و دارای آلودگی نوری اندک (طبیعتاً هرچقدر آلودگی نوری بیشتر باشد تعداد شهاب‌های کمتری خواهید دید) و یک زیرانداز است.
بارش شهابی برساوشی این هفته را از دست ندهید و فراموش نکنید همزمان با شما تعداد بسیار زیادی از مشتاقان آسمان در سراسر جهان همزمان چشم به آسمان شب دوخته‌اند تا یکی از باشکوه‌ترین رویدادهای آسمان شب را رصد کنند.
