طرفداری-اخیرا فدراسیون تاریخ و آمار فوتبال (IFFHS) اسامی برترین مربیان دنیا در شانزده سال اخیر را در وب سایت رسمی خود منتشر کرده است که در این رده بندی، سر آلکس فرگوسن، به عنوان برترین مربی دنیا با 254 امتیاز انتخاب شد.
واضح است که این فدراسیون تنها آمار تعداد بردها، باخت ها، کسب جام ها و تمام مواردی که در زمین فوتبال و در آمار و ارقام مربوط به آن مشاهده می شود را در نظر گرفته و از این رو فرگوسن بی تردید در 16 سال گذشته، بی رقیب بوده است.
اما تلاش می کنیم تا در این نوشتار، به شکلی بازتر به افتخارات و موفقیت های فرگوسن نگاهی بیندازیم و بزرگی و افسانه بودن این پیرمرد را در تعداد جام ها و برد ها خلاصه نکنیم.
اسطوره اسکاتلندی باشگاه منچستریونایتد، تنها در دوران مربی گری فرد موفق و چهره ای نبوده. فرگوسن در دوران بازیگری خود در 6 تیم مختلف به میدان رفته است. او از سال 1957 تا 1974، 317 بازی را در رده باشگاهی انجام داد و 170 گل را نیز به ثمر رساند. فرگوسن که یک مهاجم باهوش و درجه یک به حساب می آمد، همواره انتخاب اول سرمربی های خود در خط حمله بود.
این مرد در تاریخ فوتبال دست نیافتنی است. چهره ای که با وجود کسب افتخارات بی شمار و متعدد، هیچگاه تغییر نکرد و حتی ذره ای غرور در چشمان این مرد دیده نشد.
فرگوسن بدون هیچ بحثی بزرگترین مربی تاریخ فوتبال است.
شاید بسیاری از مردم و فوتبال دوستان، بزرگ بودن یک مربی را در کسب جام های بی شمار و پر اهمیت بدانند. خب خیال این دسته را راحت می کنم. فرگوسن در سطح اول فوتبال جهان، تا به حال 47 جام را کسب کرده است.
اما بی تردید نظر من با نظر این دسته از مردم، متفاوت است. بزرگی یعنی کسب موفقیت و افتخار. موفقیت می تواند کسب جام باشد، می تواند پیاده کردن فلسفه ای خاص و جدید در یک باشگاه باشد، می تواند تبدیل کردن یک باشگاه متوسط به یک باشگاه بزرگ و ثروتمند باشد، پرورش استعداد های ناب باشد، پایین کشیدن بزرگان و نشستن بر جایگاه آنها باشد، انسانیت و الگو بودن باشد. شما بگویید فرگوسن کدامیک را ندارد؟
سال 1986 که آلکس فرگوسن سرمربی منچستریونایتد شد، این باشگاه تنها شاهد کسب جام های مختلف توسط حریف دیرینه اش یعنی لیورپول بود. هواداران یونایتد دقیقا حال و روزی را داشتند که این روز ها طرفداران و دوست داران لیورپول دارند.
زمانی که این مرد پای به اولدترافورد گذاشت، ناشناخته نبود. فرگوسن شاید بزرگترین مربی سال های اخیر اسکاتلند بود. او با تیم آبردین قهرمانی در اسکاتلند و جام در جام اروپا را تجربه کرده بود. کسی فکر نمی کرد که با حضور او در منچستر، فوتبال بریتانیا زیر سلطه این اسطوره قرار بگیرد.
اوایل حضور فرگوسن در منچستر را با اوایل حضور مورینیو در رئال مادرید و گواردیولا در بارسلونا مقایسه کنید. فرگوسن تیم متوسط یونایتد را بر عهده گرفت که شاید چندان بازیکنان بزرگی نداشت و پولی هم در جیب نداشت که ستاره ها را به تیمش بکشاند. مورینیو اما با شرایط خاصی پا به مادرید گذاشت. خانه ای بیست میلیون یورویی در بهترین منطقه شهر مادرید، دستمزدی سرسام آور و حضور ستاره های نامی دنیا در تیمش. پپ گواردیولا هم که حداقل سه تن از برترین بازیکنان تاریخ بارسا رادر ترکیب تیم خود داشت. ژاوی ، مسی و انیستا. تیمی هماهنگ و آماده برای کسب جام های بیشمار.
فرگوسن تیمی را تبدیل به ارزشمند ترین و پرطرفدارترین باشگاه جهان کرده است که روزی که او پا به آنجا گذاشت، نه شرایط مالی رئال مادرید مورینیو را داشت نه ستاره های دست نیافتنی تیم گواردیولا را.
فرگوسن اعلام کرده بود که زمانی یونایتد را ترک خواهد کرد که قهرمانی های این تیم بیشتر از قهرمانی های لیورپول در انگلستان باشد. آن روز 2سال پیش فرا رسید. اما به نظر سرآلکس زیر حرف خود زده است. او تمام نشدنی است. این موضوع را خود او نیز می داند. شاید دوست دارد تا روزی که چشم هایش بر جهان باز است، در یونایتد بماند. در جایی که از هر ده نفر در دنیا یک نفر آن را دوست دارد.
دست نیافتنی ترین چهره تاریخ باشگاه منچستریونایتد فرگوسن است و با 37 جامی که در 26 سال حضور خود بدست آورده، هم لیورپول را زمین زده است و هم نام خود را در تاریخ فوتبال جاودانه کرده است.
هر تیمی حسرت داشتن این مربی را دارد. داشتن فرگوسن حتی برای یک فصل هم افتخار محسوب می شود اما این پیرمرد انگار برای بزرگتر کردن شیاطین سرخ آفریده شده بود.
سال 1992 سالی است که فرگوسن تاریخ منچستر را دگرگون کرد. معرفی جوانانی از تیم آکادمی منچستر و فروختن ستاره های تیمش، گامی بود که با ریسک بزرگی همراه بود. اما فرگوسن به کاری که می کرد ایمان داشت. رایان گیگز، پل اسکولز، گری نویل، دیوید بکام، فلیپ نویل، نیکی بات و ... ستاره هایی بودند که در سال 1992 فرگوسن تصمیم گرفت آنها را برای شروع موفقیت ها انتخاب کند.
رایان گیگز که شخصا توسط خود فرگوسن کشف و پرورش یافته است، در تاریخ دوم مارس سال 1991، اولین بازی رسمی خود را برای شیاطین سرخ انجام داد. این بازیکن می تواند در تاریخ دوم مارس سال 2013 (شنبه) هزارمین بازی دوران بازیگری خود را انجام دهد.
گیگز تنها ستاره ای نیست که توسط فرگوسن به فوتبال بریتانیا و جهان معرفی شد. بازیکنان بزرگی در دنیای فوتبال شهرت یافتند که بخش عظیمی از موفقیت خود را مدیون سرآلکس هستند. رونالد، بکام، وین رونی، اسکولز و بسیاری از بازیکنان جوانی که توسط این مربی به فوتبال راه یافتند.
فرگوسن در دوران مربیگری خود با بیش از 1000 بازیکن کار کرده است. هیچگاه از میدان دادن به جوانان بیم نداشته و انگیزه آنها را بسیار موثر تر از توانایی های بازیکنان بزرگ می داند. تیم این فصل فرگوسن، تا به حال 18 گلزن متفاوت داشته و 33 بازیکن مختلف هم در آن بازی کرده اند. آنها البته هنوز در 3 جام مدعی هستند و می توانند عنوان قهرمانی را بدست بیاورند.
در تیم منچستر کمتر پیش می آید که بازیکنی از بازی نکردن گلایه کند. چرا که فرگوسن به هر بازیکنی که در اختیار دارد اعتماد می کند. فرگوسن نشان داده که تیمش به هیچ عنوان متکی به ستاره ها نیست. از فروش مارک هیوز در سال 1992 گرفته تا فروش دیوید بکام، فان نیستلروی و کریستیانو رونالدو در 10 سال گذشته می توان به این امر پی برد.
در این سال ها، تمام شرکت ها و برند های بزرگ دنیا تلاش می کنند که اسپانسر و پشتیان مالی باشگاه منچستر باشند. همان منچستری که در اوایل حضور فرگوسن باشگاه پول داری نبود. مجله فوربس در 9 سال گذشته، هر سال یونایتد را به عنوان ارزشمند ترین باشگاه ورزشی دنیا معرفی کرده است. آیا اگر فرگوسن هم نبود، این اتفاق ها رخ می داد؟ مربی دیگری را سراغ دارید که تیمی را به این شکل دگرگون کرده باشد؟
مربی دیگری را سراغ دارید که با یکی از ضعیفترین تیم های تحت رهبری خود، فینال لیگ قهرمانان اروپا را تجربه کند؟ سال 2011، با وجود حضور جوانان جویای نامی همچون رافائل و چیچاریتو و البته مصدومان بسیار زیادی که در طول فصل دست از سر یونایتد بر نداشتند، فرگوسن به فینال اروپا راه یافت و شاید اگر بهترین تیم تاریخ مقابلش حضور نداشت، و شاید اگر تنها یک بار فلسفه خود را که بازی هجومی است زیر پا می گذاشت، با همان تیم قهرمان اروپا می شد.
بزرگترین مربی تاریخ کسی نیست که صرفا در طول مدت زمان کمی جام های زیادی را کسب کرده باشد. حضور فرگوسن این امر را به اثبات رسانده است. فرگوسن نشان داد که کار های بزرگتری هم می توان انجام داد. می توان با یک یا 2 سال اعتماد به جوانان، 4-5 سال موفقیت را تضمین کرد.
او نه تنها به منچستریونایتد و انگلستان بلکه به فوتبال جهان خدمت کرده است. خریدن بازیکنان از سرتاسر جهان و میدان دادن به آنها، مسلما برای فوتبال جهان سودمند است.
در پایان باید گفت که این مرد با هیچ فردی قابل قیاس نیست. در دنیای فوتبال شما در هر پستی می توانید بازیکنان را با هم مقایسه کنید. چرا که کارهای مشابه زیادی را انجام داده اند. در مقایسه اسطوره ها هم به نتیجه خواهید رسید. مقایسه گیگز و زانتی، با رائول گنزالس و دل پیرو به دور از منطق نیست. مقایسه مسی و رونالدو درست است چرا که هر دو ماشین گلزنی تیم های خود هستند. مقایسه کاپلو و گاس هیدینک یا لیپی و دلبوسکه شدنی است. اما سر آلکس فرگوسن، قابل قیاس با هیچ مربی دیگری نیست. بزرگی او تنها در بردن جام ها و افتخارات مادی خلاصه نشده است.
هواداران یونایتد، در روز خداحافظی فرگوسن از تیمشان، اشک های زیادی خواهند ریخت، نبودن فرگوسن در فوتبال به ضرر تمام دنیای فوتبال است. پس هرچه می توانی بیشتر با ما باش پیر مرد.
نگاهی به آمار فرگوسن در منچستریونایتد:
1486 بازی رسمی - 889 برد - 334 مساوی - 263 باخت
2744 گل زده - 1348 گل خورده
کسب 37 جام در 26 سال
