طرفداری - فصل دوازدهم لیگ برتر تمام شد و آنچه از آن باقی ماند، نکته‌های مثبت و منفی بود که می‌تواند چراغ راه آینده باشد. حضور پدیده‌هایی مثل فولاد و نفت تهران از نکات مثبت و بی‌نظمی خارج از قاعده لیگ از نکات منفی فصل گذشته بودند.
بیژن ذوالفقارنسب، یکی از کارشناسان فوتبال ایران است که تاکنون حضور در میادین مختلف و سمت‌های گوناگونی از جمله مربی تیم ملی و سرمربی تیم‌های باشگاهی را تجربه کرده است. او که دارای مدرک دکترای فوتبال از بلژیک است در گفت‌وگو با ایسنا از فراز و نشیب لیگ برتر در فصل دوازدهم سخن گفت که در ادامه می‌خوانید.
* ارزیابی کلی‌تان از فصل دوازدهم لیگ برتر چیست؟
با توجه به این که امسال رقابت‌های مقدماتی جام جهانی و لیگ قهرمانان آسیا را داشتیم. رقابت‌های لیگ برتر با فشردگی خارج از حدی برگزار شد که این فشردگی برای بسیاری از تیم‌ها مشکل‌آفرین بود. این تیم‌ها قادر نبودند که هر سه یا چهار روز یکبار بازی کنند. ضمن اینکه لیگ هر از گاهی با تعطیلی دو یا سه هفته‌ای روبه‌رو می‌شد.
* لیگ دوازدهم با مشکلات فرهنگی هم روبه‌رو بود.
در زمینه‌های داوری‌ها برخی مشکلات و ناهماهنگی‌ها در کمیته داوران وجود داشت و گاهی هم تماشاگران برای داوران مشکلاتی ایجاد کردند. این مسائل از نظر فرهنگی و اجتماعی بسیار ناخوشایند بود. در لیگ‌های آینده باید به این مسائل توجه شود. کمیته قضایی فدراسیون فوتبال هم با توجه به اثرگذاری مثبت باید کارشناسی دقیق‌تر و ورزشی‌تری داشته باشد.
* کیفیت فنی تیم‌ها را چطور دیدید؟
به دلیل همان تعطیلی‌ها و فشردگی مسابقه‌ها، خیلی از تیم‌ها فرصت تمرین مناسب و انجام کارهای تاکتیکی را نداشتند و نتوانستند به جوانان خود میدان بدهند. در مجموع فصل دوازدهم از نظر کیفی نسبت به سال‌های قبل نوآوری و برنامه جدیدی نداشت. همچنین استقبال تماشاگران از بازی‌ها به جز دو هفته پایانی اصلا خوب نبود. این مسئله نشان می‌دهد که هواداران هم دنبال نتیجه‌گیری تیم‌شان هستند و کیفیت خوب بازی‌ها می‌تواند تماشاگران بیشتری را به ورزشگاه‌ها بیاورد. البته بار فرهنگی استادیوم‌ها خیلی ضعیف شده و شعارهای غیر اخلاقی و مشکل‌آفرین در آن‌ها بی‌شمار دیده می‌شود. همچنین امسال لیگ ما به شدت تحت تاثیر شرایط اقتصادی قرار داشت.
* اگر تیم‌های حاضر در لیگ را به چند دسته تقسیم کنیم، بدون شکل قسمت مهمی از آن به سه تیم صدر جدول مربوط می‌شود. به نظر شما قهرمانی در لیگ برتر شایسته استقلال بود؟
معتقدم که قهرمانی در لیگ برتر به چند عامل مهم نیاز دارد. نخست ثبات مدیریت و کادر اجرایی، دوم دارا بودن کادر فنی مجرب و توانمند، سوم داشتن بازیکنان مناسب و خوب به تعداد حداقل 17 یا 18 نفر، چهارم حمایت هواداران و از همه این‌ها مهم‌تر بودجه کافی و مسائل مالی. استقلال همه این عوامل را داشت و تراکتورسازی و سپاهان هم تا حدودی از آن‌ها برخوردار بودند.
* عملکرد تیم‌های پدیده‌ای چون فولاد و نفت تهران را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
این دو تیم دو سال است که روند خوبی را پی گرفته‌اند و به ویژه امسال از نظم و انضباط خیلی خوبی برخوردار بودند.
* و نظرتان درباره تیم‌هایی مثل پرسپولیس که با وجود هزینه‌های زیاد موفق نشدند چیست؟
این گونه تیم‌ها به دلیل حواشی زایدالوصفی که داشتند نتوانستند موفق شوند. این حاشیه‌ها اجازه نمی‌دهند که نقاط مثبت این تیم‌ها ظهور پیدا کند.
* تیم‌های پایین جدول و میانه آن را چطور دیدید؟
در بین تیم‌های سقوط کرده تیمی مثل گهر هست که سال‌های زیادی از تاسیسش نمی‌گذرد. پیکان هم دستخوش مشکلات مالی شدید بود. تیمی مثل نفت آبادان هم مشکل مالی نداشت اما وضعیت مدیریتی و فنی‌اش از ابتدای فصل مشکل داشت. تیم‌هایی مثل راه آهن، سایپا و دیگر تیم‌های میان جدولی هم با توجه به پتانسیل‌شان جایگاه درخور شان خود را کسب کردند. در مجموع جایگاه همه تیم‌ها به جز پرسپولیس عقلانی است.
* در آغاز فصل دوازدهم، سه تیم آلومینیوم، پیکان و گهر به لیگ برتر صعود کردند و در پایان فصل، هر سه آن‌ها به لیگ یک بازگشتند. این اتفاق را چطور توضیح می‌دهید؟
من مشکل اساسی را از درون خود باشگاه‌ها می‌دانم. زمانی که این تیم‌ها در لیگ یک بودند، همه آمال و آرزوهایشان رسیدن به لیگ برتر بود. وقتی هم که به لیگ برتر آمدند به فراتر از آن فکر نمی‌کردند و بازی پلی‌آف لیگ یک هم آنقدر به شروع لیگ برتر نزدیک بود که تیم‌ها فرصت چندانی برای آماده‌سازی نداشتند. این تیم‌ها با همان ساختار لیگ یکی وارد لیگ برتر شدند و مجددا به صورت آسانسوری به لیگ یک بازگشتند. این ماجرا دقیقا مثل حضورمان در جام جهانی است. ما هم می‌خواهیم فقط به جام هانی صعود کنیم ولی تیم‌هایی مثل کره جنوبی و ژاپن به فکر رسیدن به جمع هشت تیم پایانی هستند و دغدغه صعود ندارند. تیم‌هایی هم که امسال صعود کرده‌اند ممکن است دوباره سقوط کنند مگر آن که برنامه لازم را برای حضور خوب در لیگ برتر داشته باشند.
* به مشکلات اقتصادی باشگاه‌ها اشاره کردید. همیشه در این رابطه حرف‌هایی زده شده ولی هیچ گاه اقدام موثری صورت نگرفته است. شما چه راه حلی برای این مشکل پیشنهاد می‌کنید؟
فکر می‌کنم که مهم‌ترین راه برون رفت از مشکل فعلی فوتبال ایران در سطح کلان ورزش، خصوصی سازی در ورزش و خصوصا فوتبال است. فوتبال ظرفیت کافی را برای خودگردانی و تامین نیازهای مالی دارد. باشگاه‌ها باید بر اساس برنامه مشخص به بخش خصوصی واجد شرایط واگذار شوند. یک برنامه پنج تا هفت ساله می‌تواند مسیر صحیح خود را پیدا کند. اکنون به دلیل وابستگی باشگاه‌ها به بودجه دولت، وابستگی مدیریت دولتی غیر تخصصی به باشگاه‌هاا تحمیل شده است. تا وقتی که فوتبال خصوصی نشود و افراد آگاه به مسائل اقتصادی ورزش وارد آن نشوند نمی‌تواند از مشکلاتش رها شود.
* لیگ برتر ما امسال هم هیچ بازیکن پدیده‌ای معرفی نکرد. آیا دلیل این مسئله را همان نتیجه‌گرایی و مدیریت‌های دولتی می‌دانید؟
دقیقا همین طور است. از 18 تیم حاضر در لیگ برتر به جرات می‌توان گفت که 15 تیم حتی یک بیستم هزینه تیم بزرگسالانشان برای تیم‌های پایه هزینه نمی‌کنند. حتی برخی باشگاه‌ها تیم‌های پایه و امید ندارند. این کار، سرمایه‌سوزی است. در صورتی که هر باشگاه باید دارای آکادمی استاندارد باشد تا از بازیکنان تربیت شده خودش استفاده کند. همه باشگاه‌ها هر سال 8 تا 10 بازیکن جدید از تیم‌های دیگر جذب می‌کنند که متاسفانه در حدی از آن‌ها را بازیکنان خارجی بی‌کیفیت تشکیل می‌دهند.
* طبق آمار سازمان لیگ فوتبال، بسیاری از بازیکنان تیم‌های لیگ برتری در کل فصل حتی یک دقیقه هم بازی نکرده‌اند.
متاسفانه همین طور است. دوست ندارم وارد مباحث حاشیه‌ای شوم چون فرصت پیدا کردن مستندات را ندارم اما یک سری اتفاقات ناخوشایند در برخی بازی‌های لیگ برتر و لیگ دسته یک رخ داده است. برخی بازیکنان در طول چند سال حضورشان در یک تیم در مجموع 90 دقیقه بازی نکرده‌اند.
* درباره وضعیت اخلاقی حاکم به فوتبال چه سمتی دارید؟ این مسئله هم به تماشاگران بازمی‌گردد و هم به بازیکنان، مربیان و مدیران حاضر در فوتبال.
حرف در این رابطه خیلی زیاد است. دقیقا وزارت ورزش و فدراسیون فوتبال و خود باشگاه‌ها باید برنامه‌های مناسبی برای بهبود فضای فرهنگی فوتبال داشته باشند. این مسئله از خود بازیکنان و مربیان شروع می‌شود بسیاری از ناهماهنگی‌ها در فوتبال ناشی از حرکات و رفتارهای نامناسب بازیکن و برخی اعضای کادر فنی تیم‌هاست. اگر بازیکن‌ها و مربیان آموزش بیشتر که اخلاق را رعایت کنند، رفتار خوب آن‌ها روی تماشاگران هم تاثیر می‌گذارد. همچنین در این زمینه معاونت فرهنگی وزارت ورزش هم باید فعال باشد و برنامه داشته باشد. در فوتبال اروپا اتفاق‌های خوبی در حوزه اخلاق رخ می‌دهد که می‌توانیم از آن‌ها الگو بگیریم. همچنین می‌توانیم اخلاق‌های خوب خود را وارد ورزش کنیم.
