با حذف قابل پیش بینی دو ابر ستاره عصر مدرنِ دنیای توپ گرد از رقابتهای جام جهانی بار دیگر این سوال مطرح می شود که آیا برای حضور در جمع بهترین های تاریخ، باید قهرمان جهان شد؟
لیونل مسی و کریستیانو رونالدو که سازندگان بزرگترین دوئل انفرادی تاریخ فوتبال به شمار می روند و در یک دهه گذشته فاتحان انحصاری توپ طلا و ربایندگان جوایز جوایز انفرادی متعدد و جام های متنوعی بوده اند در چهارمین حضور متوالی خود در جام های جهانی از رسیدن به جام زرین بازماندند تا بار دیگر ابهاماتی پیرامون شایستگی آن ها برای حضور در جمع بهترین های تاریخ مطرح شود! منتقدان، قهرمانی های پله، دیگو مارادونا، رونالدو نازاریو، فرانتس بکن باوئر، زین الدین زیدان و ... را دلیلی بر اثبات شایستگی های آنان دانسته و عدم توفیق در جام جهانی را به منزله عدم لیاقت برای ورود به تالار مشاهیر فوتبال می دانند. نگارنده این سطور با علم بر اهمیت و جایگاه منحصر به فرد جام جهانی در تاریخ فوتبال، در مقام بیان نقصان نظریه فوق به معرفی اسطوره های نامداری می پردازد که علی رغم عدم قهرمانی در جام جهانی، کمتر فوتبالدوستی آنان را جزو مشاهیر تاریخ مستطیل سبز به شمار نمی آورد.
پائولو مالدینی
نماد باشگاه آ.ث میلان و یکی از بهترین بازیکنان تاریخ ایتالیا که در کارنامه ورزشی خود علاوه بر جام های متعدد باشگاهی، در عرصه ملی نیز مدال نقره و برنز جام جهانی را نیز بر گردن آویخته است اما این برنز و نقره هیچگاه به طلای جام جهانی و قهرمانی در آن رقابت ها ختم نشد. مالدینی رکورد دار بیشترین دقایق حضور در رقابتهای جام جهانی است، با اینحال هیچگاه قهرمانی در این رقابتها را تجربه نکرد. با وجود این، مالدینی به اعتقاد بسیاری بهترین مدافع چپ تاریخ فوتبال محسوب می شود و همواره عضو ثابت تیم منتخب تاریخ نشریات مختلف ورزشی بوده است.
لو یاشین
عنکبوت سیاه تنها دروازه بانی است که فاتح توپ طلا شده است. یاشین شوروی را به دو فینال یورو رساند که نصیبش از این دو فینال، یک قهرمانی بود. بهترین پنالتی گیر تاریخ ( در دوران بازیگری‌اش بیش از ۱۵۰ پنالتی مهار کرد ) در جام جهانی افتخاری بهتر از چهارمی جهان در سال 1966 پیدا نکرد ولی این عدم توفیق نیز مانع انتخاب او به عنوان بهترین دروازه بان قرن بیستم جهان از سوی فدراسیون بین المللی تاریخ و آمار فوتبال « IFFHS »، نشریه worldsoccer، نشریه فرانس فوتبال و اکثریت قریب به اتفاق نشریات و مجلات و سایت های فوتبالی نشد آن هم بالاتر از دروازه بانانی چون دینو زوف، سپ مایر، گوردون بنکس و ... که سابقه فتح جام جهانی را در کارنامه خود داشتند.
جیانی ریورا
پسر طلایی فوتبال ایتالیا با بیش از 500 بازی رسمی برای آ.ث.میلان به انبوهی از جام ها و افتخارات ( از جمله دو قهرمانی جام باشگاههای اروپا ) رسید و از ارکان اصلی ایتالیای فاتح یورو 1968 بود اما موفق به فتح جام جهانی نشد. بهترین عملکرد ایتالیای ریورا در جام های جهانی به سال 1970 برمیگردد که آنها پس از حذف آلمان غربی در دیداری که به دیدار قرن شهرت یافت به فینال مسابقات راه یافتند اما در برابر تیمی که به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و فوتبالدوستان بهترین تیم تمامی ادوار جام های جهانی بود یعنی برزیلِ پله حرفی برای گفتن نداشت و به مدال نقره بسنده کرد. با این حال ریورا به انتخاب سازمان بین المللی تاریخ و آمار فوتبال « IFFHS » بهترین بازیکن قرن بیستم ایتالیا اعلام شد بالاتر از افرادی چون دینو زوف، جوزپه مئاتزا، گائتانو شیره آ، پائولو روسی و بسیاری دیگر از ایتالیایی هایی که قهرمان جام جهانی شدند. اکنون نیز با هر متر و معیاری ریورا یکی از سه بازیکن برتر تاریخ ایتالیا به شمار می آید.
اوزه بیو
اسطوره بنفیکا و پرتغال ، ملقب به پلنگ موزامبیک ( بخاطر اصالت موزامبیکی اش ) و پلهِ اروپا یکی از بزرگترین گلزنان تاریخ فوتبال به شمار می رود. بهترین بازیکن قرن بیستم پرتغال ، تنها بازیکن تاریخ فوتبال است که موفق به کسب آقای گلی لیگ ، جام باشگاههای اروپا و جام جهانی در یک سال میلادی شده است . اگرچه اوزه بیو با درخشش بیاد ماندنی خود در جام جهانی 1966 ( از جمله دو گل به برزیل که موجبات حذف قهرمان دو دوره گذشته جهان از تورنمنت را رقم زد ) علاوه بر کسب آقای گلی ، پرتغال را به بهترین نتیجه تاریخش در ادوار جام جهانی رساند اما او نیز دستش از رسیدن به جام زرین کوتاه ماند. با این حال هرگاه سخن از بهترین مهاجمان تاریخ به میان می آید، اوزه بیو نامی است که بسیار به گوش می رسد.
روبرتو باجو
بودای کوچک و دم اسبی آسمانی به احتمال زیاد محبوب ترین فوتبالیست تاریخ ایتالیاست. باجو در طول دوران بازیگریش در هفت باشگاه ایتالیایی توپ زد و تقریبا تمام ایتالیا را عاشق خود کرد. باجو از آن دست بازیکنانی بود که نه به جام های متعدد و پرتعدادش که به جادوی فوتبال زیبایش دل ها را می ربود و در خاطره ها جا خوش می کرد. دقیقا مانند همان کاری که در جام جهانی 1994 انجام داد. یک تنه و با چنگ و دندان ایتالیا را به فینال جام جهانی رساند و در نهایت با تراژدیک ترین حالت ممکن، نه با جام قهرمانی در دست که با سری افکنده و چشمانی خیره مانده به زمین چمن ورزشگاه رز بول کالیفرنیا پس از پنالتی از دست رفته، در اذهان فوتبالدوستان ماندگار شد. البته این پایان کار باجو در جام های جهانی نبود ، او در جام جهانی 1998 نیز به میدان رفت اما نتیجه ای بهتر از 1994 بدست نیاورد و به این ترتیب محبوب ترین فوتبالیست تاریخ ایتالیا نیز در کسب جام جهانی ناکام ماند .اما آیا این ناکامی مانعی برای حضور باجو در قلب و روح هواداران فوتبال بوده است؟
جرج بست
جرج بست یکی از بهترین و بزرگترین بازیکنان تاریخ بریتانیا و منچستر یونایتد و بی تردید بزرگترین بازیکن تاریخ ایرلند شمالی است. او که با منچستر یونایتد به انواع و اقسام جام های متعدد رسید در عرصه ملی توفیقی نداشت و البته از این بابت نمی توان بر او خرده گرفت چرا که او خود را در عرصه باشگاهی ثابت کرده بود. با این حال عجیب نیست که نام جرج بست در سیاهه ستاره های ناکام جام جهانی دیده شود چرا که او با ایرلند شمالی هیچگاه موفق به حضور در جام جهانی نشد .حال آیا می توان به این دلیل او را در تالار مشاهیر فوتبال جای نداد؟
مارکو فان باستن
گلزن افسانه ای هلند ، آژاکس و آ.ث.میلان یکی از بزرگترین بازیکنانی است که موفق به کسب جام جهانی نشده است. فان باستن که با آژاکس و آ.ث.میلان جام های داخلی و اروپایی متعددی کسب کرد ، با تیم ملی هلند نیز فاتح یورو 88 شد. همان تورنمنتی که با گل الماس وی در یادها و خاطره ها ماندگار شد. مارکو اما در جام جهانی یک ناکام بزرگ تلقی می شود. هلندِ فان باستن به جام جهانی 1986 راه نیافت و در جام جهانی 1990 در مرحله یک شانزدهم نهایی به آلمان باخت و حذف شد و به این ترتیب فان باستن بدون حتی یک گل زده در جام جهانی، در سال 1992 و در پی مصدومیت های متعدد از بازی های ملی خداحافظی کرد، آنهم در 28 سالگی !اما امروزه همگان از فان باستن به عنوان مهاجمی افسانه ای و بزرگ یاد می کنند که اگر با اقبال بهتری همراه می بود سالها پیش از مسی و رونالدو از مرز سه توپ طلا عبور می کرد.
زیکو
سلطان ضربات آزاد ( رکورددار تعداد گل های زده شده از روی ضربات کاشته با بیش از 100 گل رسمی ) و رکورددار گلزنی در ورزشگاه تاریخی ماراکانا ( 333 گل زده ) قلب تپنده چشم نواز ترین تیم تاریخ جام های جهانی یعنی برزیلِ تله سانتانا در جام جهانی 1982 بود اما تقدیرِ آن برزیل دوست داشتنی حذف در مرحله دوم گروهی با شکست در برابر ایتالیای همیشه رقیب با هتریک تاریخی پائولو روسی در آن بازی بود. زیکو در جام جهانی قبلی البته به مقام سومی دست یافته بود اما امید زیادی به قهرمانی تیم تله سانتانا می رفت. امیدی که در جام جهانی 1986 نیز با شکست برابر فرانسهِ پلاتینی در مرحله یک چهارم نهایی تبدیل به یاس شد و دستان پله سفید موفق به لمس جام جهانی نشد بر خلاف پله اورجینال. با این حال زیکو در پایان قرن بیستم توسط فدراسیون بین المللی تاریخ و آمار فوتبال بالاتر از ستارگانی چون دیدی، واوا، روماریو و ... که سابقه قهرمانی جام جهانی داشتند، به عنوان سومین فوتبالیست برتر قرن بیستم برزیل ( پس از پله و گارینشا ) برگزیده شد.
میشل پلاتینی
اسطوره فرانسه و یوونتوس اولین بازیکنی است که موفق به کسب سه توپ طلای متوالی شده است. همچنین اولین قهرمانی یوونتوس در جام باشگاههای اروپا و اولین قهرمانی فرانسه در جام ملتهای اروپا « یورو » بیش از هر چیزی مدیون هنر نمایی های اوست. با وجود همه اینها پلاتینی اما موفق نشد اولین جام جهانی را برای فرانسه به ارمغان بیاورد و توفیقی بالاتر از چهارمی جهان در سال 1982و سومی جهان در سال 1986 بدست نیاورد و خالق بهترین نمایش انفرادی تاریخ یورو در کسب جام جهانی ناکام ماند. با این حال کماکان از پلاتینی بعنوان یکی از بهترین و بزرگترین هافبک های تاریخ فوتبال جهان یاد می شود.
فرانس پوشکاش
اعجوبه گلزنی و نابغه محوطه جریمه با آمار رشک برانگیز 746 گل رسمی در 756 مسابقه و نرخ گلزنی 0.99 گل در هر بازی که تا همین چند سال پیش با 84 گل در 85 بازی ملی برای مجارستان ، رکورد دار گل ملی در جهان فوتبال بود در سال 1954 مجارستان را به فینال جام جهانی رساند ، مجارستانی که بهترین تیم آن تورنمنت هم بود . مجارها با 27 گل در جام جهانی 1954 هنوز که هنوز است رکورددار بیشترین گل زده در یک دوره جام جهانی هستند و پس از گذشت بیش از نیم قرن هنوز تیمی موفق به شکستن رکورد آنها نشده است. با این حال مجارستانِ فرانس پوشکاش و ساندور کوچیس موفق به عبور از آلمانِ فریتز والتر و هلموت ران نشد و دستان فرانس پوشکاش به جام جهانی نرسید .پوشکاش هم به خیل ناکامان جام جهانی پیوست اما تاریخ فوتبال از او به عنوان یکی از بهترین بازیکنان تاریخ یاد می کند.
آلفردو دی استفانو
بهترین و بزرگترین بازیکن تاریخ رئال مادرید و تنها دارنده جایزه سوپر بالون دور یا همان سوپر توپ طلا که رئال مادرید را به پنج قهرمانی متوالی جام باشگاههای اروپا رساند برای سه تیم ملی مختلف به میدان رفت. اما به بزرگترین بازیکنی بدل شد که هیچگاه بازی در جام جهانی را تجربه نکرد. دون آلفردو به جز فتح کوپا آمه ریکای 1947 توفیق دیگری در عرصه ملی نداشت. دی استفانو در حقیقت بزرگترین نمونه ای است که می توان با آن ثابت نمود که « برای حضور در جمع بهترین های تاریخ نیازی به درخشش در جام جهانی نیست. » آیا می توان بزرگی دی استفانو را به دلیل عدم حضور و درخشش در جام جهانی کتمان نمود؟
یوهان کرایوف
فوتبالیست آرمانگرا و انقلابی باشگاههای آژاکس آمستردام و بارسلونا و همچنین تیم ملی هلند یکی دیگر از افرادی است که هیچگاه فاتح جام جهانی نشدند. یوهان کرایوف که با آژاکس به سه قهرمانی متوالی باشگاههای اروپا رسیده بود و بارسلونا را پس از 14 سال قهرمان لالیگا کرده بود، در اوج آمادگی پای به آوردگاه جام جهانی 1974 گذاشت و به گواه بسیاری از کارشناسان و فوتبالدوستان یکی از بهترین نمایش های انفرادی تاریخ جام جهانی را ارائه کرد اما در نهایت در فینال رقابتها مغلوب آلمان غربی شد و از رسیدن به جام زرین بازماند. البته درخشش کرایوف در آن جام به گونه ای بود که باعث شد به تنها فوتبالیست تاریخ بدل شود که علی رغم عدم قهرمانی در جام جهانی، در همان سال توپ طلای جام جهانی و توپ طلای فرانس فوتبال را بدست می آورَد. یوهان کرایوف هیچگاه قهرمان جام جهانی نشد اما در پایان قرن بیستم و از سوی نشریات مختلفی چون worldsoccer، فرانس فوتبال و نیز فدراسیون بین المللی تاریخ و امار فوتبال به عنوان بهترین فوتبالیست قرن بیستم اروپا برگزیده شد.
به این لیست می توان فوتبالیستهای نامدار دیگری نیز افزود که علی رغم عدم قهرمانی در جام جهانی، هیچگاه نمیتوان منکر بزرگی آنان شد.
بزرگانی چون: آرتور فرندریش، لئونیداس داسیلوا، جوزپ سامیتیر، پائولینیو آلکانتارا، گئورگی ساروسی، والنتینو ماتزولا، جوزف بیکان، زیزینیو، سر استنلی متیوس، ساندور کوچیس، لاژلو کوبالا، ریموند کوپا، ژوست فونتین، لوییس سوارز میرامونتس، جیاچینتو فاکتی، عمر سیووری، دنیس لاو، ساندرو ماتزولا، کوین کیگان، سوکراتس، رومنیگه، کنی دالگلیش، رود گولیت، امیلیو بوتراگنیو، انزو فرانچسکولی، ژان پیر پاپین، اریک کانتونا، دنیس برگکمپ، ژرژ وه آ، هریستو استویچکوف، گئورگی هاجی، ماتیاس سامر، گابریل باتیستوتا، آلن شیرر، پیتر اشمایکل، الیور کان، دیوید بکام، لوییز فیگو، رائول گونزالس، پاول ندود، فرانک لمپارد، پل اسکولز، رایان گیگز ، استیون جرارد، وین رونی و ......
جام جهانی بدون شک بزرگترین جام تاریخ فوتبال و قهرمانی در آن بزرگترین آرزوی هر فوتبالیستی است، لیکن قهرمانی یا عدم قهرمانی در یک جامِ بخصوص معیار مناسبی برای سنجش و مقایسه ستاره های مستطیل سبز نیست. برای حضور در جمع بهترین ها بیش از هر چیز باید به ثاتیر آن ستاره بر فوتبال دوره حضورش نگریست و از این منظر لئو مسی و کریستیانو رونالدو چه با قهرمانی در جام جهانی و چه بدون آن سالهاست که مُهر و امضای مخصوص خود را در دفتر تاریخ فوتبال ثبت نموده اند و جایگاه محفوظی در جمع بهترین های تاریخ دارند.
